Energiebesparing in de
vermeerderingssektor
Nieuwe opzet bestrijding
runderziekten per 1 mei 1980
I n de vermeerderingssektor kunnen
we onderscheid maken in twee stal-
typen
D it artikel geeft een aantal moge
lijkheden weer tot beperking van het
energieverbruik in de vermeerde
ringssektor. De medewerkers van het
Konsulentschap voor de Varkens- en
Pluimveehouderij zijn gaarne bereid
om de mogelijkheden tot energie
besparing op Uw bedrijf eens nader
met U te bespreken.
V
D e wereldekonomie wordt momenteel getroffen door het schaarser
worden van de beschikbare energie. Het gevolg hiervan is, dat de
prijzen die voor energie betaald moeten worden tot ongekende hoogte
zijn gestegen.
H et is voor hen dan ook van uiterst
belang, dat zij hun energieverbruik
tot een minimum weten te beperken.
Ventilatie
Isolatie
Isolatie van de
ventilatiekleppen
Dakisolatie
Verwarming
Verlichting
Ir. Braks: verdere besparing op
energiekosten is mogelijk
Landbouwschap
akkoord met
gewijzigde ATV-L
Deze enorme kostenstijgingen gaan niet aan de vermeerderingssektor
voorbij. Zij brengen een gevoelige verhoging van de kostprijs te weeg,
waardoor de vermeerderaar en de opfokker het nog moeilijker krijgen
met de toch al niet te ruime winstmarges.
De stijging van de energieprijzen
wordt ons van buiten af opgelegd;
besparingen op het gebruik ervan
zullen echter binnen het bedrijf ge
zocht dienen te worden.
De mogelijkheden om op energie te
besparen zijn groter dan menigeen
denkt. Op deze mogelijkheden wil
len we verder ingaan.
De belangrijkste aspekten waaraan
we m.b.t. energiebesparing moeten
denken zijn:
- ventilatie
- isolatie
- verwarming
- verlichting
Deze vier onderwerpen zullen we in
het kort beschrijven.
O,
m het klimaat in onze stallen
voor de dieren leefbaar te houden is
het noodzakelijk dat we ventileren.
Het ventileren heeft ten doel:
- het aanvoeren van de door de
ademhaling van de dieren beno
digde zuurstof,
- de afvoer van de in de stal gepro
duceerde gassen en waterdamp,
- de afvoer van overtollige warmte.
De afvoer van overtollige warmte is
alleen dan nodig, wanneer de stal-
temperatuur zo hoog is, dat er sprake
is van een nadelige invloed op de
levensverrichtingen van de dieren.
Dit zal in de winter nauwelijks of
nooit voorkomen. In de winter kun
nen we dan ook volstaan met een
minimum aan ventilatie. We moeten
dan zo ventileren dat een minimale
hoeveelheid lucht ververst wordt die
nodig is om het klimaat in de stal op
peil te houden.
Als minimumv.entilatie is een lucht
verplaatsing van ongeveer m3
lucht per uur per moederdier vol
doende. Energiebesparing door toe
passing van een nauwkeurige venti
latie kan zeer effektief zijn. Gemid
deld genomen verdwijnt 80 90%
van de geproduceerde warmte door
ventilatie.
^N" aast energiebesparing door een
juiste ventilatie kan ook veel energie
worden bespaard door een goede iso
latie.
Hierbij denken we aan:
- isolatie van de ventilatiekleppen
- dakisolatie
- wandisolatie
Th.P.E. van Kerkhof
Bedrijfsvoorlichter slachtkuiken-
moederdieren
C.V.P. - Tilburg
Bij de huidige energieprijzen kunnen
we ons afvragen of gordijnstallen
zonder binnenklep dan ook nog wel
verantwoord zijn.
Een goede dakisolatie is eveneens
van uiterst belang. Het isolatiemate
riaal moet op een doelmatige manier
zijn aangebracht. De methode met
latten en klossen voldoet goed. In
principe komen de volgende materia
len in aanmerking voor gebruik als
dakisolatie:
- Polystyreenschuimplaten
- Geëxtrudeerde polystyreen
schuim
- Polyurethaanschuim
- Glas of steenwoldekens
Het verdient aanbeveling isolatie
materialen uit één lengte, dus van
nok naar muurplaat, te gebruiken.
Dit geeft minder naden en kieren,
dus minder warmteverlies. Om het
isolatiemateriaal in goede staat te
houden is het van groot belang om
muizen en alphitobius diaperinus
Panz (de zgn. tempexkever) effektief
te bestrijden.
B ij de huidige energieprijzen vor
men de verwarmingskosten een be
langrijk onderdeel van de kostprijs,
zowel tijdens de opfok- als de pro-
duktieperiode. Ondanks een goede
isolatie en een nauwkeurig werkende
ventilatie is de benodigde hoeveel
heid warmte nog groot, met name in
de opfokperiode.
