De ziekte van Aujeszky velt nog veel varkens!
O
Feest op Walcheren, want Wietske
produceerde 100.000 kg melk!
In april 171 duizend
zeugen gedekt
D e ziekte van Aujeszky heeft het afgelopen winterseizoen nogal wat opzien gebaard. Vooral uit Overijssel kwamen
berichten over een verontrustende toename van deze ziekte. Ook in andere provincies viel een behoorlijke stijging van het
aantal gevallen te signaleren. Duizenden varkens en honderden koeien werdeivhet slachtoffer van het gevreesde virus, dat
de zenuwen aantast.
E igenlijk wat vreemd, want de virusziekte komt al meer dan 25
jaar in Nederland voor. De direkteur van de Gezondheidsdienst
voor Dieren in Overijssel, drs. W.M. Gotink heeft daar wel een
verklaring voor. Vroeger was Aujeszky wat goedaardiger van
karakter. De schade op een bedrijf bleef meestal beperkt tot de
biggen van een of twee zeugen. Daarmee was het afgelopen. De
laatste 4 jaar is het virus echter veel kwaadaardiger geworden.
Het is een bijzonder vervelende vorm. Veel meer dieren worden
aangetast. De gevolgen zijn ook aanmerkelijk groter. De schade
blijft niet meer beperkt tot een paar dode dieren. "Het zijn er nu
tientallen", legt drs. Gotink uit. Hoe die plotselinge "kwaad
aardigheid" kon optreden is nog een groot raadsel. "Je ziet het
ook wel bij andere ziekten. Dat kan ook in omgekeerde richting.
Neem nu roodvonk. Jaren geleden waren de mensen daar bij
zonder huiverig voor. Tegenwoordig valt deze ziekte wel mee",
verduidelijkt de Overijsselse direkteur van de Gezondheids
dienst. Naar zijn zeggen is er een vermoeden, dat de kwaadaar
digheid van Aujeszky te maken heeft met de toename van de
bedrijfsgrootte in de varkenshouderij. Zekerheid daarover be
staat er niet.
D e tweede 100.000 kg koe in Zeeland, binnen twee jaar
en weer op Walcheren n.l. op het bedrijf van de fa. L.
Hans Siemes
door B. Koole
Huldiging in stijl
Het Hoofdbestuur van de Overijsselsche Landbouw Maatschappij (OLM) volgde met zorg de ontwikkelingen. Een
verplichte enting van alle fokzeugen leek de OLM een goede oplossing. Tweede kamerleden gingen nog een stap verder.
Zij wilden alle varkens in Nederland laten inenten tegen het virus. Een voorstel, waaraan volgens de minister van
landbouw toch nog verschillende bezwaren kleven. Dit alles illustreert nog eens, dat Aujeszky de afgelopen winter de
gemoederen danig heeft bezig gehouden.
Niets nieuws
Die ernstige vorm van Aujeszky deed zich een jaar of vier
geleden voor het eerst voor in Brabant en in de Gelderse Vallei.
"Op dat moment was het in het oosten en het noorden nauwe
lijks een probleem," vertelt drs. Gotink. Dat werd snel anders.
Het kwaadaardige virus verspreidde zich langzaam aan over het
hele land. "Overal komt Aujeszky voor. In Drente, Groningen,
Friesland, Holland en alle andere provincies zijn gevallen ge
signaleerd. Tot aan de Waddenzee is de ziekte doorgedrongen.
Men kan rustig stellen, dat het hele land er onder zit", verklaart
de Zwolse dierenarts.
In de ene streek wordt het echter meer gevoeld dan in de andere.
In het noorden waren de gevolgen veel minder funest. Dood
eenvoudig omdat daar niet zoveel varkenshouderij voorkomt.
Bovendien wordt daar veel minder verhandeld, waardoor de
besmettingskansen aanzienlijk geringer zijn. Daarentegen is de
opmars van de besmetting vanuit Brabant het meest gevoeld in
die streken, waarin de varkenshouderij een belangrijke plaats
inneemt. Dat betreft met name Gelderland en Overijssel. Deze
oostelijke provincies kregen de afgelopen twee winters te maken
met een explosieve groei van het aantal ziektegevallen. Vooral
de laatste winter was erg. Ruwe schattingen wijzen er op, dat het
aantal ziektegevallen met zo'n vijftig procent toenam. In Over
ijssel bijvoorbeeld werden iedere wintermaand minstens dertig
bedrijven door de virusziekte besmet. Daaronder waren ver
schillende stallen, waarin koeien en varkens samen werden ge
houden. Deze "samenstellers" waren slecht af. Als een koe na
melijk met Aujeszky besmet wordt, betekent dat onherroepelijk
de dood. Wat oudere varkens willen het in veel gevallen nog wel
overleven.
