H oeve "Bouwmanslust" is al sinds de jaren
1700 in de familie Dekker. De familie van mijn
vrouw, wel te verstaan, zegt Kees. Het huis is
niet zo oud, het oorspronkelijke huis werd in
1924 afgebroken, waarna een nieuw werd ge-I
bouwd. De kolossale schuur daarentegen heeft
de eeuwen goed doorstaan. Let wel het bedrijf
zal ouder zijn dan 1700. Toch is het nog een
stevige schuur met dikke sterke eiken balken.
In de nok hebben duizenden spinnen dikke
vachten en grijze webben geweven, 't Is alle
maal nog goed materiaal hoor zegt Kees. In de
schuur is inmiddels wel het een en ander ve-i
randerd en er zal nog meer veranderen. Het
laatste is de bouw van een aardappelbewaar
plaats. Daarnaast is er de mogelijkheid voor
uienbewaring en graanopslag. Ja die aardap
pelbewaarplaats is weer een direkt gevolg van
het opruimen van de koeien. Voorheen werd de
oogst onmiddellijk verkocht. Nu zal dat anders
gaan. Het werk wordt bijna geheel zelf uitge
voerd. De bedrijfsverzorger is er aan bezig en
uiteraard Kees zelf ook.
J e kunt bij ons niet van een éénmansbedrijf
spreken, en ik vraag me af waar dat wel het
geval is. Nu word ik nog trouw bijgestaan door
schoonvader die nog regelmatig meewerkt.
N u bijna al een heel jaar lang heeft Kees een
bedrijfsverzorger volledig in dienst. De oor
zaak hiervan is zijn ongeval. Dat is een uit
komst zegt Kees. Lou Dekker doet het uitste
kend. Hij heeft het bedrijf grotendeels draai
ende gehouden. Op Walcheren hebben we drie
bedrijfsverzorgers. Twee daarvan zijn geheel
bezet ieder op één bedrijf, bij mij en bij nog
iemand anders. Dat is wel eens wat moeilijk
natuurlijk voor de anderen. Toch ben ik er nog
van onder de indruk als ik eraan terug denk
hoe goed iedereen ons toen na het ongeval
heeft geholpen. Men was direkt bereid om te
assisteren. Vorig jaar tijdens het stro rijden
waren er wel 20 mensen, later tijdens het rui-
teren van de bruine bonen kon je ook met ge
mak 20 mensen tellen in het land. Het hele
dorp heeft zich ingezet en ze wisten via Lou
Dekker die daar ook woont, precies hoe de
knelpunten lagen wat het werk betreft.
K ees en Corry staan voor belangrijke beslis
singen in hun leven, maar ze lijdën er niet
zichtbaar onder. Wanneer je eenmaal door het
oog van een naald bent gekropen dan is er.
maar weinig meer dat nog echt afschrikwek
kend lijkt
Oude gebouwen
Weiland scheuren
Vrij zware zeeklei
Geen algehele
ontmenging
Nog geen zekerheid
over opvolging
Werk en
organisatie
Samenwerking
Hulpbetoon na ongeval
Belangrijke beslissingen
X
die angst hebben dat hun zoon straks de rente
niet op kan brengen. Welke vader zal dan bij
wijze van spreken met het mes op de keel die
rechten op komen eisen? Wanneer de opvolger
echter rentesubsidie krijgt dan zal de ouder
heel wat eerder geneigd zijn om de grond over
te doen, waardoor ook de andere kinderen niet
tekort hoeven te komen. Vaak worden de
overnames ook daardoor uitgesteld, terwijl
vroeg of laat de pijn van de overname toch
moet komen en dan vaak middels bedragen
waarvan men enkele jaren daarvoor niet ge
droomd zou hebben.
O ok de koestal krijgt een andere funktie.
Terwijl we voor het melklokaal lopfen wijst
Kees er op dat de "beruchte" melktank bij hem
al is afgeschreven omdat hij een van de eersten
was die tot die overschakeling besloot. Tege
lijkertijd zal er op het bedrijf een ontmenging
plaats gaan vinden. Tot nu toe is Bouwmans
lust een flink gemengd bedrijf met als hoofd
zaak de akkerbouw. Doordat er geen melk
koeien meer zijn zal een groot gedeelte van het
weiland worden gescheurd. Dat vormt geluk
kig op zich geen probleem, want die weilanden
zijn nog maar kort geleden goed gedraineerd.
