PAGV-jaarverslag 1978
Hongarije, een bijzondere reis
E én van de mogelijkheden om op een akker-
bouwbedrijf het grondgebruik te intensiveren
is. het telen van groentegewassen op kontrakt-
basis. Om meer inzicht te krijgen in de moge
lijkheden die deze vorm van intensivering
biedt, zijn over een periode van vijf jaar van
negen akkerbouwstudiebedrijven met groente
gewassen en kruiden in Noordwest-Brabant
technische en ekonomische gegevens verza
meld. Het telen van groentegewassen en krui
den komt op deze bedrijven duidelijk in de
plaats van graan. Dubbelteelten (kombinatie
van vóór- en nateelt van groentegewassen in
één groeiseizoen) komen veelvuldig in het
bouwplan voor. De intensiteit van het grond
gebruik bedraagt ca. 6 sbe per ha. "Dit is op
vergelijkbare akkerbouwbedrijven in het ge
bied ca. 4,5 - 5,5 sbe per ha kultuurgrond.
In tabel 5 zijn van een aantal gewassen de ge
realiseerde kg-opbrengsten en saldi per ha
weergegeven. De enkelteelten konservenerw-
ten en stamslabonen hebben gemiddeld het
saldoniveau van de granen niet geëvenaard.
Het saldo van dubbelteelten komt hier wel
ruimschoots boven. Het saldoniveau van sui
kerbieten is slechts door drie teeltkombinaties,
waarin spinazie als vóór- en/of nagewas, over
troffen. Het saldoniveau van witlofwortels was
teleurstellend.
H
Groentegewassen op
akkerbouwbedrijven
Resultaten begrotingen
A GRA RISC HE STUDIEREIZEN
et jaarverslag van het Proefstation voor de
Akkerbouw en de Groenteteelt in de Volle-
grond te Lelystad/Alkmaar over 1978 is on
langs verschenen. Dit 98 pagina's grote boekje
vermeldt alle onderzoekprojekten waar het
PAGV in 1978 aan heeft gewerkt. Dat waren er
175. Afdelingsgewijs wordt een aantal van
deze projekten omschreven, waarbij het
zwaartepunt is gelegd op de resultaten en de
perspektieven.
De afdeling "bedrijfssynthese" legt in dit jaar
verslag de nadruk op bewerkingskosten op ak
kerbouwbedrijven en op de bedrijfsekonomi-
sche beoordeling van drie witloftreksystemen.
In het hoofdstuk "Teeltonderzoek" worden
voor de sektoren akkerbouw en vollegronds-
groenten (de laatste opgesplitst in teeltonder
zoek en gebruikswaarde-onderzoek) tal van
proeven beschreven-die direkt op een bepaald
gewas betrekking hebben. Bij "Technisch On
derzoek in Bedrijfsverband zijn de projekten in
grote lijnen gegroepeerd rond de onderwerpen
vruchtwisseling, bodemvruchtbaarheid (inklu-
sief vochtvoorziening en grondbewerking) en
gewasbescherming. Over elk van deze onder
werpen is wat in het jaarverslag te vinden.
De afdeling "Onderzoek in de Regio's" be
schrijft de resultaten van onderzoek dat in het
verslagjaar op de regionale proefboerderijen
en proeftuinen is uitgevoerd. Het hoofdstuk
"Proefbedrijf' geeft informatie over de fakto-
ren die op het werk en de opzet van de proeven
van invloed zijn geweest en vermeldt de resul
taten van de akkerbouwgewassen die op het
praktijkgedeelte van het proefbedrijf te Lelys
tad zijn geteeld.
Nieuw is het hoofdstuk van Ontwikkelingssa
menwerking. Hieruit blijkt dat het PAGV ook
op dit punt een zeer aktieve rol speelt.
Een jaarverslag is slechts één van de mogelijk
heden om resultaten van onderzoek te publi
ceren. Uit het hoofdstuk "Publikaties" blijkt
dat ook in 1978 weer een grote stroom infor
matie via artikelen in vakbladen, teelthandlei
dingen, rapporten e.d. aan belanghebbenden is
doorgegeven.
