Welke
groenbemestingsgewassen
zaaien in de dekvruchten?
Over granen, zaden en peulvruchten
D.
D e maalindustrie heeft tot medio februari j.l. naar schatting 140.000 ton inlandse tarwe van deze oogst voor kon-
sumptiedoeleinden aangekocht, het vorig seizoen in dezelfde periode 120.000 ton. Afzet mogelijkheden in de veevoeder-
sektor waren ook gedurende de afgelopen maanden beperkt. Naar andere lid-staten werd de afgelopen twee maanden
ongeveer 39.000 ton inlandse tarwe afgezet.
A Is gevolg van het aanhoudende winterse weer waren de
afzetmogelijkheden voor peulvruchten redelijk tot goed.
De konservenindustrie beschikte over niet onbelangrijke voor
raden, die thans zijn geruimd.
Serie Zeeland - Groenbemestingsland"
AKKERBOUW INTERNATIONAAL
Geschikte dekvruchten en keuze
groenbemestingsgewassen
Teelttabel van de belangrijkste groenbemestingsgewassen, gezaaid onder dekvrucht
De bedrijfsvoorlichter, T.P. Hulst
e inzaai van groenbemestingsgewassen onder dekvrucht kunnen we in twee hoofdgroepen indelen, namelijk klavers en
grassen.
Vergelijken we deze groepen dan hebben beide voor- en nadelen, waarmee bij de keuze allereerst rekening dient te worden
gehouden.
Voordelen van gras ten opzichte van klaver zijn:
1. De slagingskans van gras is gemiddeld groter dan van klaver. Gras is namelijk minder gevoelig voor laat zaaien, stelt
minder hoge eisen aan het zaaibed en verdraagt beter een zware dekvrucht en berijden.
2. Gras biedt meer mogelijkheden van chemische onkruidbestrijding in de dekvrucht en in de stoppel.
3. Gras geeft minder risiko van te hoog opgroeien in de dekvrucht. Dit geldt ook voor grootbladige witte klaver, witte
kultuurklaver en in mindere mate voor hopperupsklaver. Rode klaver daarentegen is in zomergerst en vlas riskant.
4. Op lichte gronden gaat gras verslemping beter tegen dan klaver.
Nadelen van gras ten opzichte van klaver zijn:
1.
2.
3.
4.
Gras is door de extra N-bemesting duurder dan klaver.
Hergroei van gras kan bij onvolledig onderploegen proble
men geven. Door een nauwkeurige afstelling van ploeg en
voorschaar zijn deze moeilijkheden echter vaak aanzienlijk
te beperken.
De opbrengstverhogende werking van klaver is vooral op de
volgvrucht suikerbieten gemiddeld beter dan van een gras
groenbemesting. Om deze reden verdient klaver als groen-
bemesting voor bieten, vooral op de zwaardere gronden de
voorkeur boven gras. Voor aardappelen geven klaver en gras
als groenbemesting vooraf nagenoeg dezelfde opbrengst
verhoging.
In graszaad kan soms kweek aanwezig zijn. De gebruiker
moet hoge eisen stellen aan de zuiverheid van het zaad.
Graszaad voorzien van de kwaliteitsaanduiding "Waarde
ring I", waarin bij keuring in het monster geen kweek is
aangetoond verdient sterk de voorkeur.
Evenals bij de hoofdgewassen kennen we bij de diverse soorten
groenbemestingsgewassen verschillende rassen, waarvan de be
langrijkste rassen met hun eigenschappen in onderstaande be
schrijving zijn weergegeven:
Rode klaver
Hiervan zijn een groot aantal goede rassen beschikbaar o.a.
Rotra, Tetri, Violetta, Primus, Rotonde en daarnaast de Neder
landse landrassen Rode Maasklaver, Groninger rode klaver en
Gendringse rode klaver. Ook Noordfranse rode klaver heeft
goed voldaan. Rode klaver is nog steeds zeer geschikt om in de
dekvrucht wintertarwe te zaaien.
Grootbladige witte klaver
Het ras Tamar uit deze groep is zeer geschikt voor vroege zaai
onder de dekvruchten granen en vlas. In de dekvrucht groeit
deze klaver niet hoog op; doch heeft een zeer vlotte herfstgroei
en is weinig wintervast.
Witte kuituurklaver
De belangrijkste rassen hiervan zijn Rector, Milkanova, Cultu-
ra, Armada en Pajbjerg Milka. Deze witte klaver heeft een
geringe ontwikkeling na het ruimen van de dekvrucht en komt
vroeg in bloei en is matig geschikt voor inzaai onder vlas.
Hopperupsklaver
Deze vraagt een kalkhoudende grond; groeit minder hoog in de
dekvrucht dan rode klaver, doch verdraagt berijden bij het
oogsten van de dekvrucht zeer slecht. Het zaad wordt ingevoerd
uit Engeland, Denemarken en Frankrijk. De toepassing van
deze klaver is voor de praktijk van weinig betekenis.
