KNLC K0MMENTAAR
Verbetering concurrentiepositie Nederlandse fruitteelt
Stand van de landbouw
gewassen in Nederland
N u de maand september is aangebroken, staat een nieuw ver
gaderseizoen alweer voor de deur. Een seizoen waarvoor zeker
weer voldoende te behandelen problemen voorhanden zijn. Im
mers de weg om de positie van boeren en tuinders te verbeteren is
veelal een lange en moeizame en resultaten komen niet zo maar
in een handomdraai tot stand. Dat zien we bijvoorbeeld op het
gebied van de belastingdruk, maar ook als het gaat om de ver
sterking van de positie van een in moeilijkheden verkerende
sector als de fruitteelt. Aan de andere kant moeten we doorlo
pend waakzaam zijn dat een aantal verworvenheden ons weer niet
uit de vingers glipt. Zoals op het gebied van voorlichting en
onderzoek en bijvoorbeeld ten aanzien van verbetering van onze
produktiestructuur. De derde dinsdag in september zal ons leren
of de minister van Landbouw zich dit jaar in het bezuinigingstu
mult een beetje staande heeft weten te houden. Eén van de
kernpunten in alle discussies deze winter zal ongetwijfeld de
vraag betreffen waar we met onze bedrijfsontwikkeling naar toe
moeten. Dit tegen de achtergrond van overschotsmarkten voor
sommige produkten, voorstellen op het gebied van vestigingsbe
leid en agrarische grondpolitiek en het streven om zoveel moge
lijk arbeidsplaatsen in de land- en tuinbouw te behouden. Hier en
daar zijn, ook uit sommige landbouwkringen, al geluiden waar
neembaar die pleiten voor een sterk centraal gestuurd bedrijf-
sontwikkelingsbeleid waarbij niet in de eerste plaats de boer of
tuinder zelf de ontwikkelingsmogelijkheden van zijn bedrijf be
paalt, maar de centrale overheid nauwe grenzen aangeeft waar
binnen de ontwikkeling zich moet afspelen. Veelal denkt men dan
aan het bevorderen van kleinschaligheid door grenzen aan de
bedrijfsomvang te stellen en het herverdelen van produktiemid-
delen, met name dan de schaarse grond, via allerlei wettelijke
maatregelen. Termen als middenbedrijf, gezinsbedrijf, begren
zing van de bedrijfsgrootte en afstandscriterium komen dan om
de hoek kijken.
Kort verslag vergadering
Gewestelijke Raad voor Zeeland
van het Landbouwschap
Landbouwschap en Nederlandse leden
Europees parlement wisselen van
gedachten.
«jv
Moderne landbouw
Economische activiteit
Minister van der Stee (landbouw en visserij) is bereid een
bijdrage te leveren aan de hagelschadeverzekering voor
fruittelers. De bijdrage zal gedurende vijf jaren in het kader
van de herverzekering worden verleend. Na deze periode
zal worden bezien hoe het financiële draagvlak van de
verzekering zich heeft ontwikkeld.
Dit o.m. laat de bewindsman het landbouwschap weten in
een schriftelijke reaktie op het beleidsprogramma Verbete
ring Konkurrentiepositie Nederlandse Fruitteelt.
De Onderlinge Fruit Hagelverzekering (OFH) is de enige ver
zekeringsmaatschappij in ons land waar het hagelschaderisico
voor de fruitteler kan worden ondergebracht. Deze verzekering
dekt het hagelschaderisico voor de fruitteelt tot een maximum
van 10% van de totale verzekerde waarde. Daarbij wordt het
schadetrajekt van 0-5% van de totale verzekerde som door de
OFH zelf gedragen en wordt het traject van 5-10% bij verschil
lende maatschappijen herverzekerd. De herverzekering keert
90% van de schade in het traject van de schade in het traject van
5-10% uit. Het financiële draagvlak van de verzekering lijkt
onvoldoende, doordat zij in een vicieuze cirkel is geraakt: hoge
premies waardoor minder verzekerden en minder verzekerden
leidt weer tot hogere premies enz....De bijdrage van de overheid
kan bestaan uit het overnemen van 75% van het risico van de
herverzekering, dan wel uit een vaste jaarlijkse bijdrage. Welke
bijdragevorm zal worden gekozen is nog een punt van overleg
met het ministerie van financiën. De bewindsman is van plan de
bijdrage voor het eerst te verstrekken over het verzekeringsjaar,
lopende van 15 april tot 15 november 1980. Mocht er in het nu
lopende fruitseizoen sprake zijn van een uitzonderlijk grote
hagelschade dan is hij bereid alsnog over een overgangregeling
te praten.
