Organisatie veiligheidswerk in
land- en tuinbouw
7.500 ha "verwarmd glas" mag
ons niet koud laten
Prijs sla
van slag
D e woorden veiligheid, gezondheid en welzijn staan centraal in de
ontwerp-Arbeidsomstandighedenwet, een wet waarin ter bevordering
van de veiligheid, de gezondheid en het welzijn in verband met de
veiligheid aan de grote bedrijven een aantal verplichtingen wordt op
gelegd. Nu kan op enkele uitzonderingen na in de land- en tuinbouw
veelal niet gesproken worden over grote bedrijven, daar het dikwijls om
een eenmansbedrijf of om een bedrijf met slechts enkele werknemers
gaat.
T och gebeuren er ook op onze land
en tuinbouwbedrijven vele ernstige
ongelukken, getuige het overzicht
van de Arbeidsinspektie waaruit
blijkt dat in 1979 niet minder dan 34
ongevallen met dodelijke afloop ter
kennis van genoemde inspektie zijn
gekomen (1976-27; 1977-3; 1978-32).
Een voortdurende stijging derhalve,
terwijl het aantal werkers in onze be
drijfstak steeds minder wordt.
Dit aantal is veel te hoog'. Een groot
deel ervan had zeker voorkomen
kunnen worden wanneer wat meer
H et onderstreept dan ook op in
dringende wijze dat de noodzake
lijke aandacht die in de komende
Arbeidsomstandighedenwet aan de
veiligheid, de gezondheid en het
welzijn wordt geschonken, oon in de
land- en tuinbouw niet gemist kan
worden.
P er m2 verwarmd glas, moet om die
ene graad temperatuurverschil extra
te overwinnen, in die zes maanden
4,95 m3 (gem. per maand 0,83) gas
verstookt worden. Over 7.500 ha is
dat 370 miljoen m3. Eén m3 aardgas
kost de tuinder tegenwoordig 17,4
cent. (De eerste 30.000 m3 kosten
25,0 cent en elke volgende 17,4 cent).
Dus 370 miljoen m3 van 17,4 cent is
ruim 65 miljoen gulden.
P er ha verwarmd glas worden de
extra stookkosten tengevolge van een
één graad lagere etmaaltemperatuur
van november t/m april 65 min:
/7.500 ha 8.700 gulden 87 cent
per m2). Als het één graad warmer is,
zullen de stookkosten per ha natuur
lijk evenredig veel lager zijn.
Aantal ernstige ongevallen stijgt jaarlijks
V eiligheidskommissie
Voorlichting
5.500 gulden per
glasgroentebedrijf
65 min gulden per graad
87 cent per m2
En juist voor deze agrarische bedrijven zijn de in de nieuwe wet op te
nemen voorschriften niet verplicht.
aandacht zou zijn besteed aan de vei-
ligheidsaspekten.
Waar volgens de huidige wetgeving
de bepalinge van het Landbouwvei-
ligheidsbesluit enkel van toepassing
zijn op de ondernemingen met ar
beidskrachten van buitenaf, zal in de
nieuwe wet voor arbeid waaraan
grote gevarenrisiko's verbonden zijn,
de zelfstandige ondernemer en zijn
gezinsleden niet meer worden uitge
zonderd.
Om die redenen heeft het Land
bouwschap enige tijd geleden zich
ervoor uitgesproken de zorg voor de
veiligheid en de gezondheid, die zich
tot dusver beperkt tot enkele inci
dentele aktiviteiten op landelijk ni
veau, te reorganiseren.
O p aangepaste wijze zal vrijwillig
vorm worden gegeven aan wat voor
de grote bedrijven onder de komen
de Arbeidsomstandighedenwet
verplicht zal worden voorgeschre
ven.
Naast de (reeds langer bestaande)
landelijke Kommissie Landbouw-
veiligheid is besloten de organisatie
in de regio's op te dragen aan een
onder de Gewestelijke Sociale
Kommissie van het Landbouwschap
ressorterende Veiligheidskommissie,
waaraan naast agrarische werkge
vers- en werknemersvertegenwoor
digers ook de Arbeidsinspektie,' de
loonwerkers, devagrarische jongeren-
en vrouwenorganisaties, het agra
risch beroepsonderwijs en enkele
specialisten van de konsulentschap-
pen Akkerbouw en Rundveehoude-
rij'en Tuinbouw deel uitmaken.
De bedoeling van deze Veiligheids
kommissie is de veiligheidsvoorlich
ting en propaganda te intensiveren,
alsmede de ongevallenpreventie meer
permanent en systematisch op te zet
ten.
o zal in nauwe samenwerking met
de Konsulentschappen in de land- en
tuinbouwbladen middels artikelen
en korte doeltreffende zinnen regel
matig de aandacht gevestigd worden
op de gevaren die veronachtzaming
van de veiligheidsvoorschriften met
zich kunnen meebrengen.
