Plastic folie in de
vollegrondsgroenteteelt
H et nieuwe seizoen is weer in zicht. Afhankelijk van het teeltplan zijn zelfs al een aantal werkzaamheden,
gericht op het komende teeltjaar, uitgevoerd. Wij denken hierbij onder meer aan het zaaien van spinazie en
vooral de opkweek van het plantmateriaai. Kortom, voornamelijk gewassen waarmee men vroeg van start
moet om straks ook zo vroeg mogelijk aan de veiling te komen.
M et behulp van plastic folie is het
.mogelijk een aantal gewassen te ver
vroegen. Globaal kan worden ge
steld dat de vervroeging afhankelijk
van gewas varieert van 7-15 dagen.
Vooral in het voorjaar kan dit erg
belangrijk zijn, daar dit meestal da
gen zijn waarop de aanvoer nog
schaars is. Hogere prijzen zijn hier
van vaak het gevolg. Natuurlijk is het
moeilijk voorspelbaar hoeveel
ruimte de markt in een dergelijke
periode biedt. Met het toenemend
gebruik van folie zal de'schaarste af
nemen en zelfs kunnen overslaan
naar overvloed.
B
T
D e meeste plastic wordt vlakvelds
aangebracht op pas gezaaide en/of
geplante groentegewassen. Zo wer
den onder meer ervaringen opge
daan met aardbeien, augurken, an
dijvie, bospeen, Chinese kool, kool
rabi, knolselderij, prei, peulen, ra
dijs, rettich, spitskool, stamslabonen,
ijsbergsla en winterwortelen. Stuk
voor stuk gewassen welke zich mid
dels een plastic foliebedekking laten
vervroegen. Behoudens een enigs
zins aangepaste ziekten- en onkruid
bestrijding vragen de tijdelijk be
dekten teelten geen aparte maatre
gelen. Zowel tijdstip van zaaien
en/of planten, zaad- en planthoe-
veelheden, bemesting etc. kunnen
gelijk zijn aan de normale, vroege
teelt.
E,
H et aantal gewenste bedekkings-
dagen vertoont bij de diverse gewas
sen een grote variatie. Sommige ge
wassen verdragen een bedekkings
periode van slechts enkele weken,
terwijl andere rustig 10 k 12 weken
bedekt kunnen zijn. Aan de hand
van proef- en praktijkervaringen is
getracht in onderstaand schema voor
diverse gewassen het meest optimale
verwijderingsmoment te vermelden.
Voor- en nadelen
Om de vervroeging nog enigszins te vergroten, wordt hierbij de laatste jaren in toenemende mate gebruik
gemaakt van plastic folie. Nog net vóór de plastic folie moet worden uitgespreid, willen wij trachten wat pro's
en kontra's hieraangaande nader te omschrijven.
Niet alles goud wat er blinkt
Zover is het echter nog niet, doch
moet wel steeds in de overwegingen
meedoen.
Overigens kan folie, in verband met
vervroeging, ook een betere arbeids-
spreiding geven, hetgeen het gebruik
eveneens kan rechtvaardigen.
Tegen de mogelijk hogere produk-
tenprijzen en betere arbeidsspreiding
staan ook nadelen. Plastic folie kost
geld en komt voort uit olie, waardoor
het ook steeds duurder zal worden.
Bovendien vraagt het aanbrengen en
verwijderen extra arbeid.
Teelttechnisch is er bij een aantal
gewassen goed mee te werken,waarbij
de opbrengsten in het algemeen zeker
niet voor het onbedekt laten behoe
ven onder te doen. Om dit te bereiken
dienen hiervoor weliswaar een aantal
spelregels zorgvuldig in acht te wor
den genomen.
Plantenopkweek
Beregening bij gebruik van folie kan
noodzakelijk zijn.
derd te worden, daar anders duide
lijk verhoogde vorstrisiko's optreden.
Veel meer moet de vlakveldsfoliebe-
dekking gericht zijn op o.a.:
- gelijkmatiger opkomst
- snellere opkomst
- hoger kiemingspercentage.
