Ko Adriaansen in Kruisland,
en de pootgoedteelt
w aarom een uitstekend arbeids
loon, wel, zegt hij omdat wij alles aan
selectie en de sortering zelf doen.
G,
I k zou niet weten waarom ik alleen
het ras Bintje teel. Ik heb in het ver
leden meerdere rassen geteeld. Ben
D
K
Kwaliteit is ons grootste wapen
Zelf sorteren wordt betaald.
Te fijne sortering en veel
gelegenheidstelers.
'tl s spijtig dat de prijs van het poot
goed dit jaar erg laag ligt. Mensen
die niet tijdig hebben verkocht zullen'
er geen cent aan verdienen en zelfs
hun eigen arbeid niet vergoed krij
gen meent Ko. Oogstjaar 1979 ken
merkt zich om zijn grote areaal, 't
Grote aantal knollen per plant en
daardoor fijne sortering.
12
Pootgoedteelt is
arbeidsintensief,.
Bouwplan op
slempgevoelige grond.
Behandeling.
Kosten en opbrengsten
99
De aardappelbewaarplaats waar de temperatuur goed in de gaten wordt ge
houden.
K o Adriaansen in de Boonhil in Kruisland staat bekend als een goede boer. Zelf zal hij dat wat beduusd
tegenspreken, maar de feiten liegen er niet om. Wie langs zijn bedrijf komt, of het nu zomer of winter is, zal
daar altijd een beeld van uiterste verzorging in zijn gedachten van overhouden. Adriaansen is naast akker
bouwer in de eerste plaats een ervaren pootgoedteler. Daar ben ik eigenlijk van kindsbeen afin gegroeid, zegt
hij, want ook mijn vader hield zich daar al druk mee bezig. Een interessante teelt, zegt hij, alleen is het
jammer dat we op het ogenblik een dieptepunt in de prijzen meemaken. Nu ligt dat ook niet voor iedereen
gelijk, want zelf heb ik mijn produkt tijdig verkocht in een periode dat de prijzen nog min of meer redelijk
waren. Zou ik nu eind februari hebben verkocht dan zou dat een groot negatief financieel verschil hebben
opgeleverd, 't Is altijd meer geluk dan wijsheid, zegt hij er laconiek bij, want met de verkoop van mijn zaaiuien
was ik dit jaar te vroeg. Toch zeg ik wat het pootgoed betreft bij mijzelf dat ik dan wel een matig
ondememersloon heb ontvangen, dit jaar maar eveneens een uitstekend arbeidsloon.
Daar is een mooie cent mee te ver
dienen. Je moet toch al vlug rekenen
dat het laten sorteren rond de 8 tot 10
cent de kilo kost. Dat is geloof ik een
groot verschil met vele konsumptie-
telers, die hun produkt na de oogst of
opslag helemaal uit de hand geven.
Naar mijn mening zouden die telers
veel meer zelf naar sorteer mogelijk
heden moeten zoeken. Daarmee is
lege tijd mee op te vullen en te ver
dienen. Ga maar na, iedere aardap
pel moet door iemands handen en
dat kost met de huidige lonen een
kapitaal, dat uiteindelijk toch door
de teler moet worden opgebracht,
zegt Ko vol overtuiging.
Sorteren kun je over een bepaalde
tijd uitsmeren, bij mij gaan de sei
zoenwerkzaamheden voor, maar
daar tussen door en daarna blijft er
tijd genoeg over.
Ik geef toe dat de sorteer benodigd
heden ook een fikse investering vra
gen. Bij mij is dat geleidelijk aan op
gebouwd. De vraag of iemand kan
en mag investeren in deze zaken is
voor iedereen verschillend, draaiend
om de kernvraag hoever kan ik op
mijn bedrijf gaan en hoeveel zijn
mijn onproduktieve uren!
Dat het areaal zo is toegenomen ligt
ook aan het feit dat er veel gelegen
heidstelers zijn, die aangelokt door
de extreem hoge prijzen van enkele
jaren geleden de gok wagen. Het is
duidelijk dat het areaal ingekrompen
moet worden. Bovendien hebben
ook andere landen wereldwijd ge
zien zich met extra ijver in de poot
goedteelt gestort. Daarom zeg ik
eerlijk, dat die extreme hoge prijzen
van 1976 en 1977 ons meer kwaad
dan goed hebben gedaan. In het
buitenland is men toen ook gaan
zoeken naar een mogelijkheid om
goedkoper aan dat produkt te ko
men. Daarnaast hebben we in die
jaren ook nog een verrot slechte
kwaliteit afgeleverd wat toen onze
naam ook geen eer aandeed.
