De huisvesting en opfok van kalveren
Verschillen in
voederwaarde nemen
toe
D e meest kwetsbare periode in het leven van een kalf is die van de
eerste levensmaanden. De hygiëne en het klimaat spelen hierbij een
grote rol.
pw stelt voor, heffingen '81 niet
te verhogen
Hygiëne en klimaat spelen grote rol
Individuele huisvesting tot
twee weken
Centrale
vakantieregeling in vee-
en vleessektor mislukt
Groepshuisvesting na twee
weken
I
"Open" of gesloten
huisvesting
VEE VLEES
INTERNATIONAAL
Samenvatting
Weer minder hooi
Hoge inzending
Door onvoldoende hygiënische maatregelen worden veel kalveren reeds
bij de geboorte met ziekten besmet. In een eerder artikel is er reeds op
gewezen waaraan een afkalfruimte zoal dient te voldoen om een ge
zonde geboorte van het kalf zoveel mogelijk te waarborgen. De huis
vesting Yan het kalf dient er vervolgens op te zijn gericht dat een goede
gezondheid gehandhaafd blijft.
O m besmetting in de eerste le
vensweken te beperken is huisvesting
in eenlingboxen het aangewezen
middel. Het kalf dient in een
schoongemaakte eenlingbox, waarin
een laag zuiver strooisel, te worden
geplaatst. Om de eenlingbox gemak
kelijk schoon te maken dient deze als
volgt te zijn uitgevoerd:
Gladde en dichte wandafscheidin-
gen (geen planken met naden).
Uitneembare hardhouten latten-
roosters, latten 6-8 cm breed,
spleetbreedte ruim 2 cm, 20-30 cm
boven de stalvloer.
Uitneembaar voorfront, met em
merbeugel buiten de box en even
tueel speenhouder.
De stalvloer onder de box hellend
naar een onder de achterzijde van
de box gelegen drijfmestgootje
van 20 cm diep en 30 cm breed.
Voor kalveren tot twee weken zijn de
Het opzetten van een centrale va
kantieregeling in de vee- en vlees
sektor blijkt geen haalbare zaak te
zijn. Besprekingen met belangheb
benden uit de verschillende groepe
ringen ten kantore van het produkt-
schap voor vee en vlees (pw) leiden
tot deze konklusie. Wel zijn in een
rapport de mogelijkheden van een
eventuele vakantieregeling voor de
runder-, varkens- en schapensektor
uitgewerkt. Dat rapport is ter bes
preking aan het pw-bestuur, dat op 8
oktober in openbare vergadering
bijeenkomt, aangeboden. Voorges
teld wordt, het aan de organisaties
van belanghebbenden voor bespre
king in eigen kring aan te bieden.
G.W. Hoeben.
Specialist Boerderijbouw,
C.R.A. Waalre
gewenste afmetingen van een een
lingbox, lengte 125 cm, breedte 60
cm. De plaatsing gebeurt in enkel- of
dubbelrijige opstelling.
Voor mestverwijdering dient de
voergang voldoende breed te zijn,
150 cm tussen de emmerbeugels
weerszijden, of tussen emmerbeugel
en muur.
In enkelvoudige opstelling zonder
kontrolegang wordt de stalbreedte
dan 3,10 m en in dubbelrijige op
stelling 4,60 m.
Om gelegenheid te hebben de een
lingbox na het schoonmaken enkele
dagen ongebruikt te laten heeft men
een aantal nodig van 10 tot 15% van
het aantal koeien.
n verband met een betere ontwik
keling van de kalveren wordt voor de
leeftijd vanaf twee weken tot twee
maanden voorkeur gegeven aan huis
vesting in groepshokken. Hiertoe is
mogelijk:
een groepshok met strobed, al dan
geen lattenrooster
een groepshok met een apart lig
bed, en roostervloer van beton
een groepshok met ligboxen en
roostervloer.
Een droog strobed is voor de dieren
ideaal, doch vraagt nogal wat arbeid
en stro. Om deze reden is men gaan
zoeken naar vervangende mogelijk
heden.
In een hokdiepte van 3,25 m zijn de
ze drie systemen uitvoerbaar.
Een groepshok met een gemeen
schappelijk ligbed en roostervloer
biedt de mogelijkheid desgewenst
ligboxen te plaatsen.
Voor kalveren jonger dan 5 maanden
Op voorhand van de deze herfst in het bestuur van het produktschap
voor vee en vlees (pw) te behandelen begroting van inkomsten en
uitgaven 1981, wordt reeds nu aan het pw-bestuur voorgesteld, behou
dens voor de kalverensektor, geen veranderingen in het totale pw-hef-
fingsbedrag per diersoort (runderen, varkens, schapen en paarden) voor
'81 aan te brenqen.
