Een fleurige gevel,
een heel jaar lang
1
w at later in het voorjaar begroeten we de Clematis montana,
een ontstuimige groeier die met haar rose bloemen op flinke
oppervlakten de romantiek kan doen herleven. De kultivars
"Rubens" en "Tetrarose" hebben wat donkerder gekleurde sa-
tij nrose bloemen.
Koeien, kokospalmen,
bananenplanten en mangobomen
G evelplanten zijn sfeermakers bij uitstek. Onmisbaar, zelfs aan het kleinste optrekje. Te weinig wordt er gebruik
gemaakt van die planten die koude kale huizen transformeren in vriendelijk ogende bouwwerkjes, die grauwe buurten
hartverwarmend opvrolijken en die ieder gelijkvormig rijtjeshuis een heel eigen gezicht kunnen geven. Gevelversierders
zijn er in overvloed. Als we willen kan onze gevel een jaar lang de drager zijn van elkaar opvolgende kleurbrengers.
I n de zomer hebben de gevelversierders het meeste te bieden.
Leirozen met gele, rose en rode, grote of kleine al dan niet
geurende bloemen. De grootbloemige clematishybriden in alle
kleurschakeringen van rose-rood, blauw-lila-paars en wit. De
welriekende kamperfoelies met hun goudgele, geelrode, oranje
en violet-rode kleurnuances.
I n de winter, wanneer de plantenwereld eigenlijk geacht wordt
uit te rusten van de vermoeienissen des levens, zijn er een paar
plantesoorten die omwille van wat bloemenvreugde in die don
kere tijd overwerk verrichten.
D e Kenyaanse boer Johnson-Ade-Öoyo die door de Zuidelijke Landbouw Maatschappij
financieel wordt geholpen om zijn landbouwbedrijf te ontwikkelen heeft niet zo lang geleden
een viertal koeien gekocht. Nu zijn het geen zwartbonte Friezen geworden want hij is een
beetje bang dat dergelijke juffertjes van geselekteerde huize het toch barre hete klimaat van
de kustvlakte bij Kipini waar zijn bedrijfje ligt moeilijk kunnen verdragen. Wel is het nu een
kruising geworden tussen Jersey en Sahiwal, daaruit krijg je een robuuste koe, die weliswaar
niet die hoeveelheid melk produceert als de Friezen maar wel een betrouwbare produktie
garandeert met een minimale kans op allerlei kwalen. Wil je trouwens de koeien in de tropen
gezond houden dan zal je ook bij kruisingen de nodige maatregelen moeten nemen. Zo
krijgen de koetjes twee keer in de week een chemische behandeling tegen teken.
J ohnson gaat er wel een gemengd bedrijf van maken want hij
denkt net eender als grootvader zaliger, die altijd zei als je met
meerdere knuppels gooit is er altijd wat raak. Op een gedeelte
van zijn grond waar hij enige tijd geleden de oorspronkelijke
begroeiing van heeft ontworteld heeft hij nu kokospalmen
geplant. Dat wordt wel een poosje wachten eer hij daarvan de
eerste noten gaat plukken, meestal schommelt dat zo rond de
zeven jaar. Maar ben je eenmaal aan het plukken dan kun je er
ook wel een jaar of dertig tegenaan. De palm wordt steeds hoger
en op den duur moetje een behendig klimmer worden. Tegen
woordig hebben ze echter ook al laagstam variëteiten. Op een
ander stukje van zijn grond heeft hij bananen geplant. Dat is
echt een gewas voor mensen met minder geduld want na het
inplanten van de nieuwe stomp, komt er na een paar dagen al
een schitterend vers blad tevoorschijn, na iedere veertien dagen
komt er dan wel een bij, en gemiddeld na een maand of tien tot
een jaar kan de tros met bananen worden gesneden. Dan heeft
J ohnson-Ade-Doyo gaat de vier melkkoetjes financieren met
het Z.L.M. geld en zo zal hij straks andere dingen op zijn bedrijf
betalen uit de gelden die U met zijn allen hem schonk Ach U
moet niet denken dat alles daar in een oogwenk optimaal gere
geld zal zijn. 't Heeft zijn tijd nodig, het tempo is nog niet zo
ijlings als in onze streken. De pont over de Tana Rivier wordt
nog steeds met de hand getrokken en veel meer dan drie vehi
kels tegelijk kunnen er niet op. Er zal nog heel veel water door
die rivier moeten stromen eer zo'n gebied in onze ogen bij de tijd
is.
Klim- en leiplanten
In de winter
Voorjaar
Zomer
Het vroege voorjaar
Z.L.M.-Kenya projekt
M. van Wezel.
C.J. Nouse Be\eland B.\
O nder gevelplanten verstaan we al die planten die zonder of
met zekere hulpmiddelen langs de gevel kunnen worden geleid.
