"Race naar schaalvergroting
in feite a-sociaal"
S inds enige maanden is hij voor
zitter van het ZAJK, het Zeeuws
Agrarisch Jongeren Kontakt waarbij
zowel de georganiseerde als de niet-
georganiseerde jonge boeren in Zee
land zijn aangesloten. Peter die met
zijn vader en broer een maatschap
vormt op een 90 ha groot akker
bouwbedrijf aan de rand van het
dorp Brouwershaven is altijd al ak-
tief geweest in het verenigingsleven,
praat vlot en heeft over een aantal
wezenlijke landbouwproblemen vrij
uitgesproken meningen. Kwalifika-
ties die ook de andere jonge boeren
niet zullen zijn ontgaan en waaraan
hij ongetwijfeld mede zijn voorzit-
tersfunktie heeft te danken.
W
Wat is het Z.A.J.K.?
Overheid
onderkent
problemen jonge
boeren niet
H ij is drommels goed op de hoogte
van de belangstelling vanuit de
maatschappij voor de groene ruimte.
Een ruimte waar ook de boeren van
houden maar die zij noodgedwongen
soms geweld aan moeten doen:
"Ekonomische wetten dwingen ons
daartoe. Als de prijzen niet hoger
worden zullen we rationeler moeten
werken en dat betekent nog meer
machines, houtwallen weg, kavels
rechttrekken enz. Het wordt tijd,
meent de jonge voorzitter, dat de
konsument eens beseft dat hij moet
betalen voor èn het produkt èn het
landschap. Aan de huidige mentali
teit moet iets grondig veranderen'"
En daarmee zitten we meteen mid
den in de landbouwproblematiek.
Hij praat er graag over. Het boeit
hem.
H ij vertelt dat volgens berekenin
gen van het ministerie van landbouw
het aantal boeren op Schouwen-
Duiveland nog met 60% zal vermin
deren. Dat er wat arbeidskrachten
verdwijnen is onontkoombaar, maar
zo snel en zo veel dat is onverteer
baar. "Wij staan nog voor de stap om
een bedrijf over te nemen maar onze
kinderen, zullen die dat ook nog
kunnen?", zo vraagt hij zich in alle
ernst af!
Nieuwe Z.A.J.K.-voorzitter Peter de Koeijer:
Verschillen
Onrechtvaardig...
Mentaliteit
Onverteerbaar
Kontingentering
H et ZAJK is een aktieve klub.
Onder de vorige voorzitter Jos de
Regt waren al enige akties aange
zwengeld. Peter is van plan die lijn
globaal zo door te zetten. Zo wordt er
met name tijdens de winteravonden
druk gediskussieerd over zwaarwich-
Midden bedrijf
tige onderwerpen als ontwikkelings
samenwerking, pro en contra van de
export van melkpoeder, de import van
suiker (Peter: "volgend jaar willen we
dat verder bestuderen en als het die
arme mensen daar weinig helpt dan
vind ik dat je die importen opnieuw
ter diskussie zou moeten stellen") en
er wordt gesproken over akties. "Wij
schreeuwen niet alleen om meer maar
willen tevens goede oplossingen aan
dragen".
O,
deraan hangen. Ook allerlei maatre
gelen en ontwikkelingen die een
verlaging van de grondprijzen met
zich mee brengen, worden door de
jongeren meer bevorderd en gunsti
ger ontvangen dan zulks het geval is
bij de Centrale Organisaties. Aan
deze voorbeelden zouden kunnen
worden toegevoegd, de kontingente-
ring, een verschil in benadering van
milieuorganisaties, het middenbe
drijf e.d. "geheel verklaarbaar, wij
zijn tenslotte jonge boeren en we
kijken tegen veel zaken toch wat an
ders aan".
'verleg tussen de relatief kleine
agrarische jongeren groepen en de
"grote" landbouworganisaties is er
regelmatig; een goed kontakt. Hoe
wel beide in dezelfde sektor zitten en
globaal dezelfde doelstellingen heb
ben zijn er toch duidelijk verschillen
en daaraan, zo meent Peter, ontleent
het ZAJK (en de andere jonge boe-
renorganisaties) zijn bestaansrecht.