Bovendien is het ook beste grond dus daarvan
verwacht ik wel het een en ander. De bedoeling
van die weiland drainage was echter in het
verleden juist om meer koeien te kunnen hou
den. We hebben sloten gedempt en lage plek
ken opgevuld, bovendien kreeg je toen ook nog
'/s deel van de drainagekosten vergoed.
oor Walcherse begrippen heb ik een groot
bedrijf. We beboeren nu zo'n 34 ha, waarvan
momenteel 12 ha weiland en 22 ha akkerbouw.
De verkaveling is niet van dien aard dat al de
grond aanéén ligt. Voor de ruilverkaveling op
Walcheren kort na de oorlog was de situatie
overigens nog heel wat gekker. In feite is het nü
goed, waarbij je dan moet bedenken dat mijn
grootste perceel 10 ha is en de rest in verschil
lende percelen op niet verder dan 3 km van de
bedrijfsgebouwen liggen.
Gemiddeld genomen is het vrij zware klei, van
40 tot 54% afslibbaar. Beste grond overigens
die het zelden laat afweten, zelfs niet in de
droge zomer. Hier en daar zitten we op de z.g.
kreekruggronden.
Mijn akkerbouwplan ziet er in grote lijnen als
volgt uit, een vierde suikerbieten, 2 ha uien, 2 a
3 ha aardappelen, een derde graan, snijmais
variërend, 2 ha bruine bonen, 2 a 3 ha vlas en 2
ha blauwmaanzaad.
Een gemengd bedrijf op de klei. We hebben
in het verleden ook wel eens overwogen of we
niet helemaal zouden ontmengen. Laten we
eerlijk zijn in ons hart zijn we als Zeeuwen toch
veel meer akkerbouwer dan veehouder. Dat
het niet tot een volledige ontmenging is geko
men lag deels aan het verliezen van een be
langrijke inkomenspeiler en deels aan het on
geschikt zijn van een deel van de grond voor
bouwland, 't Valt mij wel eens op, zegt Corry,
als je in Brabant bij een boer bent en je kijkt uit
het raam naar een mooi verkaveld perceel
weiland dat onze eerste reaktie vaak is sjonge,
wat zou je die lekker kunnen bebouwen. Mij is
gebleken dat veel Brabanders eerder een om
gekeerde reaktie laten horen. Overigens moet
ik er wel onmiddellijk bij zeggen zegt Kees, dat
ik het ben geweest die hier op "Bouwmanslust"
de koeien heb geïntroduceerd. Mijn schoon
vader houdt niet van koeien. Geleidelijk heb
ben we destijds de melkveestapel opgebouwd.
De gemiddelde opbrengsten van de akker
grond zijn hier lang niet slecht. Toch hebben
we altijd koeien gehad. We hebben heus wel
toekomst gezien in het vee. We hebben het
bedrijf uitgebouwd, stallen gekonstrueerd echt
met de bedoeling voor de opvolging ook een
goede basis te scheppen. Ook daar moet je in
blijven geloven want zonder een opvolger zakt
de zaak af, begrijpelijk overigens.
7owel Kees als Corry zijn geboren Walche-
naars, ik zelf kom van Aagtekerke uit een gezin
van vier kinderen, zegt Kees. Vaders bedrijf
bestaat nog wel maar de grond ervan is ver
deeld tussen mij en mijn zwager Cees Bierens.
Vader zelf heeft van de gebouwen en het erf
een camping gemaakt. Voor die camping heb
ben we geen interesse, dus vader zal wel zonder
opvolger zitten. Ik ben de enige uit ons gezin
die boer is geworden. Op een gelukkige dag
kreeg ik verkering met Corry en die haar vader
boerde hier op "Bouwmanslust" en hij had
geen opvolger, ofschoon er wel zoons waren.
