Aardappelpool ook dit jaar een sukses!
■M oet ons toch van het hart, zeggen beide heren, de gemid
delde boer in het zuidwesten springt veel fe onzorgvuldig om met
de aardappel. We hebben altijd gedacht dat met de invoering van
het kwaliteitspremiestelsel veel meer boeren daarop in zouden
spelen' en aktief mee zouden doen. Dat is eigenlijk niet gebeurd
en zoiets is voor ons een tegenvaller.
D e aardappelafzetorganisatie voor zuidwest-nederland werd
destijds opgericht om ten behoeve van de teler, zo produktiege-
richt mogelijk met de boeren te kunnen werken en met hen een
goede vorm van samenwerking op te bouwen die ook de teler
een zekere gebondenheid in vrijheid zou verschaffen waarmee
de afzetorganisatie op basis van kontrakten zonder spekulatie
doeleinden over langere termijn over het produkt zou kunnen
beschikken. Bij een min of meer voorafgestelde hoeveelheid
aardappelen kan men eveneens daarop de arbeidsverdeling van
de sorteerbedrijven afstemmen zodat ook daar zo efficiënt mo
gelijk gewerkt kan worden.
I n deze nieuwe samenwerkingsvorm zal worden gestreefd naar
het vermijden van spekulatieve transakties. Een gedeelte van
het aanbod gaat in de voorverkoop op basis van een bepaalde
overeenkomst met de afnemende industrie. Maar uiteraard zal
er ook tijdens het oogstseizoen worden verhandeld, en deze
beide systemen samen vormen weer een optimale basis voor een
gespreid en regelmatig aanbod van werk bij de sorteerbedrijven.
Door de samenwerking wordt ook een zeker oogstrisiko ges
preid en voorkomen, zegt Den Hamer. Van een afzetorganisatie
wordt er uiteraard verwacht dat die aan de leveringsverplich
tingen voldoet. Maar het kan gebeuren, zoals in 1974 in Zee
land, dat er niet tijdig geoogst wordt. Het is dan goed dat men
ook aardappelen kan betrekken uit een ander deel van het land
waar de oogstomstandigheden beter zijn op dat moment. Iets
dergelijks kan een dwangpositie voor het bedrijf tegengaan wat
uiteindelijk voor alle partijen altijd de beste oplossing is. Agrico
is gezien haar ligging in de IJsselmeerpolders gunstig voor ex
port op Duitsland, want, zegt Den Hamer, onderschat tegen
woordig vooral niet het effekt van de vervoerskosten in de
aardappelhandel. Wij in het zuidwesten zijn op onze beurt weer
gunstig gevestigd voor de export op het zuiden en Engeland.
D oor het verdwijnen op de markt van de naam Zuiderdel is
wederom een kleine stap gezet in de richting van een verdere
koncentratie in de aardappelhandel. Silvis beaamt het, maar
voegt er onmiddellijk aan toe dat zoiets geenszins tot veron
trusting hoeft te leiden. Het is een logisch gevolg van de techni
sche ontwikkelingen. De kleine en regionale aardappelhandel
kan ten enenmale niet profiteren van de groothandelsvoordelen
zoals die beschikbaar zijn bij een grotere koncentratie van om
zet. Overigens zijn ook de verlangens van de verwerkende in
dustrie aan deze ontwikkeling debet. Daar wil men voor alles
een kwaliteitsprodukt, maar men wil ook verzekerd zijn van een
regelmatig aanbod. Dat moeten onwrikbare basisuitgangspun
ten zijn voor de verwerkende industrie. Het is begrijpelijk, zegt
Silvis, dat de kleintjes hieraan eigenlijk niet kunnen voldoen. De
industrie zal dan ook veel eerder tot zaken komen met een groot
verwerkend bedrijf waarvan ze weet dat die eventuele moei
lijkheden op de juiste wijze aan kan, waardoor de levering niet
in gevaar komt!