Niet samen stallen
V oor dat samenstallen wil drs. Gotink met klem waarschu
wen. "Het komt op nogal wat bedrijven in Overijssel en Gel
derland voor, dat runderen en varkens in één ruimte worden
gehouden. Dat zou eigenlijk niet meer mogelijk moeten zijn.
Het is gewoon ekonomisch niet verantwoord. De boer loopt veel
te veel risiko", aldus de direkteur van de Gezondheidsdienst
voor Dieren.
Het afgelopen jaar zijn door dit samen huisvesten verschillende
grote schadeposten ontstaan. De verliezen liepen in de duizen
den guldens per geval. Deze boeren hadden meestal geen
rundvee-verzekering. Varkens zijn zoals bekend praktisch niet
te verzekeren.
Alleen al door dat laatste manco hebben boeren, die alleen hun
varkens besmet hadden met Aujeszky, soms aanzienlijke be
dragen verloren. Door de grote varkensstapels kan het virus
namelijk behoorlijk huishouden. En wie dan in een keer enkele
tientallen kleine biggen verliest, voelt dat best wel in z'n porte
monnee. "Inderdaad, er zijn individuele boeren met flinke
stroppen. Bekijkt men het echter voor heel Overijssel dan kan
ook weer niet van een ramp gesproken worden", meent drs.
Gotink. Hij vindt het ontstaan van de schade des te spijtiger,
omdat veel ziekte-gevallen voorkomen kunnen worden. "De
boer kan zich beter wapenen", oordeelt de dierenarts. Op de
eerste plaats geldt dat natuurlijk voor het tegengaan van "sa-
menstalling". Dat is voor de Gezondheidsdienst een uitge
maakte zaak. Een tweede oplossing vormt het voortijdig inenten
van de dieren. De Gezondheidsdienst probeert dat preventief
enten zoveel mogelijk te stimuleren. Dat geldt dan met name
voor varkens. Voor runderen acht de heer Gotink dat nog een
vraag, omdat het effekt nog niet geheel vast staat. Groot vraag
punt is nu, waarmee moet er geënt worden? Er zijn twee moge
lijkheden: dode of levende entstof. Aan het levende vaccin
kleven volgens de direkteur van de Gezondheidsdienst enkele
problemen. Deze entstof geeft kans op spreiding van het virus en
kan gevaarlijk zijn als het toegepast wordt bij andere dieren.
Positiever is de heer Gotink over dode entstof, die de laatste tijd
op de markt is. "Daarmee lijken we op de goede weg. De
resultaten zijn tot dusver bevredigend. Een landelijke kommis
sie, die zich bezig houdt met entstoffen, beveelt dot dode vaccin
ook aan. Wij zijn echter nog niet zover, dat gezegd kan worden:
"de dode entstof voldoet voor honderd procent", merkt drs.
Gotink op.
Op het moment dat dit wel het geval is, zou volgens de direkteur
van de Gezondheidsdienst voor Dieren een verplichte enting
van fokzeugen nader te overwegen zijn. Op dit laatste is deze
winter door de Overijsselsche Landbouw Maatschappij aange
drongen. Het was een suggestie om de ziekte tegen te houden.
Drs. Gotink vindt het evenwel nu niet juist om die verplichting
in te voeren.
verigens blijkt in de praktijk, dat de varkenshouders zichzelf
min of meer verplichten tot enten. Uit het grote zuidelijke var-
kensgebied van ons land kwamen namelijk dit jaar niet zoveel
klachten over Aujeszky. De reden: ruim negentig procent van de
varkenshouders laat de dieren inspuiten. Verwacht wordt, dat na
de berichten over de uitbraak van Aujeszky in het oosten van het
land deze winter in dit gebied meer geënt zal worden. Een tendens
daartoe is al aanwezig.
