De teelt van groenbemesters
na de hoofdgewassen L.N.Bax
KORTE WENKEN
E en vroeg vrijgekomen stoppel leent zich uitstekend voor
de teelt van een groenbemestingsgewas. In het algemeen is
dit de beste stoppelbehandeling. De grond krijgt dan rust,
is bedekt, terwijl er bovendien een hoeveelheid organische
stof aan de grond wordt toegevoegd.
V an dit gewas moet 20 a 30 kg zaaizaad per ha worden ge
bruikt. Het is een vlinderbloemig gewas, zodat een stikstofbe
mesting hier overbodig is.
D e hoeveelheid benodigd zaaizaad is 100 kg per ha. Ook
dit is een vlinderbloemig gewas en heeft dus geen stikstofbe
mesting nodig.
n
serie: "Zeeland - Groenbemestingsland"
1978 toch referentiejaar
Leden van de kommissie Nevlas benoemd
C.A.R.-Zevenbergen
AKKERBOUW
VEEHOUDERIJ
C.A.R. GOES
Voor de nagewassen geldt: hoe vroeger zaaien, hoe beter.
Op één dag in juli of begin augustus groeit er vaak meer
dan in een week in oktober. Vroege gewassen waar na de
oogst nog zeer goed een groenbemestingsgewas geteeld
kan worden, zijn:
konservendoperwten en droge erwten;
vroege en pootaardappelen;
graszaad;
plant- en zilveruien;
vlas en karwij.
Ook na zomergerst is het, afhankelijk van het jaar en het
oogsttijdstip meestal nog wel mogelijk om een stoppelge
was te telen. Beter en eenvoudiger is het om bij dit gewas in
het voorjaar reeds een groenbemester in te zaaien.
Om veronkruiding bij de teelt van groenbemesters te
voorkomen, verdient het aanbeveling om goedgekeurd
zaaizaad te gebruiken, dat voorzien is van de aanduiding:
WAARDERING I. Dit zaad is n.l. op monster gekontro-
leerd door het Rijksproefstation voor de Zaadkontrole te
Wageningen en is op monster vrij bevonden van zaad van
kweek en duist.
Bij de keuze van het groenbemestingsgewas speelt zowel
de mate waarin wortelonkruiden voorkomen als het tijdstip
waarop het hoofdgewas het veld ruimt een rol.
Alexandrijnse klaver
Alexandrijnse klaver heeft ten opzichte van wikken het nadeel,
dat de beginontwikkeling traag is. Hierdoor kunnen de zaad
onkruiden zich nogal eens sterk ontwikkelen. Mede door deze
trage beginontwikkeling dient het gewas vóór 1 augustus ge
zaaid te worden.
Wikken
Na erwten kunnen zowel Alexandrijnse klaver als wikken soms
ernstig aangetast worden door de bladrandkever. Bestrijding
van dit insekt is dan ook dikwijls nodig.
Nadat het graszaad geoogst is, kunnen wikken voor het frezen
breedwerpig over de graszaadstoppel worden uitgezaaid en in-
gefreesd. Wordt na het frezen gezaaid, dan moeten de wikken
met de zaaimachine worden gezaaid en ingewerkt. Beide me
thoden voldoen goed.
KONTRAKTENSTELSEL SUIKER 1980/1981:
Het jaar 1978 gaat toch meetellen ter bepaling van de referen
tiebasis voor het kontraktenstelsel suiker 1980/1981. Het be
stuur van het Landbouwschap heeft op woensdag 4 juli 1979
tijdens zijn openbare vergadering hiertoe besloten en komt hier
mee terug op een eerder ingenomen standpunt. Aanvankelijk zou
1978 niet weer als referentiejaar worden meegenomen, omdat het
bij de start van het kontraktenstelsel voor sommige telers nog
mogelijk was met hun areaal te majoreren, dat wil zeggen meer
op te geven dan men werkelijk ging zaaien.
