Koning Willem l-prijs voor
Van der Have te Kapelle
D,
Van der Have:
wereldvermaard
Voor inventiviteit, doorzettingsvermogen en zakelijk inzicht
D e onder leiding van drie geslachten Van der Have getoonde inventiviteit, doorzettingsvermogen, zakelijk
inzicht, zelfvertrouwen, durf en het kiezen van juiste medewerkers en kontakten maken dat het Koninklijk
Kweekbedrijf en Zaadhandel Van der Have bij uitstek in aanmerking komt om de Koning Willem I-prijs te
ontvangen, aldus motiveerde de voorzitter van de Stichting Koning Willem I-prijs, ir. A. Hellemans de
toekenning van deze prijs aan ir. D.J. van der Have, president-direkteur Koninklijke Kweekbedrijf en
Zaadhandel te Kapelle. Deze prijs werd donderdag j.l. op het provinciehuis van Zeeland in Middelburg in
aanwezigheid van talrijke genodigden door Prins Bernhard uitgereikt.
I
Wereld
voedselvoorziening
Op gebied zaaizaadontwikkeling
een toonaangevende
onderneming in de wereld
Konkurrentie-
verstorend
AKKERBOUW INTERNATIONAAL
e heer Hellemans in zijn toelich
ting: "Dat de onderneming weten
schappelijk onderzoek en veredeling
van nieuwe landbouwrassen paart
aan grote kommerciële kracht tot
verspreiding van deze rassen over de
gehele wereld mag blijken uit het feit
dat het totaal aantal eigen rassen op
de Beschrijvende Rassenlijst voor
Landbouwgewassen van Van der
Have meer dan 200 bedraagt! Naast
een uitgebreid verkoopnet in Neder
land zijn verkoopkantoren gevestigd
in alle delen van de wereld. Ver
scheidene rassen van Van der Have,
aldus de heer Hellemans, hebben
een sterk marktaandeel. Rusland
buiten beschouwing gelaten, wordt
in meer dan 10% van het wereldsui-
kerbietenareaal zaaizaad gebruikt
met een genetische afkomst van dit
bedrijf en van het zaad voor het Ne
derlandse snijmaisareaal wordt 45%
geleverd door Van der Have". De
voorzitter van de Koning Willem I-
prijs wees tenslotte waar het de ko
mende ontwikkeling betreft naar het
vorig jaar uitgekomen boekwerk
"Plant Breeding Perspektives" waar
in duidelijk wordt aangetoond dat
ook in.de toekomst de behoefte aan
specialisatie in de plantenveredeling
verder zal toenemen teneinde steeds
meer voedsel te produceren voor een
steeds groeiende bevolking. Een
ontwikkeling die door het Zeeuwse
bedrijf wordt onderkend en waarop
het ook met voortvarendheid zal
blijven inspelen. Het kweekbedrijf
Van der Have heeft een staat van
dienst die de toekenning van de Ko
ning Willem I-prijs ten volle recht
vaardigt.
X rof.dr.ir. J. Sneep, hoogleraar
Plantenveredeling aan de Landbouw
hogeschool in Wageningen ging na
een historisch overzicht van de plan
tenveredeling in op de betekenis die
de veredeling heeft voor landbouw en
de wereldvoedseivoorziening.
"Wanneer onze boeren met al hun
moderne teeltmethoden de voorou
ders van onze tarwe zouden moeten
telen, zouden zij met moeite 4%
van de opbrengst van de huidige ras
sen halen. Wellicht nog belangrijker
is, dat door het kweken, dus door het
aanbod van steeds weer nieuwe ras
sen, de produktie jaarlijks nog plm.
Wc stijgt".
Over de ontwikkeling in de suiker
bietenteelt zei hij o.m.: "Kwaliteits
verbetering is b.v. voor de sapzui-
verheid in suikerbieten in aanzien
lijke mate bereikt. Dit gewas is te
vens door het inkweken van eenkie-
migheid en een goede bietvorm, van
één der meest a^beidvragende ge
wassen veranderd in een gewas, dat
geheel gemechaniseerd geteeld kan
worden.
Onze grassen: zij zijn volgens de heer
Sneep in belangrijke mate verbeterd
in hun weerstand tegen ongunstige
O p het gebied van de zaaizaadontwikkeling van landbouwgewas
sen is het in deze provincie gevestigde Koninklijk Kweekbedrijf en
Zaadhandel DJ. van der Have B.V. één der toonaangevende onder
nemingen in de wereld geworden. Daniël Johannes van der Have
begon in 1879 een boomkwekerij annex zaadhandel.
