Beperking van oogst- en transportbeschadiging
bij consumptieaardappelen
De kleurmethode als hulpmiddel
voor het bepalen van de
beschadiging van aardappelen
D e economische situatie in Nederland wordt voor de eerstkomende
jaren niet als gunstig beoordeeld. Met aame de enorme stijging van de
energiekosten hebben een negatieve invloed op de economische ont
wikkeling.
D e prijsvorming van deze aardap
pelen vindt vooral plaats op de bui
tenlandse markten. Het aardappel-
bedrijfsleven en met name de telers
zijn dan ook afhankelijk van de af-
zetkracht van onze consumptieaar
dappelen op die markten. Daarbij
N u het beperken van kwaliteits
gebreken middels de uitbetalings
systemen steeds meer beloond wordt,
is het des te wenselijker de oorzaken
van deze gebreken op te sporen en ze
zo mogelijk weg te nemen.
B
A an de hand van een kleurenfoto
met een beschadigingsschaal, wor-
Beperking oogst- en transportbeschadiging
bij consumptieaardappelen
ir. P. Hijma
Voorzitter landelijke
begeleidingskommissie.
Circa 30% van het
inkomen van de boer
Verschillen tot
1000,—per ha.
Aktie ter beperking
beschadigingen.
Ing. C.P. Meyers
B.V.L. Wageningen
De aardappel is een bijzonder belangrijk gewas voor de Neder
landse akkerbouwer. Niet minder dan 23% van het akkerbouwa-
reaal wordt door de aardappel ingenomen. Bij de telers van con
sumptie-aardappelen is gemiddeld 40% van het inkomen afkom
stig van dit produkt.
De laatste jaren wordt de kwaliteit van consumptie-aardappelen
ongunstig beïnvloed door het optreden van oogst- en transportbe
schadiging. De toename van dit kwaliteitsgebrek is voor de Kwa
liteitscommissie van het Produktschap aanleiding geweest om in
de herfst van 1980 met de actie Beperking oogst- en transportbe
schadiging' te starten. Voor de uitvoering hiervan is medewerking
toegezegd door alle schakels van het aardappelbedrijfsleven, de
Dienst Bedrijfsontwikkeling en de Plantenziektekundige Dienst.
In de begeleidingscommissie voor deze actie zijn verder vertegen
woordigd het Ministerie van Landbouw en Visserij, het Produkt
schap voor Aardappelen, het IBVL en hef PAGV. De begelei
dingscommissie heeft een tweetal sub-commissies ingesteld voor
respectievelijk de uitvoering en het voeren van publiciteit rond
deze actie.
In het kader van deze actie was er deze week te Biddinghuizen een
landelijke bijeenkomst, waarbij toelichting werd gegeven en een
praktijkdemonstratie plaats vond.
Gezien de grote betekenis van de aardappelteelt voor de akker
bouw in Z.W. Nederland wordt in dit blad aan een en ander
uitvoerig aandacht besteed.
Eén en ander geldt ook voor de land- en tuinbouw waar bovendien
veelal sprake is van verzadigde afzetmarkten. De lijn doortrekkend
naar de akkerbouw kan verwacht worden dat prijzen van de marktor-
deningsprodukten zoals suikerbieten, granen en fabrieksaardappelen
blijvend onder druk komen te staan. De inkomensontwikkeling van de
akkerbouw hangt dan ook nauw samen met de prijzen van de z.g. vrije
produkten.
oor de meeste akkerbouwers is
het belangrijkste vrije produkt de
consumptieaardappelen.
Van het akkerbouwareaal in de be
langrijkste kleigebieden wordt rond
15% met consumptieaardappelen
beteeld. Voor de individuele bedrij
ven zonder poterteelt is dit veelal een
kwart tot een derde van de opper
vlakte bouwland. Aangezien de pro-
duktiewaarde per ha t.o.v. andere
gewassen relatief hoog is, is de af
hankelijkheid van de aardappelteler
voor wat zijn inkomen betreft groter
dan uit het aandeel in het bouwplan
af te leiden valt. Rond 30% van zijn
inkomen komt uit de consump-
tieaardappelproduktie en daarnaast
nog relatief veel (ca. 15%) uit poot-
aardappelen. Uit granen, suikerbie
ten wordt een min of meer stabiel
inkomen gehaald, waardoor vooral
de hoogte van de consumptieaar
dappelprijs bepaalt of het inkomen
slecht, redelijk of goed is. Met be
trekking tot de ontwikkeling van de
inkomens in de toekomst is het der
halve naast de inspanningen om de
kosten per eenheid produkt te be
perken van belang dat een zo hoog
mogelijke financiële opbrengst per
hectare consumptieaardappelen
wordt bereikt.
speelt de kwaliteit een doorslagge
vende rol.
