Nieuwe groentegewassen"
B. Baijense
2. Enkele gegevens per teelt
X. X v
- s';',s7£y.
Samenvatting
4
3. Nieuwe teelten
4. Teelten in een hernieuwde
belangstelling
Teeltkalender (nieuwe
groentegewassen onder g
Recept bij: Nieuwere groentegewassen
F F
Konsulentschap voor de Tuinbouw
"Zuid-West Nederland"
Bij de Nederlandse glastuinbouw bestaat een toenemende belangstelling voor nieuwere
gewassen. Het "nieuwe" van deze gewassen is soms maar betrekkelijk. Sommige gewas
sen werden tientallen jaren geleden ook al geteeld maar dan in zeer bescheiden mate.
De reden van deze sortimentsverbreding zijn:
meer moeilijkheden bij "de grote drie" (tomaten, komkommers en sla)
meer vraag van de konsument naar andere produkten
veilingen stimuleren deze teelten om zelf een bredere sortimentsaanbieding te krijgen
van produkten
meer kontakten met andere landen waar andere produkten worden geteeld.
Een teelt als paprika kunnen we eigenlijk al
geen kleine teelt meer noemen. Ook is er een
hernieuwde belangstelling voor teelten die we
al jarenlang telen en zijn er nieuwe ontwikke
lingen aan de gang bij deze teelten.
Verder wordt er nog steeds gezocht naar nieu
we teelten in het buitenland wglke ook even
tueel in Nederland geteeld zouden kunnen
worden na eventueel kruisingswerk.
In tabel 1 hebben we een aantal gegevens bij
elkaar gebracht betreffende zaai- plant- en
oogsttijd, zaadhoeveelheden, opbrengsten en
plantafstanden. Verder volgen wat gegevens
per teelt. Tenslotte noemen we nog wat nieu
were teelten en teelten waar een hernieuwde
belangstelling voor bestaat.
Voor Ijsbergsla kan men ongeveer hetzelfde
schema aanhouden als van gewone sla. Wel
duurt de opkweek en de teelt iets langer.
Aubergine: Oppervlakte 34 ha, handelswaarde
12 mill. gld.
Zowel stookteelt, hete lucht- en koude teelt.
Export (80%) naar West-Duitsland. Teeltge-
bied: Zuid-Holland glasdistrikt. Energiege
bruik als tomaten.
Gevoelig voor Veticillium spp (slaapziekte).
Gebruikt worden selekties uit het ras Lange
Violette n.l. Claresse (Leen de Mos), Poeldijk's
Glorie (Nederlandse Zaadcentrale), Radja
(Rijk Zwaan) en Vedette (Pannevis).
Bleekselderij: Oppervlakte enkele ha, han
delswaarde 125.000,— -ƒ 175.000,—
Teeltduur 2 - 3 maanden. Energiegebruik iets
hoger dan van sla.
Gevoelig voor rand.
Rassen: Géant doré améliore (Frans ras),
Goudgele zelfblekende (meerdere Firma's).
Chinese kool: Oppervlakte 5 ha. Teeltduur:
8 weken.
Energiegebruik iets hoger dan van sla. Gevoe
lig voor schieten en rand. Tot nu toe is veelal
gebruik gemaakt van selekties uit de Canton-
ner Witkrop n.l. Granaat en Torpedo.
De laatste jaren is er belangstelling voor Ja
panse rassen: Hagooka Early en W.R. 60 days.
Courgette: Oppervlakte enkele ha. Teelt is nog
in experimenteel stadium. Rassen: Elite (Pan
nevis) en Green (v.d. Berg).
Koolrabi: De oppervlakte is 60-70 ha. Han
delswaarde 5-6 milj. gld. De teelt komt vooral
voor in Limburg. De teelt vraagt relatief veel
energie. Rassen: Primavera Weiss (Nunhem),
Prinovit (Nunhem) en Trero (meerdere fir
ma's).
Knolvenkel: Oppervlakte enkele ha. Teelt is
nog in een experimenteel stadium. Gevoelig
voor schieten.