Indien nu opnieuw de referentie bepaald zou worden op basis
van de hektares van 1978, die bij de suikerfabrieken bekend zijn,
dan zouden teveel opgegeven hektares tot een betere quotum
toedeling leiden dan waarop men feitelijk recht heeft. De refe
rentiebepaling op basis van enerzijds geteelde hektares en an
derzijds geproduceerde suiker per hektare maakt het toede
lingssysteem erg ingewikkeld en ondoorzichtig. Dit systeem is de
laatste twee jaar in praktijk gebracht, omdat andere methodes
niet uitvoerbaar bleken.
De hoofdafdeling Akkerbouw van het Landbouwschap heeft nu
echter een sterke voorkeur voor het bepalen van de referentie op
basis van de geproduceerde suiker per bedrijf over een aantal
jaren. Temeer, omdat ernaar wordt gestreefd een meerjarig re
ferentiesysteem te ontwerpen.
De produktiecijfers zijn immers én bij de teler én bij de industrie
exakt bekend. Als de referentie op deze wijze wordt bepaald,
speelt het majoreren geen enkele rol meer. Telers die hun hek-
tareopgave van 1978 hebben gemajoreerd, zouden hiermee geen
enkel voordeel behalen. Alleen de feitelijke hoeveelheid bieten
(suiker) telt en of die nu op één of vijf hektare is geteeld doet niet
terzake.
Met het meetellen van 1978 als referentiejaar is het mogelijk om
voor het kontraktenstelsel 1980/1981 als gehele referentiepe
riode te nemen de jaren 1977, 1978 en 1979. Het Landbouw
schap zal de komende weken in de landbouwpers een uitvoerige
toelichting en uitleg geven van de huidige stand van zaken.
Wikken in een stoppel ingezaaid kunnen nog voor een flinke
aanvoer van organische stof zorgen.
De zaaizaadvoorziening van wikken is dit jaar schaars. Vooral
van de bekende Poolse wikken is nauwelijks zaaizaad verkrijg
baar. Van andere buitenlandse wikken, zoals Turkse en Franse
is wel zaaizaad in voorraad.
De groei van deze rassen kan zeer wisselend zijn, maar mits op
tijd gezaaid wordt is dit meestal toch wel voldoende. Bij deze
rassen is waarschijnlijk begin augustus het laatst mogelijke tijd
stip om te zaaien. Is een goed bekend ras beschikbaar, dan kan
tot 15 augustus gezaaid worden.
Grasgroenbemesters
O p percelen waar klein hoefblad, akkermunt, moerasan
doorn, veenwortel of melkdistel voorkomt verdienen gras
groenbemesters de voorkeur. In dit gewas kunnen deze lastige
wortelonkruiden dan zeer goed met groeistoffen bestreden
worden.
Van de grasgroenbemesters kunnen de volgende genoemd
worden:
Engels raaigras 20 kg zaaizaad per ha)
Italiaans raaigras (30 k 40 kg per ha)
Westerwolds raaigras (40 k 60 kg per ha)
De tetraploïde rassen geven in de regel een wat vlottere boven
grondse groei dan de diploïde en schieten minder snel in het
zaad.
Engels raaigras heeft een tragere bovengrondse ontwikkeling
dan Italiaans en Westerwolds raaigras, maar de beworteling is
vaak wel even intensief.
Om nog voldoende massa te kunnen krijgen moet Engels raai
gras voor 1 augustus gezaaid worden.
Op percelen waar kweek voorkomt kan het aantrekkelijk zijn
om Engels raaigras te zaaien, vanwege de geringe bovengrondse
massa van het Engels raaigras kan het kweekgras goed met
Round-up bestreden worden.
Italiaans raaigras geeft een vlotte begingroei te zien. Als voor
20 augustus gezaaid wordt, kan een zeer goede groenbemester
verkregen worden. Op erg lichte gronden kan eventueel nog iets
later gezaaid worden.