Abonnees van het PAGV ontvangen dit jaar
verslag automatisch zonder verdere kosten.
Niet-abonnees kunnen het verkrijgen door
15,— over te maken op postgiro 2249700 van
het Proefstation te Lelystad, Edelhertweg 1
onder vermelding: jaarverslag 1978. Direkt na
de overschrijving volgt toezending.
Uit voornoemd verslag nemen we een interes
sant hoofdstuk over dat de ekonomische as-
pekten van groentegewassen op akkerbouw-
studiebedrijven weergeeft.
Vastgesteld is dat het kg-opbrengstniveau op
de studiebedrijven relatief hoog is in vergelij
king met groepen overeenkomstige bedrijven.
Verder liep de prijsontwikkeling van de op de
studiebedrijven geteelde groentegewassen on
geveer parallel aan die van de marktorde
ningsgewassen.
Op de studiebedrijven is in de periode 1972/73
t/m 1976/77 de arbeidsopbrengst van de on
dernemer op pachtbasis ca. 1100 gld per ha per
jaar hoger geweest dan op de groep vergelijk
bare bedrijven in het gebied.
"V oor het prijsniveau van 1977/78 en de
Tabel 5 Kg-opbrengsten en saldi over de periode 1972/73 t/m 1976/77 (gewogen gemiddelden) op negen
studiebedrijven in Noordwest-Brabant
Gewas(-combinatie)
Opbrengst
in kg/ha
Saldo in gld/ha
hoofdgewas
nagewas
hoofd gewas
nagewas
totaal
Consumptie-aardappelen
43 892
8.114
8.114
Spinazie maaiandijvie
26 939
40.618
2.193
4.230
6.423
Knolselderij
30 528
5.859
5 859
Vingerhoedskruid
21.289
5.671
5.671
Maaiandijvie spinazie
39 585
22425
3 886
1.659
5 545
Spinazie spinazie
28 509
23 517
2282
2000
4 282
Suikerbieten
51 883
3 856
3.856
Spinazie stamslabonen
28 462
9 683
1.956
1 643
3.599
Conservenerwten spinazie
13 882
22.876
1.889
1.661
3 550
Conservenerwten
maaiboerenkool
13.852
20 408
1.902
1 612
3514
Witlofwortelen
ha-con
tracten
3222
3222
Stamslabonen spinazie
8500
24 478
1.285
1.807
3.092
Graszaad
1.220
2395
2 395
Conservenerwten
stamslabonen
13 379
7546
1.487
819
2.306
Wintertarwe
5749
1.985
1.985
Zomergerst
5000
1.716
1.716
Conservenerwten
14 328
1.587
1.587
Stamslabonen
8 961
1.173
1 173
kontraktprijzen voor groentegewassen in het
teeltseizoen 1977 zijn m.b.v. lineaire program
mering begrotingen opgesteld. Hierbij is ge
bleken dat, wanneer aan verschillende voor
waarden t.a.v. grond, ontwatering, waterkwa
liteit en vakmanschap wordt voldaan, met het
opnemen van groentegewassen in het bouw
plan op akkerbouwbedrijven het bedrijfsresul
taat aanmerkelijk kan worden verbeterd. Door
de grote flexibiliteit bij het opnemen van
groentegewassen in het bouwplan is er vol
doende speelruimte om de intensiteit van het
grondgebruik af te stemmen op de arbeidsbe-
zetting.
Om een indruk te geven van de mogelijkheden
die het telen van groentegewassen biedt, zijn in
tabel 6 voor twee begrotingssituaties de wijzi
gingen in de bouwplansamenstelling en de in
vloed op het bedrijfsresultaat uitgewerkt.
