Tentoonstelling "Van
zaaien tot oogsten"
Provinciale keuring van
Nederlandse Trekpaarden te
Serooskerke
40.000
coöperaties
in de EG
Grepen uit geschiedenis Zeeuwse landbouw
In totaal 10 miljoen
leden
Minister Braks overlegt over voortgang
paardenhouderijbeleid
Onderzoek
Ing. J.H. Lantinga
t
markt in Middelburg. Aan vroe
gere maten, gewichten afstanden
en prijzen wordt de nodige aan
dacht geschonken. Op een ten
toonstelling als deze kan uiteraard
de boer en de landarbeider niet
ontbreken evenmin als hun kle
derdracht. Uit een overzicht van
de veeteeltsektor blijkt o.m. dat
vroeger vooral in de Middeleeu
wen de schapenteelt in Zeeland
van groot belang was. Nog voor
de oorlog telde onze provincie
honderden schaapskudden. Inte
ressant materiaal over het
Zeeuwse trekpaard (op grote
boerderijen waren 6 tot 10 paar
den geen uitzondering), over het
vervoer van landbouwprodukten
(vroeger uiteraard veel per schip)
en over onderwijs en voorlichting
kompleteren het overzicht .van de
landbouw in het documentatie
centrum. De tentoonstelling is
geopend van 10.00 - 17.00 uur
(behalve 's zondags) en is onder
gebracht in het pand Abdij 11 te
Middelburg.
ouderwetse methoden van oog
sten hier niet kunnen ontbreken.
En dat voert de bezoeker naar de
mechanisatie met foto's van o.m.
traktoren zoals ze rond de eeuw
wisseling werden gebruikt in onze
kontreien. Ook boeiend is de af
zet van de landbouwprodukten
die vroeger meest kleinschalig
plaatsvond op o.m. de boter
Onder de titel "Van zaaien tot oogsten" wordt van 11 juli tot
22 augustus in het Documentatiecentrum Zeeuws Deltage
bied te Middelburg een tentoonstelling gehouden over de rijke
historie van de Zeeuwse landbouw. Omdat daarover buiten
gewoon veel materiaal voor handen is, moest een greep wor
den gedaan. De bedoeling van de tentoonstelling is uit het
nabije verleden en uit het heden beelden te laten zien van
mensen en dingen die of voorbijgegaan zijn of in een geheel
nieuwe vorm weer terug zijn gekomen.
Enige grepen uit die rijke land
bouwhistorie:
Er wordt, hoe kan het anders, vrij
uitvoerig stilgestaan bij de hof
steden. De bouw ervan verschilt
binnen het Zeeuwse vrij sterk en
dat heeft veel te maken met de
historie. Uit de verschillende
streken worden talrijke foto's van
boerderijen getoond, waaronder
"De Reigersburgh" te St. Maar
tensdijk de opvallende hofstede
waar de wielrenster Ketie Hage
geboren werd. Aan- en verkopen
van hofsteden en land hebben
altijd al volop in de belangstelling
gestaan van de agrariër.
Er worden aanplakbiljetten van
verkopingen getoond en over
zichten van de inboedels die ge
lijk mee werden verkocht. Een
aantal fraaie kaarten toont hoe
sterk ook de verkaveling in de
verschillende gebieden waaruit
Zeeland is opgebouwd, van el
kaar afwijkt. In de oude komge-
bieden zijn de wegen en kavel-
vormen grillig en volgen ze de
kreekpatronen. In de jongere
nieuwe polders zijn ze veel rech
ter. De opkomst van de kuituur
techniek verraadt zich niet. Er is
ook een duidelijke relatie tussen
de ruilverkaveling op Walcheren
en Schouwen-Duiveland met
respektievelijk de oorlog en de
stormvloed in 1953. De inundatie
was steeds de aanleiding tot een
herverkaveling van deze gebie
den. Bij het onderdeel de akker
bouw wordt met name aandacht
besteed aan de meekrapwortel
(voor verfbereiding) en aan het
vlas. Ook de historie van de
aardappel die in Amerika begint,
wordt uitgebreid uit de doeken
gedaan. Het spreekt vanzelf dat
In zijn laatste jaarverslag over
1977/1979 heeft COGECA (het al
gemeen comité van de land- en tuin-
bouwcoöperatie in de EG) een aantal
beschikbare nationale coöperatiesta
tistieken gebundeld. De meeste ge
gevens hebben betrekking op 1977 en
1978. Daarmee is vanzelfsprekend
geen volledig overzicht verkregen,
want het zal wel een onmogelijke op
gave blijven om het brede scala van
centrale en lokale coöperaties in de
verschillende EG-landen in één Eu
ropese statistiek onder te brengen.