Bijdrageregeling herinplant fruitopstanden
Nu is het verbod op 't verlenen van 'n bijdrage bij de herinplant
van fruitopstanden is opgeheven, is het uit oogpunt van tijdige
vervanging van fruitopstanden gewenst, de toepassing van ren
tesubsidie voor deze vervanging weer mogelijk te maken. Hier
bij dient geen bijdrage worden verleend bij uitbreiding van
het fruitareaal op een bedrijf.
Presentatie Nederlands Fruit
Voor het komende fruitseizoen is minister Van der Stee van plan
een bedrag van rond de 400.000,— beschikbaar te stellen ter
ondersteuning van het nieuwe projekt eenmalige verpakking.
Hij gaat er hierbij vanuit dat dit geen bezwaren in Brussel
oplevert.
Kwaliteitskontrole
Het uit de verse markt weren van klasse III en het verbod op het
in de handel brengen van onrijp fruit, ook als het geïmporteerd
is, is zeer belangrijk. Gedurende het afgelopen jaar heeft de AID
een verscherpte controle uitgevoerd op het weren van klasse III.
Schade door luchtverontreiniging. De raad nam met belang
stelling kennis van de schadeafwikkeling door de Nederlandse
Stikstof Maatschappij te Sluiskil, inzake de schade aan gewassen
over het seizoen 1977/1978, en konstateerde dat de wijze waar
op de taxaties zijn verricht geen aanleiding heeft gegeven tot
bepaalde problemen.
Zoetwater-voorziening Z.W.-Nederland. De raad sprak zijn
waardering uit over de door het Dagelijks Bestuur van het
Landbouwschap ondernomen aktivitëiten betreffende de door
de raad gedane voorstellen over de problematiek van de zoet-,
watervoorziening in Z.W.-Nederland en de inmiddels door de
Minister van Landbouw en Visserij genomen besluiten met be
trekking tot het verdere onderzoek.
Beursnotering konsumptieaardappelen. Besloten werd mede
werking te verlenen aan een meer uitgebreide notering voor
konsumptieaardappelen in het beursbericht van de markt Goes,
waarbij naast de veldsgewasnotering een notering van 0-
opwaarts binnenlandse kwaliteitseisen zal worden opgenomen.
In de maand augustus was er in het gehele land regelmatig
sprake van buien, maar de totale hoeveelheid gemeten
neerslag verschilde plaatselijk nogal en varieerde van zeer
weinig tot voldoende. Daar hoge temperaturen en bijzon
dere droogte niet voorgekomen zijn, kan deze maand als
gunstig beschouwd worden voor de gewassen. De stand en
ontwikkeling van consumptie- en fabrieksaardappelen ge
ven aanleiding tot vrij goede oogstverwachtingen. Het
tweede monsteronderzoek van suikerbieten geeft een dui
delijke achterstand in de groei te zien. Het is niet aanne
melijk dat deze groei-achterstand nog wordt ingehaald.
Door de late afrijping is de graanoogst pas eind augustus
behoorlijk op gang gekomen.
Bruine en witte bonen De stand van de bruine bonen en
witte bonen is de laatste weken duidelijk verbeterd. De
bladontwikkeling is voldoende en soms zijn de
gewassen zelfs te zwaar. De bloei is goed geweest en de
peulzetting en peulgrootte lijken goed. Ziekten komen
weinig voor.
Blauwmaanzaad Hoewel de situatie verbeterd is, blijft de
stand van het blauwmaanzaad op een aantal goede uit
zonderingen na slecht tot matig. Er is veel sprake van
onkruid in de percelen. De afrijping is in volle gang. De
opbrengst-verwachting is zeer matig.
Dit zal worden voortgezet. Het toezicht op de naleving van het
verhandelingsverbod onrijp fruit ligt bij het Kwaliteitscontrole
bureau (KCB) en de AID. Besloten is tot nauwkeuriger controle
op de naleving te komen.
De afzetstructuur
Voor de verdere ontwikkeling van de afzetstructuur in het fruit
dienen alle belangrijke fruitcentra in ons land slechts één ver
kooppunt te hebben. Het door de leden ter beschikking stellen
van een belangrijk deel van de produktie aan de afzetorganisatie
is een moeilijke, maar zeer belangrijke, taak voor de veilingen.
Minister Van der Stee is bereid bij de toepassing van de bijdra
geregeling voor producentengroeperingen (zgn. 3,2,1%-
regeling) het beschikbaar stellen van een belangrijk deel van de
produktie als voorwaarde op te nemen. Voor de veilingen met
een gemengd groente/fruit karakter kan deze regeling voor het
hard-fruitdeel worden toegepast.
