GRASZAAD TELEN IS VOOR DE
AKKERBOUWER GEEN
GELEGENHEIDSTEELT
Beperkt onderzoek
met gewas haver
D
D
W elke konklusies mogen wij uit
deze ontwikkelingen trekken?
G
Marktoverzicht graszaden
Voorraadpositie
Geen gelegenheidsteelt
Samenspel
E.E.G. subsidie
ondersteuning voor
graszaadteelt
door: ir. G.D. v.d. Kuyl
(Van der Have Seeds)
e graszaadteelt staat bij veel akkerbouwers in het middelpunt van de
belangstelling. De prijzen van de belangrijkste grassoorten liggen op
een aantrekkelijk niveau. Naast de bekende gewassen als suikerbieten,
aardappelen en wintertarwe is voor de akkerbouwers in de kleigebieden
de keus van lonende gewassen niet zo erg groot. Van een aantal ge
wassen zijn de prijzen op dit ogenblik beslist niet aantrekkelijk, hierbij
denken wij aan b.v. blauwmaanzaad en karwij, terwijl van de konser-
venteelt eerder een inkrimping dan een uitbreiding verwacht mag wor
den.
13 e graszaadmarkt ligt voor de
meeste soorten op een gezond peil.
Bij het Italiaans raaigras hebben wij
een periode van matige prijzen
achter de rug. Er zijn echter vol
doende aanwijzingen om ook voor
dit produkt de toekomstverwachtin
gen met optimisme te beoordelen.
Geheel anders is het gesteld met En-*
gels raaigras. Roodzwenkgras en
Veldbeemdgras. Voor deze gras
soorten zijn de prijzen zondermeer
op een gezond niveau.
De prijzen van Engels raaigras wei-
detype variëren al naar gelang het ras
tussen 390.— en 430.- per 100
kg-
Voor diploid Engels raaigras laat
hooitype kunnen wij ook van een
aantrekkelijk prijsniveau spreken
variërend van 300.— tot 380,—
per 100 kg.
Voor de z.g. grasveld typen van En
gels raaigras speciaal voor gazons- en
sportvelden varieert de prijs al naar
gelang de kwaliteit van het ras tussen
350.- en 450- per 100 kg. De
internationale markt voor Engels
raaigras tetraploid vroeg- en laat
hooitype ligt op 315.— per 100 kg.
Al met al een prijsniveau voor een
lonende teelt. De markt van veld
beemdgras is, mede onder invloed
van de hoge Amerikaanse veld-
beemdprijzen. op een goed prijspeil
gebleven.
Speciaal voor de goede kwaliteit -
vrij van poa annua - worden er zeer
hoge prijzen gemaakt. Afhankelijk
van de kwaliteit en het ras varieert de
prijs van veldbeemdgras tussen
400,- en 600,— per 100 kg. Ook
voor het artikel Roodzwenkgras ligt
de markt zeer goed. Dit geldt voor
zowel het gewone (Bosjesvormende
Roodzwenk met prijzen tussen
480.— en 520,— als voor het
uitlopervormende type met grove
uitlopers, terwijl voor Roodzwenk
gras met fijne uitlopers eveneens zeer
goede prijzen worden betaald van
480 - tot 530,-
Met recht kan gesteld worden:
Een gezonde markt voor Engels raai,
Roodzwenk en Veldbeemd.
an Roodzwenkgras zijn een aan
tal selekties reeds uitverkocht of zo
goed als uitverkocht. Aan het eind
van de campagne zullen de voorra
den erg klein zijn. Ook van de meeste
veldbeemdgrasselekties zal er a.s.
zomer slechts een beperkte voorraad
aanwezig zijn. Hetzelfde kan ook
gesteld worden van Engels raaigras.
Graszaadareaal in de 70-er jaren
Met een terugblik op de laatste 10 jaar zien wij dat het Nederlandse gras
zaadareaal geleidelijk aan is gegroeid.
