De te verwachten bedrijfsuitkomsten van
akkerbouw en rundveehouderij in 79/80
H
Zonnebloemen geven 25% meer
rendement dan tarwe
i
D e kg-opbrengsten per ha gewas
zijn vooral van granen en suikerbie
ten aanmerkelijk lager dan bij de
gunstige oogst in 1978. In de op
brengstprijzen wordt een verbetering
verwacht die uiteenloopt van 2 a 3%
in de Noordelijke akkerbouwgebie
den tot 8% in de IJsselmeerpolders
en Droogmakerijen en 11% in het
Zuidwestelijk kleigebied. De kosten
stijging zal beperkt blijven tot ge
middeld 4% per ha onder invloed
van de sterk gedaalde pootgoedprij-
zen.
D e melkproduktie per koe zal dit
boekjaar nauwelijks toenemen. De
groei van de veebezetting per ha (ca.
2%) is eveneens geringer geworden.
In de opbrengstprijzen wordt een
lichte stijging verwacht van 0,5%. De
voederkosten per ha zullen echter
met ca. 20% omhoog gaan, hoofdza
kelijk als gevolg van de fors gestegen
voederprijzen. De totale kostenstij
ging wordt geraamd op 7,5% per ha.
De arbeidsopbrengst per onderne
mer zal, door de ongunstige ontwik
keling van de opbrengsten/kosten-
verhouding, op de grotere weidebe
drijven met ca. 10.000,- achteruit-
gaan.
D e arbeidsopbrengst vormt de be
loning voor de handenarbeid van de
ondernemer op zijn bedrijf (zie ta
bel). Behalve deze arbeidsopbrengst
verkrijgt de ondernemer ook nog in
komen uit zijn bedrijf als vergoeding
voor geïnvesteerd eigen vermogen
e.d. Deze vergoeding, die ter bere
kening van het ondernemersinko
men bij de arbeidsopbrengst moet
worden geteld, bedraagt gemiddeld
voor de grotere akkerbouwbedrijven
op kleigrond en de grotere weidebe
drijven ca. 13.000,— en voor de
overige bedrijfstypen ca. 6.500,—
Van alle onderzochte bedrijfstypen
kunnen in 1979/80 naar verwachting
alleen de grotere weidebedrijven eri
de grotere akkerbouwbedrijven in de
Veenkoloniën bedrijfsreserveringen
vormen ten behoeve van versterking
van de financieringsgrondslag van
het bedrijf, de bedrijfsontwikkeling
en het opvangen van de financiële
gevolgen bij bedrijfsopvolging.
Erf
en
akker
Gemiddelde arbeidsopbrengst in gld. per ondernemer op pachtbasis 1)
L et LEI heeft de prognoses gepubliceerd 1) van de te verwachten bedrijf
suitkomsten in de landbouw voor het lopende boekjaar (mei 1979 t/m april
1980). Op de akkerbouwbedrijven wordt in het algemeen een kleine stijging van
de bedrijfsuitkomsten voorzien t.o.v. vorig boekjaar. Op de weidebedrijven
wordt daarentegen een duidelijke daling van de bedrijfsuitkomsten verwacht.
In 1979/80 is de invloed van de WIR voor het eerst in de bedrijfsuitkomsten
verwerkt, waardoor de arbeidsopbrengst per ondernemer op de grotere bedrij
ven ca. 4.000,— en op de kleinere bedrijven ca. 1.000,— gunstiger uitkomt
dan zonder WIR het geval zou zijn geweest.
De akkerbouw
De te verwachten arbeidsopbrengst
per ondernemer is in de meeste klei
gebieden weliswaar iets hoger dan
vorig jaar, maar het netto-overschot
totale opbrengsten minus totale
kosten exklusief bedrijfsleiding)
blijft negatief. Dat kan voor een be
langrijk deel verklaard worden uit
lagere opbrengstprijzen voor de vrije
produkten (pootaardappelen, kon-
sumptieaardappelen, uien e.d.) dan
normaal het geval is. In de Veenko
loniën is de arbeidsopbrengst hoger
dan in de kleigebieden.
De melkveehouderij
Arbeidsopbrengst, ondernemersinko
men en bedrijfsreserveringen
1) Deze publikatie kan uitsluitend
worden besteld door overschrij
ving van 9,— op girorekening
412235 t.n.v. het Landbouw-
Ekonomisch Instituut te Den
Haag. Vermeld dient te worden
"Zend Mededelingen No. 215".