Renovatie koelhuizen
Teneinde een beter inzicht te verkrijgen in de kwaliteit van de
koelhuizen voor de bewaring van fruit voert het Sprengerinsti-
tuut een inventarisatie uit. De resultaten daarvan dienen te
worden afgewacht alvorens op de noodzaak van renovatie van
koelhuizen kan worden ingegaan. In het kader van het markt
structuurprogramma is de mogelijkheid van een bijdrage voor
renovatie van koelhuizen op de veilingen aanwezig.
Bacterievuur
Bij het voorkomen van bacterievuur in de omgeving van
boomgaarden en boomkwekerijen zullen de opsporingsaktivi-
teiten van de Plantenziektenkundige Dienst (PD) worden geïn
tensiveerd.
Verhoging minimummaat
In een bijgaande notitie deelt de bewindsman verder mede dat
de Nederlandse delegatie in "Brussel" een verzoek tot verhoging
van de minimummaat bij de klassering van vers fruit zal indie
nen.
Voorlichting fruitbewaring
Sinds kort beschikt ieder tuinbouwconsulentschap waar fruit
teelt voorkomt over een technologie specialist. Hierdoor is de
voorlichting over de bewaring van fruit duidelijk naar een
kwantitatief en kwalitatief hoger plan gebracht.
Onderzoek
Het Sprenger Instituut is bezig met onderzoek naar objectieve
rijpheidscriteria. Dit heeft ten doel onrijp plukken te voorko
men. Het Proefstation voor de Fruitteelt kan de groeistofhuis
houding van fruitbomen onderzoeken teneinde door gerichte
teeltmaatregelen tot stabiele oogsten te komen. Dit onderzoek
kan alleen dan geschieden als het bedrijfsleven bereid is de helft
van de exploitatiekosten te betalen.
Uitgifte fruitteeltbedrijven Zuidelijk Flevoland
Het ligt in het voornemen nog dit jaar beperkt gronden in
Zuidelijk Flevoland voor de fruitteelt uit te geven. Deze uitgifte
is bestemd om probleemgevallen t.g.v. onteigeningen en ruil
verkavelingsproblemen op te lossen.
Tevens zal ter algemene informatie de notering van de beurs
Rotterdam worden vermeld, waarbij de aardappelen op sorte
ring worden verhandeld.
Scholingsprogramma voor agrarische werknemers. Voor het
scholingsprogramma hebben zich in het proefgebied Tholen en
St. Philipsland 11 kandidaten opgegeven.
Hoewel er zich nog problemen voordoen inzake de aan te trek
ken instrukteurs zal al het mogelijk worden gedaan om tot een
kursus te geraken.
Vergoedingen elektriciteitsmasten. De raad nam kennis van de
vorderingen betreffende het met de P.Z.E.M. gevoerde overleg
over de vergoedingen voor de oude hoogspanningsmasten en
verklaarde zich in grote lijnen akkoord met de laatste voorstel
len.
Bestemmingsplan buitengebied Kapelle. De raad sprak zijn te
leurstelling uit over de door Gedeputeerde Staten van Zeeland
genomen besluiten betreffende het plan buitengebied van de
gemeente Kapelle en besloot tegen deze beslissingen in beroep
te gaan bij de Kroon.
Uitbreiding burgerwoningen in het agrarisch gebied. De raad
stelde zich op het standpunt dat uitbreidingen van burgerwo
ningen in het agrarisch gebied zich dienen te beperken tot per
manent bewoonde woningen, gezien de problemen die de wo
ningen in het buitengebied kunnen opleveren in het kader van
de Hinderwet.
Zaaiuien Daar de hoeveelheid neerslag in augustus in de
verschillende delen van het land nogal verschillend was,
kwam het voor dat in het zuidwesten een behoorlijke
bladontwikkeling optrad en in de Flevopolders het gewas
in lichte mate en ook wat te vroeg begon te strijken. In het
algemeen kan gesteld worden dat de bolvorming circa 2
weken achter is vergeleken met normale jaren.
Consumptieaardappelen op klei, zand en veen. Op de
zwaardere gronden zijn de gewassen meestal nog groen,
terwijl de vroeg gepote gewassen en die op de lichtere
gronden en op percelen met een minder goede structuur
beginnen af te sterven. In sommige gebieden is er sprake
van vochttekort. In de afgelopen weken is op diverse
plaatsen aantasting door luizen en fytoftora opgetreden.
In het algemeen zijn de opbrengstverwachtingen redelijk
tot vrij goed met een groot aantal knollen per plant, maar
een fijnere sortering dan normaal.