_l 9 70
12Z1
]972
1973
JiZ*
12Z5
12Z6
1?ZZ
I?Z§
1979
Beemd1angbloom
232
180
422
408
467
567
446
463
468
375
Bosbeerodgras
43
39
58
117
111
107
70
45
55
85
Engels raaigras
2066
2555
3620
3561
'6114
7726
5206
6536
7419
6880
Fijnbl.Schapengras
37
28
21
8
8
24
25
Gekruist raaigras
28
3
5
2
9
10
Hardzwenkgras
539
398
282
338
357
301
169
95
134
195
Ital. raaigras
1562
2240
2718
1224
1568
2209
1857
2834
2968
1150
Kamgras
1
1
2
1
1
Kropaar
40
30
39
30
41
34
28
21
45
50
Platbeemd
7
3
4
Roodzwenkgras
1848
2537
3364
4140
4142
4626
3602
2268
2378
2885
Ruwbeemdgras
4
3
3
9
3
2
2
Struisgras
39
34
36
38
45
46
37
19
40
60
Timothee
50
36
45
47
34
42
35
67
53
80
Veldbeemdgras
1774
1893
2616
3512
3506
3739
2659
2260
3380
4420
Rietzwenkgras
3
3
3
2
18
44
122
174
311
285
8293
9983
13234
13437
16419
19467
14258
14702
17260
16475
Uesterwolds raaigras
660
1093
575
319
615
367
233
533
791
300
TOTAAL GRASSEN
8953
11076
13809
13756
17034
19834
14491
15315
18051
16775
Uit bovenstaande cijfers zien wij een
regelmatige groei van het zaadteel-
tareaal van Engels raaigras, terwijl
de jaarlijkse oppervlakte Rood
zwenkgras enigszins varieert, maar
praktisch geen uitbreiding geeft te
zien.
Met uitzondering van het jaar 1979
de volgende subsidiebedragen vast- Prodllktieniveau
gesteld (per 100 kg):
Veldbeemdgras 68,05
Roodzwenkgras 64,65
Italiaans en Westerwolds 37,43
Engels raaigras laat 61,25
Engels raaigras vroeg 47,64
Beemdlangbloem 74,86
Rietzwenkgras 98,68
Hardzwenkgras 71,46
Timothee 129,30
kan hetzelfde ook over Veldbeemd
gras worden geschreven.
Engels raaigras is een betrekkelijk
eenvoudige teelt die op vele akker
bouwbedrijven past. De teelt van
Engels raaigras kan zeer goed kon-
kurreren met de graanteelt. De ak
kerbouwer heeft geen extra investe
ringen te doen om Engels raaigras in
het bouwplan op te nemen. Als tus-
senteelt in het toch reeds smalle
bouwplan van vele akkerbouwbe
drijven is het een welkom gewas. Het
allerbelangrijkste is echter de finan
ciële opbrengst.
De laatste jaren hebben vele Neder
landse akkerbouwers bewezen o.a.
van de goede Nederlandse selekties
weidetvpe en hooitype een kwaliteit
te produceren dat in alle opzichten
kan konkurreren met Denemarken.
Ook voor de eigen thuismarkt is dit
kwaliteitsprodukt van groot belang
O p dit ogenblik wordt er door de
graszaadbedrijven gewerkt om de
kontrakten voor de zaadoogst 1981 te
realiseren. De afzetplanning voor het
jaar 1982 ligt hier aan ten grondslag.
Omdat produktie en afzet reeds en
kele jaren vooraf zo zorgvuldig mo
gelijk bepaald moeten worden is
graszaad geen produkt om het
bouwplan bij gelegenheid eens op te
vullen.
Graszaad moet je als teler elk jaar
een vaste plaats in het bouwplan ge
ven. Daarbij is de keuze van de
grassoort van groot belang. Het be
palen van de grassoort is in feite een
keuze voor meerdere jaren. Om
schakelen van het ene op het andere
ras is daarbij niet aan te bevelen.
oor de telersgroepering Tholen
is, in samenwerking met de voor
lichtingsdienst, goed werk gedaan
om te onderzoeken hoe de produk-
tiefaktoren zijn te beïnvloeden van
grasrassen. Door een intensiever on
derzoek en voorlichting kan onget
wijfeld aan de opvoering van het
produktieniveau nog het nodige
worden gedaan. Wij denken hierbij
aan de reeds langer bestaande bieten
en graan-studieclubs.
(j raszaadteelt is een nauw samen
spel tussen telers en bedrijven. De
vertrouwenscommissie is de schakel
tussen teler en bedrijf. De voorwaar
den, de kondities en de totale kon-
trole en afwerking is een onderdeel
waar de Vertrouwenscommissie nauw
bij betrokken zijn. Graszaadteelt is
een kwestie van openheid tussen teler
en bedrijf.
