Gedragskooi wordt in praktijk getest
o,
a
PRIJSVERGELIJKING
RUNDVEEVOEDERS
Op zoek naar beter welzijn voor kippen
H. de Kroon
P.van Nes
"p het Pluimveeproefbedrijf "Marum" wordt een nieuwe kooi voor legkippen uitgeprobeerd die voor het
welzijn van de kippen beter zou zijn.
Gedragsonderzoekers hebben gekonstateerd dat de kippen het in deze gedragskooien beter naar hun zin
hebben dan in de normale kooi. In de gedragskooi waar 20 kippen in kunnen, zitten er vrijwel evenveel op een
m2 als in de gebruikelijke kooi.
De gedragskooi is hoger omdat er zitstokken in zitten. Bovendien is er in de kooi een zandbak voor het
noodzakelijk geachte zandbad en er zijn legnesten, waar de kip zich in terug kan trekken.
Op het Pluimveeproefbedrijf in Marum wordt onderzocht of deze gedragskooi ook in de praktijk mogelijk
heden biedt om op een redelijk efficiënte manier legkippen te houden.
Er worden daar drie systemen naast elkaar getest, de standaardkooi voor 4 kippen, de gedragskooi voor 20
kippen en een hok waar de kippen op strooisel en roosters worden gehouden. De produktie, de arbeidsbe-
hoefte, de gezondheid en het welzijn van de kippen worden bij alle drie systemen vergeleken.
De haan wordt niet gemist
re resultaten van het gedragson
derzoek bij de kippen vormen de
aanleiding voor deze proef. Drs.
G.C. Brantas, van het Instituut voor
de Pluimveeteelt "Het Spelderholt"
te Beekbergen heeft zich de laatste
jaren vooral bezig gehouden met het
gedrag van de kippen. Hij zegt: "In
de traditionele kooien hebben de
kippen voedsel, warmte en ze zijn
goed gezond. De kip produceert dan
ook uitstekend, want aan de eerste
levensbehoeften is goed voldaan. Tot
veler verbazing bleek de seksuele rol
van de haan geen wezenlijke invloed-
te hebben op het welzijn van de kip.
Drs. G.C. Brantas houdt de klep van een gedragskooi open. De kippen kunnen
er in.
Je kunt de haan dus weghalen zonder
het welzijn van de kip geweld aan te
doen. Datzelfde geldt voor het op
groeien van de eendagskuikens.
Sommigen vinden het zielig dat die
kuikens niet opgroeien bij hun moe
der. Uit ons onderzoek is echter ge
bleken, dat met warmte, voer e.d.
aan alle behoeften van de kuikens is
voldaan.
Dat betekent dat die twee aspekten
van de moderne kippenhouderij, -
leven zonder handen en eendagskui
kens uit de broedmachines -, het
welzijn van de kippen niet benade
len", aldus de heer Brantas. De heer
Brantas wijst op drie andere zaken
die het welzijn van de kip in de tra
ditionele kooi wel benadelen. De
gedragsonderzoekers hebben name
lijk gevonden, dat de kip nog wel
andere behoeften heeft. Dat zijn het
ontbreken van een zandbak en van
legnesten en de toch wel geringe
ruimte die elke kip heeft. Uit onder
zoek is gebleken, dat de kip een soort
oerdrang heeft om een zandbad te
nemen en om zijn ei in afzondering
te leggen.
Die behoefte aan een zandbad kan
ook bij kippen in een traditionele
kooi worden gezien. Zij rommelen
dan in de voerbak en schudden met
de veren. Daaruit blijkt de behoefte
aan een zandbad, maar ze kunnen er
niet aan voldoen. De heer Brantas
zegt daarover: "op grond van derge^
lijke waarnemingen moeten wij
konkluderen, dat de kippen in de
traditionele kooien in aanzienlijke
mate worden beperkt in hun welzijn.
De gedragskooien zijn ongeveer 1 meter hoog. Op de bodem (draadrooster)
zijn de ingangen van de zandbak (links beneden) en de legnesten (rechts
beneden, maar onzichtbaar). Op verschillende hoogten zijn zitstokken aange
bracht. De voerketting loopt aan de voor- en achterzijde boven de legnesten en
de zandbak. De kippen vreten vanaf een zitstok.