Akkerbouw
Grotere
bedrijven
Kleinere
bedrijven
Noor
Droog-
Zuid
Veen
Klei
Veen
delijk
mak.
west.
kolo
gebie
kolo
klei
IJssel-
klei
niën
den
niën
gebied
meerp.
gebied
Cult.grond
60 ha
41 ha
50 ha
45 ha
21 ha
22 ha
1974/75
62300
63700
23500
51 100
17800
19400
1975/76
76400
109000
82200
36400
31 100
16800
1976/77
186300
217200
73100
39100
44900
1 1500
1977/78
15600
5800
-4000
30000
1600
1 1100
1978/79 2)
26000
25000
25000
40000
12000
16000
1979/80 3)
11000
29000
31000
42000
14000
18000
1979/80 4)
15000
35000
35000
45000
16000
19000
Rundveeh.
Grotere
bedrijven
Kleinere
bedri iven
Noord
Weste
Weide-
Ge
Weide
Ge-
klei
lijk
bedr
mengde
bedrij
- mengde
en veen-
- weide
zand
bedr
ven
bedrij
weide
gebied
gebie
zand
ven
gebied
den
gebie
den
Cult.grond
31 ha
25 ha
26 ha
21 ha
15 ha
13 ha
1974/75
23600
13900
14800
8800
9000
1400
1975/76
28700
26000
26900
25100
14400
7700
1976/77
21300
15300
3200
9000
9000
-5200
1977/78
46600
30600
34600
27800
18800
1 1600
1978/79 2)
55000
35000
40000
30000
22000
9000
1979/80 3)
39000
21000
28000
17000
16000
5000
1979/80 4).
44000
25000
32000
21000
17000
6000
1)
2)
3)
4)
Op eigenaarsbedrijven zijn de kosten aanmerkelijk hoger. Voor
1979/80 wordt dit verschil op de grotere bedrijven geraamd op
ca. 800,- per ha.
Voorlopige uitkomsten.
Prognose zonder WIR-effect (ter vergelijking met voorgaande
jaren)
Prognose met inbegrip van WIR-effect.
n bepaalde streken van Noord Da
kota en Minnesota in de U.S.A. zijn
dit jaar enorme oppervlakten zonne
bloemen geteeld. Vroeger was het
hier alleen maar tarwe. Er wordt ge
bruik gemaakt van een nieuwe varië
teit zonnebloem. Uiterlijk verschilt
het zaad niet zoveel met de reeds be
kende variëteiten, maar de plant-
lengte verschilt. De nieuwe variëteit
wordt niet hoger dan 150 tot 180 cm.
De donkerbruine zaden bevatten een
kwalitatieve eiwithoudende olie, ge
schikt voor menselijke konsumptie.
Dit jaar is er in de genoemde streken
meer dan vijf miljoen acres zonne
bloemen gezaaid. Dat is een verdub
beling in vergelijking met vorig jaar
en 100 keer zoveel als tien jaar gele
den. Drie kwart van de oogst wordt
verkocht op de Europese markt en
zelfs tot in landen als Australië en
Egypte. De vraag naar zonnebloem
olie spruit voort uit het toenemend
bewustzijn van de konsument dat hij
wat aan zijn gezondheid moet doen.
Olie uit zonnebloemzaden bevat
minder chloresterol dan olie uit soja
bonen of mais. Wel kost zonne
bloemolie 10 tot 15% meer dan b.v.
sojaolie.
Cargill en Honeymead-products zijn
de grote stimulerende krachten
achter de ontwikkeling van de zon
nebloementeelt. Zij hebben er ook
voor gezorgd dat er een nieuwe va
riëteit kon worden ontwikkeld. Zon
nebloemen geven 25% meer netto-
overschot dan tarwe. Bovendien kan
de zonnebloem goed tegen vorst,
heeft een korte groeiperiode en heeft
veel minder last van droogte dan tar
we. Er zijn ook wel enkele nadelen
want zonnebloemen worden veel
meer dan tarwe bedreigd door insek-
ten, vogels en onkruid. Deskundigen
vrezen dat bij langdurig herhaalde
teelt de groeiomstandigheden zullen
verslechteren. Voorlopig laten de
boeren zich er niet door afschrikken
en zijn ze blij met dit alternatief.