Rassen: Silberball (Pannevis), Wadenswiller
(Pannevis), Perfection (Pannevis) en Latina
(Clause).
Paprika: Oppervlakte 250 ha. waarvan 160
vroege stook, 10 ha koude teelt en 80 ha herfst-
teelt. Produktiewaarde 50 milj. gld. De teelt
komt vooral voor in het Zuid-Hollands glas
distrikt. Het percentage dat groen geoogst
wordt is 65%. In 1977 zijn voor het eerst gele
rassen geteeld.
Tomatenmozaïekvirus is een probleem. Vraagt
iets meer energie dan tomaat maar minder ar
beid.
Rassen: Bell Boy (Amerikaans ras), Selekties
uit de Propa n.l. Rumba (Rijk Zwaan), Pro-
penza (Enza) en Deltana (Van den Berg). Van
de gele paprika zijn eigenlijk nog geen ge
schikte rassen.
Spaanse peper: Oppervlakte 5 ha. Vraagt
evenveel energie als tomaat.
Bij de veredeling wordt gewerkt aan virusre
sistentie en aan zelftoppende typen voor een
malige oogst. Een der meest gebruikte selekties
uit de Westlandse Lange Rode is Kreta (Leen
de Mos).
Ramenas: Oppervlakte 10 ha. Vraagt onge
veer evenveel energie als sla. Wordt geteeld in
Limburg en 's-Gravenzande.
Ras: Rex (Royal Sluys).
Spitskool: Oppervlakte 5 ha. Vraagt weinig
energie.
Als rassen worden gebruikt selekties uit de
Eersteling, Raket (Jacob Jong), Spiko (Gebr.
Broersen) en Hispi (Jacob Jong).
Ijsbergsla: Oppervlakte 5 ha. Wordt geteeld
in 's-Gravenzande. Teeltduur iets langer dan
van botersla. Vraagt ongeveer evenveel energie
als botersla. Ijsbergsla is vatbaarder voor
droogrand en aanslag.
Gewas knolvenkel op Tholen.
Knolvenkel in de kist.
- «I»
Thoolse belangstelling voor paprika.
Bij de Nederlandse glastuinbouw be
staat, door nieuwe gewassen en nieuwe
mogelijkheden met bestaande teelten,
een grotere belangstelling voor verbre
ding van het sortiment.
Uit het oogpunt van risikospreiding is dit
een goede zaak. Hoewel we niet alle
produkten in Nederland moeten probe
ren te telen is het ook weer niet nodig dat
de belangstelling alleen uitgaat naar "de
grote drie". Er zijn meer mogelijkheden.
Chinese kool.
Rassen: Cristallo (v.d. Berg), Fortessa (v.d.
Berg).
Ter vergelijking:
ha ml.gld. ml.kg. af stuks
export
Tomaat 2900 470 350 kg. 80%
Kommommer 1330 220 700 st. 80%
Sla 1500 160 515 st.
Er zijn ook nog teelten waarvan men zich zou
kunnen afvragen of ze mogelijkheden bieden.
Een scheiding is moeilijk te trekken. Knolven
kel zou men hier ook bij kunnen noemen.
Enkele teelten willen we noemen:
Chinese spinazie (Amaranthus), bladgroente
lijkend op postelein.
Bindsla, bladgroente verwant aan kropsla.
Watermeloen, groter dan gewone meloen, wa
terig en flauw van smaak.
Kussa, gele komkommerachtige vrucht als
gourgette.
Katjang idjoe, gekiemde bonen voor Chinees-
Indische gerechten.
Suikermais, mais waarvan kolven (niet volledig
rijp) gegeten worden.
Wortelpeterselie, peterselie waarvan de wortel
gegeten wordt.
Broccoli, bloemkoolachtig gewas met groene
bloemstengels.
Patinaak, gewas waarvan wortel gegeven wordt
als peen.
Artisjok, omwindselblaadjes van de bloeiwijze
worden gegegen.
Radijs, jaarrondteelt met o.a. belichting.
Tomaten, meerhokkige z.g. vleesrassen.
Witlof, waterkuituur, toenemende vraag voor
export.
Andijvie, jaarrondteelt.
