Alkohol-brandstof bedreigt
beschikbaarheid en prijzen van
voedsel in 3e Wereld
Kommissie legt plan voor
energiestrategie op tafel
Landbouw als energiebron
U it het voorgaandé zal duidelijk
zijn dat er voor de landbouw nogal
wat te gebeuren staat. Met recht
mogen dit revolutionaire ontwikke
lingen genoemd worden. Of de boeren
er beter van zullen worden is de vraag.
D e investeringen van de lidstaten
in verschillende vormen van energie
verschillen aanzienlijk. De EG-lan-
den hebben het voornemen om in de
periode van 1980 tot 1990 in totaal
meer dan 400 miljard Europese re-
keneenheden (1 ERE is 2,64) te
besteden aan energie, overeenko
mende met twee percent van het
bruto nationaal produkt van de Ge
meenschap. Volgens de huidige
plannen zal de bijdrage uit gemeen
schapsmiddelen in deze investerin
gen gering zijn.
M,
E en derde ontwikkeling die ik hier
wil noemen is het winnen van ener
gie uit mest. Het onderzoek dat daar
naar gedaan wordt heeft inmiddels al
resultaten opgeleverd. Voor de land
bouw en met name de intensieve
veehouderij zou dit een uitkomst
zijn. Ook uit oogpunt van milieu
overwegingen is er de landbouw veel
aan gelegen de mestproblematiek op
te lossen. Door het landbouwbe
drijfsleven wordt een en ander daar
om daadwerkelijk gestimuleerd.
Produktie brandstof uit graan neemt snel toe
H,
O
Energie uit
kokosnoot
Jaarlijks beslag
verdubbeld...
Nieuwe gemeenschapsbelasting op energie?
H,
H,
Energie
Biotechnologie
Mest
Revolutionair
Investeringen
Financiering
et ongestoorde gebruik van de auto in de geïndustrialiseerde landen
kan van grote invloed zijn op de beschikbaarheid en de kosten van
voedsel in de Derde Wereld.
Tot deze konklusie komt het Amerikaanse Worldwatch-instituut dat
een studie heeft gemaakt van de gevolgen die het toenemende gebruik
van alkohol-brandstof (ethanol) in het verkeer zal hebben. De toene
mende schaarste van fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard
gaande prijsstijgingen hebben met name in de Verenigde Staten de
vraag naar alkohol-brandstof sterk doen toenemen. Het feit dat deze
brandstof wordt gewonnen uit graanprodukten, zal de prijs van de
grondstof onvermijdelijk gaan opdrijven, aldus de mening van het in
stituut.
ver de produktie van brandstof
uit graanprodukten moet niet te licht
worden gedacht. Onder druk van de
De toenemende vindingrijkheid om
het probleem van de dreigende ener-
gieschaarste te lijf te gaan, heeft er
toe geleid dat in Brazilië met succes
pogingen ondernomen zijn om ener
gie te winnen uit kokosnoten van de
habussu palm. Een methode die aan
sluit bij recente ontwikkelingen om
energie te winnen uit landbouwge
wassen, de zogenaamde bio-massa.
Het grote voordeel van de nieuwe
methode is, dat er gebruik gemaakt
kan worden van schrale gronden en
savanna's. Hierdoor kan volgens de
onderzoekers voorkomen worden,
dat de toenemende energiebehoefte
leidt tot stijgende voedselprijzen en
voedselschaarste.
De nieuwe methode werkt via de
vergassing van kokosnoten. Recente
proefnemingen hebben aangetoond,
dat per hektare 30 ton noten te oog
sten zijn, voldoende voor 4,5 ton
houtskool, 6,5 ton houtgas en 4,5 ton
methyl alkohol. Dit is in kalorie-
waarde gelijk aan 9 ton olie.
Volgens de onderzoekers draagt deze
methode een aantal voordelen in zich
boven de huidige Braziliaanse me
thode van winning van alkohol uit
suikerriet. Allereerst kan gebruik ge
maakt worden van gronden die niet
geschikt zijn voor andere landbouw
gewassen.
huidige situatie op de wereldener
giemarkt heeft president Carter een
plan laten ontwerpen dat tegen het
eind van 1981 in een produktie van
een kleine 2000 miljoen liter alko
hol-brandstof voorziet. Dat is zes
maal de hoeveelheid die nu wordt
geproduceerd. De produktie-doel-
stelling voor het midden van de jaren
tachtig is op niet minder dan 75 mil
jard liter gesteld.
