Mechanische gewasverzorging bij bieten
Samenvatting
Voorlichting suikerbieten
teelt geïntensiveerd
N a een periode waarin mechanische gewasverzorging minder frekwent werd toegepast, is er voor deze
werkwijze de laatste jaren weer een groeiende belangstelling te konstateren. De toenemende mate waarin
rijenbespuiting wordt toegepast, maakt het veelvuldiger gebruik van schoffelmachines noodzakelijk. Ook de
uitbreiding van wortelenonkruiden, aardappelopslag, onkruidbieten en andere moeilijk te bestrijden on
kruiden zijn hiervan de oorzaak. Tegenover de besparing aan chemische middelen staan echter wel de kosten
van mechanische bestrijding, alhoewel laatst genoemde methode gewoonlijk door de teler zelf kan worden
uitgevoerd.
D e vroeger heersende gedachte
dat "suiker in de biet gehakt moest
worden", is inmiddels door uitge
breide grondbewerkingsproeven
achterhaald. Uit proeven met wel en
niet schoffelen onder de meest
uiteenlopende omstandigheden van
grond en weer, werden nooit op-
brengstverschillen ten voordele van
schoffelen verkregen. Wel veroorza
ken onkruiden konkurrentie ten
koste van het bietengewas en geven
ze moeilijkheden bij de oogst. Door
een sterke bouwplanvernauwing van
de laatste jaren, waarbij aardappe
len, bieten, granen en mais zich als
belangrijkste akkerbouwgewassen
hebben gehandhaafd, zijn de aard en
samenstelling van het onkruidassor
timent eveneens duidelijk veran
derd.
D,
S choffelmachines moeten zowel bij
een jong bietengewas als bij een zo
goed als gesloten veld, goed werk
kunnen leveren.
Suikersituatie in de wereld
Waarom mechanische
onkruidbestrijding?
Wanneer
onkruidbestrijding?
SchofTelapparatuur en
bestrijdingswijze
Aanaarden van bieten
Vooral in een bouwplan met veel
hakvruchten, die in het algemeen
door hun lange groeiperiode weinig
gelegenheid geven voor een inten
sieve grondbewerking, krijgen wor
telonkruiden de kans zich goed te
ontwikkelen. Deze kunnen zich op
betrekkelijk korte tijd geweldig uit
breiden en zullen veelal in kombi-
natie met chemische middelen me
chanisch moeten worden bestreden.
Ook toenemende aardappelopslag
door een aantal praktisch vorstloze
winters en andere aan chemische
C.A.R. Zevenbergen
Ing. J. Staal
Bedrijfsvoorlichter
akkerbouw
bestrijdingsmiddelen ontsnapte on
kruiden, geven voldoende aanleiding
tot schoffelen. Kleefkruid, varkens
gras, perzikkruid en late kiemers
zoals zwarte nachtschade en melde
worden chemisch vaak moeilijk bes
treden.
Schoffelen daarintegen ruimt elk
onkruid op.
Een mechanische onkruidbestrij
ding zal voor het overgrote deel in de
herfst in de stoppel voorafgaand aan
het bietengewas moeten plaatsvin
den. Meerdere malen stoppelen ge
volgd door een kultivatorbewerking
geeft goede resultaten. Wortelon
kruiden worden hierbij losgesneden
terwijl de kultivator zorgt voor een
goed kiembed voor nieuwe onkruid
zaden, die later weer ondergeploegd
en vernietigd worden. Dikwijls ont
breekt hiervoor de tijd en zal zo mo
gelijk moeten worden overgegaan tot
een chemische bestrijding. Vroeg in
het voorjaar is de grond meestal niet
geschikt voor een intensieve bewer-
In 1979/1980 was er in de Europese Gemeenschap sprake van een
rekordoogst aan suiker. Evenals vorig jaar is het areaal suikerbieten
ingekrompen in Denemarken, Nederland, Frankrijk en Duitsland,
maar uitgebreid in Italië, België en het Verenigd Koninkrijk.
Dankzij uitstekende weersomstandigheden in het najaar heeft de sui
keropbrengst per ha het normale peil in de Gemeenschap met 13%
overschreden.
De produktie van 12,2 miljoen ton
lag 0,4 miljoen ton boven vorig jaar.
Een en ander leidt tot een zelfvoor
zieningsgraad van 127%. De totale
voor uitvoer beschikbare hoeveel
heid bedraagt, rekening houdende
met een invoer van 1,3 miljoen ton
preferentiële suiker, ongeveer 3,9
miljoen ton, waarvan 1,4 miljoen ton
C-suiker, die zonder restitutie moet
worden uitgevoerd.