De vele verschillende vormen van
coöperatie en de verscheidenheid
van de coöperatieve ondernemingen
zijn vaak niet onder één noemer te
brengen of met een eenvoudige
maatstaf met elkaar te vergelijken.
Bovendien zijn in enkele landen nog
onvoldoende statistische gegevens
voorhanden.
Volgens de bij COGECA beschik
bare gegevens zijn er op dit moment
ongeveer 40.000 coöperaties in de
EG-landen, met in totaal ongeveer
500.000 werknemers; inklusief de
dubbeltellingen hebben de coöpera
ties gezamenlijk meer dan 10 min
leden.
Het meest sprekende gegeven is het
marktaandeel dat de coöperaties zich
verworven hebben. Globaal kan uit
de bij COGECA beschikbare gege
vens vastgesteld worden, dat gemid
deld in de EG genomen ongeveer de
helft van de omzetten in de agrari
sche sektor via coöperaties plaats
vindt, zowel wat de toeleveringen als
wat de afzet betreft. In de zuivelsek-
tor zijn de posities van de coöperaties
aanzienlijk sterker.
R ond 30 jaar geleden was de geregistreerde paardenfokkerij in Zee
land nagenoeg uitsluitend gebaseerd op het Nederlandse Trekpaard.
Voor de geregistreerde fokkerij was in die tijd een grote deelname. De
afd. Zeeland van dit Stamboek telde toen rond 2400 leden. In 1960 was
het aantal leden gedaald tot 2.000. Door de voortschrijdende overgang
naar motorisatie en mechanisatie in de landbouw liep het aantal be-
drijfspaarden in korte tijd enorm terug. Daarna kwam er een sterke
toenemende belangstelling voor de fokkerij van Warmbloedpaarden en
van andere paarden- en ponyrassen, voornamelijk voor sport en re-
kreatie.
Minister Braks (landbouw en visserij) heeft op 25 juni 1980 n.a.v. een
notitie mondeling overleg gevoerd met de Vaste Kommissie voor
Landbouw en Visserij der Tweede Kamer over enkele te nemen be
leidsbeslissingen op het gebied van de paardenhouderij. Ontwikkelin
gen in die sektor vragen op korte termijn om beleidsuitspraken. Hij
wees in dit verband op de initiatieven die worden ontwikkeld in Win
schoten, Ermelo en Schinveld voor het inrichten van paardencentra. Bij
de beoordeling van die plannen zal de bewindsman de rentabiliteitsbe-
rekeningen zeer zwaar laten meewegen. De centra zullen zichzelf fi
nancieel moeten kunnen bedruipen.
Een kern van trekpaardenliefheb
bers bleef evenwel bestaan. Rond
1970 was er een dieptepunt wat de
omvang ervan betreft. Sindsdien is er
sprake van enige toename. Dit komt
o.a. tot uiting in het aantal gedekte
merries van dit ras en uit een toene
mende aangifte voor de keuringen.
Het aantal leden van het Kon. Ned.
Trekpaarden Stamboek, afd. Zee
land, is weer wat stijgende en be
draagt thans rond 170, waarvan de
helft werkend zijn.
Van deze eerder zeer verbreide fok
kerij zijn in de landbouw veel ban
den blijven bestaan. Velen namelijk,
die zelf geen Trekpaarden meer
hebben, blijven in dit ras geïnteres
seerd.
In het kader van de Zeeuwse Dag
van het Paard, gehouden op 28 juni
te Serooskerke, vonden vanwege de
Kon. Ver. "Het Nederlandse Trek
paard" afd. Zeeland en de Bonden
van Zeeuwse Paardenfokkers stam
boekkeuringen plaats. In totaal wer
den van dit ras 85 paarden ter keu
ring aangevoerd. Dit is het grootste
aantal inzendingen van dit ras in het
bestaan van de Dag van het Paard.
De paarden die een eerste premie
verwierven zijn hierna per rubriek
vermeld. De volgorde van de namen
isgebaseerd op de rangorde van
plaatsing per rubriek.