Voorts ligt het in de bedoeling bij
agrarische evenementen die zich
daartoe lenen de nodige voorlichting
te geven, door vanuit een op te zetten
stand met folders, foto's en instruk-
tiebladen de bezoekers op het uiter
mate grote belang van veilig werken
te attenderen.
Verder zal van tijd tot tijd bekend
heid gegeven worden aan de ver
schillende instruktiemiddelen die er
op dit gebied beschikbaar zijn.
Als eerste voorbeelden daarvan noe
men wij:
- Een 16 mm-geluidsfilm getiteld
"Ik leef nog", waarin op niet al te
dramatische wijze de gevolgen
van een aantal onveilige werksi
tuaties worden belicht.
- Een door het Konsulentschap
voor de Akkerbouw en de Rund
veehouderij opgezette dia-serie,
betrekking hebbend op de geva
ren die zich op een landbouwbe
drijf kunnen voordoen met be
trekking tot de mechanisatie de
gewasbeschermingsmiddelen, de
inrichting van de gebouwen e.d.
Als aanvullend programma is de
film, zowel als de dia-serie zeer ge
schikt om op de agenda van de afde-
lings- of kringvergaderingen van de
organisaties te plaatsen.
Nadere inlichtingen worden gaarne
verstrekt door de Gewestelijke Raad
voor Zeeland van het Landbouw
schap, Grote Markt 28 te Goes, tel.
01100- 12220.
V olgens de meitelling van het C.B.S. werd er in mei 1979 4.600 ha
glasgroente geteeld waarvan 3.800 ha verwarmd en 800 "koud". Op dat
moment werd er ongeveer 3.700 ha bloemen en planten in verwarmde
kassen geteeld. In totaal was dat dus 7.500 ha. Bij de berekening gaan
we ervan uit dat overal gas de energiebron is. In werkelijkheid wordt
ongeveer 10% van het areaal d.m.v. (lichte of zware) olie verwarmd.
In ons sterk versimpelde rekenmodel is het niet van belang hoe hoog de
temperatuur in de kas is. We spreken niet over absolute stookkosten
maar wel over het verschil in stookkosten als het buiten een graad
kouder is.
De berekeningen passen we toe op de zes maanden november t/m april.
Dit zijn de belangrijkste "stookmaanden". De gemiddelde etmaaltem-
peratuur is in die zes maanden in Nederland ongeveer 4,5 graden C. Stel
nu, dat het gemiddeld één graad kouder is die tijd, hoeveel kost dit dan
de hele Nederlandse glastuinbouw?
Grote aanvoeren en lage prijzen: dat
is het beeld dat het wintersla-seizoen
tot nu toe te zien geeft. Deze situatie
doet zich in heel West-Europa gelden
enjer lijkt daarin gedurende de eerst
komende weken nog weinig verande
ring te komen.
Inmiddels is het Nederlandse seizoen
tot net over de helft gevorderd. In
Frankrijk daarentegen is het grootste
gedeelte al achter de rug. Wellicht
zullen daardoor de kansen van het
Nederlandse produkt vanaf begin
april, met name op de Westduitse
markt, wat rooskleuriger zijn.
10
ing. J.C. Boon
92 miljoen gulden. Aan de andere
kant,- als het gemiddeld een graad
warmer is in het stookseizoen, zullen
de stookkosten evenredig veel lager
zijn.
K,
Gewoonlijk worden de gasprijzen
voor de tuinbouw 2 keer per jaar, op
1 april en op 1 oktober, herzien. Met
de huidige ontwikkeling van de
energieprijzen lijkt een vrij forse
verhoging in het verschiet te liggen.
Prijzen van een kwartje per kuub lij-
ken niet ver meer weg te liggen. Rij
die prijs kost elke graad dat het köu-
der is de Nederlandse glastuinbouw
ijken we nu alleen naar de glas
groenten dan gaat het om 188 mil
joen m3 oftewel (bij 17,4 cent/m3)
om bijna 33 miljoen gulden. Hoeveel
bedrijven er zijn met groenten onder
glas weten we wel, n.l. 8.000. Wat we
niet weten is het aantal dat stookt.
Laten we aannemen dat dat er 6.000
zijn. Dan kost die ene graad dat het
kouder is in het stookseizoen de ge
middelde teler van glasgroenten bij
na 5.500 gulden.
Op een produktiewaarde aan glas
groenten van rond 1,2 miljard gulden
is 33 miljoen gulden 2,8%. Om 1
graad temperatuurdaling te kom-
penseren, zou de prijs dus ook 2,8%
hoger moeten zijn.
Bij de berekeningen hierboven zijn we
uitgegaan van wat de extra kosten
zijn als het één graad kouder is. Nu
lijkt één graad niet veel, maar over
zes maanden gezien, komen afwijkin
gen van meerdere graden niet veel
voor. Iii de vorige winter, die het pre
dikaat streng mee kreeg, week de ge
middelde temperatuur maar 1,7 gra
den van het normale af (2,8 graden
i.p.v. 4,5 graden).