Aardappelafzetorganisatie voor Zuidwest-Nederland
Verkoopbeleid
Kwaliteit en prijs
Steeds dezelfde telers
Tegenvaller
Samenwerking
Andere struktuur
Gelijke stemmenverhouding
Geen kartel
V olgens de heer Siivis, direkteur, en de heer Den Hamer, aardappelzakeiy van de aardappelafzetorganisatie voor
Zuidwest-Nederland te Zierikzee, kunnen de deelnemers aan de aardappelpool ook dit jaar weer tevreden zijn over het
geboekte prijsresultaat.
Deze aardappelpool draait nu voor het zesde jaar en het aantal deelnemers is inmiddels opgeklommen tot ruim 500 en
daarmee is ook dit jaar wederom de trend van een gestage groei voortgezet.
De gemiddelde prijsnotering die de telers ten goede is gekomen bedraagt voor Bintje klei 35 mm/opwaarts P.D. 19,31
per 100 kg. Dat is vergeleken met vorig jaar ongeveer 4 cent per kilo meer. Maar om te vergelijken en te weten of het
prijspeil dat door de poolafzet is gemaakt beter of slechter is dan van anderen die zich met aardappelafzet bezig houden,
werd gekeken naar de beursnotering Rotterdam. Hierbij komt men op een ongewogen gemiddelde 35 mm/opwaarts,
groothandelsnotering, van 19,21 per 100 kg, over het tijdvak augustus tot en met mei. Daarvan moeten dan de kosten
worden afgetrokken die gemaakt zijn om het produkt verkoopsklaar aan te bieden. Om deze bedragen te berekenen is
men uitgegaan van de kosten zoals die bij de aardappelafzetorganisatie worden gemaakt. Het totaal daarvan bedraagt
2,15 per 100 kg, Wanneer dit bedrag vervolgens van de Rotterdamse beursnotering wordt afgetrokken dan blijft er een
bedrag over van 17,06 per 100 kg. Vergelijkt men dan daarbij de poolprijs van 19,21 waarvan alle kosten reeds zijn
afgetrokken, dan komt men tot de konklusie dat de deelnemers in de pool gemiddeld 2,25 per 100 kg meer van hun
aardappelen hebben gebeurd dan degenen die volledig met de Rotterdamse beursnotering zijn meegegaan. De heren
Silvis en Den Hamer zijn trots op dit behaalde resultaat en wijzen er nog op dat er het afgelopen seizoen 97.000 ton
aardappelen via de pool zijn verhandeld. Zes jaar geleden begon men met dit systeem te werken en toen werd er 64.000 ton
omgezet.
O p de vraag waaraan men het sukses toeschrijft antwoorden
ze beiden, dat dit grotendeels te danken is aan een goed ver
koopbeleid. een efficiënt afzetapparaat en tevreden afnemers.
Wij kunnen de industrie voorzien van een uitstekend gesorteerd
produkt dat voldoet aan alle kwaliteitseisen. Men weet dit en
daarom is men ook bereid om dit met een premie te belonen.
Zoiets komt dan uiteindelijk toch weer tot uiting in de boeren-
prijs. Wanneer je de afgelopen winter als voorbeeld neemt zegt
de heer Silvis. dan hebben wij onder die moeilijke omstandig
heden toch de industrie steeds tijdig kunnen voorzien van haar
grondstof. Dat kon omdat we toen leverden uit eigen opslag, die
voorzien is van mechanische koeling.
Hl lders in den lande horen we nu allerlei goede verhalen over
het belang van de kwaliteit van de aardappel, zegt Den Hamer.
Ook wordt op het belang van uitbetaling naar kwaliteit gewezen
en het lijkt er op alsof de aardappelhandel daar nu schoorvoe
tend op gaat reageren. Bij onze afzetorganisatie passen we dit
systeem van uitbetaling naar kwaliteit al jaren toe. Ter illustratie
laat hij de cijfers zien en daaruit blijkt dat voor het afgelopen
seizoen de volgende verdeling is te maken.