Iedere boer die voor het bouwplan
1980 voor de graszaadteelt kiest zou
den wij het volgende advies willen
geven:
Wees rasbewust en prijsbewust!
Dit artikel is geschreven door Koninklijk Kweekbedrijf en Zaadhandel D.
van der Have b.v. Kapelle en Mommersteeg International b.v. Vlijmen.
ezien de geringe betekenis van het gewas haver in het Zuidwestelijk
kleigebied 1500 ha), heeft het onderzoek met dit gewas een zeer
beperkte omvang. In navolging van voorgaande jaren heeft de proef-
boerderij "Rusthoeve" in 1979 een rassenproefveld met haver aange
legd. Hierop werden naast de meer bekende rassen ook enkele nieuwe
kweekprodukten vergeleken.
omdat de benodigde kwantiteiten
voor de weilandvernieuwing jaarlijks
groter worden. In het seizoen
1978/1979 is er o.a. aan BG mengsels
een kwantum van 5.606 ton gebruikt.
Met recht kan de Nederlandse land
bouw trots zijn op de veel geprezen
en bezongen grazige weiden.
Een nationale trots gegroeid van ei
gen kwaliteitsgrassen.
'V oor de oogstjaren 1979/1980 zijn
door de E.E.G.-commissie in Brussel
O m na te kunnen gaan hoe de ha-
verrassen zich bij een ruimere stik
stofvoorziening gedragen, werden de
rassen bij twee stikstofniveaus on
derzocht. De giften voor de proef in
1979 waren 70 en 90 kg N/ha. Bij het
stikstofonderzoek van de grond werd
begin februari in de laag van 0-100
cm 122 kg N/ha gevonden.
Door het late voorjaar kon pas op 11
april onder goede omstandigheden
gezaaid worden. De haver heeft een
goede gezonde groei gehad. Legering
kwam niet voor. Op 12 juni werd ge
spoten met 3 liter cycocel (CCC). De
opbrengsten waren goed.
Korte rasbeschrijving
Leanda heeft vrij kort stevig stro. Het
gewas is bladrijk en heeft daardoor
een goede grondbedekking. Het ras
geeft zeer goede opbrengsten. Bij
minder goede struktuur of droogte
geeft Leanda wel een duidelijke
reaktie in groei, zonder dat dit de
opbrengst sterk drukt. Het ras is ge
voelig voor korreluitval. De korrel is
vrij klein.
Haver is geen topper in het bouwplan.
Wie het verbouwt, moet echter ook
veel aandacht besteden aan de ras-
senkeus.
Gambo geeft vrij kort en vrij stevig
stro. Het ras is vrij weinig vatbaar
voor meeldauw. Groeit aanvankelijk
wat langzaam, maar geeft later een
goed dicht gewas. Gambo heeft een
zeer goede produktiviteit.
Selifia toont zich met vrij lang en
middelmatig stevig stro. Dit maakt
het ras wat minder geschikt als dek-
vrucht en het verdraagt ook minder
stikstof. Selma geeft goede opbreng
sten. Het ras is weinig gevoelig voor
minder goede groei-omstandighe-
den, wel zeer vatbaar voor meel
dauw.
Dula maakt vrij lang, stevig stro. Het
ras gaf gemiddeld zeer goede op
brengsten. Rijpt middenvroeg.
Perona: Dit ras is vrij kort en het stro
is van een matige stevigheid. Perona
gaf goede opbrengsten. De rijping
wordt als middenlaat gewaardeerd.
Korrelopbrengsten in verhoudingsgetallen en enkele eigenschappen van de haverrassen
Rusthoev
re 1979
zeeklei
Waardering voor
rassen
stro
stro
stro-
resistentie
70 N
90 N
1973 t/m 1979
lengte
stevigheid
verkracht
tegen doorwas
Leanda
100
101
100
6,5
7,5
6,5
8
Gambo
102
104
102
6,5
6,5
6,5
8
Selma
97
97
98
7
6
7
7
Dula
97
101
105
7
8
6,5
8
Perona
96
101
101
6,5
6,5
6,5
8
100=
kg/are 66,6
65,5
volgens Rassenlijst
11