Westerwolds raaigras heeft als bezwaar, dat het nogal vlug in het
Zoals reeds eerder werd besloten is de kommissie Vlasteelt van
het Landbouwschap omgevormd tot de kommissie Nevlas.
Door de opheffing van het Bedrijfschap voor de Vlasindustrie
kunnen thans ook de belangen van de vlasserij door het Land
bouwschap worden behartigd, evenals de met de teelt samen
hangende belangen van de kwekers, de strovlashandel en de
zaaizaadhandel.
Het bestuur van het Landbouwschap heeft in zijn openbare
vergadering van woensdag 4 juli jl. de leden van de kommissie
Nevlas benoemd.
De samenstelling van deze kommissie luidt:
G.M.F. Bom, Kortgene, voorzitter (KNLC); R. Martinet, Hei
kant, vice-voorzitter (R.K. Zeeuwsch-Vlaamse Vlassersbond);
P.M. Kenter, Goes, vice-voorzitter (FNV); M.A. v.d. Bilt,
Sluiskil (Vereniging Handel in Zaaizaden); Y. Calle, Heikant
(R.K. Zeeuwsch-Vlaamse Vlassersbond); N.D. Doppenberg,
Slootdorp (CBTB); J.C.M Govaert, Groede (KNBTB); K. Ho
ving, Spijk (KNLC); ir. R.M. ten Kate, Dronten (Nederlandse
Kwekersbond); L.J. Kroon, Kraggenburg (KNBTB); E. de
Letter, Koewacht (R.K. Zeeuwsch-Vlaamse Vlassersbond);
H.D. Ligtenberg, Utrecht (FNV); A. Mortier, St. Jansteen (R.K.
Zeeuwsch-Vlaamse Vlassersbond); WJ. Sanderse, Serooskerke
(CBTB); E.A. Suy, Kruiningen (Ned. Vereniging van Strovlas-
handelaren); R. Tiekstra, Groningen (CNV); A.Ch.J. Wijffels,
Dronrijp (Bedrijfschap voor de Vlasindustrie i.l.).
Adviseurs:
ir. P. Hijma, Den Haag (Produktschap voor Landbouwzaaiza-
den); E.J. van Maurik, Den Haag (ministerie van Landbouw en
Visserij, ekonomische aangelegenheden); ir. M. Miedema, Den
Haag (ministerie van Landbouw en Visserij, technische aange
legenheden).
zaad schiet. Opslag hiervan kan dan ernstige bezwaren opleve
ren bij de teelt van graszaad.
Op onze klei- en zavelgronden moet op een grasgroenbemester
tijdig een matige bemesting met kalkammonsalpeter gegeven
worden. Een gift van 50 k 60 kg zuivere stikstof per ha geeft
gemiddeld betere resultaten dan grotere hoeveelheden.
Bladrammenas
i-V it is een vrij gemakkelijk te telen groenbemester. Het kan in
augustus of begin september gezaaid nog een zeer goed gewas
opleveren. Een flinke stikstofbemesting van 80 kg N is dan
wel noodzakelijk. De hoeveelheid zaaizaad is 20 kg per ha.
In verband met eventuele vermenigvuldiging of verjonging van
de populatie van het bietencystenaaltje wordt aangeraden dit
gewas niet voor de tweede helft van augustus te zaaien.
Komt veel kweekgras op een perceel voor, dan kan de volgende
methode toegepast worden:
De stoppel spuiten met 75 kg TCA. Dit daarna direkt goed
infrezen op 8 cm diepte en dan bladrammenas inzaaien. De
kweek wordt dan bestreden door de TCA, terwijl de uitlopers
die nog boven de grond komen, dan min of meer verstikken
onder de groenbemester.
HET WATER HEEFT DE GEWOONTE om naar de
laagste plekken te stromen. Veel gewassen laten dat beeld
zien.
