Nieuwe bedrijfsgebouwen
voor akkerbouwbedrijven
I n vrijwel alle gevallen worden als
dakbedekking asbestcementgolfpla-
ten gebruikt met een dakhelling van
20 k 22 .De golfplaten zijn in ver
schillende kleuren te leveren. De ge
kleurde golfplaten zijn voorzien van
een kunstharslaag (gesatineerd) om
mosvorming tegen te gaan. De ge
kleurde en gesatineerde golfplaten
zijn ongeveer 25% duurder dan de
niet gesatineerde lichtgrijze golfpla
ten. Er worden diverse plaatprofie-
len van verschillend fabrikaat op de
markt gebracht, waarbij het aantal
en afmetingen van de golven va
rieert. Veel toegepaste asbestce-
mentgolfplaten hebben een lengte
van 152xh cm - een plaatbreedte van
109,7 cm (nuttige breedte 105 cm) en
een dikte van circa 6 mm. Gewicht 14
kg per m2. De lengte 152'/2 cm ver
dient de voorkeur. Bij golfplaten van
152'A en 244 cm lang is de gordings
afstand resp. 138xh en 115 cm hart op
hart.
H et leggen van golfplaten is een
D e halfronde goten (mastgoten)
worden het meest gebruikt. De goten
zijn van slag- en stootvast P.V.C. of
van met glasvezel gewapend polyes
ter. Bakgoten zijn breder en steviger
dan de halfronde goten en maken
een gebouw ook mooier. Bij hal
fronde goten om de 65 cm en bij
bakgoten om de 75 cm een gootbeu-
gel aanbrengen. Per 15 A 20 meter
lengte goot is een afvoer nodig (per
m2 dak ongeveer xh cm2 afvoer).
Dakbedekkingen
Funderingen
Spanten
Golfplaten
Dakgoten
De specialist boerderijbouw, van het
consulentschap
voor de Akkerbouw en de Rundvee
houderij te Goes,
J.H. van Nieuwenhuizen.
Voor dakbedekking is de lengte van
305 cm in verband met kans op breuk
niet aan te bevelen. Voorstallen is de
lengte V4Ö 152xh cm altijd aan te be
velen (betere ventilatie). De hori
zontale overlap bedraagt bij een
dakhelling tot 15@ minimaal 20 cm
en vanaf 16 minimaal 14 cm, ter
wijl voor een betere ventilatie geen
kit tussen de overlappingen moet
worden gebruikt. Van asbestcement
worden ook hulpstukken gemaakt,
zoals nokstukken, windveerstukken,
onder- en bovenstukken, jalouzie-
bladen, hoekstukken etc. Naast de
golfplaten van asbestcement, zijn er
ook golfplaten van gebitumeerde
plantaardige en minerale vezels(on-
duline). De meest gebruikte golfpla
ten zijn 200 cm lang, 89 cm breed en
3 mm dik met als kleuren grijs, bruin.
V oor ieder gebouw zijn spanten en materialen voor het dak en de
wanden nodig. In Zeeland wordt overwegend gebouwd met stalen
spanten, welke 4Vi a 5 meter van elkaar op betonpoeren worden ge
plaatst. Als dakbedekking worden overwegend de asbestcementgolf-
platen gebruikt met een dakhelling van 20 22* Moeilijker is het wat
betreft de te gebruiken materialen voor de wanden. De keuze hiervoor
wordt o.a. bepaald door de financiële mogelijkheden, de persoonlijke
voorkeur, de functie van het gebouw (wel of geen bewaarplaats) en de
eisen van de gemeente.
Vooral het laatste punt geeft soms moeilijkheden, aangezien niet iedere
gemeent het gebruik van alle materialen voor de wanden toestaat.
Spant loos gebouwontwerp I.M.A.G. - niet voor
Goedkope spanten kunnen ook nadelen hebben.
dingen gebruikt. H et is ook mogelijk
om de gordingen in de flenzen van
de spanten te plaatsen, zodat de
spanten gemakkelijker zijn te isole
ren. Bij een span tafstand van 5 meter
is de houtmaat veelal 7,5x20 cm. De
gordingen moeten goed worden ve
rankerd aan de eindgevels en de
spanten. Gordingen van staal, alu
minium of beton worden in de land
bouw weinig gebruikt. In het dak
moet voldoende windverband wor
den aangebracht.
In verband met het aanbrengen van
de isolatie moet het windverband
niet tegen de onderzijde van de
spanten worden aangebracht! De
beste bescherming voor stalen span
ten is het thermisch verzinken (ca. 50
cent per kg staal vervoer).
oor veel gemeenten wordt vooraf
grondonderzoek (sonderen) geëist.
In veel gevallen blijkt de ondergrond
erg tegen te vallen en moet worden
geheid. Afhankelijk van de grootte
van het gebouw, kan met 3 k 4 son
deringen worden volstaan. In de
meeste gevallen kan voor een "leeg"
gebouw worden volstaan met een
gewapende betonplaat van 60-80 cm
breed en 20 cm hoog (80 cm in de
grond). De betonpoeren moeten met
deze betonplaat worden verbonden
om wegschuiven te voorkomen. Het
storten van alleen betonpoeren in
olievaten is vooral voor bewaar
plaatsen onverantwoord! Op de be
tonplaat komt het metselwerk (20 cm
breed) - voor wanden van gevelpla
ten minstens 25 cm boven maaiveld.