Welke dromer temt de boerennachtmerrie?'"
Het gaat de verkeerde kant op in de landbouw want men verlaat
nu steeds meer het pad van de werkelijkheid om zich te begeven op
de roze lanen van de droomwereld waar de vervormde feiten goed
moedig worden beschenen door het zachte licht van een eeuwig
volle maan. De minister schijnt het voorbeeld te hebben gegeven
maar ook dat is een misverstand want hij heeft nimmer gezegd dat
hij droomde van de WIR. Integendeel hij kon er niet van slapen en
zoals U misschien ook wel eens ervaart komen de helderste ge
dachten in het holst van de nacht als de slaap U heeft verlaten.
Waarom dan toch die droom? Sommige zaken gaan een eigen
leven leiden en worden dan overgenomen of verdraaid doorgege
ven. Tijdens de algemene vergadering van de ZLM maakte Luteyn
ons ook al deelgenoot van zijn meest heimelijke verlangens als hij
aan het dromen slaat. Met dat alles beseft men niet dat lang nog na
de KNLC vergadering waar van der Stee zijn gevleugelde woorden
sprak zijn succes daar nog nadondert. Eigen schuld, want wanneer
men steeds maar verder borduurt op het kleinkunsttheater van de
landbouwminister dan gaat het boemerang effekt werken. Bij ge
brek aan eigen originele ideën leent men spottend die van anderen
zonder zelf te beseffen dat men daarmee het eigen onvermogen
bewijst en op den duur niet de spot zich tegen Fons keert maar juist
tegen degene die haar gebruikt. In Amerika kent men speech-
writersen we hebben het idee dat die hier ook best een goede
boterham zouden kunnen verdienen. Ook de "laatste snik" van dé
landbouwminister werd wederom van stal gehaald en nu moet men
toch oppassen want nog een stapje verder of de achterban krijgt
nerveuze nachtmerreis vanwege al haar lang gekoesterde onbe
vredigde verlangens.
Dromen zijn bedrog werd ons vroeger verteld en praatjes vullen
geen gaatjes. We kennen overigens één persoon die zijn dromen tot
uitvoer bracht, maar van die daden rilde de hele wereld met af
schuw. Idi Amin droomde in 1973 dat Allah hem de opdracht gaf
om alle Aziaten uit zijn land Uganda te gooien. Toen hij 's mor
gens opstond maakte hij zijn droom via de radio en de pers bekend
en kondigde aan zes weken daarna met de uitvoering ervan te
beginnen, waarna voor 60.000 Aziaten een ongekende nachtmerrie
begon.
De droom van Luteyn lijkt ons geen onhaalbare kaart, want één
grote boerenorganisatie die in staat is om een groene vuist te
maken ligt in de lijn der mogelijkheden. A lleen hoeveel water er
eerst nog door de Schelde moet stromen voor het eindelijk zo ver is
zal niemand durven voorspellen. Dat de jongeren op de goede weg
zijn en via hun eigen organisaties veel verder op pad zijn met die
eenheid is als de tere olijftak na de alles reinigende zondvloed. De
vraag is alleen nog hoe dat straks verder gaat wanneer ze ouder
worden? Kiest men dan toch weer voor een van de drie of wendt
men zich volledig teleurgesteld af van alle drie. Wie de zaal
nauwkeurig bekijkt tijdens zo'n vergadering ziet weinig jonge
gezichten. Men kan ons tenminste niet wijs maken dat vanwege de
zorgen ook jonge boeren tegenwoordig al met een ouwe tanige
kop rondlopen. Waar zijn die jonge mannen dan? Er heersen
zorgen in de agrarische sector maar ook een stampvolle zaal kan
ons helaas niet overtuigen dat er nu sprake is van een massale
belangstelling. Kleine schemerige kroegen hebben het prettige ef
fect dat met maar weinig stamgasten de zaak al lekker vol is en
men dan toch het gevoel heeft alsof heel de wereld gezellig aan de
neut is.