W ereldproduktie-wereldverbruik
In tegenstelling tot dé situatie in de
Gemeenschap zal de wereldproduk-
tie in 1979/1980 ruimschoots onder
het verwachte verbruik blijven. Dit
vooruitzicht heeft vanaf het najaar
1979 een buitengewone stijging van
de wereldmarktprijzen tot gevolg
gehad. De prijzen zijn sedertdien
meer dan verdubbeld. Begin januari
1980 heeft de door de Internationale
Suikerovereenkomst gehanteerde
prijs de drempel overschreden van
15 dollarcents/lb, zodat vanaf dat
tijdstip de quota van de Internatio
nale Overeenkomst niet meer wor
den toegepast.
De vraag is nu of het hier werkelijk
om een beginnende schaarste gaat
zoals in 1973 en 1974 dan wel om de
overgang naar een normale situatie,
zonder de grote overschotten die de
ontwikkeling van de wereldmarkt
tussen 1975 en 1979 hebben bepaald.
Bij het beantwoorden van deze vraag
moet men niet alleen zien naar het
op 4 tot 5 miljoen ton geraamde
produktietekort ten opzichte van het
verbruik in dit jaar, maar eveneens
op de oorzaken daarvan en de voor-
raadsituatie.
Gedaalde produktie
De sterke daling van de produktie
moet worden toegeschreven aan het
gekombineerde effekt van de slechte
oogsten als gevolg van de weersom
standigheden in verschillende be
langrijke produktiegebieden, als de
Sovjet-Unie, Cuba, India, Thailand
e.a. alsmede van een weloverwogen
verlaging van de produktie in het
kader van de'door de Internationale
Suikerovereenkomst opgelegde uit-
voerbeperkingen van b.v. landen als
Brazilië, Australië en Zuid-Afrika.
Wat de voorraden betreft is het ver
koopseizoen 1979/1980 op 1 sep
tember 1979 begonnen met rekord-
voorraden van 30,4 miljoen ton, wat
overeenkomt met ongeveer 34% van
het jaarlijks verbruik.
Derhalve zou voor het lopende ver
koopseizoen de regelmatige voorzie
ning van de wereldmarkt volkomen
verzekerd moeten zijn, dank zij de
bestaande voorraden, terwijl voor de
toekomstige ontwikkeling van de
produktie geen herhaling moet wor
den verwacht van de ongunstige fak-
toren die de produktiesituatie in
1979/1980 hebben bepaald.
Bovendien is het huidige niveau van
de wereldmarktprijzen reeds een
prikkel voor de toekomstige produk
tie.
vdw
Ontwikkeling verbruik van suiker
In 1978/1979 is in de Europese Ge
meenschap het verbruik van suiker
voor menselijke konsumptie bijna
gelijk gebleven aan dat in het voor
gaande verkoopseizoen, namelijk
ongeveer 9,5 miljoen ton. Dat bete
kent een hoofdelijk verbruik van
ongeveer 36,4 kg. Opgemerkt dient
dat de totale konsumptie in de sektor
is toegenomen als gevolg van het
stijgende verbruik van isoglucose.
In 1976/1977 bedroeg de produktie
en konsumptie van isoglucose in de
Gemeenschap 81.400 ton droge stof,
welke kwantum steeg tot 102.800 ton
in 1977/1978 en 139.100 ton in
1978/1979.
Ook het verbruik van glucose kan
blijven toenemen, aldus een infor
matie van de Europese Commissie.
vdw
king. Bij de zaaibedbereiding zijn de
onkruiden vrijwel nauwelijks ont
wikkeld en valt ook zelden een be
vredigend resultaat te bereiken.
Gedurende het groeiseizoen blijft de
mechanische onkruidbestrijding in
bieten beperkt tot tussen de rijen,
maar biedt in kombinatie met een
chemische onkruidbestrijding en in
het bijzonder met rijenbespuiting
goede perspektieven. Ook voor me
chanische onkruidbestrijding geldt
dat onkruiden zich het beste laten
bestrijden zolang ze klein zijn. Tijdig
schoffelen is dus uiterst belangrijk.
e moderne schoffel werktuigen
zijn wat betreft de stabiliteit van de
parallellogrammen, bladbescher
mers, verstelmogelijkheden, type
messen, werkbreedte, bevestiging
aan framebalken, degelijkheid van
de gehele konstruktie veel verbeterd.
Schoffelen is zeker wanneer dicht
langs de rijtjes gewerkt wordt erg se-
kuur werk, waarbij de kwaliteit van
het werk in grote mate wordt be
paald door de afstelling van de ma
chine.
De beste onkruiddoding wordt ver
kregen bij een geringe werksnelheid
en ondiep schoffelen. Uiteraard
moet worden gewerkt met scherpe
wiedmessen. Momenteel zijn prak
tisch alle nieuwe schoffelmachines
leverbaar met drie ganzevoetmesjes
per element en voorzien van bladbe
schermers. Het grote voordeel.van
drie ganzevoetjes per rij is dat ook in
de trekkersporen de diepte goed kan
worden ingesteld. Bovendien wordt
de grond intensief bewerkt. Een na
deel is echter het vele stelwerk.
Tegenwoordig zijn zogenaamde
farmflex-wieltjes verkrijgbaar aan de
parallellogrammen.
