Grondbank biedt in bepaalde
bedrijfsvergroting en
gevallen mogelijkheden voor
bedrijfsovername
J. Markusse
I ndien er grond te koop komt voor uitbreiding van een bepaald bedrijf kost dit meestal
veel. m.a.w. de ha-prijs is hoog. Indien de bankrente en de aflossingsverplichtingen
opgebracht moeten worden betekent dit hogere verplichtingen dan bij aankoop via de
"Grondbank" en verkrijging in erfpacht.
Bij overname van een pachtbedrijf in eigendom of bij overdracht van ouders aan kinderen
van het bedrijf kan eveneens in bepaalde gevallen gebruik gemaakt worden van de
Grondbank. De vele vragen die ons over de werking van de Grondbank bereiken is de
reden van dit artikel.
Wat is eigenlijk een Grondbank?
De Grondbank koopt zelf geen grond, dit doet
de Dienst Beheer Landbouwgronden. Deze
geeft de grond in erfpacht. Het blote eigendom
van de grond wordt t.z.t. overgedragen aan de
Dienst der Domeinen.
Wat is erfpacht?
Erfpacht is een zakelijk recht om het vol genot
te öebben van een aan een ander toebehorend
onroerend goed, onder voorwaarde aan de
blote eigenaar een jaarlijkse pacht te voldoen,
hetzij in geld, hetzij in vruchten.
Het erfpachtrecht is regelend recht. We kennen
dus geen automatische verlengingen zoals bij
de pachtwet; geen in de plaatsstelling, geen
recht van opvolging e.d. Al deze zaken moeten
in de erfpachtakten geregeld worden. Wel is het
zo dat alle zakelijke rechten die op de grond
drukken door de erfpachter moeten worden
betaald zoals polderlasten, ruilverkavelings-
lasten e.d.
Wie komen in aanmerking voor gebruikmaking
van de Grondbank?
kinderen die het bedrijf overnemen van
hun ouders;
pachters die ingevolge hun voorkeursrecht
op grond van de pachtwet hun pachtgrond
moeten kopen van de verpachter;
eigenaren, gebruikers of pachters die hun
bedrijf kunnen vergroten.
Aan welke voorwaarden moet worden voldaan?
Een natuurlijke persoon zijn, dus geen B.V.
of N.V. e.d.;
jonger dan 44 jaar zijn, tenzij een bedrijf-
sopvolger aanwezig is die in het algemeen
16 jaar moet zijn;
het hoofdberoep moet in de landbouw zijn
gelegen:
het bedrijf mag gedurende de laatste 5 jaar
niet verkleind zijn;
het bedrijf moet na de inschakeling van de
Grondbank aan een minimum oppervlakte
voldoen.
Er zijn nog meer voorwaarden!!
Deze zijn:
a. er dient aangetoond te worden dat de aan
vrager zelf niet kan kopen;
b. dat er door inschakeling van de Grondbank
een financieel gezonde situatie voor het be
drijf en gezin zal ontstaan;
c. de vakbekwaamheid en het ondernemer
schap van de aanvrager dient goed te zijn;
d. er dient een aanvaardbare verkaveling te
ontstaan;
e. tevens wordt er naar gekeken van welk be
drijf de grond vandaan komt. Er mogen
bijv. geen levensvatbare bedrijven verkl
eind worden.
Wat voor prijs betaald de D.B.L.?
De prijs die gegeven wordt bij de over
dracht van ouders op kinderen is een prijs
die ter plaatse betaald wordt voor verpachte
grond;
De prijs die gegeven wordt op grond van het
voorkeursrecht tussen verpachter en pach
ter is de prijs die betaald wordt voor ver
pachte grond zoals die geldt zonder tussen
komst van de Grondbank;
De prijs die bij bedrijfsvergroting wordt
betaald is een prijs voor vrij te aanvaarden
grond zoals die geldt in het vrije grondver-
keer. t
LET OP
Men kan nooit een verbintenis met de verkoper
van de grond aangaan voordat de goedkeuring
door de instance's is verleend om de grond aan
te kopen en uit te geven in erfpacht. Wijkt men
hier van af dan kan men zichzelf in moeilijkhe
den brengen.
Worden er ook gebouwen overgenomen door de
Grondbank?