In een notitie aan het pw-bestuur,
dat op 8 oktober bijeenkomt, wordt
in dat verband ook verwezen naar
het marktverloop in het nu lopende
jaar bij de verschillende diersoorten.
Voor de kalversektor gaat het hef
fingsbedrag, zo wordt voorgesteld,
echter met 33 cent per geslacht en
levend geëxporteerd dier naar bene
den in verband met een verminde
ring van de lasten voor het veeziek-
tenfonds.
Aan het pw-bestuur wordt overigens
wel voorgesteld, binnen de verschil
lende diersoorten verschuivingen in
de heffingsbedragen aan te brengen.
Zo zal de heffing ten behoeve van het
schapenfonds met acht cent per dier
verhoogd moeten worden, maar die
voor het veeziektenfonds voor de
schapen gaat tegelijk met acht cent
naar beneden. De heffing voor het
veeziektenfonds in de varkenssektor
een hoeveelheid energie. In de
"open" stal op de proefboerderij te
Zegveld heeft men reeds meerdere
jaren gunstige ervaringen met een
systeem waarbij de buitenlucht vrij
naar binnen kan komen.
Onder "open" huisvesting wordt
verstaan een stal waarvan de wand,
gelegen op de minst heersende win
drichting voor een gedeelte open is.
De rest van de omwandinq en het
dak zijn gesloten. De grote ventila
tieopening bevindt zich dus van de
meest heersende windrichting af. De
luchtramenstelling in deze stal is na
genoeg gelijk aan die van de buiten
lucht.
Voorwaarde bij dit systeem is dat de
dieren over een droge ligruimte be
schikken. Tegen bevriezen van de
drinkbakken zijn verwarmingsele
menten aan te brengen. Bij aanpas
sen van de bestaande jongveestalling,
of bij nieuwbouw is deze "open"
huisvesting een zeer goed alternatief.
gaat eveneens naar beneden, met 15
cent per dier, maar die voor rekening
C van het varkensfonds wordt met
eenzelfde bedrag opgetrokken. Deze
verhoging is noodzakelijk omdat de
eind 1979 doorgevoerde aanmerke
lijke verlaging als gevolg van door de
overheid gegeven lastenverlichting
voor het klassificeren van geslachte
varkens, voor twee jaar in het hef
fingstarief 1980 was verwerkt.
Gaat het pw-bestuur met de voor
stellen akkoord, dan geeft het hef
fingstarief'81 navolgend beeld:
Eenmalig heffingsbedrag per dier bij
slacht of levende uitvoer
diersoort 1981 1980
runderen 2,17 2,17
kalveren 1,38 1,71
varkens 1,18 1,18
schapen 0,61 0,61
paarden 2,08 2,08
is uitsluitend roostervloer onge
schikt.
Op een bestaande roostervloer is
tegen de achterwand van het groeps
hok een verhoogde vloer als lig
ruimte met strooisel of uitgevoerd
met ligboxen aan te brengen. Vanaf
de derde levensweek moeten de kal
veren behalve over kunstmelk de
vrije beschikking hebben over vers
drinkwater' ruwvoer en krachtvoer.
Omtrent de uitvoeringen van de
voormelde mogelijkheden komen
binnenkort nieuwe tekeningen van
het Konsulentschap in Algemene
Dienst voor Boerderijbouw en In
richting te Wageningen beschikbaar.
Van ditzelfde konsulentschap is per
december 1979 een herziene druk
van het vlugschrift "Huisvesting van
fokkalveren" verschenen. De teke
ningen en het vlugschrift zijn ver
krijgbaar bij de bedrijfsvoorlichter.
oor het kalf is het van belang dat
het beschikt over verse lucht. De
staltemperatuur is minder van belang
dan de lucht-ramenstelling. Ventila
tie dient voor afvoer van bedorven
lucht, in de stal geproduceerde gas-
Argentijnse produktie omlaag
In 1979 werden in Argentinië onge
veer 6% minder runderen geslacht
dan in 1978. In de eerste vier maan
den van dit jaar zette de dalende
tendens zich voort, aldus berichten
uit Buenos Aires.
Op te merken is dat in Argentinië (te)
overvloedige regenval een 3 miljoen
ha land onder water hebben gezet en
dat naar verluidt mogelijk 1 miljoen
stuks rundvee verdronken zijn.
Deskundigen van het Amerikaanse
ministerie van Landbouw achten het
mogelijk dat dit jaar het aantal run
derslachtingen in Argentinië van 5
tot 10% bij vorig jaar achter zal blij
ven.
De export van rundvlees, die in 1979
nog rond 697.000 ton heeft bedragen,
zal in 1980 waarschijnlijk de 575.000
ton niet overtreffen (karkassen).
