Slagvaardig
„ZEGGE EN SCHRIJVE'
N og eventjes en dan zitten we weer midden in het ver
gaderseizoen. Het zou wellicht goed zijn om ons deze
winter vooral eens te bezinnen op het landbouwbeleid op
langere termijn dwz. op de vraag hoe de land- en tuin
bouw er over tien twintig jaar voor zal staanAktie 2000
of zo. De land- en tuinbouw is dermate overgeleverd aan
de ontwikkelingen in de gehele samenleving (energie,
ruimtelijke ordening, sociaal beleid) dat een ontsnap
pingsplan bijna noodzakelijk wordt. De richting daarvoor
zullen we nu moeten aan gaan geven. Oggel.
Grondverwerving
Vraag
Aktie 2000
zuidelijke landbouw maatschappij
In de fruitteelt heerst momenteel een topdrukte. In de tijd
van automatisering en verregaande mechanisatie, moet nog
steeds iedere appel en peer, stuk voor stuk, door mensen
handen voorzichtig worden geplukt. Dat de appelprijzen
daarbij zo bedroevend laag zijn is eigenlijk te vergelijken
met een brutale slag in het gezicht van de weerloze fruitteler.
K nipscheer en Veerman zijn blijkbaar aan een vervolg
verhaal bezig. Nadat deze wetenschappelijke onderzoe
kers aan de Interfaculteit Bedrijfskunde enige tijd geleden
een rapport publiceerden over de zgn. landbouwkundige
toetsing zijn ze nu gekomen met een studie over het
voorkeursrecht van gemeenten bij grondverwerving. Om
even het geheugen op te frissen: met de landbouwkun
dige toetsing beoogt de regering middels het stellen van
een aantal voorwaarden aan potentiële -hoofdberoep in
de landbouw, leeftijd, bedrijfsgrootte etc. -het aantal ge
gadigden op de (agrarische) grond markt sterk te beper
ken en daarmee de grondprijzen in de hand te houden
(lees: te laten dalen). Met hun eerdere onderzoek heb
ben Knipscheer en Veerman aangetoond dat deze land
bouwkundige toetsing -neergelegd in het wetsontwerp
vervreemding landbouwgronden dat momenteel bij de
Raad van State ligt- in de praktijk niet zal werken, althans
zeer willekeurig.
I n hun nieuwe, vorige week gepubliceerde studie nemen
beide onderzoekers een ander politiek wetsontwerp op de
korrel: het voorkeursrecht van gemeenten bij grondver
werving. Dit voorkeursrecht beoogt de gemeenten in
staat te stellen op eenvoudige wijze en tegen redelijke
prijzen (gebruikswaarde) gronden te verwerven. En we
derom komen Knipscheer en Veerman tot een aantal be
vindingen die wij met ons boerenverstand ook al bedacht
hadden. In dit nieuwe rapport "bouwgrondverwerving-
en prijzen bezien tegen achtergrond van de ruimtelijke
ordening" komen de onderzoekers tot de konklusie dat
een voorkeursrecht de gemeenten nauwelijks soelaas zal
bieden. Volgens het rapport beschikken de gemeenten
nu reeds over voldoende instrumenten om zich projec
tontwikkelaars en speculanten van het lijf te houden. Dat
de gemeenten zich toch nog in de luren laten leggen is in
grote mate te wijten aan een groot gebrek aan slagvaar
digheid bij het aankoopbeleid bij de uitvoering van de
plannen. Overigens kunnen de gemeenten er ook niet zo
veel aan doen. Zij zijn namelijk afhankelijk van de fratsen
van rijk en provincie. Er zit nauwelijks lijn in de ruimtelijke
ordening.
De plannen veranderen voortdurend waardoor
een slagvaardig beleid onmogelijk wordt. Er heerst alom
grote onzekerheid waar met name de belanghebbenden
het slachtoffer van worden. Op het platteland zijn dit
dikwijls boeren en tuinders. Er zijn mij gevallen bekend
waar boeren na jarenlang in onzekerheid te hebben ge
leefd uiteindelijk te horen kregen dat de (onteigenings-)
plannen niet doorgingen.Deze bedrijven waren daardoor
jarenlang in hun ontwikkeling achterop geraakt. Schade
vergoeding? Ho maar. Wat deze schadevergoeding be
treft is onze hoop om daar verbetering in te brengen
overigens voorlopig weer de bodem ingeslagen. De re
geringsbeslissing over de nota landelijke gebieden stelt
zich op dit punt (art. 49 van de wet op de ruimtelijke
ordening) zeer terughoudend op terwijl nota bene de raad
voor de ruimtelijke ordening (RARO) juist uitbreiding
wilde geven aan dit schadevergoedingsartikel. Blijkbaar
wil de regering de financiële konsekwenties van haar
ruimelijke wan-beleid niet dragen. Het is nog slpchts te
hopen dat het parlement daar anders over denkt.
I n een eerder artikel, naar aanleidng van het eerste rap
port van Knipscheer en Veerman (Z.L.M. Land- en Tuin
bouwblad van 17 augustus 1979) heb ik gesuggereerd
dat de regering maar beter de drie grondpolitieke wets
ontwerpen terug kon nemen. Ik wil opnieuw de vraag
herhalen wat de regering nu gaat doen. Zoals het er nu
voorstaat zal de oplossing van de grondpolitiek niet ge
vonden kunnen worden. Maar misschien is dat de be
doeling ook niet. Als het politieke geweten maar gesust is
kunnen de politici tenminste rustig slapen. Laat de be
langhebbende burgers dan maar wakker liggen.
1
I ^J| Vrijdag 19 oktober
I MM flj| Wm
tuinbouwblad
I