Adriaan, zoon van de oprichter bouwde op deze basis voort en
legde in 1913 de grondslagen voor het huidige, op wetenschappe
lijke leest geschoeide, kweekbedrijf. Bij de viering van het 70-jarig
bestaan werd het predikaat "Koninklijk" verkregen. In het laatste
decennium werd het bedrijf onderdeel van de Koöperatieve Ver
eniging Suiker Unie, waardoor de kontinuïteit is gewaarborgd.
De onderneming paart wetenschappelijk onderzoek in veredeling
van nieuwe landbouwrassen aan grote kommerciële kracht tot ver
spreiding van deze rassen in vele delen van de wereld.
Research
Het intensieve kweekwerk van de laatste 15 a 20 jaar heeft de
omzet van het bedrijf enige malen vergroot, de inkomsten van
licenties buiten beschouwing gelaten. Het aantal medewerkers in
Nederland is thans ongeveer 300 waarvan éénderde is betrokken bij
het uitgebreide programma van research en ontwikkeling.
Behalve in uitgebreide proef- en kweekvelden in Zeeland, Brabant
en Oostelijk Flevoland worden de nieuw ontwikkelde rassen getest
in binnen- en buitenland, op vele plaatsen in vrijwel alle wereld
delen.
De kweekafdeling heeft in de loop der jaren na intensieve studie en
beproeving een breed assortiment zaaizaad van akkerbouwpro-
dukten opgebouwd.
Op ruim 12.000 ha zaaizaad bij kontrakttelers in binnen- en bui
tenland wordt dit zaaigoed vermeerderd en na schoning in het
bedrijf in Kapelle in de wereld afgezet.
omstandigheden en slechte behan
deling. Nederland bekleedt daar
door in de wereld een vooraanstaan
de plaats met zijn graszaden.
Snijmais heeft, zo ging hij verder, in
Nederland het laatste decennium"
een explosieve uitbreiding te zien
gegeven. De oppervlakte verdertig-
voudigde. Het beschikbaar komen
van verbeterde rassen heeft aan die
uitbreiding bijgedragen.
Van der Have heeft in de zojuist ge
noemde vooruitgang een belangrijk
aandeel gehad. De rassen die het
bedrijf heeft gekweekt worden in
Nederland en ver daarbuiten ge
vraagd. Het werkterrein is de hele
wereld. En Zeeland profiteert mede
van wat dit bedrijf in de wereld on
derneemt.
Ondanks het feit, zo besloot prof.
Sneep zijn betoog, dat de plantenve
redeling een veelheid van rassen kan
aanbieden als nooit tevoren met een
grote genetische variatie, krijgt zij
van aktiegroepen nog wel eens het
verwijt, dat zij geen rassen heeft ge
kweekt met een ingebouwd mecha
nisme, dat de opbrengst bij grote
boeren halveert en bij kleine boeren
verdubbelt! Ik vrees, dat er op dit
punt voor die groepen nog wel wat te
ageren zal overblijven.
r. Van der Have, de trotse bezitter
van de pas door Prins Bernhard uit
gereikte Koning Willem I-prijs, be
kritiseerde in zijn dankwoord het
subsidiebeleid van het Ministerie van
Ekonomische Zaken aan het indus
triële bedrijfsleven vanwege de kon-
kurrentieverstorende werking die
daarvan uit gaat: "In tegenstelling
tot deze subsidiepolitiek met als
achtergrond het kunstmatig handha
ven van arbeidsplaatsen is in de land
bouw al sinds de krisis van 1890 een
veel gezondere politiek gevolgd die
berust op wetenschappelijk basison
derzoek, op landbouwonderwijs,
rijksvoorlichtingsdienst en de keu
ringsdiensten die als doel hebben het
geven van een neutrale en betrouw
bare kwaliteitsgarantie.
Met raad en daad hebben zij de
kwekers van land- en tuinbouwge-
wassen steeds bijgestaan en dat
heeft, zo zei Van der Have, praktisch
nooit tot konkurrentieverstorende
effekten geleid. Met het doel de
kontinuïteit te handhaven en te
overleven heeft de ondernemer in de
landbouw, aldus de kleinzoon van de
oprichter van het Kweekbedrijf in
Kapelle, steeds zijn typische onder-
nemerstaak moeten uitoefenen:
nieuwe markten zoeken, nieuwe
produkten kweken, het produktie-
proces verbeteren en investeren bij
groei en afstoten of inkrimpen bij het
keren van het getij".