65,8% van het totale aanbod viel in de klasse A, dit is de basis-
sortering met de basisprijs. 19,9% werd in de AA klasse gezet en
dan ontvangt de teler voor zijn betere kwaliteit de basis A prijs
5%. 8,1% van het aanbod viel onder de AAA klasse en daar
mee ontvangt de teler wederom de basisprijs 10%. 6% kwam
terecht in de A-1 klasse en tot slot 2,2% werd in de A-2 klasse
gezet. Het is duidelijk dat een teler die zijn uiterste best op het
produkt heeft gedaan daar uiteindelijk goed voor wordt be
loond, iets wat op kan lopen in de hoogste klasse tot 5 cent per
kilo veldsgewas.
Ook op andere aspekten van de aardappelkwaliteit wordt gelet,
want zo krijgt de teler eveneens een premie op een meer dan
gemiddelde hoeveelheid grote maat aardappelen in één partij.
Voorts wordt er een aparte uitbetalingsregeling getroffen met
het oog op de voer/kriel verhouding. Er wordt eveneens een
variatie op de sorteringskosten toegepast. Iemand die een bij
zonder bewerkelijke partij aanbiedt zal daarvoor ook een ho
gere sorteerprijs dan de basisprijs van 2,15 per 100 kg moeten
betalen. U ziet het, zegt Den Hamer, bij onze aardappelafze
torganisatie is de uitbetaling naar kwaliteit reeds lang in alle
variaties doorgevoerd.
O ok bij het bepalen van de kwaliteit wordt er geen geheim
zinnigheid betracht. De teler kan er zelfbijzijn en om eventuele
misverstanden te voorkomen blijft er steeds een reservemonster
van iedere partij gedurende een bepaalde tijd bewaard, zodat
altijd nog kan worden herkeurd indien dat nodig mocht blijken
te zijn.
Het is al in .alle toonaarden bezongen dat er maar niet genoeg
aandacht aan die kwaliteit kan worden besteed, zegt Silvis, maar
toch is misschien de voortdurende herhaling van deze bood
schap uiteindelijk de weg naar nog grotere aandacht voor het
produkt. Het is ook geen toeval of iemand goede of slechte
kwaliteit aflevert, want uit onze ervaring blijkt dat het steeds
weer dezelfde telers zijn die in de AA en de AAA klasse terecht
komen met hun produkt. Het is dus heel goed te leren. Met de
kwaliteit van onze Bintje staat of valt de toekomst van de aard
appel. Het is een uitstekende aardappel voor de verwerkende
industrie maar die verlangen wel een kwaliteitsaanbieding, niet
vandaag zus en morgen zo!
Er komt nu eens zoveel geld beschikbaar voor de reklame en de
afzetbevordering van de nederlandse aardappel. Iedereen die
bij de aardappelhandel en teelt betrokken is kan daar blij mee
zijn, maar iemand die denkt dat dit hogere bedrag de remedie is
voor alle kwalen bedriegt zichzelf, zegt Silvis. De bal zal toch
weer teruggespeeld moeten worden naar de teler zelf, want als
hij mindere kwaliteit blijft afleveren zal er met meer geld voor
reklame weinig worden bereikt. Misschien zal het dan zelfs een
negatief effekt sorteren, want goede reklame maken voor een
minderwaardig produkt is gekkenwerk. Onlangs hebben we nog
een gesprek gevoerd met ir. Sanders, H.I.D. voor de Bedrijf
sontwikkeling in Zeeland, ir. de Wit konsulent in Zeeland en ir:
van der Velde, C.A.R. over de hele aardappelkwaliteitsproble-
matiek. Uiteraard kwamen we allen tot dezelfde slotkonklusie,
zegt hij n.l. de teler moet meer bewust worden gemaakt hoe hij
met zijn aardappel omspringt.
Wanneer wij bij de aardappelafzetorganisatie zelf de aardappel
bewaren dan is de kwaliteit altijd beter dan het gemiddelde
produkt dat afgeleverd wordt..Echte teeltbegeleiding passen we
niet toe, wel verstrekken we raadgevingen, speciaal ook met oog
op de kalibemesting, voorts bij het rooien, maar vooral bij de
opslag en de opwarming net voor de aflevering.
We hebben verder ook overeenkomsten gesloten met enkele
andere aardappel in- en verkooporganisaties, zegt de heer Silvis.