Voor bewaarplaatsen is het nodig om
de later te storten betonvloer langs
de gemetselde fundering dikker te
maken (30-40 cm dik)
Verder is het gewenst om over de
volle breedte van het gebouw de be
tonpoeren via trekstangen met el
kaar te verbinden. Voor nieuwe be
waarplaatsen bestaat de fundering
veelal uit een gewapend betonnen
randbalk.
Er zijn gelijmde houten spanten,
stalen spanten en betonnen spanten.
De gelijmde houten spanten worden
in Zeeland weinig meer gebruikt.
Deze spanden zijn niet duurder dan
stalen spanten, maar bij de bouw van
gemetselde wanden naast deze
spanten alsmede de benodigde
voorzieningen bij de bouw van de
eindgevels wordt het geheel toch
duurder. Voor gemetselde drukvaste
wanden in bewaarplaatsen verdie
nen stalen spanten altijd de voor
keur.
Betonnen spanten zijn slechts in en
kele gevallen gebruikt. Voor land-
bouw-bedrijfsgebouwen hebben ze
meer nadelen dan voordelen. Niet
aan te bevelen zijn de op de zijwan
den gelegde houten of stalen vak
werkspanten. De doorrij hoogte on
der deze spanten is te gering en zeker
in bewaarplaatsen erg lastig. In aan
biedingen van "goedkope" veld-
schuren worden de opgelegde span
ten vaak gebruikt met zelfs de nodige
ondersteuningen. Dit bouwt wel
goedkoper, maar is verder weinig
interessant.
De voorkeur verdienen de stalen
spanten met een vrije overspanning
(driescharnierspanten). De stalen
spanten staan meestal 4* k 5 meter
van elkaar op betonpoeren.
In alle gevallen zijn eindspanten ge
wenst met in de eindgevels om de 4 5
meter een stalen tussenkolom. Bij
aanwezigheid van een bewaarplaats
moeten de spanten (ook de eindspan
ten) en de tussenkolommen berekend
zijn tegen de zijwaartse druk van het
opgeslagen produkt. In veel gevallen
wordt eerst een hangar gebouwd voor
werktuigen, hooi of stro en wordt la
ter besloten om hierin een bewaar
plaats te bouwen, hoewel de spanten
hierop niet zijn berekend.
Op de spanten komen de gordingen.
Er worden overwegend houten gor
Het plaatsen van stalen spanten.
blauw, rood en groen, Gordingaf
stand vanaf 20- dakhelling hart op
hart 62 cm. De golfplaten zijn ge
makkelijk te buigen, wegen slechts 4
kg per m2 en zijn goedkoper dan de
asbestcementgolfplaten. Er zijn ech
ter meer gordingen en bevestigings
middelen nodig. Voor gebouwen
waarin veel vocht wordt geprodu-
ceerd(bewaarplaatsen en stallen)
moeten deze golfplaten alleen wor
den toegepast met een dampdichte
onderlaag. In de landbouw worden
de bitumengolfplaten voor dakbe
dekking weinig gebruikt, evenals de
golfplaten van staal of aluminium. In
de regel worden de platen van staal
en aluminium in een grote lengte
toegepast, met als gevolg weinig
ventilatie in het dakvlak. Tevens
hebben deze platen geen absorbe
rend vermogen, wat veel conden
satie veroorzaakt. Toepassing van
een isolatie tegen de platen is een
nieuwe ontwikkeling. Voor bewaar
plaatsen is dit niet interessant omdat
door de grote dikte van de isolatie de
dakbedekking kan gaan schuiven!
Bovendien blijven de spanten en de
gordingen te nat. Het bevestigen van
golfplaten moet gebeuren met ther
misch verzinkte bouten. Elektroly-
tisch verzinkte bouten hebben voor
een goede bescherming een te dunne
zinklaag.
De meeste houtdraad bouten zijn
echter niet thermisch verzinkt.
Betonpoeren gestort in olievaten.
precies en gevaarlijk werk en moet
dan ook aan gespecialiseerde dakbe-
dekkers worden overgelaten. Vol
doende daglicht is mogelijk door
10% van de dakbedekking uit te
voeren met lichtdoorlatende golf
platen. Er zijn verschillende kwali
teiten lichtdoorlatende golfplaten in
de handel. De met glasvezel gewa
pende polyester golfplaten worden
veel gebruikt. Een bezwaar is dat de
lichtdoorlatendheid na enkele jaren
sterk terugloopt. De acrylaatplaten
hebben dit bezwaar niet, maar de
prijs is hoger. De lichtdoorlatende
platen zijn zowel in golfplaten als in
vlakke platen te leveren met ver
schillende lengten en passend op elk
golfprofiel. Boven een bewaarplaats
worden geen lichtdoorlatende platen
gebruikt. Onder de lichtdoorlatende
golfplaten kunnen tegen de gordin
gen lichtdoorlatende vlakke platen
worden aangebracht om condens-
vorming zoveel mogelijk te beper
ken.
In het volgende artikel komen de
wanden aan de beurt.
7