Merrieveulens (jonge): a. Cora van Wel
gelegen - Eig.: P. Maas, Ritthem; b. Ma
rina van Vluchtenburg - Eig.: Gebr.
Ovaa, Oost- Souburg.
Merrieveulens (oudere): a. Beatrix van
Waarde - tevens beste merrie veulen -
Eig.: M.J. Mol, Waarde; b. Nenette van
de Linge - Eig.: A.Z. de Buck en G. de
Werd, Oostkapelle/Alphen
Hengstveulens (jonge): a. Nico van Lin-
quenda (tevens beste hengstveulen) Eig.:
C. v.d. Houten, Kerkwerve; b. Hardi van
Ceres - Eig.: M.J. Kloet, Zierikzee,
Hengstveulens (oudere): a. Supet te Zen-
de - Eig.: Stal "Te Zande", Heinkens-
zand/Kapelle; b. Leon van Bleijendaal -
Eig.: A.L.C. Brooijmans, Tholen.
Éénjarige hengsten: a. Harold van Oost
kapelle - Eig.: Gebr. Geldof, Oostkapelle.
Éénjarige merries (kleine maat): a. Roza-
lien van Zandhof - Eig.: A.Z. de Buck,
Oostkapelle (tevens beste éénjarige mer
rie); b. Kitty van Bleijendaal - Eig.:
A.L.C. Brooijmans, Tholen; c. Erna van
Reimershoek - Eig.: A.Z. de Buck en J.C.
Roodzant, Oostkapelle.
Éénjarige merries (grote maat): a. Bianca
van Boswijk - Eig.: A.Z. de Buck, Oost
kapelle; b. Fleurette te Zande - Eig.: Stal
"Te Zande", Heinkenszand/Kapelle; c.
Sarina - Eig.: J.M. Maris, Grijpskerke; d.
Carla van 't Hof de Dankbare - Eig.: Kr.
de Visser,«Oostkapelle.
Tweejarige merries (kleine maat): a. Ro-
zette - Eig.: A.N. Steendijk, Nieuwerkerk;
b. Zina van Waarde - Eig.: M.J. Mol,
Waarde; c. Zita van Waarde - Eig.: M.J.
Mol, Waarde; d. Klara van Steenzwaan -
Eig.: A.N. Steendijk, Nieuwerkerk.
Tweejarige merries (grote maat): a. Co
quette van Reigerbosch -(tevens Jeugd
kampioen) - Eig.: M.L.M. IJsebaert, Ax
el; b. Erica van Mespelaere - Eig.: J.M.
Maris, Grijpskerke; c. Lieve van Groten-
berge - Eig.: N.J.H. v.d. Kerkhove, Koe
wacht; d. Hilda te Zande - Eig.: Stal "Te
Zande", Heinkenszand/Kapelle.
Driejarige merries (kleine maat): a. Bian
ca van Runsburg - Eig.: J.M. Maris,
Grijpskerke; b. Jannet - Eig.: J.D. Wage
naar, Kloetinge.
Driejarige merries (grote maat): a. Hilda
van 't Ooievaarsnest - Eig.: A.L.C. Brooi
jmans, Tholen; b. Erna van Driewegen -
Eig.: J. de Visser, Vlissingen; c. Yvonne
van Waarde - Eig.: M.J. Mol, Waarde, d.
Gonda van Meliskerke - Eig.: J. Boogard,
Meliskerke.
Vierjarige merries (kleine maat): a. Ilonka
van Steenzwaan - Eig.: A.N. Steendijk,
Nieuwerkerk.
Vierjarige merries (grote maat): a. Tosca
van Lemberge - Eig.: Stal "Te Zande",
Heinkenszand/Kapelle; b. Valda te Zan
de - idem.
5 tot 10 jarige merries (kleine maat) a.
Frida van Dorpzicht - A.L.C. Brooijmans,
Tholen; b. Carla van Vogelzang - J. Ma-
ris, Grijpskerke; c. Sarina van 't Hoog
land - A.N. Steendijk, Nieuwerkerk; d.
Udine van Waarde - M.J. Mol, Waarde;
e. Klaartje uit de Linde - C.P. Oele,
Kloetinge, F. Coquette II de la Bonne
Maison - Eig.: A.Z. de Buck en G. de
Werd, Oostkapelle/Alphen.
5 tot 10 jarige merries (midden maat): a.