Het antwoord hierop kan kort zijn. De Grond
bank neemt geen bedrijfsgebouwen over. De
erfpachter is verplicht deze zelf in eigendom of
pacht te behouden.
Hoe groot moet het bedrijf zijn of worden?
Na de inschakeling van de Grondbank dient het bedrijf aan de in de onderstaande tabel ge
noemde voorwaarden te voldoen. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen ouderen en
jongeren.
Aard van het bedrijf
bedrijf met éénhoofdige
bedrijf met meerhoof-
leiding
dige leiding (samen
31 jaar en
werkingsvorm)
ouder dan
jonger
31 jaar
min. max.
min.
max.
min.
max.
opp. opp.
opp.
opp.
opp.
opp.
(ha) (ha)
(ha)
(ha)
(ha)
(ha)
akkerbouwbedrijf
32 80
40
80
80
160
weidebedrijf
20 50
25
50
50
100
gemengd bedrijf met minder
dan 40 s.b.e.'s intensieve
veehouderij
20 50
25
50
50
100
gemengd bedrijf met meer
dan 40 s.b.e.'s intensieve
veehouderij
17.5 50
25
50
50
100
Met welke oppervlakte moet het bedrijf worden vergroot om in aanmerking te komen?
Het bedrijf moet minstens met 25% worden vergroot, dit is minimaal Va van de oppervlakte van het
bedrijf ten tijde van de aanvraag. De minimale oppervlakte waarover men bij de aanvraag moet
beschikken en de minimum oppervlakte waarmee een bedrijf moet worden vergroot, valt te lezen
in de onderstaande tabel
31 jaar en jonger
ouder dan 31 jaar
minimum opp.
minimum opp.
minimum opp.
minimum opp.
waarover
waarmee
waarover
waarmee
men moet
het be-
men moet
het be
beschikken
drijf'moet
beschikken
drijf moet
bij de aan
worden ver
bij de aan
worden ver
vraag in ha.
groot in ha.
vraag in ha.
groot in ha.
akkerbouwbedrijf
24.00
8.00
30.00
10.00
weidebedrijf
15.00
5.00
18.75
6.25
gemengd bedrijf met
minder dan 40 s.b.e.'s
intensieve veehouderij
15.00
5.00
18.75
6.25
gemengd bedrijf met
meer dan 40 s.b.e.'s
intensieve veehouderij
13.13
4.37
18.75
6.25
Hoe lang duurt het erfpachtrecht?
Dit is minimaal 26 jaar en maximaal 40 jaar
met variatie's in de termijn tussen 26 en 40 jaar
tot het 65e jaar. Diegene die in de normen valt
van jonge agrariër krijgt een kontrakt van 26
jaar. Zij krijgen verlenging van hun kontrakt
(voor 26 jaar) als hun bedrijf gaat voldoen aan
de normen die gelden voör bedrijfshoofden
,ouder dan 30 jaar op dat moment van aan
vraag.
Voorbeeld: A is 25 jaar, hij heeft een akker
bouwbedrijf van 32 ha en neemt dit 'over van
zijn ouders. Er wordt met hem een erfpachto
vereenkomst gesloten van 26 jaar. Op een leef
tijd van 35 jaar heeft hij een oppervlakte grond
van 42 ha kunnen verkrijgen. Dat is dan aan de
norm die gesteld wordt aan bedrijfshoofden,
ouder dan 31 jaar. Het erfpachtkontrakt wordt
dan verlengd tot hij 65 jaar wordt.
Wat gebeurt er bij overlijden van de erfpachter?
Indien de erfpachter komt te overlijden of de
huwelijksgemeenschap wordt ontbonden bij
leven, dan mag dit erfpachtsrecht niet in een
onverdeeldheid blijven, maar dient dit te wor
den toebedeeld aan één van de erfgenamen,
hetzij de langstlevende ouder of een kind. Men
heeft 1 jaar de tijd om dit te regelen.
Wat gebeurt er bij overdracht aan een bedrijf-
sopvolger?
Indien het bedrijf wordt overgedragen aan een
kind, behuwd-, pleeg- of kleinkind dan kan de
lopende overeenkomst worden verlengd op
basis van het jaar waarin de nieuwe erfpachter
65 jaar wordt.
Voorbeeld: B neemt het bedrijf over van zijn
vader op zijn 30e jaar. Hij krijgt een erfpacht
sovereenkomst van 35 jaar.
