Moderne optimalisatietechnieken bij het
PAGV ter ondersteuning van het
bedrijfsbeleid op akkerbouwbedrijven
'V an de genoemde ruim 11.000 bedrijven heeft 15$ een be-
drijfsgrootte van 15-20 ha, 51$ is 20-40 ha groot en 34$ is groter
dan 40 ha. De gemiddelde bedrijfsgrootte van deze bedrijven
bedraagt 39 ha. met gemiddeld 21 ha's per arbeidskracht bij een
aandeel knol- en wortelgewassen in het bouwplan van 45$.
Deze gemiddelde oppervlakte grond per man is nog laag in
relatie tot de technische mogelijkheden. Een oppervlakte per
man van 30 ha en meer bij een gemiddeld aandeel knol- en
wortelgewassen van 45$ is bij de huidige mechanisatie goed
mogelijk. In de afgelopen jaren is het bouwlandgebruik steeds
intensiever geworden (groter aandeel rooivruchten. hetgeen fi
nancieel het aantrekkelijkst was).
E r zijn twee standaardmatrices (d.w.z. optimaliseringsmodel-
len t.b.v. zeer uiteenlopende bedrijven) gemaakt. Eén waarmee
alle akkerbouwbedrijven tussen ca. 20 en 150 ha uit de veenko
loniën en zandgebieden geprogrammeerd kunnen worden, en
één voor bedrijven van dezelfde grootte uit de kleigebieden
(noordelijk, centraal en zuidwestelijk kleigebied).
Demonstratie tijdens de werktuigendagen te Liempde op 9 en 10 mei
1979 van de toepassing van:
ir. P.K. Cevaal,
V oor de ruim 11.000 Nederlandse akkerbouwbedrijven
gróter dan 15 ha is op het PAGV een systeem ontwikkeld
dat kan dienen ter ondersteuning van het bedrijfsbeleid. De
toepassing ervan geschiedt met en via de regionale akker
bouw konsulentschappen.
De komputer bij de bedrijfsplanning
in de akkerbouw
Rondom de ring
Esterer zelfrijdende lokomobiel van 1915
Voorlichtingsstand
schapenhouderij-fokkerij te Liempde
Proefstation voor de Akkerbouw en de Groenteteelt in de
Vollegrond, Lelystad/Alkmaar
Op het bedrijf wordt samen met de regionale voorlichtings
dienst systematisch nagegaan op welke punten het bedrijf af
wijkt van de standaard. Tevens wordt de probleemstelling ge
formuleerd.
De invoer van de afwijkingen ten opzichte van de standaard-
matrix verloopt via een op het PAGV geplaatste terminal die
een rechtstreekse verbinding heeft met de komputer van de
Landbouwhogeschool te Wageningen en het ECN-rekencen-
trum te Petten.
Nadat de op de probleemstelling van het bedrijf afgestemde
berekeningen zijn uitgevoerd, vindt een efficiënte rapportage
plaats (hiertoe zijn in samenwerking met het IMAG de pro
gramma's Read LP en Report ontwikkeld). Met behulp hiervan
wordt voor het bedrijf een bedrijfsadvies verkregen, waarop
zowel de huidige situatie als een aantal alternatieven (maximaal
vijf) is weergegeven.
Het overzicht omvat per bedrijfsplan o.a. de volgende elemen
ten:
arbeidsbezetting, bouwplansamenstelling, afzetpatroon van
aardappelen, graan en uien:
benodigde werktuigen/bewerkingen die in loonwerk uitge
voerd moeten worden:
gespecificeerd overzicht van opbrengsten en kosten.
Voor welke bedrijven van belang?
Een nog intensiever bouwlandgebruik zal steeds meer weer
standen ontmoeten, zoals meer ziektedruk (aaltjes), hoger wor
dende kosten van grondontsmetting en opbrengstdaling.
Voor de individuele ondernemer zal steeds gelden dat hij een
voldoende inkomen wil behalen op zijn bedrijf. Veel akker
bouwers zullen zich dan ook in de komende jaren gesteld zien
voor een aantal keuzevraagstukken zoals:
- tot welke grenzen doorgaan met intensivering van het
grondgebruik:
- arbeidsbezetting handhaven op inkrimpen:
- bedrijfsoppervlakte handhaven of vergroten:
- oogstwerkzaamheden zelf uitvoeren of in samenwerking of
door de loonwerker laten verrichten.
Om de akkerbouwer te helpen bij het oplossen van al deze
vraagstukken, kan gebruik worden gemaakt van het PAGV-
svsteem.
Hoe werkt het PAG V-systeem?
Bij het opstellen van een bedrijfsplan heeft men in de
landbouw te maken met een groot aantal mogelijkheden
en beperkingen.
In de eerste plaats heeft men de keuze uit verschillende
produktietakken ofCombinaties van produktietakken.
Indien we ons beperken totde akkerbouw is er de moge
lijkheid om te kiezen uit diverse gewassen; loonwerk of
eigen mechanisatie: telen voor eigen risiko. of op kon-
trakt: opslag of levering direkt van het veld enz. Ander
zijds zijn er beperkingen bijvoorbeeld ten aanzien van de
beschikbare oppervlakte grond, de vruchtwisseling. de
bodemvruchtbaarheid, de machineskapaciteit. het ar
beidsaanbod. de afzetmogelijkheden, het kennisniveau
en de ondernemerskapaciteit van de akkerbouwer (en
zijn gezin).
Centrale vragen bij de planning zijn:
welke produkten moeten worden voortgebracht?
welke hoeveelheden moeten van elk van deze pro
dukten worden voortgebracht?
op welke wijze moeten de produkten worden voort
gebracht?
in de landbouw lopen de belangen van gezin en bedrijf
door elkaar heen. daarom zullen de genoemde vragen
zodanig moeten worden opgelost, dat rekening houdend
met de beperkingen van bedrijf én gezin, de bedrijfswinst
maximaal is (op maat van de mens).