T,a.v. het fiskaal beleid staan bij de
jongeren zaken als belastingvrij re
serveren voor de overname, verrui
ming van de doorschuifmogelijkhe-
den en minder zwaar belasten van de
schenkingen van vader aan zoon,
hoog genoteerd terwijl deze verlan
gens bij de drie centrale landbouw
organisaties eigenlijk een beetje on-
aar allen het in de landbouw
over eens zijn dat is dat er wat de
toekomst betreft voor optimisme
weinig reden is. Peter: "De cijfers die
elk jaar weer van het L.E.I. komen
liegen er niet om. Moet je naar de
bank om geld te lenen voor overname
van het bedrijf of niet? Met die hoge
rente en hoge grondprijzen en lage
produktenprijzen ziet het er niet best
uit.... Maar als je voor je vak voelt en
van de vrije natuur houdt, dan neem
je genoegen met een beetje. Als de
vergoeding maar redelijk is. Het moet
niet zo zijn dat je met je40ste al ver
sleten bent!!"
J. Wierenga
Z.A.J.K. staat voor Zeeuws Agrarisch Jongeren Kontakt. Het
is een organisatorisch kader waarbinnen jonge boeren uit
Zeeland elkaar kunnen ontmoeten, kunnen diskussiëren, el
kaar motiveren en waarmee zij tevens gezamenlijk een vuist
kunnen maken waar het innemen van standpunten m.b.t.
allerlei ontwikkelingen in landbouw, landschap en natuur be
treft. In het Z.A.J.K. werken samen de 3 Zeeuwse Plattelands
Jongeren Organisaties, dat zijn de C.P.J., de Christelijke
Plattelands Jongeren, de P.J.Z. (Plattelands Jongeren Zuid)
en de K.P.J. (de Katholieke Plattelands Jongeren). Lid van
deze organisaties kunnen uitsluitend boerenzonen of doch
ters zijn, die scholier zijn (op de landbouw georiënteerd),
werken hij vader op het bedrijf of die pas een bedrijf over
genomen hebben. Belangrijkste doelstelling van het Z.A.J.K.:
het geven van voorlichting over vooral zaken waarmee de
jonge agrarische ondernemer wordt gekonfronteerd en het
behartigen van de belangen van jonge boeren in het algemeen.
Z.L.M.-voorzitter Doeleman ver
weet op de maandag jl. gehouden
ledenraad de overheid dat ze onvol
doende oog heeft voor het bieden
van een toekomstperspektief aan
jonge boeren. De overheid speelt wat
dat betreft niet in op kleine, noch
grote zaken.
Het is daarom wel verklaarbaar zei
hij, dat de jongeren te hoop lopen,
zoals met een pas gehouden handte-
keningenaktie. Doeleman zei ook
wel begrip te hebben voor de kriti
sche opstelling van de jongeren t.o.v.
de landbouworganisaties.
Zij staan immers voor de keuze om
boer te worden en vragen daarvoor
terecht zekerheid. Daartegenover
staan veel ouderen (de zwijgende
meerderheid) die meer hun eigen
boontjes doppen. Beiden zijn moei
lijk op een lijn te brengen; een ver
ontrustend verschijnsel, waarvoor
moeilijk beleidslijnen zijn uit te zet
ten temeer omdat de landbouw te
maken heeft met een overheidsbe
leid dat als een splijtzwam dreigt te
fungeren door enerzijds grotendeels
de verantwoordelijkheid af te schui
ven op Brussel en anderzijds natio
naal de boot meer en meer af te
houden omdat er onvoldoende geld
beschikbaar is.
"De landbouw is verwonderd en
geërgerd over het feit dat Brussel nu
een heffing legt op de suikerexport.
Steeds is ons voorgehouden dat de
overschotten de gemeenschap zoveel
geld kosten: maar wanneer de over
schotten op een redelijk prijsniveau
weggewerkt kunnen worden wordt
dat meteen afgeremd", aldus
Z.L.M.-voorzitter Doeleman. De
bietenteler profiteert niet van de*
gunstige prijsontwikkeling, maar
krijgt wel te maken met de zelf-fï-
nanciering van de overschotten". -De
heer Doeleman acht het bijzonder
onrechtvaardig wanneer de voorra
den dan door heffingen kunstmatig in
stand worden gehouden.