Snijmais De verschillen in stand en ontwikkeling van de
snijmais blijven bestaan. Wel is de ontwikkeling van de
plant en de kolf in de afgelopen weken goed geweest.
Verwacht wordt, dat de gewassen laat voldoende rijp
zullen zijn. In enige gebieden komt aantasting door blad
luizen voor. De opbrengstderving die hierdoor kan on-
staan is momenteel nog niet te overzien.
Grasland In augustus was op de meeste bedrijven vol
doende weidegras beschikbaar. De hoeveelheid kuilvoer
die gewonnen werd was per gebied verschillend. In het
algemeen werd er minder geoogdt dan normaal in deze
maand mogelijk zou zijn.
De nederlandse leden van het europese parlemant hebben een
gesprek gehad met het dagelijkse bestuur van het Landbouw
schap. De bedoeling van deze bijeenkomst was om een uitwis
seling van ideen en gedachten te bevorderen. De parlementsle
den hebben grote zorgen ten aanzien van de financiering van 't
EEG landbouwbeleid. Het Landbouwschap wees er op dat
de kosten voor het landbouwbeleid ook betrekking hebben op
ontwikkelingssamenwerking, regionaal beleid,enz. Er werd ook
gepraat over een vrijwillige beperking van de melkproduktie
met de daaraan gekoppelde premierregeling. Het EG- land
bouwbeleid dient volgens het Landbouwschap meer rekening te
houden met het agrarisch bedrijfsleven. Het Landbouwschap
constateert dat de Europese Commissie (het dagelijks bestuur
van de Gemeenschap) meer en meer van de praktijk afdwaalt
bij de voorbereiding van het landbouwbeleid. Een goed wer
kend gemeenschappelijk landbouwbeleid is noodzakelijk om te
voorkomen dat steeds meer wordt aangedrongen op nationale
maatregelen voor de land- en tuinbouw. Het Landbouwschap is
van mening dat het Europees Parlement een taak heeft met
betrekking tot het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Het
Landbouwschap zal de Nederlandse leden van het Europees
Parlement regelmatig informeren, in het bijzonder de parle
mentsleden die belast zijn met agrarische zaken.
O ok wij erkennen dat er de laatste jaren een aantal ontwikke
lingen in onze agrarische sector is waar te nemen, die tot een
heroverweging van het beleid aanleiding geeft. Vraag en aanbod
voor onze belangrijke produkten melk en suiker dient zo snel
mogelijk weer in evenwicht gebracht te worden. Grondprijsont
wikkeling vraagt nog steeds alle aandacht. Vooral in het licht van
de positie der jonge agrariërs en hoe meer zelfstandige boeren en
tuinders in staat gesteld kunnen worden zich van een aanvaard
baar bestaan te verzekeren, hoe liever ons dat is. Alleen moeten
wij bij dit alles wel met onze beide benen in de realiteit blijven
staan. Een realiteit waarin de Nederlandse land- en tuinbouw
grotendeels is opgebouwd op export naar ons omringende landen.
Een realiteit die steeds weer duidelijk maakt dat alleen een effi
ciënte, kwalitatief hoogwaardige produktie tegen een lage kost
prijs boeren en tuinders in de gelegenheid stelt een inkomen te
verwerven. Ondanks alle mooie relatienota-verhalen is de land
en tuinbouw nog steeds op de allereerste plaats een economische
activiteit, waarin vele honderdduizenden mensen direkt of indi-
rekt hun bestaan vinden en zal ongetwijfeld een economische
activiteit blijven, omdat de gemeenschap telken male weer niet
bereid zal blijken te zijn om grote sommen geld voor conservering
van een veroudering onderhevige werkmethodieken uit te geven.
Me dunkt dat we dan ook uiterst terughoudend moeten zijn met
het aanvaarden van allerlei regelingen die de ontwikkeling naar
moderne bedrijven belemmeren. De boer van de toekomst is er
hoe dan ook mee gebaat dat hij zijn vak binnen een bedrijfstak
kan uitoefenen waar zoveel mogelijk, economisch gezonde be
drijven een plaats hebben gevonden. Bedrijven ook die qua om
vang sociaal verantwoord zijn in die zin dat niet alle werk en
verantwoordelijkheid noodgedwongen enkel op de schouders van
het gezinshoofd hoeven neer te komen, maar dat er ruimte is voor
inbreng van arbeid door derden, in welke vorm dan ook. Kortom:
bij alle discussie moeten we steeds voor ogen blijven houden dat
een goede toekomst van boer en tuinder alleen mogelijk is op
basis van gezonde, werkelijk levensvatbare land- en tuinbouwbe
drijven. LUTEIJN.
15