De klimplanten die zichzelf aan de muur hechten, de klim
planten die windend of rankend zoeken naar wat houvast en de
planten waarvan de meestal lange, meer of minder soepele
twijgen met diverse handgrepen aan de muur worden bevestigd.
In de kwekerskatalogi vinden we ze meestal onder de rubriek
klim- en leiplanten. Gevelplanten zijn er met fraaie bloemen,
met kleurige bladeren of vrolijke bessen. Er zijn er die in de
winter groen blijven en er zijn er die in de herfst met gloedvolle
kleuren hun blad verliezen.
Voor de bescheiden plaatsjes heeft moeder natuur in nauwe
samenwerking met de altijd vindingrijke kwekers gezorgd voor
bescheiden groeiers, maar ook indrukwekkende grote muur
vlakken en alles wat daar tussen zit kunnen voor een luttel
bedrag vriendelijk worden gestoffeerd. Zelfs in moeilijke situa
ties is voorzien. Gevels in de zon of gevels in de donkere scha
duw, steeds kan voor een passend produkt worden gezorgd. Bij
voorbaat is tegemoet gekomen aan ons verlangen om een heel
jaar lang iets fleurigs aan de gevel te hebben.
Sommige soorten beschikken over prachtige bloemen.
Een heel andere verschijning is de al in maart-april bloeiende
Clematis alpina. Deze rankende, bescheiden en bevallig groei
ende clematissoort heeft lieftallige klokvormige bloemen in een
zacht blauwe kleur. Aan wat gaas of lijntjes puntdraad heeft ze
uitstekend houvast.
In mei-juni zijn er de geurende guirlandes van de blauwe regen
of Wisteria sinensis. Fraaie trossen licht geurende blauw-vio-
lette bloemen omkransen dromerig de gevel. De slingerende,
windende stengels kunnen in één jaar wel vier meter lang wor
den. De blauwe regen houdt van een koele en weinig kalkrijke
groeiplaats.
Voor de noordmuren is er de klimhortensia Hydrangea petiola-
ris die met haar witte bloemschermen wat licht brengt in de
duisternis van gevels in de schaduw.
In de volgende aflevering noemen we de belangrijkste
zomerse gevelversierders bij naam en maken dan ook
de rest van het jaar rond.
De winterjasmijn Jasminum nudiflorum bloeit zolang het niet
vriest van december tot april met helder gele bloemen aan fris
groene takken. De lange slappe takken leiden we langs de gevel
en na de bloei snoeien we het teveel aan takken weg.
In januari-februari vergast de Chimonanthus praecox of vroeg-
bloeiende specerijstruik ons op geel-purper gevlekte bloemen
die aan de schoonheid van de bloem nog eens een heerlijke geur
toevoegt. De wat stijve Chimonanthus binden we aan een aan de
muur bevestigd rekwerkje op.
Dat zelfde kunnen we ook met de Forsythia suspensa. De slappe
takken van deze in februari-maart bloeiende forsythia soort
laten zich uitstekend leiden. In tegenstelling tot zijn later bloei
ende soortgenoot zijn de bloemen klein, lieflijk en zacht geel.
Deze oude gevel met planten nog in winterse rust.
B ehalve als gewone tuinheester laten een aantal vormen van
de sierkwee met hun meestal helderrode bloemen zich ook een
positie als gevelplant graag welgevallen. Afhankelijk van een
meer of minder fors groeiend type kan met beperkte middelen
de plant langs de gevel worden geleid.
hij ook nog een hoek ingeplant met mangobomen. Ook weer iets
van een lange aanloop, een jaar of zeven moet je er wel voor
uittrekken, Maar dan ben je ook voor generaties gelijk in de
schaduw. Zo'n boom groeit uit tot een kolossale reus met een
dikke stam en brede lange takken die tot vijf en twintig meter
hoogte kunnen reiken. Heerlijke vruchten komen er aan die in
het seizoen gemakkelijk verkopen. Ook in onze Nederlandse
winkels zijn ze regelmatig te koop dikwijls voor drie gulden of
meer per stuk.
Wist U dat b.v. de routes waarlangs de slaven in Tanzania
vroeger werd gedreven overal begroeid zijn met mango bomen.
Deze gevangen genomen Afrikanen namen vaak mango's mee
voor onderweg, want zo'n vrucht is eten en drinken tegelijk. De
pitten werden achteloos weggegooid. Sommige van die pitten
kregen kans om te kiemen en wisten droge en natte perioden te
doorstaan en hun statige aanwezigheid siert nog steeds het
landschap.
Johnson is nu in de gelegenheid om het tempo te versnellen
en zijn aktiviteiten kunnen overslaan op de anderen en een
begin zijn tot de verdere ontwikkeling van het land, waarbij nog
lang niet het zuiver materiële op de voorgrond staat maar wel de
uitbanning van honger, ziekte en onwetendheid.
De jonge kokospalmen die je voor een paar shilling koopt zijn
ingeplant op Johnson's land, het is te hopen dat een rijke oogst
wacht
5