Toch is tot nu toe de kwaliteit nog
altijd ons wapen geweest. En dat
moet het ook blijven, want dat is de
enige redding van ons pootgoed, zegt
Ko met meer dan gewone nadruk in
zijn stem. We moeten de realiteit
eerlijk onder ogen zien. De produk-
tiekosten in de meeste andere landen
liggen veel lager dan bij ons. Dat
betekent een goedkoper'produkt, al
leen het schort aan hun kwaliteit.
Daarom alleen de uiterste zorg voor
de kwaliteit betekent toekomst voor
de nederlandse poterteelt! Dat kan
niet genoeg herhaald worden. We
beschikken over een uitstekend,
technisch en wetenschappelijke ken-
nis, gekoppeld aan een fantastisch
handelsapparaat. We hebben een
goed begeleidingsapparaat dat telers
in landen waar men voorheen geen
aardappels verbouwde met raad en
daad bijstaat. En tot slot hebben we
een uitgebreid rassenassortiment.
oed pootgoedtelen is een ar
beidsintensieve bezigheid, zegt Ko
met nadruk want eigenlijk ben je er
haast nooit helemaal mee klaar.
Soms wordt het vele werk nog eens
extra verzwaard, zoals b.v. in '77 toen
we ons bijna een flauwte moesten
selecteren omdat het uitgangsmate
riaal slecht was. Dag in dag uit heb
ben we toen moeten selecteren.
Sommige percelen hebben we 12
keer nagelopen. Toch vind ik het een
boeiende teelt, die ik niet graag in
mijn bouwplan zou missen. Ik moet
er wel bij zeggen dat het heel veel
opofferingsgezindheid vraagt, dat in
de eerste plaats, en dan heb je daar
naast vanzelfsprekend ook nogal wat
vakkennis nodig.
Bovendien hebben wij ook de zorg
voor de poters tot dat de consump
tieteler het produkt in het voorjaar
nodig heeft, als hij b.v. op voorjaar
slevering gekocht heeft.
Al met al komt vakbekwaamheid dus
niet op de eerste plaats, maar vooral
de ambitie om het werk te doen. Ze
zeggen wel eens dat selekteren
moeilijk is, zegt 'Ko, maar wat is
moeilijk, er zijn lieden die het nooit
leren. Mijn zoon ging één dag mee en
hij kende het, nou waar ligt dat
aan???
drainreeksen om de 9 meter. Een
drainage, die op zo'n manier wel veel
geld heeft gekost. Toch betaald
zoiets zich dan op den lange duur
vanzelf zegt Ko met overtuiging.
Mijn bedrijf is 50 ha, waarvan ik in
feite maar 43 ha kan gebruiken om
werkelijk mijn boterham op te ver
dienen de rest is in mijn ogen min of
meer, afval, lage stukken langs een
kreek en sloten, 2/6 deel van mijn
areaal wordt ieder jaar benut voor
pootgoed, 1/6 aan uien, 1/6 suiker
bieten, 1/6 conservenbonen en 1/6
deel wintertarwe. Je zou bij mij van
een ijzeren bouwplan kunnen spre
ken, zegt hij, ik wijk er zelden of
nooit vanaf. Wanneer de prijzen van
consumptieaardappelen aan de hoge
kant liggen dan wordt het wel eens
aan het wankelen gebracht, maar
werkelijke wijzigingen heb ik er nog
niet in aangebracht.
Met een dergelijke slempgevoelige
grond ben ik verplicht de uiterste
aandacht aan mijn land te besteden.