Naast het wijzen op dit collectieve
belang van het leveren van een kwa-
liteitsprodukt kan tevens gesteld
worden dat de individuele teler zijn
inkomen kan beïnvloeden door zorg
te besteden aan de kwaliteit. De
spreiding in de financiële opbrengst
per hectare consumptieaardappelen
is groot, hetgeen duidt op mogelijk
heden tot verbetering van het inko
men. Zeker nu de uitbetaling»naar
kwaliteit van de grond komt, waarbij
de kwaliteitsverbetering in de prijs
tot uitdrukking komt, wordt het tijd
deze mogelijkheden te benutten. De
verschillen tussen de uiterste kwali
teitsklassen kunnen oplopen tot
meer dan 1000,— per hectare.
Tegen deze achtergrond gezien en
gelet op de hiervoor geschetste bete
kenis van de aardappelprijs voor het
akkerbouwinkomen is het verheu
gend te noemen dat het aardappel
bedrijfsleven en de overheid geza
menlijk een aktie ter beperking van
de beschdigingen in de eerste fase
van de afzet op touw hebben gezet.
Een gunstige inkomensontwikkeling
van de akkerbouwer zal in de toe
komst tot stand kunnen komen door
vele kleine aanpassingen en verbete
ringen in het produktieproces en
trouwens ook in latere fasen van de
afzet. Deze aktie kan gezien worden
als een bijdrage aan die ontwikke
ling.
De Bevelander is vervangen door het Bintje, maar de vraag naar kwaliteit is gebleven.
V erse knolbeschadigingen (ontvellingen, vleeswonden en niet te
kleine barsten) kunnen met behulp van een pyrocatechol-oplossing in
vrij korte tijd zichtbaar gemaakt worden. De kleurmethode is afkomstig
uit Amerika.
Pyrocatechol is een polyphenol, wat door het van nature in de aardap
pel aanwezige enzym phenolase in enkele minuten donkerrood tot
paars verkleurt. Deze reaktie treedt uitsluitend op beschadigde plekken
op. Ontvellingen worden in feit nog wel zo snel en duidelijk aangegeven
als vleeswonden en barsten.
V. den de knollen in 4 groepen inge-
oor de kleurling dient uitgegaan deeld t w
te worden van een monster (voor
zichtig gewassen knollen). Per be
monsteringsplaats dienen 2 monsters
van 50 knollen in de maat 40-60 mm
genomen te worden. Het wassen
dient tè gebeuren in de ongeperfo-
reerde emmer.
De gewassen knollen worden daarna
in de gatenemmer gedaan en vervol
gens gedurende 2 a 3 minuten in de
grote voorraademmer gedompeld.
De hoeveelheid vloeistof in deze
voorraademmer moet uiteraard vol
doende zijn om alle knollen onder te
dompelen.
De vloeistof in deze voorraademmer
is vooraf klaargemaakt. Het is het
beste de benodigde pyrocatechol (15
gr. per liter) in b.v. 1 liter warm water
op te lossen; in koud water duurt het
erg lang eer al het middel is opgelost.
Voor een monster van 50 knollen is
al naar de grootte van de knollen 12 a
15 liter vloeistof nodig. Voor een
goede snelle werking is het gewenst
aan deze vloeistof 1 eetlepel (of 2
gevulde sluitdopjes) toe te voegen.
Het is aan te bevelen bij het klaar
maken van de vloeistof, de dompe
ling en beoordeling van de knollen
steeds rubberhandschoenen te dra
gen. Pyrocatechol is een vrij veilig
middel, maar vooral bij wondjes aan
de hand moet toch nog op een wat
bijtende werking gerekend worden.
Na de onderdompeling worden de
knollen uitgespreid op b.v. een jute
zak. Na 5-8 minuten zullen de ont
velde en beschadigde plekken intens
rood verkleuren.
- Onbeschadigd
- licht - verkleurde plekken max.
10% van het knoloppervlak
- matig - verkleurde plekken
10-25% van het knoloppervlak
- zwaar - verkleurde plekken meer
dan 25% van het knoloppervlak.
De pyrocatechol-oplossing kan
meerdere keren gebruikt worden.
Wanneer het echter te lang duurt eer
de verkleuring optreedt, moet een
nieuwe oplossing gemaakt worden.
Die oude oplossing mag niet in de
sloot gedeponeerd worden; het beste
is een gat in de grond te graven en
daar de oplossing in te gieten. De
behandelde aardappelen dienen te
worden vernietigd.
ij vervoer van de oplossing moet
men de geperforeerde emmer in de
voorraademmer plaatsen en het
deksel stevig aandrukken.
Er wordt gewerkt aan de samenstel
ling van een complete kleurset bes
taande uit o.a. een voorraademmer
met goed sluitend deksel, een daarin
passende geperforeerde dompelem
mer, het middel pyrocatechol en een
uitvloeier. Het geheel zal gemakke
lijk mee te nemen zijn bijv. in de
kofferruimte van een auto. De richt
prijs zal ca. 100,— bedragen en is
te bestellen bij het I.B.V.L., Postbus
18, 6700 AA Wageningen. Tel.
(08370) 1 90 43.
Een kleurset, bestaande uit een
voorraademmer met deksel, een
daarin passende geperforeerde em
mer, het middel Pyrocatechol, uit
vloeier, handschoenen en een kleu
renkaart voor het bepalen van de be
schadiging bij vers, gerooide aardap
pelen.
10
