Goede witlofwortelbewaring is de basis
voor een geslaagde trek
Is er aan de teelt van witlofwortels geld te verdienen?
H et trekken van witlof kan op verschillende manieren plaatsvinden.
Bij de trek met dekgrond buiten worden de wortels, afhankelijk van het
tijdstip van trekken, binnen één a twee weken na het rooien opgezet. Bij
het forceren zonder dekgrond in gesloten ruimten kunnen wij hiervan
nauwelijks gebruik maken. Telkens opnieuw moeten nieuwe wortels
worden opgekuild, die enkele weken tot 3 a 4 maanden dienen te worden
bewaard. Bij de aanvang van de bewaring willen wij hierover enkele
belangrijke facetten nader toelichten.
E r van uitgaande dat de witlof
wortels direkt na het rooien het beste
forceerbaar zijn, moeten wij probe
ren bij de bewaring deze eigen
schappen ook te handhaven. Hier
voor moet op de eerste plaats de
wortel in rust blijven. Bij een be-
waartemperatuur van 0 tot 1 graden
kunnen wij dit het beste bereiken.
N aast de teelt van vollegronds-
groenten zien we de laatste jaren een
toenemende belangstelling voor de
trek van witlof. Dit geldt zowel op
tuinbouw- als akkerbouwbedrijven.
ing. H. Deenen
V eel akkerbouwers zoeken naar mogelijkheden om het rendement
van het bedrijf te verbeteren. In de loop van de laatste 10 jaar is
rendementsverbetering gezocht in de teelt van vollegrondsgroentege-
wassen. De technische ontwikkeling op het gebied van de mechanisatie
en onkruidbestrijding schepte de mogelijkheid voor de teelt van deze
gewassen op akkerbouwbedrijven.
Opslagmethode
In hoofdzaak past men 2 opslag
methodes toe, te weten losgestort en
Consulentschap voor de
Tuinbouw te Tilburg
Kwaliteit wortel
Een tweede belangrijke faktor is de
vochttoestand van de wortel. Het
vochtverlies moet tot een minimum
worden beperkt. Daar de koeling
plaatsvindt door middel van lucht
verplaatsing, is hiervoor een relatie
ve vochtigheid van 96 k 98% nodig.
Bij een korte bewaarduur kan men
enigszins van deze gestelde eisen af
wijken. Men splitst de opslag dan
ook in drie hoofdmoten, te weten
- aan de hoop
- luchtgekoelde bewaarplaats
- mechanisch gekoelde bewaar
plaats.
Afhankelijk van de bewaarduur kan
men hieruit een keuze maken óf een
kombinatie daarvan.
Aan de hoop. Om met de eenvoudig
ste methode te beginnen noemen wij
het los storten aan de hoop op het
veld. Een lichte afdekking met stro of
maïsstengels is nodig om zonne
brand en extra uitdroging te voorko
men. De maximale afmetingen van
de kuil liggen bij 1.80 meter breedte
en 1 meter hoogte. Een beter resul
taat wordt verkregen wanneer men
de wortels op een rooster stort. Door
middel van een steunventilator kan
dan eventuele broei worden voorko
men. Bij vorst moet de kuil extra
worden afgedekt. Afhankelijk van de
buitentemperatuur voldoet zo'n op
slag 4 a 5 weken. Bij langere bewa
ring kan men beter van andere be
waarmethoden gebruik maken.
Luchtgekoelde bewaarplaats. Voor
opslag van enkele maanden kan men
gebruik maken van een luchtgekoel
de bewaarplaats. Hierbij wordt ook
gebruik gemaakt van buitenlucht.
De ruimte hiervoor moet voorzien
worden van voldoende isolatie. De
invloed van buiten kan nu alleen
plaatsvinden door middel van de
steunventilator. Dat geeft tévens
mogelijkheden om een luchtbevoch
tiger op de juiste wijze aan te bren
gen. Deze moet namelijk geplaatst
worden voor de luchtaanvoer, waar
door de buitenlucht naar binnen»
komt, De steunventilator met lucht
bevochtiger kan alleen werken wan
neer de buitenluchttemperatuur la
ger is dan de worteltemperatuur en
bovendien boven het vriespunt moet
liggen. De kans op temperatuur
schommelingen in de hoop blijft
steeds aanwezig. Enkele technische
gegevens voor dit bewaarsysteem
zijn:
K-waarde wand- en plafondiso
latie van max. 0,16 W/m2 K
(praktijk veelal 6 k 8 cm tempex
PI5); vloerisolatie is niet nood
zakelijk.
aan de buitenzijde van de isolatie
een dampremmende laag aan
brengen (praktijk veelal alumi
nium folie of dik plastic.
bij losgestorte wortelen moeten
de wanden voldoende sterk zijn
(min. 500 kg/m2).
kapaciteit van de ventilator moet
50 m3 lucht/m3 produkt/uur bij
14 a 20 mm waterkolom tegen
druk kunnen leveren,
kapaciteit van de luchtbevochti
ger moet 2 gr water/m3 inge
brachte lucht kunnen leveren.
de regeling kan zowel met de
hand als door middel van hydro-
en thermostaten automatisch
worden geregeld.
Mechanisch gekoelde ruimte. Deze
bewaarruimte heeft enkele extra
voorzieningen. De cirkulerende
lucht wordt nu mechanisch gekoeld.