Om inzicht te krijgen in de mogelijkheden en beperkin
gen van het bedrijf zullen een aantal begrotingen voor
verschillende uitgangssituaties moeten worden gemaakt.
Zodra echter gelijktijdig meerdere veranderingen aange
bracht moeten worden zal de berekening te ingewikkeld
worden en te veel tijd vergen.
Het gebruik van de komputer biedt hier een oplossing.
Figuur: bedrijfseconomische voorlichting met standaardmatrices voor:
- kleigebieden
- veenkoloniën zandgebieden
controle vragen
formulieren
eventueel modelaan
passing, invoer wij
zigingen via terminal
controle eindrapport
invullen vragen
formulieren afgestemd
op standnardmatrix
proefstation
voor de
aJdierbouv en
de
terninal
groenteteelt
in de
vollegrond
computer
Rekencentrum
Landbouwhoge
school/
ECN Petten
R'JN
CHANGE
KUN
CHECK
RUN
APEX
RUN
LAN'DDO
READ LP
RUN
REPORT
gebruikte computerprogramma's
voor aanbrengen van wijzigingen
controle of wijzigingen goed zijn aangebracht
opt imalisatieprogrammab
selectie gegeven8 uit totale output voor het rapport
voor het maken van het eindrapport
Afgestemd op deze standaardmatrices is vervolgens een.set van
invulformulieren ontworpen. Indien een akkerbouwer, ter ver
krijging van een antwoord op een bepaalde vraagstelling, ge
bruik wil maken van deze standaardmatrices. dan is de proce
dure zoals is aangegeven in figuur.
Het zal duidelijk zijn dat het met deze rapporteringen in de hand
mogelijk wordt een meer gericht bedrijfsbeleid te voeren. De
beslissingen kunnen beter gefundeerd genomen worden.
Het aantrekkelijke van deze methode is ook dat er in vergelijking
met voorgaande jaren veel sneller gewerkt kan worden.
Traditiegetrouw zal het Konsulentschap voor Landbouwwerk
tuigen en Arbeid te Wageningen samen met de regionale kon
sulentschappen voor de Rundveehouderij en de Akkerbouw in
Was bedoeld voor het aandrijven en verplaatsen van dorsmachi
nes. In Duitsland in de bosbouw ook voor houtzaagmachines.
Van deze machine zijn slechts enkele exemplaren vervaardigd.
Hier is een normale Esterer lokomobiel van 12 pk gemonteerd op
een aangepast DAAG vrachtwagenehassis.
De machinist kan. achterop meerijdend, alles bedienen. Trans
missie: vanaf de krukas een kettingoverbrenging naar de ver
snellingsbak en vanaf het differentieel met kettingen naar de
achterwielen. Dit was toen voor vrachtwagens een gebruikelijk
systeem.
Alle versnellingen, behalve de eerste en de achteruit, waren ge
blokkeerd. Voor het dorsen werd het kettingwiel op de krukas
losgekoppeld.
Eigenaar: A. Bevers te Oploo.
Noord-Brabant het gebeuren in de Ring voor zijn rekening
nemen.
Dit jaar zullen worden voorgereden en besproken:
- grondbewerkingswerktuigen voor de zaaibedbereiding (vo
renpakkers en vorenpakkerkombinaties):
- graszaadzaaikombinaties en doorzaaimachines.
Rondom deze rubrieken met veelal nieuwe werktuigen zal een
défilé plaats vinden van oude trekkers (tot aan 1950). Ook bij
deze old-timers zal deskundig kommentaar worden gegeven.
Voor zover er naar aanleiding van de getoonde machines vragen
overblijven, is bij de Ring een kleine tent opgesteld, waarin de
medewerkers van de genoemde konsulentschappen na de pre
sentatie aanwezig zullen zijn. In deze tent zullen tevens enkele
enthousiaste-landbouwers nagaan of en in hoeverre er behoefte
bestaat aan oprichting van een vereniging van eigenaren van
antieke trekkers.
Daarnaast zal in de tent een vertegenwoordiger van de Stichting
Historische Landbouwtechniek aanwezig zijn. een instelling die
zich ten doel stelt een verzameling oude. niet meer gebruikte
werktuigen bijeen te brengen.
Ook in 1979 zal tijdens de werktuigendagen op 9 en 10 mei weer
een stand "schapenhouderij" worden geplaatst op het voorlich
tingsterrein naast de rundveestal.
Deze stand wordt verzorgd door:
Het Schapenstamboek voor Limburg en Noord-Brabant.
Het Konsulentschap voor de Akkerbouw en de Rundveehou
derij te Zevenbergen.
Het Konsulentschap voor de Rundveehouderij en de Akker
bouw te Roermond.
De Gezondheidsdienst voordieren in Limburg te Heythuysen.
De firma Peeters-Kessels te Maasbree.
De voorlichting over de schapenhouderij-fokkerij:
- Het Schapenstamboek stelt een aantal goede Texelse scha
pen beschikbaar en verzorgt de voorlichting over de fokkerij
van dit ras.
- De beide konsulentschappen verzorgen de technische en
ekonomische voorlichting over de schapenhouderij. Er wor
den diverse materialen en apparaten getoond en gedemon
streerd.
De Gezondheidsdienst voor dieren verzorgt voorlichting op
het gebied van ziektebestrijding bij schapen en de gezond
heidsbegeleiding.
- De firma Peeters-Kessels stelt een groot aantal materialen
beschikbaar en verzorgt de informatie over het gebruik
hiervan.
1 1