Grote waterplekken in granen, bieten, aardappelen en an
dere gewassen. De grond in de natte plekken heeft ook nog
de eigenschap om in te klinken. Het verschil tussen hogere
en lagere delen wordt dus nog groter. Wat U ook gaat doen,
het water in de "zonk" moet weg kunnen, want de laatste
grote bui hebben we echt nog niet gehad Beter een greppel
dan een waterplek maar nog beter ekstra buizen in uw grond
waar waterplekken voorkomen.
VEEL BOEREN denken met wegtransport nog geld te
kunnen verdienen en dat zal ook wel waar zijn. Meestal is de
rekensom wat U er mee verdient niet zo moeilijk. De re
kensom wat het kost aan banden, trekkeruren, brandstof en
tijd is minder eenvoudig. Maar denk over dit laatste niet te
gering. Als U niets beters op uw bedrijf te doen hebt, begin
dan maar aan "wegtransport". Meestal zullen de kosten
echter hoger zijn dan de baten.
OOK IN DRUKKE PERIODEN moet U toch uw gewas
sen in de gaten houden. Luizen, schimmels en onkruiden
blijven steeds aktief om uw oogst aan te vallen.
Laat U niet verrassen. Kontroleer regelmatig uw gewassen.
Ook aan uw perceel kunnen dingen gebeuren die U niet
wenst.
EEN GRASZAADSTOPPEL moet goed kunnen verteren
om volgend jaar zijn voordelen op te leveren. Door de gras
zaadstoppel goed fijn te maken met bijvoorbeeld de frees
kan de stoppel goed verteren. Om dit nog beter te laten
verlopen, is ekstra N nodig. Die kan komen van kunstmest,
wikken, drijfmest of andere organische mest. Kies maar wat
U het beste lijkt. Goed gedaan aan uw grond komt dubbel
terug.
ER ZIJN NOG STEEDS korte teeltbeschrijvingen van
blauwmaanzaad, karwij, zaaiuien en koolzaad in voorraad.
De modernste gegevens staan er in, maar als U er niet om
vraagt en ze bestudeert, heeft U er niets aan. Uw bedrijfs-
voorlichter heeft ze in voorraad.
VAN HET GOEDE TEVEEL lijkt niet mogelijk. Maar
toch hebben de weersomstandigheden er voor gezorgd dat
veel melkvee weer in te lang gras is ingeschaard Een bossige
weide met doorgeschoten, weinig smakelijk gras zijn hier
van de gevolgen. Dit kost U melk en er blijft een slecht
perceel grasland over. Bestem te lang gegroeid gras voor
inkuilen en voer tijdelijk op stal wat meer ruw- en kracht
voer bij.
GELUKKIG WORDEN ER steeds meer silo's gebouwd
voor het inkuilen van snijmais. Een normaal gewas snijmais
vraagt per ha 70 m3 inhoud. Bij een vloerbreedte van 8 men
een hoogte van 1,25 m is een lengte nodig van 7 m. Bij een
winterrantsoen, wat voor de helft uit mais bestaat en bij een
veestapel van 50 d 60 koeien, is dit een goede maat om
gemakkelijk in te kuilen en broei te voorkomen als U gaat
voeren. Is de veestapel groter of voert U meer of minder
mais, dan afhankelijk van deze omstandigheden de breedte
van het vloeroppervlak aanpassen.
BIJ NATTE WEERSOMSTANDIGHEDEN en een ka
pot getrapt looppad kunnen de uiers zeer vuil zijn. Droogt
deze grond aan de tepels en er wordt niet gereinigd voor het
melken dan ontstaan scheurtjes in de tepels. Dit zijn in
gangspoorten voor mastitis wat dan zelfs door sprayen
moeilijk is te voorkomen. Reinig de uiers vooraf en behandel
de kloofjes op de spenen met een goede uierzalf.
5