Daarmee kan deze ziekte wellicht weer wat beteugeld worden.
Want hoe dan ook, Aujeszky is een probleem-ziekte. "Ze is een
van de ergste in de varkenshouderij. Samen met atrofische rinitis
(snuffelziekte), het andere grote probleem", aldus drs. Gotink.
Fok- en Kontrolevereniging Walcheren
Francke en Zn. te Grijpskerke. Zij draagt de naam Wiets
ke 7, geboren 14 oktober 1961, nr. 763054 KS. in 1966
ingeschreven met 80 punten, goed gezond, niet al te groot,
maar nog een koe met beste droge benen en voor haar
leeftijd en het produceren van zo'n produktie een uitste
kend uier.
Tevens heeft zij thans een wat bijzonder kontakt met de
stier door middel v/d dierenarts en inseminator, omdat ze
na de 100.000 kg toch nog graag een kalfje ter wereld wil
brengen, hoewel de fa. Francke best tevreden is over haar
prestatie's.
Haar afstamming luidt:Wietske 7:
V: Leendert
Wouter
50019 S.
M: Wietske 5
653439 S.
V.V.: Friso Wouter
44116-FRS.
V.M.: Hiltje 6,
210443 FRS. Psm.
M.V.: Friesma Paul,
45412 S.
M.M.: Wietske,
336594 KS.
Anna Adema
30587 FRS.
Juweeltje 75,
224170 FRS.
Gerben,
35026 FRS.
Hiltje 5,
168962 FRS.
Haar produktie:
100.000 kg koe WIETSKE 7. KX 13637 geboren 14 - 10- 1961
stambockno. 763054 KS vader Leendert Wouter, 50019 S
moeder: Wietske 5, 653439 KS
Eigcnaar L.FRANCKE, Grijpskerke
leef
kg
aantal
kg
kê
tijd
melk
vet
dagen
vet
eiwit
ei wit
2.1
4125
3.98
323
155
3.0
5261
4.12
334
217
4.1
6278
4.00
332
251
3-34
210
5.1
6653
3.98
331
265
3.40
226
6.1
6S63
3.79
369
260
3.33
229
7-2
6551
3.78
309
248
3.10
203
8.2
6542
3.55
313
232
3.13
205
9.2
7137
3.72
342
265
3.34
238
10.3
6930
3-85
336
267
3.22
223
11.4
5650
3.91
287
221
3.13
177
12.4
6308
3.63
308
229
3.18
201
13.4
6801
3.62
292
246
3.00
204
14.3
7280
3.66
326
266
3.09
225
J5-4 -
-
3.71
302-
269.
3.^1
226-
16.3
!04"0
3.73
487
390
3.24
348
100.107 kg melk
In totaal heeft Wietske 7, 15 x gekalfd, doch 16 nakomelingen 1
x een tweeling, een keurige verdeling van n.l. 8 vaars- en 8
stierkalveren.
Ondanks haar vele nakomelingen is ze toch als Moeder, de
De vitale koe bij de Fam. Francke Foto: Ing. R. d Meer
sterkste en de beste gebleven, want er zijn slechts twee nako
melingen meer aanwezig op dit bedrijf.
Een bijzonderheid is wel dat zij een afstammelinge is van de
laatste stier, van de vroegere "Stierenvereniging Grijpskerke"
n.l. de stier Leendert Wouter.
Tot 1961 is de heer Francke altijd aktief lid geweest van deze
stierenvereniging, welke in Grijpskerke en omgeving een goede
naam had verworven in die tijd, vooral ook doordat met name
op het fokbedrijf van L. Bierens de betreffende stieren en de
administratie een uitstekende verzorging kregen.
Sindsdien is de heer Francke lid geworden van de K.I. vereni
ging, nadat het bedrijf al jarenlang aangesloten was bij de
melkkontrole, is hij met de oprichting in 1963 ook toegetreden
tot de fokvereniging Walcheren, i.v.m. de waarborg voor een
juiste foktechnische administratie.
In totaal zijn er sinds die tijd 180 kalveren geregistreerd, alle
maal volgens de eisen van het stamboek.
Verschillende malen is er ook door een inzending op de fok-
veedagen meegewerkt aan een presentatie naar buiten, hoewel
we de laatste jaren hun bijdrage aan deze hoogtijdagen gemist
hebben is men nu toch weer van plan aan de komende jubi-
leum-fokveedag wel mee te doen.