We zouden niet graag in de schoenen staan van onze boerenleiders
want met zo'n achterban weet je nooit of ze je niet halverwege
volslagen alleen als een verrader in de kou laten staan. Wij kunnen
ons levendig voorstellen dat er niet één bereid is daar zijn nek voor
uit te steken met waarschijnlijk als noodlottig gevolg dat hij in plaats
van triomf te oogsten toch naar de beklaagdenbank wordt ges
tuurd. Wel zijn we op de ZLM vergadering een fikse stap in de
goede richting gekomen. Luteyn heeft de handschoen die hem
werd toegeworpen opgenomen. Hij wil het vaandel dragen en als
leider duidelijk voorop lopen. Maar dan wel met een leger achter
me, stelde hij als voorwaarde, waarbij hij misschien toch met een
rilling van afschuw terugdacht aan de boerenkar waarop hij met de
onbetekenende rest door Den Haag werd rondgereden terwijl zijn
"soldatenaan het muiten waren op hun trekkers en onder hun
koeien. Maar goed, d% KNLC voorzitter is bereid, dat heeft hij nu
openlijk beleden, ons te leiden in de rechtvaardige aktieve strijd.
Daarmee heeft hij nu weer het initiatief aan ons teruggespeeld, 't
Zou toch wat gemeen zijn om te denken dat hij dat heeft gedaan
met de wetenschap dat Pasen en Pinksteren ook nooit op één dag
vallen. Stel dat het leger wordt gevormd, solidair samengesteld,
omdat men wil strijden voor de haalbare kaart van sociale en
fiscale lastenverlichting, waar ligt dan het front en wat zullen onze
wapens zijn? Denken wij, of liever gezegd maken wij ons wijs dat
één grote demonstratie met spandoeken dan voldoende is of zijn
wij als voetvolk ook bereid grotere offers te brengen? Zijn wij ook
bereid om de slachtoffers die daarbij moeten vallen te steunen, ook
als zij tijdelijk niet in staat zouden worden gesteld terug te keren op
hun bedrijven? Duidelijker gezegd gaan wij vechten met speel
goedgeweertjes en en wat rake kreten of is het water ons inderdaad
zo aan de lippen gestegen dat alle valse schaamte ons verlaat en wij
werkelijk een groene vuist maken die hard en meedogenloos toe
slaat en waarvoor de autoriteiten sidderen? Gespierde taal lijkt dat,
maar kijk om U heen, overal waar resultaten zijn bereikt die op
korte termijn moesten worden verwezenlijkt zijn die op krachtda
dige wijze tot stand gekomen. Het is een verkeerde gedachte om te
menen dat alleen publiciteit ons binnen het bereik brengt van de
rijpe vruchten. Wij zullen ze zelf moeten plukken en geen genoe
gen moeten nemen met een afgevallen wormstekige buikzieke
peer. Er komt meer kijken dan publiciteit want in dat geval kun
nen we ook wel een STER reclamespot huren en in enkele secon
den door een goedpubliciteitsburo iedere avond voor het acht uur
journaal onze nood etaleren. We zijn het eens met Luteyn als hij
zegt dat er meer public-relation moet komen om de problematiek
van de agrarische sector te presenteren. De public-relation die we
nu hebben is voortreffelijk maar komt door tijdgebrek en tekort
aan mankracht ook niet verder dan er op te wijzen hoe nijver,
vlijtig en aardig we eigenlijk toch wel zijn. Dat is een nuttig
gebeuren maar het draagt niets bij aan het op peil houden van ons
mager inkomen. In de publiciteit komen is één ding er in blijven is
weer wat anders. Radikaal zou men desnoods een TV studio kun
nen bezetten en de kijkers vergasten op een fijne film zo nu en dan
even onderbroken met een korte boerenboodschap. Boeren zijn
onlangs vergeleken met bijen die lastig kunnen steken als ze ge
plaagd worden. Toch denken wij fiat iedere dag één grote tank
drijfmest op de binnenplaats van het ministerie van landbouw
penetranter zal werken. Is dat allemaal te radicaal?..... Ja, Jawel,
dan is het wachten op verder creperen, tot de zware lasten ons rijp
maken voor doortastendheid. Luteyn konstateert dat de vakbon
den betere mensen in huis hebben dan de landbouw. We bewon
deren zijn belijdenis die toch als een teken van onmacht kan
worden uitgelegd, maar ons is steeds geleerd dat zélfkennis de
eerste stap is op weg naar verbetering.Schrijfkouter
23