Deze rubberbandjes hebben prak
tisch geen last van aanklevende
grond en zakken in losse grond min
der snel weg. Bladbeschermers zijn
meestal in diverse standen te verstel
len.
Een enkele schoffelmachine is nu ook
uitgerust met kooirolletjes waardoor
het onkruid wordt opgegooid. Her-
groei van onkruid treedt hierdoor niet
gemakkelijk op. Ook in de mechani-
satie-wereld herhaalt de geschiedenis
zich en doen schoffelmachines
achteraan de trekker weer hun intre
de. Hierbij moet nauwkeurig op een
vizier boven de rij worden gereden,
terwijl het wegdrijven van de machine
door een gemonteerde schijf wordt
voorkomen. Bij deze machine zijn
drie ganzevoetjes aan triltanden be
vestigd, maar niet afzonderlijk in
diepte verstelbaar. Ook worden klei
ne bietjes gemakkelijk met opgewor
pen grond bedekt, hetgeen ook het
geval is met de geschulpte bladbe-
schermingsschijven.
De afgelopen jaren is men er steeds
meer toe overgegaan bieten aan te
aarden. Het beste tijdstip hiervoor is
even voor het sluiten van het gewas.
Bij deze toepassing wordt grond naar
de bietenrijen verplaatst door middel
van wiedmessen met aan de achter
zijde een aangebrachte opstaande
rand van ongeveer 2 cm hoog. Hier
door worden late kiemers zoals
zwarte nachtschade en melde volle
dig met grond bedekt en met sukses
bestreden.
De ervaringen met aanaarden van
bieten zijn met name op lichte grond
erg gunstig, terwijl bladbeschadiging
wel meevalt.
Schoffelen is een uiterst sekuur werk dat het beste ondiep kan worden uitge
voerd bij een geringe werksnelheid.
De laatste jaren neemt de belangstelling voor mechanische
gewasverzorging weer toe.
Enerzijds vindt dit zijn oorzaak in het veelvuldiger gebruik
van rijenbespuiting, anderzijds geeft een bouwplan met
veel hakvruchten weinig gelegenheid voor een intensieve
stoppelbewerking.
Ook aardappelopslag en aan chemische bestrijdingsmid
delen ontsnapte onkruiden geven voldoende aanleiding tot
mechanische bestrijding.
Hoewel mechanische bestrijding in belangrijke mate bui
ten het groeiseizoen moet plaatsvinden, zijn met de komst
van verbeterde werktuigen met bladbeschermers, driedeli
ge elementen en kooirollen goede mogelijkheden aanwe
zig. Zeker in kombinatie met chemische middelen.
Het afstellen van de machines bepaalt echter de kwaliteit
van het werk.
Gezien de erg gunstige ervaringen van de laatste jaren is
aanaarden van bieten op lichte grond zeker de moeite van
het proberen waard.
Onkruidbestrijding is van groot belang bij de teelt van bieten.
Öp het terrein van de suikerbietenteelt is veel kennis aanwezig bij de
diverse instellingen van de suikerindustrie en van het ministerie van
landbouw en visserij. Om de aanwezige kennis zo goed mogelijk ten
goede te laten komen aan de telers is onlangs besloten de samenwer
king op het terrein van de voorlichting te intensiveren. Deskundigen
van het Instituut voor Rationele Suikerproduktie te Bergen op Zoom,
de Centrale Suiker Maatschappij; de Suiker Unie en van het ministerie
zullen heel regelmatig overleg met elkaar plegen over de inhoud van de
voorlichting aan suikerbietentelers. -
Met een bijeenkomst d.d. 10 april j.l. beleidsnivo gaat de voorlichting in
is de nauwere samenwerking tussen
de suikerindustrie en het ministerie
van landbouw en visserij officieel
van start gegaan.
De suikerindustrie heeft momenteel
verspreid over heel Nederland 600
praktijkbedrijven waar onderzoek
wordt verricht naar de faktoren die
van invloed zijn op de verwerkings
kwaliteit van de suikerbieten, zoals
organische bemesting, grondbewer
king e.d. Om de resultaten van dit
onderzoek niet alleen ten goede te
laten komen aan de 600 bij de proef
betrokken bedrijven maar ook aan
alle andere telers hebben eerder ge
noemde instellingen besloten tot sa
menwerking en wel op 3 nivo's. Het
grote lijnen behartigen. Hierin zijn
vertegenwoordigd de suikermaat
schappijen, het Ministerie van
Landbouw, het produktschap Ak
kerbouw en het Landbouwschap.
Het tweede nivo is de centrale Voor
lichtingscommissie die de inhoud
van de voorlichtingsboodschap bes
preekt en afstemt op de verschillende
regio's. Ten slotte is er dan het kon-
takt op regionaal «nivo tussen de
konsulentschappen en de land
bouwkundigen van de suikerindus-
triën die het direkte kontakt met de
telers onderhouden.
Het onderzoek is een initiatief van de
suikerindustrie.
7