Asperge, glasteelt.
Prei, glasteelt.
Snijboon, stookteelt.
Meloen, betere rassen.
Wortel, herfstteelt.
Tuinkers, wordt in papieren bakjes onder glas
geteeld.
gewas
zaaid.
plantd.
oogstd.
opbr./100
plantafst.
m2
in cm
Aubergine
20/10
5/1
vanaf 20/3
1800 kg
107 x 65
15/11
1 /2
vanaf 5/4
1700 kg
107 x 65
15/2
15/4
vanaf 10/6
600 kg
107 x 60
25/5
1/7
vanaf 10/8
500 kg
107 x 60
Bleeksel
2/1
I /3
vanaf 1/5
1500 st.
20x30
derij
30/6
lS/8
15/10-30/12
950 st.
30x30
Chinese
1/1
5/2
1 /4
650 kg
35x35
kool
1 /3
25/3
1/5
850 kg
35x35
Courgette
1 /3
1 /3
vanaf 15/4
35 st.
160x75
Koolrabi
20/11
10/1
vanaf20/3
1800 st.
25x25
1/1
15/2
vanaf 15/4
1500 st.
25x25
'1 /2
15/3
vanaf 10/5
1400 st.
25x25
Knolvenkel
15/11
15/12
vanaf 25/3
1500 st.
30 x 16,5
1/7
Vs
vanaf 15/10
900 st.
50x20
Paprika
1/10-
1/12-
vanaf 5/3
1500 kg
80x43
20/10
10/1
25/10-
20/1-
vanaf 5/4
1400 kg
80x43
1/11
1 12
10/5 -
1/7-
vanaf 10/9
350 kg
80x45
5/6
20/7
Gele
als
paprika
vorige
Sp. peper
20/10
1/11
vanaf 20/9
750 kg
80x35
1 /4
1/6
vanafF5/9
300 kg
80x35
Ramenas
15/1
ter pl. zaaien
15/3
1700 st.
25x20
15/2
ter pl. zaaien
1 /4
1400 st.
25x25
Spitskool
15/10
jan.
apr.
250 st.
40x40
Ijsbergsla
18/1-24/2
1 /4 -25/4
1 /3-10/4
25/4-30/5
1100 st.
25x30
1,5 gr.
2 gr-
1,5 gr.
8 gr.
120
15
10
10
20
15
3
gr-
zaden
gr-
gr-
gr-
gr-
gr-
gr-
3 gr.
3 gr.
4
4
50
50
5
pillen
gr-
gr-
gr-
gr-
gr-
Koolrabi is een koolsoort, maar uiterlijk
heeft het er weinig mee te maken.
Het is een knolgewas, wit groen en zeer
smakelijk.
Ook de bladeren kunnen, fijngehakt goed
gebruikt worden als garnering en in de soep
doen ze het voortreffelijk. Ze zijn zeer rijk
aan mineralen en vitamine-C, gemakkelijk
schoon te maken. De bladeren afbreken, de
jonge bewaren, en de knol schillen als een
aardappel. Zowel rauw als gekookt zijn er
vele toepassingen.
Meestal zijn ze in de maanden maart, april,
mei en juni te krijgen.
Gekookte koolrabi heeft de smaak van
bloemkool. Rauw ongeveer van selderij.
Hierbij één van de vele toepassingen
Koolrabi gevuld met gehakt 6 koolrabi;
200 gram mager gehakt; 1 fijngehakte ui; 4
tomaten, peper, zout en 1 eetlepel fijnge
hakte bladselderij.
De koolrabi wassen, schillen en het dek
seltje afsnijden, daarna voorzichtig de
koolrabi uithollen. Het uitgeholde vruch
tenvlees fijnhakken.
Het gehakt met de peper, de gehakte ui, het
vruchtenvlees en de selderij vermengen plus
het zout.
Met dit mengsel de koolrabi vullen. Zet ze
in een ingevette vuurvaste schaal, voeg daar
de in stukken gesneden tomaten en iets wa
ter toe.
In een matig hete oven 35 minuten stoven
Meloen, betere rassen?
19