Die uitkomst van ons onderzoek was
natuurlijk geen prettige boodschap
voor de boeren, dat is duidelijk. Ik
heb overigens gemerkt, dat men de
neiging heeft de boodschapper de
schuld te geven van de slechte bood
schap.
Een van de gevolgen js bovendien
geweest dat de aktiegroepen gingen
strijden voor beter welzijn van de
kip".
Unieke samenwerking
De
"eze uitkomsten van het onder
zoek hebben echter ook een gunstig
effekt gehad. Zij zijn ook aanleiding
geweest voor een uniek experiment
dat nu in Marum wordt voortgezet.
Het is naar mijn mening uniek dat bij
de ontwikkeling van deze gedrags
kooi deskundigen van allerlei rich
ting betrokken zijn geweest. Kon-
strukteurs, pluimveedeskundigen en
gedragsonderzoekers hebben alle
maal samengewerkt om tot een zo
goed mogelijke kooi te komen.
Daarbij is ook samengewerkt met
buitenlandse onderzoekers uit met
name Duitsland en Engeland. Na
verschillende proefexemplaren
wordt deze kooi nu op 2 plaatsen in
de praktijk beproefd. In het Duitse
Celle en in Marum", zo deelde de
heer Brantas mee.
Toetsen in de praktijk
In Marum zal de heer Brantas het
gedrag nagaan van de kippen in de
traditionele kooi, in de gedragskooi
en op de grond. Deskundigen van-het
IMAG uit Wageningen zullen vooral
kijken naar het verschil in arbeid.
Het proefbedrijf zelf zal allerlei ge
gevens vastleggen over voerverbruik
en produktie. Ook gaat de speciale
belangstelling uit naar het aantal
eieren dat in de gedragskooi en op de
grond buiten de legnesten wordt ge
legd. Juist die eieren zullen immers
een efficiënte bedrijfsvoering kun
nen belemmeren. De provinciale
Gezondheidsdienst voor Dieren zal
de gezondheid van de kippen volgen.
Dit belangrijke onderzoek voor de
toekomstige ontwikkeling van de
Pluimveehouderij wordt gefinan
cierd door het bedrijfsleven en de
overheid gezamenlijk. De proefop
stelling is betaald uit het Fonds Hin-
derpreventie, dat wordt gevoed door
een heffing op veevoer en door de
overheid. De exploitatiekosten wor
den gedragen door het proefbedrijf,
dat zijn geld voor de helft van het
bedrijfsleven krijgt en voor de helft
van de overheid.
Produkten
Voederwaarde
Marktpr.
Verlies
Marktprijs
Voederw. pr.
Marktpr. in
VEM
VRE
per 100 kg
bij bew.
inkl. verl.
per 100 kg
v.d. voederw.pr
Aardappelen
231
13
10,00
5%
10,52
11,13
95
Bierbostel
215
50
11,50
15%
13,52
11.15
121
Aard. afv.
15% ds
150
6
4.72
25%
6,29
7,17
88
Mix 50/50
(18,5% ds)
182
28
10,00
15%
11,76
9.14
129
Mix 50/50
(22% ds)
215
28
10,85
15%
12.76
10,69
119
Mix met 2%
pulp
197
28
10,75
15%
12,64
9,84
129
Mix 70/30
(21,2% ds)
210
10
9,25
15%
10,88
10,08
108
Snijmais
250
14
10,00
15%
11,76
12,04
98
Appelpulp
105
3,75
20%
4,68
4,93
95
Natte pulp
20%
200
10
7,00
15%
8,23
9,61
86
Natte pulp
10% ds
104
5
4,30
20%
5.37
4,99
108
Aard. vezels
11% ds
111
5
3,50
15%
4.11
5,32
77
Bictestaartjes
120
9
4,50
30%
6,42
5,82
110
Appelen
90
3,00
10%
3.33
4,23
79
Bieteblad
met kop
134
18
4,50
10%
5,00
6,67
75
Spruitestokken
180
29
7,50
5%
7,89
9,06
87
Spoeling
77
16
3,25
5%
3,42
3,95
87
de aankoopprijs ook 45,— per ton bedraagt, wordt de marktprijs in van de voederwaardeprijs 112%. Van
een goedkoop produkt is dan geen sprake meer. Aardappelvezels zijn bij deze prijs niet duur. De marktprijs kan
echter nogal wat wisselen in verband met de transportafstand. Verder zijn spoeling, spruitestokken, appelen,
Uit de berekende voederwaardeprijs bleek dat de kVEM-prijs 0,47 en de eiwittoeslagprijs 0,21 bedroeg.