Indien de koeldeur zo min mogelijk
opengaat, is de invloed van buiten te
verwaarlozen. Door de techniek juist
toe te passen, ontstaat een ideale be-
waarmogelijkheid. Enkele hoofdre
gels hiervoor zijn:
K-waarde wandisolatie max. 0,35
W/m2K (praktijk 12 k 14 cm
tempex PI5).
K-waarde plafondisolatie max.
0,23 W/m2K (praktijk 14 k 20 cm
tempex PI5).
K-waarde vloerisolatie max. 0,58
W/m2K (praktijk 5 k 6 cm. tem
pex p25).
aan de buitenzijde van de isolatie
een dampremmende laag aan
brengen.
bij losgestorte wortelen moeten
de wanden voldoende sterk zijn.
deur met K-waarde van max. 0,35
W/m2K aanpassen i.v.m. tran
sportvoorzieningen.
koelkapaciteit van het aggregaat
van 90 W/m3 wortels,
verdamper voldoende ruim be
meten, waardoor een koelkapa
citeit met klein temperatuurver
schil tussen koeler en cellucht ge
haald wordt 5 graden.)
bij losgestorte wortelen moet de
steunventilator 50m3 lucht/m3
produkt/uur bij 15 k 20 mm wa
terkolom tegendruk kunnen le
veren.
voldoende meet- en regelorganen
toepassen om luchttoestand goed
onder kontrole te houden.
in kisten. Stort men de wortelen los,
dan zullen er extra voorzieningen
nodig zijn om lucht door de produk-
ten te persen. In- en uitslag geschiedt
meestal met transportbanden. De
opslag in kisten vergt een 40 a 50%
grotere koelruimte. Voor het koelen
zijn geen extra voorzieningen nodig.
Met een hefinrichting en een hand-
pallettruckje kan het transport wor
den geregeld. Bij grotere hoeveelhe
den is een heftruck wenselijk. De
keuze van deze twee bewaarsyste-
men wordt veelal niet bepaald door
koeltechnische redenen, maar door
het intern transport op het bedrijf.
Ten slotte
Het resultaat van de bewaring
hangt nauw samen met de kwaliteit
van het produkt bij inbreng. Worte
len die gezond en weinig beschadigd
zijn, bijna vrij van grond en bladeren
zijn het beste geschikt voor bewa
ring. Met zorg het wortelrooien uit
voeren geeft dus de basis voor een
geslaagde bewaring.
Bedrijfsvoorlichter akkerbouw.
De komst van de kontraktteelt heeft de vraag naar de teelt op grote
percelen doen toenemen. Hierdoor heeft een teeltverschuiving plaats
gevonden van het kleine tuinbouwbedrijf naar het grotere akkerbouw
bedrijf.
Opname van groentegewassen in het bouwplan houdt niet per definitie
intensivering van het grondgebruik in. Dit is voornamelijk afhankelijk
van de arbeidsbehoefte van het groentegewas zelf en van het gewas dat
vervangen wordt door dit groentegewas.
Heel wat akkerbouwers zijn er ingeslaagd door opname van groente
gewassen in het bouwplan het bedrijfsrendement te verbeteren. Ande
ren zijn er financieel niet beter van geworden omdat zij deze gewassen
als marginaal gewas in het bouwplan handhaven uit oogpunt van
vruchtwisseling.
Witlofwortels in het bouwplan
10
Als gevolg hiervan is de vraag naar
wortels de laatste jaren toegenomen.
Mogelijk ligt hier voor een aantal
bedrijven de kans hierop in te spelen.
De teelt is mogelijk op goede vocht-
houdende gronden. Waarbij zavel-
en lichte kleigronden tot 25% afslib-
baar zich uitstekend lenen voor de
teelt van kwaliteitswortels, mits geen
storende lagen aanwezig zijn.
De vraag naar witlofwortels is echter
niet onbeperkt, zodat voor deze teelt
een goed kontrakt wel belangrijk is.
Dit is mogelijk via een kommissio
nair of rechtstreeks met een trekker.
De teelt kan gerekend worden tot de
arbeidsekstensieve gewassen en
vraagt weinig meer arbeid dan sui
kerbieten.
Door middel van een saldo-vergelij
king is te beoordelen of de teelt van
witlofwortels tot de ekonomisch
sterkere gewassën in het bouwplan
behoort of niet.
Om enig inzicht te verkrijgen in op
brengsten en kosten is ter vergelij
king een saldoberekening gemaakt
van 1 ha witlofwortels en 1 ha sui
kerbieten.
De teelt van witlofwortels past op
akkerbouwbedrijven met gronden
beneden 25% afslibbaar. Het biedt in
het bouwplan ruimere mogelijkhe
den in het vruchtwisselingsplan en
kan bijdragen tot een beter rende
ment van het bedrijf. Een goed kon
trakt dient daarbij als basis.
Opbrengst hoofdprodukt
Prijs in cent per kg
Opbrengst totaal
Kosten:
Zaaizaad 480,—
Bemesting 150,—
Onkruidbestrijding 165,
Ziektebestrijding 100,—
Verzekering 50,—
Rente omlopend vermogen
Totale teeltkosten
Saldo per ha (bij eigen mech.)
Zaaien 120,—
Spuitloon 140,—
Rooien 1.000,—
Totaal loonwerk
Saldo per ha (bij loonwerk)
Witlof
28.000,-
21
5.850,-
1.000,-
4.850,-
1.260,-
3.590,-
150,—
375,-
405,-
75,-
30,-
155-
120,-
112,-
550,-
Suikerbieten
50.000,-
9,5
4.750,-
1.190,-
3.560,-
782,-
2.778,-