Bij de overdracht gelden twee zeer belangrijke
voorwaarden:
a. de bedrijfsopvolger moet voldoen aan de
eisen die de eigenaar stelt op het moment
van overdracht;
b. de bedrijfsojvpervlakte moet voldoen aan
de op het moment van overdracht en ver
lenging te stellen eisen door de eigenaar.
Wat moet men jaarlijks betalen voor het erf
pachtsrecht, de zgn. "erfpachtscanon?"
De erfpachter betaalt een canon van 2,5% van
de prijs kosten die voor de grond daadwer
kelijk wordt betaald door de D.B.L.
De canon wordt op verzoek van één der par
tijen om de 6 jaar herzien op basis van het
gewijzigde prijsniveau van de landbouwgron
den. Deze aangepaste canon wordt gevonden
op basis van de gemiddelde prijs van gebruiks-
vrij los land over de laatste 3 jaren te delen door
de gemiddelde prijs van gebruiksvrij te aan
vaarden los land in het jaar waarin het erf-
pachtskontrakt werd gesloten. De gemiddelde
prijs wordt ontleend aan de door het C.B.S.
gepubliceerde cijfers van de provincie's. Alle
belastingen en lasten, onder welke benaming
dan ook, die drukken op de grond,-zijn voor
rekening van de erfpachter en niet voor de ei
genaar van de grond.
Voorbeeld: Een zoon wil het bedrijf overnemen
van zijn vader. De grond wordt verkocht aan de
D.B.L. voor 12.500,— per ha. Aan notaris-
kosten wordt 250,— per ha betaald.
Overdrachtsbelasting behoeft niet te worden
betaald, het gehele bedrijf gaat immers over
van ouders op een kind. Wat zijn nu de jaar
lijkse lasten gedurende de eerste 6 jaar:
Aankoopprijs:
notariskosten
totale kosten
12.500-
100,-
12.600,-
2,5% canon
315,—
stel polderlasten 115,—
stel ruilverkavelingslasten 70,—
Totaal te betalen door de erfpachter 500,—
Na 6 jaar wordt de canon dus herzien op basis
van het gewijzigd prijsniveau van onverpacht
land.
De canon moet betaald worden in twee gelijke
termijnen op 1 mei en 1 november.
Waar aanvragen en de verdere procedure?
Aanvragen kunnen gedaan worden bij de H.I.D.
Landinrichting te Goes, Westsingel 58 of Til
burg, Prof. Cobbenhagelaan 225. Deze beoor
deelt de aanvraag op basisvoorwaarden. Bij be
drijfsvergroting kan na goedkeuring van de ba
sisvoorwaarden overgegaan worden tot aan
koop van de grond door de D.B.L.
Door de H.I.D. bedrijfsontwikkeling in de pro
vincie wordt een rapport opgesteld over het be
drijf en de persoon die aanvraagt. De P.A.C.
(Provinciale Advies Commissie), waarin van
iedere landbouworganisatie één vertegenwoor
diger, zitting heeft, dient tot een unaniem
standpunt te komen voor het uitbrengen van een
positief advies aan de Direktie Beheer Land
bouwgronden die, indien hij met alles akkoord
gaat, de aanvrager de mededeling laat doen dat
tot uitgifte in erfpacht is besloten.
4 r* ***5
Alvorens het bedrijf vergroot kan worden moet een lange weg
worden afgelegd en aan vele voorwaarden worden voldaan.
Eerst goed laten voorlichten!
We hopen met dit artikel te hebben duidelijk gemaakt wat de "Grondbank" betekent. Diegenen die
ervan gebruik wensen te maken dienen zich goed te laten voorlichten over de voor- en nadelen. Dat
er ook in ons werkgebied nu of in de toekomst wellicht door enkelingen van de grondbank gebruik
zal worden gemaakt is mogelijk. Het is in ieder geval een vorm die naast de eigendom en de pacht
een funktie kan vervullen bij bedrijfsovername voor diegene die als pachter gebruik moeten maken
van het voorkeursrecht van koop en/of bedrijfsvergroting.
Erg jammer wordt het door de praktijk ervaren dat zo weinigen aan de oppervlaktenormen kunnen
voldoen in ons werkgebied. Zouden diegenen die erg veel praten over het beleid voor de middenbe
drijven hier aan nog iets kunnen veranderen.