Het landbouwprodukt dat thans bij
uitstek voor de produktie van alko
hol-brandstof wordt gebruikt, is
mais. De destilleerderijen kunnen nu
een gallon (iets meer dan 3,5 liter)
produceren voor de prijs van een
dollar. De leverprijs aan de pomp
houders bedraagt 1,20 dollar. Als de
benzineprijzen blijven stijgen, en die
liggen voor de "supers" in vele ste
den al boven de 1,26 dollar per gal
lon, dan wordt de alkohol-brandstof
een steeds geduchter konkurrent.
ding 10-90, zou het jaarlijkse beslag
van de rijdende Noordamerikaan op
het bouwland in de wereld zich ver
dubbelen.
Als het Amerikaanse areaal aan
landbouwgronden in grote omvang
gebruikt zou gaan worden voor de
produktie van brandstof voor auto's
zou dit van zeer grote invloed zijn op
de uitvoer van graanprodukten. Het
al genoemde streven naar een pro
duktie van alkohol-brandstof van 75
miljard liter in het midden van de
jaren tachtig zou 20 miljoen ton mais
of een equivalent daarvan vergen.
Dat is een vijfde van het huidige voor
de export bestemde graanoverschot
van de V.S.
Voor alle volledigheid moet hieraan
worden toegevoegd, dat een bijpro-
dukt van de ethanol-produktie - het
zogenaamde destillatiegraan - kan
worden gebruikt voor aanvullende
voeding van vee. Maar desondanks
voorziet het Amerikaanse instituut
een daling in de voedselproduktie
die dan ook voor het voeden van
mensen wordt aangewend. Daardoor
zullen hogere prijzen het marginale
bestaan van honderden miljoenen
mensen in de wereld verder ver-
Graan; een grondstof voor brood en energie.
slechteren. Dit gebeurt volgens het
Worldwatch-instituut zeker als ook
de plannen tot de produktie van al
kohol-brandstof in landen als Brazi
lië, Australië en Zuid-Afrika in een
stadium van uitvoering komen.
Let Worldwatch-instituut heeft
berekend, dat er voor de voedsel
voorziening van de mensen in ont
wikkelingslanden een oppervlakte
bouwland van ruim 1000 vierkante
meter per persoon per jaar nodig is.
Het rijden met een gemiddelde Ame
rikaanse auto op ethanol uit graan
zou op jaarbasis een oppervlakte
bouwland van meer dan 32.000 vier
kante meter vergen. Zelfs als een
vermenging plaatsvindt van ethanol
en fossiele brandstoffen (het zoge
naamde "gasonol") in een verhou-
Een mededeling van de Europese Kommissie aan de Raad wil een
aanzet zijn voor een gemeenschappelijke energie-strategie. Het stuk
bevat enkele voorstellen om tot een goed EG-beleid te komen; het pleit
onder meer voor een grotere harmonisatie op het terrein van de ener
gieprijzen in de Gemeenschap.
De Kommissie zegt, dat ondanks de duurder geworden ruwe olie de prijs
van de olieprodukten de verbruiker geen volledig beeld geeft van de
noodzaak voor de Gemeenschap om de afhankelijkheid van de invoer
van olie te beperken.
J-^ en geleidelijke harmonisatie van
de energieprijzen en de fiskale maa
tregelen daaromheen binnen de Ge
meenschap is van wezenlijk belang,
vindt de Kommissie. Zij weet dat het
hier om een moeilijk proces zal gaan,
l et wetenschappelijk onderzoek
heeft er meer dan eens voor gezorgd
dat er beslissende doorbraken in de
landbouw tot stand kwamen. Het lijkt
erop dat er wederom ontwikkelingen
op komst zijn die de landbouw letter
lijk en figuurlijk een ander gezicht
zullen geven. Dat kan wel eens goed
uitkomen want het landbouwbeleid is
aardig in het slop geraakt zonder dat
er zicht is op fundamentele politieke
oplossingen. Althans niet op korte
termijn. De bedoelde ontwikkelingen
hebben gemeen dat ze met energie te
maken hebben.
.et het stijgen van de energie
prijzen wordt het steeds aantrekke
lijker te zoeken naar alternatieve
bronnen. Deze zijn ondermeer ge
vonden in het produceren van
brandstof uit landbouwprodukten.
Onder bepaalde voorwaarden is het
nu reeds financieel verantwoord om
op deze wijze alternatieve brandstof
voor de markt te produceren. Een
land als Brazilië heeft inmiddels een
zeer ambitieus programma opgezet
voor deze zogenaamde groene ben
zine. Verdere stijging van de olie
prijzen zal dit proces nog aantrekke
lijker maken.
De gevolgen daarvan zijn nog niet te
overzien. Bedacht moet namelijk
10
worden dat een en ander ten koste
kan gaan van de wereldvoedselpro-
duktie. Dit klemt te meer omdat
vooral granen zich lenen voor om
zetting in brandstof.
