Paasgebruiken trotseren komputertijdperk
PASEN
LaTEN we het paasvuur niet vergeten. Vuur, één van de
elementen waaraan sinds oudsher een reinigende betekenis
wordt toegeschreven, speelt vaak een rol in de paasgebruiken.
Sinds vele eeuwen wordt op de zaterdag voor pasen het vuur
gewijd. In Twente ontsteekt men paasvuren op de heuvels rond
het dorp.
H ET woord pasen komt af van het Aramese woord Pascha. In
het Hebreeuws gebruikt men Pésach. In de viering van het
joodse paasfeest is een aantal elementen te herkennen van al
gemene godsdienstige betekenis. Men eet ongezuurde koeken,
die doen denken aan het binnenhalen van de gersteoogst.
De bijbelse berichten over de oorsprong van het paasfeest heb
ben echter van dit natuurfeest afgezien. De hele viering is be
trokken op de uittocht uit Egypte. Voor de kinderen Israels een
verlossingsdaad bij uitstek. Laat mijn volk gaan, zo was het
verzoek aan de Farao.
Aan het kruis, bespot en gehoond,
hangt Jezus, de Zoon van God,
Met doornen heeft men Hem gekroond.
Dit was op aarde ZIJN lot.
Recept voor een weeshuis
Toen heeft men Hem in een graf gelegd,
en een steen er voor gedaan.
Maar, zoals de Bijbel had voorzegd,
is Jezus toen opgestaan.
Want in de allerdiepste nood,
gaf God aan Zijn Zoon de kracht
om te verrijzen uit de dood,
en uit deez' donkere nacht.
Ja, halleluja, JEZUS LEEFT!
HIJ heeft de dood verslagen.
Door Zijn lijden en Zijn dood heeft
HIJ onze schuld gedragen.
GELOOFD, zij JEZUS, onze Heer.
HIJ, de enige Zoon van God.
HIJ brengt ons tot de Vader weer,
Ja, HIJ bestiert ons lot.
J.M. Dootjes
Pasen ook voor Petrus
Paasoverdenking door ds. van der Wind
pag. 3
Oude boerderijen in Vlaanderen pag. 4
Stille zaterdag, waar verhaal door Emile
Buijsse pag. 5 en 6
Met Pasen werden vroeger paasossen gekeurd
pag. 6
Mijn dankbare vruegde, Emile Buijsse pag. 7
Han Nieuwenhuijse - kringvoorzitter West-Zuid
Beveland pag. 8 en 9
Voor de Vrouw - Enkele meningen van
vrouwen van deze tijd pag. 10 en 11
Uit het levenvan Dr Ir Mesu pag. 12
Tegels trotseren de tand des tijds pag. 13
De Nederlandse korenmolen pag. 13
Paaspuzzel pag. 15
Paasvuur
Pasen bij de Joden
EIEREN horen van oudsher bij het paasfeest. Een skala van
gebruiken is om het ei heengegroeid. Ze worden gekleurd in
bonte tinten. Eieren worden gebruikt om poppetjes van te ma
ken. Ze worden verstopt om het eierenzoekfeest. mogelijk te
maken. En er worden spelletjes mee gespeeld zoals het eiertik-
ken. Wiens ei het eerst een barst te zien geeft heeft verloren.
Iemand, die tientallen paasspelletjes heeft beschreven is Jan
(Johannes) ter Gouw. Deze onderwijzer leefde in de vorige
eeuw en bij zijn leven heeft hij talrijke volkenkundige publika-
ties het licht laten zien. Zo memoreert hij dat men vroeger met
pasen de eierdans kende. Een geliefd tijdverdrijf in de paastijd,
dat bij voorkeur in de herberg werd beoefend. Uiteraard daartoe
aangemoedigd door de herbergiers.
"Op den vloer, die met groene bladeren en eenige vroege bloe
men bestrooid was, werd met krijt een kring getrokken, in welks
middelpunt een hoopje eieren gelegd werd. De speler danste,
met ontschoeide voeten en de handen in de zijde op één been en
moest de eijeren één voor één uit de kring hinkelen".
En wie een goed paasbrood wil bakken, neemt - zoals een oud
recept luidt - 8 ponden bloem, 4 ponden verleez c en schoon
gewassen krenten, 24 eijeren, 4 notemuscaten, een lood kaneel,
een half pond gesmolten boter, een kom laauwe melk met wat
suiker daarin, wat gesnede sukadeschillen en een stuiver versche
Een oude prent, die het maken van een paasvuur in beeld brengt.
gist. Kneed dit alles als brood tezamen en dan - daarvan paas
brood gemaakt hebbende - in de overn laten bakken.
Gezien de ontzagwekkende hoeveelheden grondstoffen zal het
wel een paasbrood zijn dat bestemd was voor een weeshuis.
Toch stond dat recept in De Volmaakte Hollandsche Keuken
Meid, een receptenboek dat in geen enkele achttiende eeuwse
keuken ontbrak.
De bedoeling if dat de goden goedgunstig gestemd worden en
zorgen voor een rijke oogst. Een goed gemaakt paasvuur is een
machtig en fascinerend gezicht. Vooral wanneer de vlammen
hoog oplaaien en de omgeving in een grillig lichtschijnsel zetten.
H et merendeel van de paastradities kan worden herleid tot oude
rituele handelingen, verbonden aan het begin van de lente. De
voorafgaande vastentijd had een uitdrukkelijk reinigende bete
kenis. En het is misschien ook wel daarom - al klinkt het in dit
verband een beetje profaan - dat de huisvrouw omstreeks pasen
de door de mannen vervloekte en verguisde schoonmaakwoede
krijgt.
In dienst van deze herdenking staan alle gebruiken van de
Seideravond. Bittere kruiden herinneren aan de bitterheid van
de slavernij in Egypte. Een speciaal gekleurde vruchtenmoes
aan de kleur van de tichelstenen. De matses aan de haast waar
mee men wegtrok uit het land van d'e Nijl. De joden vieren
Pésach als een overwinning op de dood en de ondergang.
Pasen. Het feest van de opstanding. Ook in de natuur, waar alles
zich klaarmaakt voor de naderende zomer.
Pasen. Het feest van de reiniging. Het-oude en slechte wordt
verbrand om plaats te maken voor het nieuwe.
Illustratie: Lydia Klop-Steendijk
Folkloristische en religieuze tradities worden nog steeds in ere gehouden
PASEN. Voor sommige het feest van de eieren. Voor anderen een liturgisch feest waarbij de opstanding van Christus
herdacht wordt. Voor de Joden het allergrootste feest dat met Seideravond begint. Maar voor iedereen is pasen een tijd,
waarin godsdienstige en folkloristische gebruiken hand in hand gaan. Palmpaas is daar een voorbeeld van. Ter herinne
ring aan Christus' intocht in Jeruzalem worden palmen gebruikt in de katholieke kerken. De folklore gebruikt buk
spalmpjes die met allerlei snuisterijen opgesmukt worden.
Elk land kent zijn volkse gebruiken. Door eeuwenlange overlevering hebben die folkloristische evenementen een
bijzonder taai leven. Maar de moderne tijd lijkt soms ook wel bezit genomen te hebben van die oude gebruiken. Tradities
worden aan de kant gezet. En veel modernisten menen dat in het tijdperk van de komputer voor folklore geen plaats meer
is. Men vindt die oude traditionele gebruiken naar konservatisme ruiken. Gelukkig is het nog zo, dat met pasen die
gebruiken nog niet helemaal verzonken zijn in de vergetelheid.
2