Ten opzichte van de vorige maand betekent dit dus een lichte stijging van de kVEM-prijs. De eiwittoeslagprijs
is iets gedaald. Alle prijzen zijn exkl. BTW.
RUWVOEDERS
Van snijmais zal het drogestofgehalte en i
dus de voederwaarde sterk kunnen wisselen.
HOOI EN'STRO
Marktprijs per ton
Voederw.pr. bij gemiddelde kwaliteit
Weidehooi
375,
-
301-
1
Graszaadhooi
180,
- tot f 240,-
f 228,-
Tarwestro
145,
175,-
Ha verstro
160,
209,-
Bonenstro
170,
-
218,-
Sommige strosoorten liggen qua voederwaardeprijs nog gunstig in de markt.
EIWITRIJKE GRONDSTOFFEN
Produkten
Voederwaarde
Marktprijs
Vcederw.pr.
Marktprijs in v.d. 1
VEM
VRE
per 100 kg
per 100 kg
voederwaardeprijs 1
Lijnschilfers
1020
282
63,00
53,86
117
Soyaschroot
1014
385
53,25
55,74
96
Maisgl. voerm.
983
163
47,90
49,62
97
Kokosschilfers
1078
164
50,80
54,11
94
Tarwegries
870
132
46,50
43,66
107
Tarwegrint
813
126
45.50
40.85
111 f
Lijnzaad
1580
172
76,00
77,87
98
Bonenpellets
977
185
50,50
49.80
101 1
Palmpitschilfers
994
137
48,20
49.59
97
Lucernebrok
688
118
37.75
34,81
108
Gedr. bierbostel
815
176
45,75
42,00
109 1
Sesamschilfers
1081
386
59*5
58.91
100 I
Raapschroot
812
299
45,15
44.44
102
De goedkoopste
eiwitrijke grondstoffen
zijn: kokosschilfers, soyaschroot, maisglutenvoermeel en palmpit-
schilfers.
GRANEN E.D.
Produkten
Voederwaarde
Marktprijs
Voederw.pr.
Marktprijs in v.d.
VEM VRE
per 100 kg
per 100 kg
voederwaardeprijs i
Maismeel
1053
54
56,50
50,62
112 I
Tarwemeel
1068
82
53,00
51,91
102
Gerstemeel
971
87
52,00
47.46
110
Havermeel
865
87
48,00
42,48
113
Tapioca
933
-
46,75
43,85
107
Bietepulp
925
52
41,65
44,56
94
Citruspulp
980
26
44,75
46,60
Maisvoerm. v.a.
977
75
50,75
47,49
107
De pulpsoorten zijn de goedkoopste eiwitarme produkten. Tarwe is zelfs nog goedkoper dan tapioca.
Dc meeste ruwvoeders zijn nogal in prijs gestegen. Het aanbod van bierbostel blijft klein en daardoor is de prijs
ook hoog. Hetzelfde geldt voor dc mixsoorten. Mix 70/30 bevat 70% aardappelafvallen en 30% bierbostel en
komt bij de mixsoorten naar verhouding het meest gunstig uit. Het produkt moet dan wel beantwoorden aan de
aangegeven kwaliteit. De aardappelafvallen komen bij 15% drogestof nog behoorlijk uit. Bieteblad met kop
voor 45,— per ton is niet duur althans als het "vers" gevoerd kan worden. Als het produkt wordt ingekuild en
MENGVOEDERS
A-brok
Energie-brok
Eiwitrijke brok
Voederwaarde
VEM VRE
940
940
940
120
80
150
Voederwaardeprijs
per 100 kg
46,70
45.86
47,33
11