De eerste twee begrotingen betreffen een be
drijf van 30 ha, waarbij de arbeidsbezetting
gelijktijdig met het bouwplan is geoptimali
seerd. Het blijkt dat in de optimale situatie van
de akkerbouwgewassen uiteindelijk alleen de
konsumptieaardappelen een vaste plaats in het
bouwplan innemen. Door het ontbreken van
granen en graszaad is extra zorg voor <^e orga-
nische-stofbalans van de grond wellicht vereist
(drijfmest). Groentegewassen laten in het al
gemeen weinig organisch materiaal op het land
achter. De bouwplanaanpassing leidt tot een
onregelmatiger verdeling van de arbeidsbe-
De kontraktteelt van knolselderij vindt hoofd
zakelijk plaats op het akkerbouwbedrijf.
hoefte, met name tot pieken in mei/juni, ju
li/augustus en in oktober.
De laatste twee begrotingen betreffen een be
drijf van 42 ha met een vaste bezetting van twee
volwaardige arbeidskrachten. Ook hier leidt de
overgang van een bouwplan met enkel akker
bouwgewassen naar een bouwplan met akker
bouw- en groentegewassen tot een aanzienlijke
verbetering van het bedrijfsresultaat.
Voor akkerbouwbedrijven met een te geringe
produktie-omvang per man en voor bedrijven
die tijdelijk een te ruime arbeidsbezetting heb
ben, bijv. door een vader-zoon situatie, kan het
telen van groentegewassen mogelijk een op
lossing bieden om het arbeidsaanbod produk-
tief binnen het bedrijf aan te wenden. Het telen
van groentegewassen betekent voor een akker
bouwer in het algemeen een grotere mentale
belasting. Een ander belangrijk gegeven is dat
er in het totale areaal groentegewassen in de
vollegrond weinig beweging zit. Hierdoor is de
in het voorgaande besproken vorm van inten
sivering van het grondgebruik slechts voor een
beperkt aantal akkerbouwbedrijven een oplos
sing.
Tot zover het artikel uit het Jaarverslag. We
merken nog op dat de mogelijkheden voor
kontraktteelt van groentegewassen niet overal
zo gunstig zijn als in Noordwest-Brabant.
Tabel 6 Resultaten van begrotingen voor een bedrijf van 30 ha met een optimale arbeidsbezetting en een
bedrijf van 42 ha met een tweemans-bezetting
30 ha bedrijf
42 ha bedrijf
akkerbouw akkerbouw
groentegew
akkerbouw akkerbouw
groentegew
Aantal vaste arbeidskrachten
1.0
1.75
2.0
2.0
Bouwplan in ha:
Wintertarwe
10.00
-
14.00
Zomergerst
2.45
-
Consumptie-aardappelen
7.35
7.50
10.50
10.50
Zaaiuien
3.35
-
7.00
480
Suikerbieten
6,85
10.50
Knolselderij
5,00
7.00
Witlofwortelen
1,05
Winterwortelen
1.25
1.45
Spruitkool (najaarspluk)
3.10
3.05
Conservenerwten stamslabonen
0.45
Conservenerwten spinazie
0.85
Stamslabonen spinazie
4.70
6,55
Spinazie spinazie
2,80
3.10
Spinazie stamslabonen
4.60
4.25
It raaigras gr bem onder w tarwe
6.45
6.25
Rundveednjfmest(ton)
505
210
,840
Arbeidsopbrengst ondernemer
in guldens (pachtbasis)
25.974
63 227
23 435
87 096
HONGARIJE, het land van de puszta, de cszardas en zigeuner-
muziek, is een klein land met een oppervlakte van 93.000 km2,
en daarom is alles "dichtbij".
Het afwisselende landschap van HONGARIJE wordt gevormd
door laagvlakten, heuvels en middelgebergten. De Donau deelt
de Hongaarse laagvlakte in tweeën: westelijk Transdanubië met
heuvels en bosrijke bergen, de Kis-Alföld (Kleine Vlakte;
landbouwgebied) en het Balaton- en Velence-meer; oostelijk de
Alföld (Grote Vlakte) met de grote Hortobagy-puszta.
De prachtige hoofdstad BUDAPEST in gelegen aan
beide zijden van de Donau. Aan de rechteroever ligt Buda met
de oude stadsdelen en monumenten en aan de linkeroever ligt
Pest met kantoren en winkelwijken.