Op de post verwarmingskosten kan
worden bespaard door keuze van de
goedkoopste brandstof en ervoor te
zorgen dat uw verwarmingsinstalla
tie aan bepaalde eisen voldoet te
weten:
- dat zij een juiste kapaciteit heeft
- dat zij de warmte brengt waar de
dieren zitten
- dat de regeling goed is afgesteld
en gekoppeld aan die van het
ventilatiesysteem.
De keuze van de brandstof is in feite
geen energiebesparing in de juiste
zin des woords, doch kan Uw brand
stofkosten wel degelijk beperken. Bij
gebruik van petroleum komen de
kosten ruim 1,5 maal hoger te liggen
als bij gebruik van aardgas. Bij ge
bruik van propaangas komen de
Varkens en kippen gedijen pas goed bij de juiste temperatuur. Het spreekt
vanzelf dat hiervoor dure energie nodig is. Het loont de moeite daarop, binnen
het redelijke, te besparen.
kosten ongeveer 1,75 maal zo hoog
als bij aardgas. Vergeet ook het re
gelmatig onderhoud van de verwar
mingsinstallatie niet. Een verontrei
nigde of onjuist afgestelde kachel
verbruikt aanmerkelijk meer brand
stofbij eenzelfde warmteproduktie.
Wanneer U alle aandacht aan het
verwarmingssysteem hebt besteed,
kunt U nog eens ongeveer 15% op de
verwarmingskosten besparen door
de dieren in gedeelten van de stallen
op te fokken.
- daglichtstallen
- donkerstallen
Duidelijk is, dat de elektriciteitsbe
hoefte voor de verlichting in dag
lichtstallen aanmerkelijk minder is
dan die in donkerstallen.
Omwille van verschillende techni
sche voordelen wordt vaak toch de
voorkeur gegeven aan zgn. donker
stallen. In deze stallen moeten voor
zieningen getroffen worden voor wat
betreft het regelen van de daglengte
en de lichtsterkte. In stallen met de
gangbare breedte (12 13,5 m) zijn
twee rijen lampen voldoende. De
voorkeur moet worden gegeven aan
een reqelbare TL-installatie. Een
dergelijke installatie betekent welis
waar een grotere investering, maar
het energieverbuik is daarentegen
aanzienlijk lager, zodat de extra-in
vestering zeker verantwoord is.
Voor de georganiseerde bestrijding van runderziekten heeft het Land
bouwschap een nieuwe verordening vastgesteld. Deze verordening
treedt op 1 mei 1980 in werking en zal dan in de plaats komen van de
verordeningen, die in de loop der jaren afzonderlijk werden vastgesteld
voor de bestrijding van rundertuberculose, abortus Bang en enzoöti-
sche bovine leukose.
an groot belang is te zorgen voor
goed geïsoleerde ventilatiekleppen.
Hiermee wordt veel energie bes
paard. Zowel de nokklep als de zij
kleppen dienen goed geïsoleerd en
sluitend te zijn. Kleppen van geëx
trudeerde polystyreenschuimplaten
of polyurethaan voldoen goed. Bij
gebruik van gordijnen voor de in-
laatopeningen heeft men nauwelijks
invloed op de temperatuur en het
luchtbewegingspatroon in de stal.
Gordijnen hebben geen isolerende
waarde.
De eerste twee genoemde verorde
ningen zijn ontstaan in een periode
dat een direkte bestrijding van de
ziekten, waarop zij betrekking heb
ben, noodzakelijk was. Het karakter
van de bestrijding heeft zich inmid
dels aanzienlijk gewijzigd, doordat
ons land officieel vrij is van deze
ziekten. De nieuwe uitbraken, die op
beperkte schaal nog voorkomen, zijn
voor een belangrijk deel het gevolg
van smetstof door de import van ge-
bruiksrunderen en dóór beweiding
in de grensstreek met België.
Mede gelet op deze risiko's blijft een
bewaking van het vrij zijn van de
Nederlandse rundveestapel van deze
ziekten noodzakelijk. De nieuwe ve
rordening geeft een opzet, die sterker
is gericht op deze bewaking. De
aanpak van rundertuberculose en
van abortus Bang gaat daarmede
volgens hetzelfde patroon verlopen
als die van enzoötische bovine leu
kose. De opzet voor de bestrijding
van deze laatste ziekte werd in 1976
door middel van een verordening
vastgesteld.
In de Verordening bestrijding run
derziekten is ook de Verordening
identifikatie en registratie runderen
opgenomen. Daarbij is rekening ge
houden met een wijziging van het
identifikatiesysteem.
De belangrijkste nieuwe elementen
hierin zijn de invoering van twee
schetsen voor elk rund. Dat zijn een
gezondheidsdienstschets en een be-
drijfsschets. Verder is een uitzonde
ring gemaakt op onderdelen van de
nieuwe verordening voor twee speci
fieke groepen rundveehouders: de
mesters van stieren en ossen en de
opfokkers van jongvee. Deze rund
veehouders zullen door de Stichting
Gezondheidszorg voor Dieren gere
gistreerd moeten worden.