Vele jaren, reeds bij zijn schoonvader de heer W. de Wolf,
behoorde dit bedrijf al tot de stamboekbedrijven op Walcheren,
de heren Francke zijn en willen ook in die voetsporen verder
gaan.
Zij willen proberen, door toepassing van de thans geboden mo
gelijkheden in de veehouderij, duidelijk te streven naar een juist
gerichte veeverbetering om zodoende te kunnen komen tot een
gunstig bedrijfsresultaat.
Wij mogen thans gerust stellen, dat dit bedrijf van de fa.
Francke nu al behoort bij de groep van de best geleide veehou
derijbedrijven op Walcheren. Getuige het gemiddelde van:
32 koeien,
leeft, melk vet dg. gr.vet eiw.
5,6 - 6559 - 4.03 - 327 - 1489
In het algemeen, op welk tijdstip van de dag men nu ook komt,
het ziet er altijd keurig verzorgt uit op dit bedrijf, zowel in de
woning, buiten of in de stal.
Wat de toekomst betreft, openen er nieuwe perspektieven, zij
bouwen zelf een ligboxenstal en gaan in hun bedrijfsvoering van
gemengd naar zuiver veehouderijbedrijf.
Zo is met veel inspanning en bijzonder goede verzorging door de
fam. Francke, Wietske 7 tot deze prestatie kunnen komen, waar
ze nu is.
Dank aan deze fokkersfamilie voor hun aandeel.
De officiële huldiging van Wietske 7, vond plaats op het bedrijf
van de fam. Francke en wel op een terrein waardig aan deze
plechtigheid n.l. daar waar vroeger ook altijd de plaatselijke
veekeuring gehouden werd. Vrijwel de gehele familie Francke
van kinderen en kleinkinderen waren hiervoor overgekomen en
aanwezig, zeker zal dit feestelijk gebeuren voor hen een onver
getelijke dag blijven.
De voorzitter van de fok- en kontrolevereniging "Walcheren",
de heer G. Blankers, hing deze nog vitale koe, de lauwerkrans
om ten aanschouwe van fam., vele genodigden en belangstel
lenden.
Na deze plechtigheid op het bedrijf vond er een ontvangst en
gezellig samenzijn plaats in het dorpshuis "Ons Huis" te Melis-
kerke.
Voorzitter Blankers kon dan ook een uitgebreid gezelschap
hartelijk welkom heten.
Vele genodigden uit de veehouderswereld en aanverwante or
ganisaties voerden het woord, o.a. door de heren Mr. B.J. v.
Putten, Burgemeester van Mariekerke, J. Kwekkeboom namens
het NRS. Ir. Beukeboom v/h konsulentschap, W. op 't Hof v/d
P.S.V., F. de Waart v/d P.v.M., P. Verhage v/d K.I. van Z.W.
Ned., A. Poppe voorzitter v/d Zuivelfabriek "Campipa" C.
Dagevos v/d Gezondheidsdienst voor Dieren, A. Langebeke
namens de landbouworganisaties en nog vele andere, dit alles
ging in zeer prettige sfeer en in de meeste gevallen ook gepaard
met de aanbieding van prachtige en waardevolle geschenken.
Het was een goede zaak om dit heugelijke feit niet zomaar
voorbij te laten gaan en als veehouderijorganisatie's ook op deze
wijze zo eens bij elkaar te zijn.
Met de welgemeende woorden van de heer L. Francke op het
eind, als dank voor de organisatie en de ontvangen kado's,
mogen we als fokvereniging 4erug zien op een uitstekende pre
sentatie en een fijne bijeenkomst.
Volgens mededeling van het Centraal Bureau voor de statistiek
werden in april 1979 bijna 171 duizend zeugen gedekt.
Mede op grond van deze uitkomsten en het aantal slachtdagen
in februari 1980 wordt verwacht, dat het aanbod van slachtvar-
kens in genoemde maand ongeveer 1220 duizend stuks zal zijn.
In februari 1979 bedroeg het gerealiseerde aanbod 1130 duizend
varkens.
Voorlopige uitkomsten geven aan dat er in mei 1979 rond 1360
duizend slachtvarkens werden aangeboden.
19