De heer Van der Have had er eerder
vreeds uitdrukkelijk op gewezen dat
het suksesvol opereren van het be
drijf aan het gehele team van mede
werkers is te danken, reden waarom
hij hen mee wilde laten delen in de
eer.
Het bedrijf op8 november 1879
gesticht door DJ. van der Have
en begonnen als boomkwekerij is
nu uitgegroeid tot een wereldver
maard bedrijf op het gebied van
het kweken van landbouwzaden
met een export over de gehele
wereld en vestigingen en partici
paties in Groot-Brittanië, Frank
rijk, België, Denemarken, Italië,
Duitsland en de Verenigde Sta
ten, Marokko, Iran, Nieuw-Zee-
land en Japan.
Het zou in dit bestek te ver voeren
om nader in te gaan op het on
dernemerschap, aanpassingsver
mogen aan nieuwe eri te ver
wachten situaties, de bijdrage aan
het nationale- en internationale
voedselvraagstuk.
Kenmerkend in dit totale gebeu
ren is het feit dat op zeer geavan
ceerde wijze research wordt ge
pleegd op grote schaal. Hieraan
wordt 7% van de omzet besteed,
hetgeen zeer hoog mag worden
genoemd.
Eveneens kenmerkend is het
steeds opnieuw onderzoeken van
nieuwe mogelijkheden en nieuwe
markten.
Een voorbeeld van het samen
gaan van praktijk en wetenschap
hand in hand, het wezenlijke
kenmerk van het ondernemer
schap van de Fa. van der Have,
redenen waarom het bestuur van
de Stichting Koning Willem I-
prijs met grote voldoening het
besluit kon nemen'aan Ir. DJ.
van der Have de prijs voor 1980
toe te kennen.
De Koning Willem I-prijs wordt
op voordracht van provinciale
ekonomische technologische in
stituten en andere instanties door
het bestuur van de Stichting Ko
ning Willem I-prijs eens in de
twee jaar toegekend. Hiervoor
komen in aanmerking de per
soon, groep van personen of de
onderneming die in belangrijke
mate heeft bijgedragen aan de
regionale en nationale ontwikke
ling van de industrie in Neder
land en aan de naam van onze
industrie in internationaal op
zicht.
Het is voor de eerste maal sinds
1956, toen de prijs werd ingesteld
door de Vereniging Nederlands
Fabrikaat, dat de prijs wordt toe
gekend aan een bedrijf dat werk
zaam is in de agrarische sektor'
De onderscheiding, die bestaat
uit een bronzen plastiek en een
oorkonde, is genoemd naar Ko
ning Willem I die in zijn tijd sti
mulerend werkte bij het onder
nemen van grote projekten ten
behoeve van het Nederlandse
volk.
Plantenveredeling voor beter mi
lieu
Naast de vele suksessen bij de
plantenveredeling op het gebied
van de resistentie zijn er, zo ver
heelde prof. Sneep niet, ook
tegenslagen. Het spreekt vanzelf
dat op alle nivo's hard wordt ge
werkt om tot stabiele vormen van
resistentie te komen' De per-
spektieven lijken de hoogleraar
daartoe goed. "Zo kan de plan
tenveredeling dan ook innove
rend werken op het milieu, omdat
het door resistentie minder belast
zal worden met bestrijdingsmid
delen", zo zei hij.
Heffing op suikerimport E.E.G.
De ontwikkeling van de wereld
marktprijs voor suiker is zodanig dat
de uitvoer van suiker uit de Europese
Gemeenschap thans belast wordt
met een heffing.
Tot voor zeer kort kon de export naar
buiten slechts tot stand komen door
toepassing van restituties.
Mais in Frankrijk
Het maisareaal in Frankrijk wordt
geraamd op rond 1,8 miljoen ha, dat
is 12% meer dan vorig jaar en onge
veer evenveel als in 1978. De op
brengst van oogst 1979/1980 wordt
geraamd op 8,5 miljoen ton. Tot 1
april werd 7,257 miljoen ton afgele
verd, vergeleken met 6,374 miljoen
ton vorig seizoen. Er werd 847.200
ton afgeleverd aan de verwerkende
industrie en 2,415 miljoen ton aan de
mengvoederindustrie. Naar de lid
staten van de GemeeiTschap werd
1,908 miljoen ton afgeleverd en naar
derde landen 17.000 ton.
Tot 1 april werd 1,925 miljoen mais
uitgevoerd en 420.000 ton mais in
gevoerd.
13
f