Voor de bestrijding van elk van de
drie ziekten is een afzonderlijk reg
lement opgesteld. Deze reglementen
vormen een onderdeel van de veror
dening. In de reglementen wordt de
kwalifikatie van de runderen en de
rundveebeslagen geregeld. Voor de
bestrijding van de rundertuberculose
en de abortus Bang is daarin nu ook
de mogelijkheid opgenomen runde
ren in bepaalde situaties aan te mer
ken als observatierunderen. Afhan
kelijk van de omstandigheden kun
nen deze rundveebedrijven voor
korte of langere tijd door middel van
onderzoek worden gekontroleerd.
Strengere maatregelen zullen wor
den getroffen ten aanzien van run
deren waarvan de herkomst niet kan
worden aangetoond. Dit is vooral
noodzakelijk om beter te kunnen
optreden tegen het illegaal importe
ren van runderen.
De uitvoering van de verordening is
opgedragen aan de Stichting Ge
zondheidszorg voor Dieren en de re
gionale gezondheidsdiensten. Deze
Stichting zal de voor de bestrijding
van runderziekten noodzakelijke
modellen vaststellen. Het gaat hier
bij om schetsen, verklaringen, gelei-
Minister ir. Braks (landbouw en visserij) zal al het mogelijke doen, om
de pijn, die ontstaat door de aanpassing van de aardgasprijs voor de
glastuinbouw, draaglijk te houden. Daarom ook heeft hij voor dit jaar
10 min. en voor 1981 25 min. bschikbaar gesteld. Dit geld zal
vooral besteed dienen te worden aan energiebesparend onderzoek,
omdat op dit gebied nog veel tot stand kan komen.
Dit o.m. zei de bewindsman in een
toespraak bij gelegenheid van de al
gemene vergadering van de Vereni
ging van Bloemenveilingen in Ne
derland op 10 april 1980 in het Jaar
beurscongrescentrum te Utrecht.
Na de oliekrisis van 1973 is 15% per
vierkante meter aan energiekosten
bespaard. Bovendien blijkt uit een
onlangs ingesteld onderzoek dat ten
opzichte van 1973 zelfs een bespa
ring mogelijk is van 50% per vier
kante meter. Als we er inderdaad in
slagen de energiekosten verder terug
te dringen, dan zal onze glastuin
bouw zijn sterke internationale posi
tie kunnen behouden. We moeten
immers niet vergeten dat in andere
landen deze kosten ook een rol spe
len.
De aanpassing van de aardgasprijs
was onontkoombaar. De druk van
o.m. de Europese Commissie werd
steeds sterker. Maar ook het belang
van onze volkshuishouding leidde
ertoe het tarief op te trekken.
De overeenstemming tussen Land
bouwschap en Gasunie over de gas-
prijzen is juist daarom ook belangrijk
omdat er nu voor de tuinders voor
langere periode hierover duidelijk
heid is gekomen.
debiljetten, e.d. Tevens zal zij de
voorwaarden vaststellen voor de gel
digheid van deze formulieren.
Voor de verklaringen zal daarmede
een wijziging optreden. De geldig
heidsduur van de verklaringen wordt
uitgebreid van 10 naar 20 dagen.
Bovendien is de geldigheid afhanke
lijk gesteld van de gezondheids
dienstschets en de bedrijfsschets, die
daarbij aanwezig moeten zijn.
Het bestuur van het Landbouwschap
is in de openbare vergadering van
woensdag 2 april 1980 akkoord ge
gaan met de gewijzigde Algemene
Voorwaarden voor de teelt van in
voorkoop gekochte zaaizaden van
landbouwgewassen (ATV-L). Naast
een aantal aanpassingen van techni
sche aard is er een onderdeel toege
voegd, waarin de positie van de Ver-
trouwenskommissies van telers ten
opzichte van de firma's wordt gere
geld. Volgens het Landbouwschap
kan dit een belangrijke verbetering
betekenen van de positie van de teler.
Over de aanpassing en aanvulling
van de ATV-L is na twee jaar on
derhandelen overeenstemming be
reikt. Deze onderhandelingen zijn
gevoerd door de Zaaizadenkommis-
sie van het Landbouwschap ener
zijds en de Vereniging voor de Han
del in Landbouwzaaizaden (VHZ)
en de Nederlandse Kwekersbond
(NKB) anderzijds. De Algemene
Voorwaarden zijn van toepassing,
indien de kontraktpartijen de ATV-
L tot onderdeel van hun overeen
komst hebben gemaakt.
Er is tevens overeenstemming be
reikt over tarieven voor drogen en
schonen van zaad, die in een losse
bijlage aan de AVT-L zullen worden
toegevoegd. Hierover zal in de toe
komst jaarlijks worden onderhan
deld. De tarieven werden voorheen
eenzijdig door de VHZ vastgesteld.
De ATV-L zullen binnenkort wor
den gedrukt. Dit boekje zal aan alle
telers worden toegezonden.
15