Daarom is gemiddeld genomen ieder
jaar 66% van mijn grond voorzien
van een groenbemesting. Na het
pootgoed pas ik een grondontsmet-
ting toe om de teelt van 1 op 3 vol te
kunnen blijven houden, na die onts
metting zaai ik dan ook nog een
groenbemester in. Ik weet dat onts
metten rond de 600 gulden per ha
kost, maar ik verdeel voor mezelf die
kosten enigermate over ook andere
gewassen, 400 gulden reken ik voor
het pootgoed, en die 200 verdeel ik
over de uien en de bieten, die door
die ontsmetting ook een meerop
brengst geven. Bovendien ploeg ik
het suikerbietenblad onder. Als
groenbemestingsgewas kies ik mees
tal Westerwoldslandras, dat heeft tot
voordeel dat het in een vorstperiode
lekker doorvriest, wat voorkomt dat
ik last krijg met vervelende doorgroei
van dat gras na het ploegen. Onze
grond is geschikt voor pootgoed. Je
hebt hier een goede aanslag en ook
als het droog is groeit het in deze
streek nog door. Daarom heb ik ook
nog nooit gebruik hoéven te maken
van beregening. Dat is op deze grond
overbodig, ofschoon in een lange
droogteperiode de twijfels wel eens
boven komen, want goed water heb
ben we vlak bij. Pootaardappelen
zijn een zomerprodukt, dat heeft tot
voordeel dat ik vroeg vrij land heb
waarop dan weer de groenbemester
kan worden gezaaid. Tevens voor
kom ik het gevaar van veel struk-
tuurverlies als in het najaar onder
natte omstandigheden moet worden
gewerkt.
Stoppelbewerking pas ik zo
min mogelijk toe. Ik vind dat stoppe
len uit de tijd is. Het kost te veel aan
energie en tijd. Een chemische be
spuiting wordt in de meeste gevallen
goedkoper en een groenbemesting is
stukken beter.
Ko Adriaanse.
hiervan afgestapt om eenvoudiger te
werken. Zelf gebruik ik uitgangsma
teriaal uit eigen teelt, maar om de
drie jaar koop ik in het noorden
nieuw uitgangsmateriaal in de klasse
S of wat SE aan. Natuurlijk gebruik
ik alleen eigen teelt als ik zeker weet
dat ik het materiaal voldoende kan
vertrouwen. Na de slechte ervarin
gen in '76 heb ik in 1977 allemaal
nieuw materiaal genomen, sinds die
tijd heb«ik nog geen nieuw materiaal
aangekocht.
Mijn uitgangspoters worden in Oc
tober gesorteerd in de maat 35/45 en
daarna ontsmet met kwik tegen ri-
zocthonia. Dat doe ik graag vroeg in
het jaar en dan gaan de aardappels in
de mechanise koeling waar ze blijven
tot eind februari begin maart bij een
temperatuur van 3 a 4 graden Cel
sius. Dan zit er soms al een klein
topspruitje aan, maar dat gaat er tij
dens het werk wel af. De aardappe
len gaan in nylonzakken op pallets
in een glazen bewaarplaats waarin 8
tochtdeuren zijn aangebracht zodat
er altijd veel ventilatie is. We zetten
de aardappelen meerdere malen
om waardoor ik een versterkt oog
kiempje op de poter krijg wat tijdens
het poten met de volautomatische
machine niet wordt beschadigd. Met
een lange spruit bereik je niets, want
ik noem die automatische machine
altijd de ontspruiter bij uitstek. Na
tuurlijk is er met voorgekiemde po
ters in combinatie met de snaren-
bedmachine een beter resultaat te
bereiken, maar zelf ben ik aan deze
methode voorlopig nog niet toe.
e pootgoedteelt is een bezigheid
die per ha met de eigen arbeid mee
gerekend om en nabij de 10.500 k
11.500 gulden kost. Een belangrijke
factor daarbij is natuurlijk de prijs
van het uitgangsmateriaal. Dat kan
van jaar tot jaar nogal uiteen lopen.
Ko is iemand die veel opschrijft en
uitrekent. Hij haalt de opbrengstcij-
fers van een aantal jaren uit de kast.
-ruisland staat bekend om de
pootgoedteelt. Dat is niet zomaaë
gekomen. De grond leent zich er heel
goed voor, zegt Ko. Ze is licht van
struktuur met een afslibbaarheid van
16%. Ook nogal slempgevoelig maar
wel erg vochthoudend. Bovendien
hebben we alles zeer intensief ge
draineerd, gemidideld liggen de
Het akkerbouwbedrijf vanuit de lucht gezien.