Voor de tunnels wordt voornamelijk
gesloten folie met een doorsnede van
0,1 mm gebruikt, terwijl dit voor de
vlakveldsbedekking overwegend ge
perforeerde 10 meter brede folie is.
Gewasvervroeging door
grondbedekking
oepassing van plastic folie biedt
goede mogelijkheden bij de opkweek
van onder meer prei-, spruitkool- en
knolselderijplanten. In de praktijk
kunnen wij hierbij globaal twee me
thoden onderscheiden: namelijk de
opkweek onder plastic tunnels en
onder vlakveldsfoliebedekking. Het
gebruik van de tunnels is op diverse
bedrijven in de plaats gekomen van
de plattebak en biedt vrijwel dezelf
de mogelijkheden.
Extra voordelen hierbij zijn echter
lagere investeringskosten en minder
arbeidsbehoefte. De grotere windge
voeligheid behoort evenwel tot een
nadeel. De vlakveldsbedekking geeft
bij de opkweek van het plantmate
riaai weinig perspectieven tot ver
vroeging. Zodra de plantjes boven de
grond komen, dient de folie verwij-
ij deze methode wordt voorna
melijk gedacht aan aspergeteelt.
Door begin maart de bedden af te
dekken met plastic folie, komt de
produktie vroeger op gang, hetgeen
een hogere middenprijs doet opleve
ren en een betere oogstspreiding kan
geven.
Het aanbrengen van de folie op de
aspergebedden wordt overwegend
door loonwerkers uitgevoerd. Mid
dels daarvoor bestelde werktuigen is
het mogelijk in één werkgang de
chemische onkruidbestrijding uit te
voeren en het plastic aan te brengen.
De totale kosten hiervan zullen voor
1980 ongeveer 3.900,— per ha
gaan bedragen. Langzamerhand een
vrij groot bedrag, maar dit behoeft
niet onoverkomelijk te zijn, mits de
baten maar tegen de kosten opwegen.
Voor dit laatste is het echter wel no
dig dat voor dit doel alleen de hoog
waardige aspergevelden worden uit
verkoren. In deze zijn zeer geschikt
de jonge, zwaar ontwikkelde gewas
sen. Oude, zwakke en/of zieke velden
vallen voor vervroeging middels plas
tic folie zonder meer af.
Gewasvervroeging middels
gewasbedekking
Zowel uit prijs- alsmede uit arbeids-
technische overwegingen lijkt het
steeds verstandig bij toepassing van
plastic folie slechts een gedeelte van
de vroege gewassen te bedekken. In
oppervlakte is dit moeilijk exakt aan
te geven en is e.e.a. mede afhankelijk
van het gewas. Opgedane indrukken
doen ons echter vermoeden dat 20 -
30% van de vroege gewassen al heel
wat is.
Praktische tips
Opkweek van preiplanten onder plastictunnel.
Voor vervroeging van peulen en stokbonen moet de folie deksgewijs worden
aangebracht.
I rvaringen van de afgelopen jaren
hebben geleerd dat het te behalen re
sultaat van diverse faktoren afhanke
lijk is. Tekortkomingen op één of
meerdere punten hiervan kunnen fa
tale gevolgen hebben. Allereerst kan,
ondanks het gebruik van folie, in het
algemeen niet vroeger gezaaid of ge
plant worden. Speciaal wordt hier
bedoeld dat ook pas met de teelten
van start kan worden gegaan zodra de
grond eveneens werkelijk zaai- en/of
plantklaar is. Werken in natte, koude
grond geeft ook bij plastic problemen.
De chemische onkruidbestrijding
dient veelal voor het aanbrengen van
de folie te worden uitgevoerd en moet
als het ware voor de volle 100% sla
gen. Bestrijding tijdens de bedek
kingsperiode is nauwelijks mogelijk,
waarbij het onkruid onder de folie
eveneens zich snel kan ontwikkelen.