De kans dat de voedselprijzen als
gevolg van deze ontwikkelingen be
hoorlijk gaan stijgen is dan ook zeker
niet uitgesloten.
W erkelijk fantastische ontwikke
lingen liggen in het verschiet door de
opkomst van de zogenaamde bio
technologie. De rektor van de Land
bouw Hogeschool te Wageningen
prof. dr. H.C. van der Plas heeft
daarover onlangs gesproken in zijn
dies-rede. Bij de bio-technologie gaat
het om snelle maar energie-arme (dus
goedkope) processen met behulp van
zogenaamde enzymen.
Populair gezegd gaat het om een
soort gistings-processen die we alle
maal wel kennen zoals bijvoorbeeld
alkohol.
Hoewel de bio-technologie nog een
jonge wetenschap is zijn er nu reeds
verbazingwekkende resultaten be
reikt.
Melk bijvoorbeeld blijkt een zeer
bruikbare grondstof te zijn voor
synthetische doeleinden. De opmer
king is reeds gemaakt dat dit dè op
lossing wordt voor de melkplas.
Maar ook hier is het gevaar aanwezig
dat de voedselfunktie van melk dan
op de tweede plaats komt.
Of de konsument er beter van zal
worden is op z'n minst twijfelachtig.
Wat vaststaat is dat de rol van de
landbouw nog niet is uitgespeeld.
Oggel
maar het is onontbeerlijk en moet
bijdragen tot de bundeling van de
ekonomische oogmerken in de Ge
meenschap.
De Kommissie gelooft dat veel meer
moet worden geïnvesteerd dan nu
wordt overwogen. Het grootste deel
van de bijkomende investeringen
dient uit nationale bronnen te wor
den verkregen, aldus de mededeling
aan de Raad. De Kommissie wijst
erop, dat de mogelijkheden van de
lidstaten voor dergelijke investerin
gen uiteenlopen. Daardoor bestaat
het gevaar dat de ekonomische en
sociale verschillen binnen de Ge
meenschap extra worden vergroot
ten nadele van de verwerkelijking
van het verdrag van Rome. De
moeilijkheden kunnen worden on
dervangen door een uitgebreider ge
meenschappelijk programma voor
steunverlening aan investeringen,
ten einde een gemeenschappelijk
energiebeleid binnen en buiten de
Gemeenschap te bevorderen.
De oogmerken daarvan zouden af
hankelijk zijn van de algemene
noodzaak om de energiebesparing te
bevorderen; de investering in be
proefde technieken moet worden
aangemoedigd en die in meer gea
vanceerde technologieën worden
bevorderd.
Totdat een duidelijker inzicht is ge
kregen in de omvang van het vereiste
kapitaal zou het volgens de Kom
missie voorbarig zijn enige konklusie
te trekken over de financieringsmet
hode. Maar wèl zijn alvast enkele
mogelijkheden bekeken.
Indien moet worden gekozen tussen
enige vorm van een gemeenschap
pelijke energiebelasting, zou het in
de ogen van de Kommissie de voor
keur verdienen een systeem in te
voeren dat administratief gezien
eenvoudig is en gemakkelijk kan
worden toegepast, dat de minste po
litieke en beleidsmoeilijkheden ve
roorzaakt en snel kan worden inge
voerd;
De voornaamste mogelijkheden bes
taan in het invoeren van een belas
ting op het energieverbruik, hetzij in
al zijn vormen, hetzij op olie of spe
cifieke olieprodukten; een belasting
op de energieproduktie in het alge
meen of op olie in het bijzondèr; een
recht of heffing op invoer ofwel van
energie in het algemeen ofwel van
olie en specifieke olieprodukten. De
Kommissie zal de Raad een gede
tailleerd onderzoek voorleggen van
de eventuele financiële mogelijkhe
den voor het heffen van gemeen
schapsbelastingen op energie.
In haar konklusie bij de mededeling
aan de Raad zegt de Kommissie, dat
de energie zo'n belangrijke faktor in
de ekonomie is, dat een daadwerke
lijke gemeenschappelijke markt in
het kader van de doelstellingen van
de verdragen te nauwer nood kan
worden opgebouwd zonder gemeen
schappelijke beleidslijnen in de
energiesektor. Wij stellen derhalve
voor te streven naar een geleidelijke
harmonisatie van de energieprijzen
en belastingen om deze afwijkingen
weg te werken en de Gemeenschap
de middelen ter beschikking te stel
len die zij nodig heeft voor een ma-
cro-ekonomisch b„eheer.