Sabine - Eig.: C.N. de Hamer, Schoon-
dijke; b. Thea van de Rinkepas - Eig.:
M.J. Mol, Waarde; c. Carolien - Eig.:
Gebr. Geldof, Oostkapelle; d. Zena du
Vallon - Eig.: A.L.C. Brooijmans, Tho
len; e. Fientje van Bleijendaal - Eig.: M.J.
Mol, Waarde; f. Fauvette Tersaet - Eig.:
Stal "Te Zande", Heinkenszand/Kapelle.
g. Nicolien van de Langendijk - Eig.: A.C.
Remeus, Dreischor.
Indien de plannen kunnen worden
verwezenlijkt en als voortzetting ook
op langere termijn gewaarborgd is,
zal hij eerdere toezeggingen van de
regering honoreren. De bewindsman
deelde mee, daags voor het overleg
de plannen uit Winschoten te heb
ben ontvangen. Hij zegde toe zijn
opvatting over de rentabiliteitsbere-
kening van dat plan aan de Kamer
kenbaar te zullen maken. Dit geldt
eveneens voor de plannen uit Ermelo
en Schinveld. De bewindsman wees
er verder op, dat beleidsinstrumen
ten automatisch toepasbaar zijn voor
de paardenhouderij. Dit houdt in
dat, naast de in de landbouw gebrui
kelijke beleidsinstrumenten ook de
WIR en de Bijzondere Regionale
Toeslag kunnen worden ingezet.
Voorts acht hij het gewenst een be-
5 tot 10 jarige merries (grote maat): a.
Erna van Rumrick (tevens Reserve-
Kampioene) - Eig.: A.L.C. Brooijmans,
Tholen; b. Marva de Barsdam - Eig.: J.D.
Wagenaar, Kloetinge; c. Jacolientje van 't
Woud - Eig.: B. de Maaker, Wolfaarts-
dijk; d. Mireille du Vallon - Eig.: Stal "Te
Zande", Heinkenszand/Kapelle.
10 jaar en oudere merries (grote maat): a.
Lizette van Grotenberge - Eig.: A.Z. de
Buck en J.C. Roodzant, Oostkapel-
le/Dirksland; b. Margriet van Malland -
Eig.: A.L.C. Brooijmans, Tholen; c. Clai-
rona van ten Holt - Eig.: B. de Maaker,
Wolfaartsdijk; d. Rosalie - Eig.: Gebr.
Geldof, Oostkapelle; e. Monique van
Stuivenberg - Eig.: A.L.C. Brooijmans,
Tholen.
10 jaar en ouder (kleine maat): a. Nellie
van het Oudven - Eig.:'M.J. Mol, Waarde.
scheiden begin te maken met het
onderzoek in de paardenhouderij.
Uit de vorig jaar gestarte voorlich
ting blijkt, dat er op de entraine-
menten, manegebedrijven en fokbe-
drijven veel vraagstukken liggen
waarvoor praktijkgericht onderzoek
noodzakelijk is. Aanstelling van en
kele onderzoekers is daarvoor nodig.
Op korte termijn dient ook een be
slissing genomen te worden omtrent
de vestigingsplaats van de voorlich
ting. De keuze van de plaats waar het
onderzoek wordt uitgevoerd is mede
van belang voor de vestigingsplaats
van de voorlichting.
Minister Braks zegde de Kamer toe
tot de behandeling van de nota
"Paarden in Nederland" terughou
dendheid te betrachten in het beleid
ten aanzien van de paardenhouderij.
Hengsten met afstammelingen: Horizon
Tersaet - Eig.: A.Z. de Buck, Oostkapelle
e.a.
Stalgroepen (plaatsing): 1B. de Maaker -
Wolfaartsdijk; 2. A.L.C. Brooijmans,
Tholen; 3. Stal 'Te Zande", Heinkens
zand/Kapelle; 4. A.N. Steendijk, Nieu
werkerk; 5. M.J. Mol, Waarde.
Vierspannen (plaatsing): 1. B. de Maaker,
2. A.L.C. Brooijmans, 3. M.J. Mol, 4. Stal
"Te Zande".
De goede kwaliteit van de aangevoerde
dieren komt tot uiting in het hoge per
centage toegekende eerste premies, nl.
65%.
Bij de Trekpaarden is het gebruik van
Néderlandse namen frijwel regel geb
leven.
13