Kontraktmesterij kalveren in
Ierland
De Duitse onderneming Bahlmann,
omzet rond 220 miljoen in Duits
land wil in Ierland een kontraktmes
terij voor kalveren opzetten.
Bahlmann wil daartoe kontrakten
aangaan met Ierse mesters, die a rai-
son van 15 per stuks (60 tot 65 gul
den) kalveren willen mesten, waarbij
Bahlmann zorgt voor voeder, uitrus
ting etc. en de kontraktant alleen
behoeft te beschikken over geschikte
gebouwen.
Het is de bedoeling dat jaarlijks een
10.000 kalveren voor Bahlmann ge
mest zullen worden, daarna geslacht
in Cork en afgeleverd als karkas naar
Duitsland.
sen, warmte en smetstoffen. In veel
stallen wordt onvoldoende geventi
leerd, of is zelfs geen mogelijkheid
voor ventilatie aanwezig. De ventila
tie dient zodanig plaats te vinden dat
bij de dieren geen tocht ontstaat.
Tocht is een kombinatie van lucht-
snelheid en temperatuur. Naarmate
er zich meer dieren in dezelfde
ruimte bevinden is er meer luch-
taanvoer nodig. Dit gaat gepaard
met hogere luchtsnelheden en daar
door meer kans op tocht. Via kunst
matige ventilatie met min of meer
voorverwarmde lucht zijn deze
tochtverschijnselen grotendeels te
voorkomen. Dit vraagt echter een
aantal technische voorzieningen en
De kalverstal moet gemakke
lijk kunnen worden schoon
gemaakt en geventileerd.
Zorg voor een voldoende
aantal eenlingboxen.
Voor de kalveren van 2 tot 8
weken bij voorkeur groeps
huisvesting.
Een kalf heeft een droog lig
bed nodig.
Met "open" huisvesting zijn
gunstige ervaringen opge
daan.
Invloed regenperiode merkbaar
De gemiddelde voederwaarde van het onderzochte ruwvoer loopt dui
delijk terug en hiermee nemen de verschillen toe. Dit blijkt uit een
tweede overzicht van de voederwaarde van het Bedrijfslaboratorium
voor Grond- en Gewasonderzoek te Oosterbeek, waarbij de resultaten
van het onderzoek van ruim 14000 monsters zijn betrokken.
De boven gesignaleerde teruggang in de gemiddelde voederwaarde blijkt uit
onderstaande gemiddelden van de onderzochte voordroogkuilen die betrek
king hebben op oogst 1980.
Prikdatum 18aug. 24 sept.
Aantal monsters 4875 12271
Ruwe celstof in g/kg 244 247
Ruw as in g/kg 113 121
VREing/kg 118 114
VEM in g/kg 861 834
Ammoniakfraktie 7,9 9,3
Deze cijfers geven aan dat de teruggang bij de VEM voornamelijk wordt
veroorzaakt door het toegenomen gehalte aan ruw as (lees grond) en de
hogere Ammoniakfraktie (extra aftrek). Ongetwijfeld speelt het begin van de
regenperiode hierbij reeds een rol. De invloed van de natte periode komt
duidelijk tot uiting in de monsters die thans in onderzoek zijn en nog niet bij
dit overzicht betrokken. Daarbij blijkt dat bij tientallen monsters droge stof-
gehalten worden gevonden die beneden de twintig procent droge stof liggen,
wat erg laag is. Dikwijls zijn deze kuilen van matige tot zeer matige kwaliteit
(hogere ammoniakfrakties) en dat betekent oppassen bij het voeren.
Het ziet er dan ook naar uit dat komend stalseizoen, voorzover de opslag van
het kuilvoer dit toelaat, veel kuilen gekombineerd zullen worden gevoerd, dus
een slechte en goede samen. En de hoge gemiddelden geven aan dat er ook
veel zeer goede kuilen met hoge gehalten op de bedrijven aanwezig zijn.
Het aanbod van hooimonsters neemt verder af. Het volgend staatje geeft het
aantal onderzochte hooimonsters per eind september weer:
1977 1978 1979 1980
Ventilatiehooi 265 142 92 41
Baalhooi r 266 239 181 91
De voederwaarde van het onderzochte hooi is in vergelijking met voorgaande
jaren gunstig.
De belangstelling voor het ruwvoeronderzoek is weer bijzonder groot. Inmid
dels zijn ruim 24000 ruwvoedermonsters ontvangen, waarvan in de laatste week
van september alleen al ruim 3000.
Uit dit feit blijkt dat een gerichtte veevoeding steeds meer aandacht krijgt van
de praktijk en wel in het bijzonder van de grotere bedrijven.
8