Voor een goede onkruiddodende
werking is het nodig te spuiten op
een vochtige, enigszins gesloten
grond. Onder droge onstandigheden
dus even beregenen. In het algemeen
kan bij gebruik van geperforeerde
folie de normale dosering worden
toegepast, terwijl voor gesloten folie
de hoeveelheid middel dient te wor
den gehalveerd. Overigens, ga in de
ze voor toepassing de geldende
voorschriften per gewas nauwkeurig
na. Voor de ziekten- en/of plagen-
bestrijding bestaan tijdens de be
dekkingsperiode weinig mogelijkhe
den. Veelal is dit ook niet nodig,
maar dit geldt niet in alle gevallen.
Bij de aardbeien kan onder meer
wenselijk zijn zelfs voor de bedek
king van botrytis-bestrijding uit te
voeren. Op luisaantastingen zal
steeds moeten worden gekontroleerd
en bij eventuele aanwezigheid wor
den bestreden. Hiervoor zal dan het
plastic tijdelijk verwijderd moeten
worden, hetgeen tijd kost, maar wat
in dergelijke gevallen wel noodzake
lijk is.
Benut de wind om de folie goed te
spreiden. Werk van de wind af, zodat
de folie als het ware door de wind
wordt gedragen. De folie mag niet te
strak, doch niet te los worden aange
bracht. Deze moet iets kunnen wap
peren, waardoor de wind makkelijk
kan ontsnappen.
Bij voorkeur voor de vlakveldsfolie
bedekking gebruik maken van de
brede plastic banen (10 - 12 meter)
met een perforatie van 3-5%.
De folie aan weerszijden goed met
grond vastleggen. Loswaaien begint
vrijwel altijd aan de buitenzijde en
kan door goede voorziening vooraf
worden voorkomen. Verzamel het
plastic na gebruik zorgvuldig en berg
het op voor eventueel tweejarig ge
bruik. Tijdens de bedekkingsperiode
zijn enkele gewassen, zoals aarbeien,
augurken en stamslabonen vorstge-
voeliger. Beregening hierbij is beslist
noodzakelijk.
Verwijdering van de plastic folie
Gewas Verwijderingstijdstip folie
koolrabi
zomerprei
peulen
radijs
rettich
spitskool
stamslabonen
ijsbergsla
winterpeen
bij de oogst
ongeveer 10 mei
eerste bloei
bij de oogstx
bij de oogst
eerste koolvorming
eerste bloei
bij de oogst
eind mei - begin juni
aardbei
andijvie
augurk
bospeen
Chinese kool
kropsla
begin bloei
bij de oogst
eerste bloei
ongeveer 10 mei
eerste kropvorming
eerste kropvorming.
In tegenstelling tot de grote verschil
len in aantal bedekkingsdagen per
gewas, vertonen de eisen die moeten
worden gesteld aan de weersom
standigheden tijdens enkele dagen
na het verwijderingsmoment veel
meer overeenkomst. Het afgedekte
gewas komt enigszins verzwakt on
der de plastic folie uit en heeft dien
tengevolge aanzienlijk minder weer
stand. Natuurlijk zullen er wel enige
afwijkingen bestaan tussen de ge
wassen onderling ten aanzien van de
gevoeligheid voor weersomstandig
heden, maar voor alles blijft het
noodzakelijk met de volgende pun
ten rekening te houden.
a. Verwijder de plastic folie bij
donker of regenachtig weer.
b. Bij eventueel aanhoudend zonnig
weer verwijdering van de folie na
zonsondergang uitvoeren.
c. Bij sterke wind verwijdering van
de plastic folie, indien mogelijk, 1
a 2 dagen uitstellen.
d. Bij kans op nachtvorst te allen
tijde het verwijderingsmoment
uitstellen.
Pas wanneer de komende dagen
geen nachtvorst meer wordt ver
wacht de folie verwijderen.
e. Meteen na het verwijderen van
de plastic folie verdient het in
vrijwel alle gevallen aanbeveling
het gewas te beregenen. De eerste
keer licht beregenen in verband
met verhoogde kans op legeren.
ing. A.J. van Oijen,
Consulentschap voor de Tuinbouw te
Tilburg.
Veel belangstelling voor folie.
15