'1 n het algemeen kun je stellen dat wanneer de prijzen van de land-
bouwprodukten niet voldoende stijgen dat we dan op Schouwen-Dui-
veland eerder aan een ruilverkaveling toe zijn. Dat past dan in de race
naar schaalvergroting die in feite a-sociaal is t.o.v. je kollega's en
tegenover jezelf. Als individu doe je er aan mee, moet je wel, maar als
organisatie moet je daar toch grote vraagtekens bij zetten". Aan het
woord is Peter de Koeijer uit Brouwershaven.
De jonge boeren in Zeeland hebben
een redelijk goed kontakt met de
mensen van het milieu. Peter vindt
dat een goede zaak maar wel is hij
van mening dat milieumensen te
vrijblijvend voor het milieu pleiten.
Vanuit die hoek moet men meer be
reid zijn de financiële konsequenties
te aanvaarden van de beperkingen
die ze ons op willen leggen. Als die
bereidheid er is valt er best met ons te
praten.
100 koeien exkl. jongvee per 2 vol
waardige arbeidskrachten.
Via het nationaal overkoepelend or
gaan van jonge boeren, het NAJK,
probeert men nu met grote vasthou
dendheid de visie van het midden
bedrijf ingang te doen vinden in po
litieke partijen, het landbouwschap,
de regering en uiteraard bij de
standsorganisaties. "Als je het maar
blijft zeggen, dan, zo gelooft Peter,
gaan ze het op den duur wel gelo
ven!"
Even ander heet hangijzer dat de
jonge boeren in het vuur hebben is de
kontingentering van de melk. Ze zijn
daar voorstanders van: "Het is toch
te gek dat je geld vraagt voor wat je
teveel produceert? Op den duur, zo
meent hij, zal de kontingentering wel
worden overgenomen maar voor
waarde is wel dat je een gedegen plan
moet hebben voor het oplossen van de
overschotten. We hebben dit 5 jaar
geleden al aan zien komen maar men
probeert er gewoon over heen te pra
ten. Triest om dat alles te ervaren".
]VE et de schaalvergroting heeft ook
het middenbedrijf alles te maken. Het
ZAJK maakt zich sterk voor het
middenbedrijf. "Kijk, legt de jonge
akkerbouwer uit, bij ons middenbe-
drijvenbeleid gaat het om een princi
pezaak. Wij als jonge boeren zijn van
mening dat het om een zo eerlijk mo
gelijke verdeling van de produktie-
mogelijkheden gaat. Wat je nu ziet is
dat de verschillen tussen grote en
kleine bedrijven <>teeds groter wor
den. Een grote boer koopt veel ge
makkelijker 15 ha bij dan een kleine,
dat is zoiets als de macht van de grote
getallen en wij willen dat ten behoeve
van de werkgelegenheid en voor het
voortbestaan van de kleinere land
bouwbedrijven afremmen".
Peter met zijn hond voor het woon
huis van de boerderij
I.
De kriteria die de jonge boeren
daarbij hanteren zijn nog niet volle
dig uitgekristaliseerd maar richtlij
nen staan er welal op papier. Peter:
"volgens ons zou een akkerbouwbe
drijf geen grond meer bij mogen ko
pen wanneer het boven 165 SBE per
volwaardige arbeidskracht uit komt
en dat met een maximum van 2 vol
waardige arbeidskrachten. De grens
voor een akkerBouwbedrijf komt
dan te liggen bij ca. 80 ha. Bij de
veehouderij hanteren we de grens
i
i
i
i
i
J
Peter de Koeijer, voorzitter
i
Peter de Koeijer is sinds begin
april voorzitter van het
Zeeuws Agrarisch Jongeren
i Kontakt. Hij is 23 jaar oud en
woont in Brouwershaven.
Het akkerbouwbedrijf van zijn
ouders (hij woont thuis) ligt bij
j een kruispunt van dijken en is
daardoor vanuit de verte rij
dend richting Brouwershaven,
nauwelijks zichtbaar. Alleen
het wqonhuis dat gestoken is
in kontrasterende kleuren en
drie verdiepingen telt, steekt
i er duidelijk boven uit. Peter
heeft, na de hogere agrarische
i school in Dordrecht doorlopen
te hebben, een jaar stage gelo
pen in de VS. Sinds zomer
i 1977 vormt hij samen met zijn
J vader en zijn broer een maat-
i schap. Zij runnen een akker-
j bouwbedrijf dat 90 ha groot is.
21