Er wordt nauw samengewerkt met de koöperatie Agrico en
Zuiderdel in Holland, dit laatste bedrijf is een 100% dochter van
Cebeco Handelsraad. Drie bedrijven dus die op de exportmarkt
naar buiten toe opereren onder de gezamenlijke naam Agrico-
Holland en vorig jaar een totale hoeveelheid van 430.000 ton
aardappelen verkochten. Hiervan nam het zuidwesten 113.000
ton voor haar rekening, inklusief de poolaardappelen, 97.000
ton.
D eze vorm van samenwerking bestaat nu vijf jaar. Ze was
gestoeld op basis van een schriftelijke overeenkomst, ze heeft
aan alle verwachtingen voldaan en alles verliep tot ieders volle
tevredenheid. Dit heeft er nu toe geleid dat op basis van dit
vertrouwen in elkaar en ervaring van de vlotte samenwerking
straks op 1 augustus 1979 deze samenwerkingsvorm officieel in
een rechtspersoonlijkheid zal worden omgezet. We menen, zegt
Silvis, dat we met deze stap een goede bijdrage hebben geleverd
aan de voortzetting van het geplande afzetgebeuren, de konti-
nuïteit is hiermee gewaarborgd.
Zuiderdel is sinds kort geheel opgegaan in Agrico, waardoor er
nu dus nog twee partners zijn overgebleven. Agrico en Zuid-West
hebben in die op te richten rechtspersoon beiden precies 50%
beslissingskracht.
Op deze manier zal het nooit voor kunnen komen dat de ene
partij de ander "overstemt". Door deze verhouding blijft ook de
eigen identiteit gewaarborgd, want beslissingen kunnen alleen
dan genomen worden als beide partijen het helemaal eens zijn
met elkaar.
Er zijn overigens weinig echte verschillen tussen beide partijen,
zegt Silvis, want gedurende de vijfjarige periode van samen
werken is reeds veel onder één noemer gebracht. Het streven zal
niettemin gericht zijn op een verdergaande harmonisatie van-de
teelt»en leveringsvoorwaarden. Overigens staat het verkoopap
paraat onder beleidsverantwoordelijkheid van de boeren zelf.
Ze worden daarin bijgestaan door een direktorium dat bestaat
uit leden van de beide direkties der twee organisaties.
Ook het aantal sorteerbedrijven neemt af
De industrie wil momenteel dat de aardappel die 's morgens
wordt opgeschept 's avonds al verwerkt in de frietdoos zit, zegt
Den Hamer nadrukkelijk.
De grotere koncentratie van de aardappelhandel heeft er niet
toegeleid, zegt Den Hamer, dat de konkurrentie is afgenomen,
je zou eerder van het tegendeel kunnen spreien, dus verhalen
als zou men .langzaam maar zeker op een kartelvorming in de
aardappelhandel afstevenen, zijn volkomen uit de lucht gegre
pen.
Het merkwaardige is dat ook bij de telers de koncentratie toe
neemt, want ieder jaar blijkt dat er aardappeltelers mee stoppen,
terwijl het areaal gelijk blijft of groter wordt. Datzelfde gaat ook
een beetje op voor de sorteerbdrijven binnen-onze afzetorgani
satie, zegt Silvis. Sinds de oprichting van de aardappelpool is
geleidelijk aan het aantal sorteerbedrijven verminderd tot vier
stuks. Kostenbewaking, efficiëncy en de opkomst van het grote
kontainertransport hebben daartoe mede de stimulans gegeven.
De aardappelafzetorganisatie voor zuidwest-nederland, heeft zelf
geen eigen aardappelteelt, zegt de direkteur. Dat zou ook tegen
ons principe zijn, voegt hij er aan toe, want daarmee zouden we
een konkurrent van de individuele teler worden. De handelaren
die wel land huren voor de aardappelteelt zijn in dit geval de
grootste konkurrenten van de boeren. Nee, we hebben daarover
een uitgesproken mening, wij willen en kunnen nimmer op dat
gebied de taak van de boer overnemen.
M. van Wezel.
9