Schoonvader vroeg of ik de zaak ook bij hem
aan wilde pakken. Daar voelden we best wat
voor. Om te beginnen ben ik min of meer voor
proef eerst een jaar in loondienst geweest. In
1962 zijn we getrouwd en hebben we eerst nog
een jaar of tien in een huisje hier vlakbij ge
woond. In '72 is het ouderlijk huis verbouwd en
zijn we ook op het bedrijf zelf gaan wonen.
Schoonvader woont in de andere helft van de
woning. We hebben twee kinderen een jongen
en een meisje. Piet is dertien en Anja tien. Of
Piet mijn opvolger wordt, daar is nog weinig
van te zeggen. Hij gaat eerst maar naar het
gymnasium en dan kan hij daarna de zaak nog
eens bekijken. Let wel, zelf ben ik ook nog
maar 38. Voorlopig heeft Piet nog geen vas
tomlijnde plannen, zijn toekomstidealen gaan
min of meer mee met de hoofdpersonen uit de
veelheid van boeken die hij leest. Ik zou wel
graag zien dat ik later een opvolger had, of
schoon ik ons bedrijf voor de toekomst als ak
kerbouwbedrijf te klein beschouw, mits er in
grijpende intensiveringen plaats vinden.
Daarnaast helpt Corry mij waar dat maar kan,
terwijl er 's zomers altijd een volontair aanwe
zig was. Nee ik ben nog nooit alleen op het
bedrijf geweest. Daarom kan ik ook regelmatig
naar de vergadering, ofschoon je het vooraf wel
wat moet organiseren, als het ware een gericht
bedrijfsbeleid voeren. Ik ga graag naar die
vergaderingen. Ik vind het werken voor de ge
meenschap prettig. Ik heb ook een poosje in de
varkenshouderijkringen vergaderd. Wat me
daar opviel was de gezellige mentaliteit. Ik
denk dat het komt doordat dit mensen zijn die
het geheel op eigen kracht moeten rooien, in
tegenstelling tot ons melkveehouders die van
subsidies moeten leven.
Het is vaak moeilijk om mensen te vinden die
zich beschikbaar willen stellen voor bestuurs-
funkties. De meeste zeggen, ik heb geen tijd.
Maar wat is datgeen tijd? Ja zeggen ze dan,
jij hebt je vader nog die je bijspringt. Naast het
kommissiewerk ben ik ook nog op andere or
ganisatorische terreinen aktief. Wanneer je de
belangen van de veehouderij behartigt dan
moet dat iemand zijn die interesse heeft voor
alle sektoren van de veehouderij.
O m het werk op het bedrijf klaar te krij
gen en de kosten te drukken, heb ik ook een
samenwerkingskombinatie met mijn zwager.
Gezamenlijk hebben we verschillende werk
tuigen en springen we elkaar bij waar dat kan
en nodig is. Voor de rest heb ik een goede
basisinventaris en verder klaren we veel arbeid
gezamenlijk met de loonwerker. Misschien dat
ik in de toekomst wel zelf het spuiten voor mijn
rekening neem. Ach en in de loop der tijd ve
randert er toch wel het een en ander. Ik heb net
gezegd dat ik een opslagplaats ga bouwen voor
zo'n 130 ton aardappelen. Ik zal misschien
proberen meer aardappelen te verbouwen. Ik
heb daarvoor nu al een boxenvuiler en tran
sportband aangeschaft.
Toch staat in de toekomst ook voor Kees de
bedrijfsovername nog voor de deur. In feite
kun je spreken van een eigen bedrijf, maar er
—heeft nog geen echte overname en financiële
afwikkeling plaatsgevonden. Voor mezelf heb
ik 10 ha eigendom. Die grond hebben we nu
zo'n tien jaar geleden gekocht. Voor een
krankzinnige prijs, riep toen iedereen. Ik weet
nog goed dat de boekhouder zei: man nooit
kopen, dat kost je geld. Later sprak ik er nog
met de notaris over en die zei; man koop on
middellijk die grond want 't wordt toch alleen
maar duurder. Ik heb het gedaan en nou ja, je
kent de prijsontwikkeling, 't Is nu goedkope
grond. Daarom heb ik er wel eens spijt van dat
ik destijds niet meteen "Bouwmanslust" heb
kunnen overnemen, 't Wordt nu een heel an
dere zaak!
(augustus 1978)
13