Engels raaigras
De voordelen van Engels raaigras zijn o.a. minder groene massa,
waardoor minder problemen met het onderploegen en toch een
forse ontwikkeling van het wortelstelsel. Hierdoor is het gebruik
in granen sterk toegenomen. De vroege tetraploïde hooitypen
Barvestra en Reveille zijn zeer geschikt als groenbemestingsge-
was.
Italiaans raaigras
Bij Italiaans raaigras geeft men ook de voorkeur aan de tetra
ploïde rassen o.a. Terli, Ninak, Tetila, Serenade en Romo. Deze
schieten iets minder vlug door en bieden bovendien de moge
lijkheid om een snee kuilvoer te winnen.
Teelttechniek groenbemestingsgewassen
Evenals bij de hoofdgewassen is een juiste teelttechniek van
groot belang voor het verkrijgen van een optimaal groenbe-
mestingsgewas. Vroeg en ondiep zaaien van klaver en een juiste
stikstofgift op het hoofdgewas bevorderen de slagingskansen
vooral van klaver. Ook zaaien met de zaaimachine, waarbij een
VORSTSCHADE GRAANAREAAL FRANKRIJK
In Frankrijk heeft naar raming van deskundigen de afgelopen vorstpe
riode ongeveer 750.000 ha van het graanareaal zodanig aangetast, dat
nieuwe uitzaai nodig is. Het gaat daarbij om een 600.000 ha zachte tarwe
en een 150.000 ha gerst.
In plaats van het thans teniet gegane wintergraan, zal nu zomergraan
uitgezaaid moeten worden, waarbij met een lagere ha-opbrengst te re
kenen is. Men rekent in Franse graankringen op een vermindering van
de graanproduktie met 10 tot 15%.
Met enige ongerustheid zien de Franse graantelers naar de besprekingen
met betrekking tot de wereld-reservevoorraden, waarover in Génève
onderhandeld wordt. Een grotere bijdrage tot deze wereldvoorraadvor
ming van de Gemeenschap zou ertoe kunnen leiden dat Frankrijk be
langrijke buitenlandse afnemers niet in die mate te bedienen als het tot
nu toe gewoon was. Dat zou verlies aan afzetmarkten kunnen beteke-l
nen, althans dit jaar.
De onderhandelingen over de vorming van de wereldreservevoorradea
zijn overigens zonder tastbaar resultaat tot nader order opgeschort.
matige rijsnelheid wordt aangehouden waardoor het zaad op
regelmatige diepte wordt weggelegd, zijn fundamentele zaken
om een goede opkomst te realiseren. Voor diverse technische
gegevens zoals zaaizaadhoeveelheid etc. wordt verwezen naar
de "Teelttabel van de belangrijkste groenbemestingsgewassen"
vermeld in dit artikel.
CAR - Toon en Slimmy de worm
Wintertarwe
Dit gewas is zeer geschikt voor inzaai van rode- en grootbladige
witte klaver en grassen. Wanneer het perceel het volgend jaar
bestemd is voor suikerbieten en de chemische bestrijding het
toelaat verdient klaver de voorkeur. In de kortstro tarwerassen
zoals Donata, Durin, Marksman en Gamin is de grootbladige
witte klaver veiliger voor de dekvrucht dan rode klaver. De beste
zaaitijd is de tweede helft van maart of indien dit niet mogelijk is
de eerste helft van april. Ook Engels raaigras dient in deze
periode gezaaid te worden. Italiaans raaigras daarentegen moet
gezaaid worden vanaf half april tot in mei. Vroeger zaaien geeft
teveel risiko voor doorschieten en zaadvorming.
Wintergerst
Met de teelt van groenbemestingsgewassen in dit gewas is in ons
gebied nog weinig ervaring. In de overige teeltgebieden van
wintergerst wordt echter Engels- en Italiaans raaigras met succes
toegepast. De beste zaaitijd is evenals in wintertarwe respektie-
velijk maart en na half april.
Zomertarwe, zomergerst en haver
Onder deze dekvruchten kunnen zowel grootbladige witte kla
ver als grassen gezaaid worden. In zomertarwe kan ook zonder
risiko voor de dekvrucht rode klaver ingezaaid worden, doch de
slagingskansen zijn geringer dan in wintertarwe.
Vroeg inzaaien van klaver is in alle zomergranen uiterst be
langrijk. Dit is te bereiken door in het 2 a 3 bladige bladstadium
een chemische onkruidbestrijding met DNOC, Herbogil vloei
baar en Basagran uit te voeren en vanaf een week daarna klaver
in te zaaien.
Engels raaigras kan gemengd uitgezaaid worden met het zo
mergraan. Deze werkwijze is erg bedrijfszeker, biedt ruime
mogelijkheden voor chemische onkruidbestrijding en verdient
daardoor extra aanbevelingen.
Ook Italiaans raaigras is een goede en met veel succes toege
paste groenbemester in zomergranen. De beste zaaitijd is de
maand mei.
Vlas
Grootbladige witte klaver voldoet in vlas bijzonder goed.