Het arrangement van de 8-daagse AGRARISCHE STUDIE
REIS naar HONGARIJE van 11 t/m 18 augustus 1979 omvat
o.m. Ie dag: vlucht per lijndienst naar Budapest; 2e dag: stads-
rondrit door Budapest, bezichtiging van monumenten; bezoek
aan de Koöperatie met Puszta te Tök, demonstraties paardrij
kunst; overnachting in Budapest. 3e dag: exkursie naar B&lbol-
ba, stoeterij en pluimveebedrijf; folkloristische avond; over
nachting in Budapest. 4e dag: bustocht naar Agard, bezoek aan
gemengd bedrijf: rundvee- en varkensfokkerij, mais, tarwe,
zonnebloem, wijn en fruit; typisch Hongaars diner; overnach
ting in Agard. 5e dag: tocht naar Szekszard, bezichtiging van
groot wijnbouwbedrijf in Balatonboglar aan het Balatonmeer;
wijn proeven; overnachting in Szekszard. 6e dag: bezoek aan
staats-varkensfokbedrijf te Kaposvar met de hybride Ka-hyb
varkens; overnachting in Szekszard. 7e dag: exkursie naar het
natuurreservaat Gemene; bustocht naar Budapest; diner in ty
pisch Hongaars restaurant; overnachting in" Budapest. 8e dag:
per lijntoestel terugvlucht naar Schiphol, Amsterdam.
De all-in prijs voor de geheel verzorgde en begeleide AGRARI
SCHE STUDIEREIS naar HONGARIJE bedraagt 1.095,-
per persoon.
AANMELDING
Meldt U snel telefonisch aan, er zijn niet veel plaatsen meer ter
beschikking. U kunt voor aanmelding en informatie bellen naar
het sekretariaat AGRARISCHE STUDIEREIZEN, mevrouw L.
Deumer, I.andbouwhuis, 085 - 512413.
DE VOLGENDE AGRARISCHE STUDIEREIZEN zijn:
- de 8-daagse vliegreis naar TUNESIE van 18 t/m 25 septem
ber 1979, prijs 900,— per persoon; 7 overnachtingen in het
uitstekend geoutilleerde moderne hotel El Hana Beach te
Sousse, van waaruit de exkursies worden gemaakt.
- de 4-daagse autobus-exkursie naar DUITSLAND van 28
september t/m 1 oktober 1979, prijs 335.- per persoon, 3
overnachtingen in Alf aan de Moezel; wijnfeesten.
- de 12-daagse AGRARISCHE STUDIEREIS naar ISRAEL
van 12 t/m 23 oktober 1979, prijs 1.965.— per persoon,
vliegreis/rondreis per autobus, overnachtingen in Tel Aviv,
Naharya, Kfar Blum en Jeruzalem; bezoeken aan interes
sante agrarische bedrijven in zeer uitéénlopende bedrijfs-
sektoren, bezichtiging van vele monumenten en gedenk
plaatsen.
- de 17-daagse reis naar CALIFORNIE, AMERIKA van 17
oktober t/m 2 november 1979, prijs nog niet bekend; recht
streekse vlucht naar Los Angeles, de toegangspoort van Cali-
fornië; overnachtingen in Los Angeles, El Centro, Phoenix,
Flagstaff, Las Vegas, Bishop, Stockton en San Francisco.
Een bijzonder boeiende reis met bezoeken aan agrarische
bedrijven in verschillende sektoren, en bezichtiging van be
roemde toeristische evenementen; alles in een overweldi
gend landschap en een heerlijk klimaat.
Ook al is de prijs nog niet precies bekend, neemt u toch alvast
kontakt met ons op als u belangstelling hebt voor de AGRARI
SCHE STUDIEREIS naar CALIFORNIE; hoe meer deelne
mers, des te voordeliger tarieven kunnen wij bedingen!
INFORMATIE EN AANMELDING
U kunt bellen naar het sekretariaat AGRARISCHE STUDIE
REIZEN, mevrouw L. Deumer. Landbouwhuis, Arnhem. 085 -
512413.
7