Daarnaast kunnen witte kuituurklaver en in mindere mate
hopperupsklaver in vlas vrij goede groenbemestingsgewassen
geven. Gemengd uitzaaien van klaver met het vlaszaad is een
zeer goede en in de praktijk algemeen toegepaste methode van
zaaien. Vooral voor grootbladige witte klaver moet het zaaibed
aan hoge eisen voldoen. Zeer opdiep zaaien van deze klaver is
noodzakelijk om een goede opkomst te bevorderen.
Ook gemengd uitzaaien van Engels raaigras met het vlaszaad
lijkt wel mogelijk. Hiermee is echter minder ervaring.
Daarnaast is vlas ook zeer geschikt als dekvrucht voor Italiaans
raaigras. Het gras wordt hierbij breedwerpig gezaaid bij een
gewaslengte van 8 cm van het vlas. Vroeger zaaien moet in
verband met risiko voor de dekvrucht worden ontraden.
vlinderbloemigen
groenbemesters
geschikte dek- zaaitijd
vruchten
zaaizaad en bemesting per ha
zaaizaad stikstof zaaizaad stikstof totale
kg kg zuiver in guldens in guldens kosten in
guldens
1witte klaver
a) grootbladige vlas - tarwe - mrt. - april
haver - gerst
b) kultuurklaver vlas mrt. - april
2. rode klaver tarwe mrt. - april
3. hopperupsklaver vlas mrt. - april
7(6-9) - 100 - 100
7(6-9) - 56 - 56
12(10-14) 70 - 70
15(12-18) - 135 - 135
3
"O
U.S
c
4. Italiaans raaigras tarwe - gerst - 15 apr. - mei
haver
5. Engels raaigras gerst - haver - mrt. - april
tarwe
'25 (20-30) 50 50 65 115
15 (12-18) 50 45 65 110
Door overschotten zijn de zaaizaadprijzen van de grassen momenteel
laag. Vaak zal de prijs 0,50 1,— per kg hoger zijn.
Bij onvoldoende onderploegen kan na gras nog een bespuiting nodig
zijn, waardoor de totale kosten hoger worden.
Vanaf het begin van het seizoen in totaal 150.900 ton, waarvan
86.300 ton naar de Bondsrepubliek Duitsland en 60.600 ton naar
België. Naar verluidt werd van de naar België afgezette tarwe
40.000 ton naar derde landen uitgevoerd, vanuit Nederland
1.700 ton inlandse tarwe. Voor voedselhulp werd tot nu toe in
totaal 12.500 ton tarwe afgezet. In de eerste helft van dit ver
koopseizoen is van de beschikbare hoeveelheid inlandse tarwe
nog geen 50% afgezet, waarbij zij opgemerkt, dat reeds ver
kochte, doch nog niet geleverde hoeveelheden bij het sekreta-
riaat van het Produktschap uiteraard niet bekend zijn. Of door
het feit dat over de eindvoorraden per 31 juli a.s. wederom een
overgangsvergoeding zal worden betaald, daadwerkelijke in
terventie kan worden voorkomen, valt nog te bezien.
Op basis van gegevens van een 40 tal bedrijven kan worden
aangenomen in de periode van augustus t/m januari totaal
31.700 ton inlandse tarwe in de veevoedersektor is verwerkt. De
zelfde periode vorig jaar bedroeg dit 27.000 ton.
Franse tarwe brengt meer op
E r moet rekening mee worden gehouden dat per eind juli 1979
een aanzienlijk grotere overgangsvoorraad zachte tarwe in de
EG zal zijn dan normaal het geval is. De planning van invoer
van mais uit derde landen blijft gehandhaafd op 12 miljoen ton.
Franse maaltarwe was het seizoen 77/78 gemiddeld 3,25 per
100 kg duurder dan onze inlandse tarwe. Gedurende de eerste
helft van het seizoen 78/79 was dit een verschil van 2,25 per
100 kg.
Globaal kan worden gesteld dat deze bedragen overeenkomen
met de premie, die de afnemers bereid zijn te betalen voor
betere bakkwaliteit van Franse tarwe, nl. hogere eiwitgehalte,
betere eiwitkwaliteit en hogere uitmalingsgraad.
Vanaf het begin van dit seizoen tot medio februari jl. werd
slechts 3.500 ton inlandse brouwgerst naar de andere Lid-staten
afgezet.
Peulvruchten
De afzetmogelijkheden voor export waren voor wat groene
erwten betreft matig. Dit zelfde geldt voor schokkers.
In vergelijking met de geoogste hoeveelheden zijn de tot nu toe
afgezette hoeveelheden aan de lage kant.
De export van bruine bonen bleef, in vergelijking met verleden
jaar, achter. Vooral de afzet naar Zweden was teleurstellend.
Vooral de prijzen van schokkers en van bruine bonen liepen
terug.
Zaden
B ij een beperkt aanbod en goede exportmogelijkheden be
wogen de prijzen van karwijzaad zich gedurende de verslagpe
riode op een hoog niveau.
Het aanbod van blauwmaanzaad op de wereldmarkt was ruim.
Gelet op de offertes vanuit andere landen is het binnenlandse
prijsniveau aan de hoge kant. Het kon zich dan ook niet hand
haven. Produktschap voor Granen, Zaden en Peulvruchten
7
