w ij ontvingen onlangs het 44e jaarverslag van het CLO-Instituut voor de Veevoeding "De Schothorst". Dit bekende
instituut is in de zomer van 1978 overgeplaatst naar O. Flevoland, nabij Lelystad, waar in een nieuwe vestiging de
aktiviteiten onverminderd worden voortgezet. Het nieuwe instituut beschikt thans over 'n moderne proefakkommodatie
waarbij de zeugen- en melkveestapel vrij aanzienlijk zijn uitgebreid. Voor het ontvangen van exkursies zijn in de nieuwe
gebouwen speciale, zeer doelmatig ingerichte voorzieningen getroffen.
Jaarverslag1977/1978 van het CLO-Instituut
voor de Veevoeding "De Schothorst"
D e CLO-mengvoeders moeten bij kontrole voldoen aan be
paalde zeer stringente normen. Hiermee kan worden vastgesteld
of de gebruikte grondstoffen op werkelijke voedingswaarde zijn
gewaardeerd en tevens of de dosering en menging daarvan
korrekt is uitgevoerd. Er wordt ook op toegezien dat de pro
centuele samenstelling bij de mengvoederleverantie duidelijk
wordt vermeld.
D e Schothorst hecht er veel waarde aan dat de uitkomsten
van het onderzoek en de kontrole op de kwaliteit van de meng
voeders in brede kring bekend worden. Daartoe werden in het
afgelopen boekjaar een 36-tal publikaties, circulaires en artike
len geschreven ter informatie van de koöperaties, voorlichters,
dierenartsen en de landbouwpers. Het jaarverslag zelf bevat
bovendien de samenvattingen van een 12-tal proefverslagen.
Door middel van lezingen op studiedagen voor veehouders en
voorlichters, het bezoeken van veehouderijbedrijven en de ont
vangst van exkursies wordt het kontakt met de praktijk onder
houden. Dit bevordert de noodzakelijke wisselwerking tussen
onderzoek en praktijk, waaraan "De Schothorst" al zoveel jaren
met sukses vorm geeft.
Internationale Trekpaardenkeuring IJzendijke 3 maart a.s.
H et zal in de geschiedenis van de paardenfokkerij nog
niet dikwijls zijn voorgekomen dat een trekpaardenkeuring
georganiseerd werd door een streekmuseum. Toch gaat dit
nu gebeuren en wel op ZATERDAG 3 MAART a.s., in
IJzendijke. Hoe is dit tot stand kunnen komen?
Inscharingsvoorwaarden
Rundvee 1979
Koolmonoxyde
vergiftiging
in kraamstallen
Op zaterdag 4 maart 1978 werd door het streekmuseum
"West Zeeuws Vlaanderen Presenteert" te IJzendijke een
reünie van trekpaardenfokkers georganiseerd. Aanleiding
was de onthulling van het hoofd van de aan velen bekende
trekpaardhengst"Bart van Wijngaarden" in het streekmu
seum.
De achtergrond hiervan was weer de wezenlijke betekenis
van het trekpaard destijds in ons gewest (West Zeeuws
Vlaanderen) en de belangstelling welke ons streekmuseum
altijd al gehad heeft voor de trekpaardenfokkerij, (Foto's,
hoefijzers, tuig, literatuur enz.te onderstrepen.
Nog één keer
O nder groot enthousiasme werd tijdens bovengenoemde
reünie afgesproken om nog één keer de sfeer van een echte
trekpaardenkeuring op de markt van IJzendijke te laten her
leven. De markt van IJzendijke, waar vroeger tijdens de talloze
keuringen vele beroemde trekpaarden draafden, is als excerci-
tie-terrein aangelegd door Prins Maurits en heeft, wonder boven
wonder, door de eeuwen heen zijn uiterlijk behouden. Als het
ware wachtend op de internationale keuring, hommage aan het
verleden op 3 maart a.s. Vanwege de Gemeente Oostburg, de
stamboeken en de Nederlandse en Belgische fokkers werd alle
medewerking toegezegd.
Inmiddels werd een Ere-Comité aangezocht, een regelings
kommissie benoemd, juryleden gevraagd, baankommissarissen
en een "knokploeg" voor de goede gang van zaken. Een kun
stenaar is gevraagd de prijzen te vervaardigen. Maar het aller
belangrijkste: Reeds 78 paarden werden schriftelijk opgegeven.
Spektakulair zijn de komst van Nederlands Nationaal kam
pioen hengst 1978 "Horizon Tersaet" de reserve Nederlands
kampioen merrie 1978 "Fanny van Ganshoren", de Belgische
Nationaal kampioene 1975 "Mina van Ophasselt" en de Ne
derlands Nationaal kampioene 1974 "Beatrix van Malland".
De aanwezigheid van de Bavaria-bierwagen van de Heer J.M.
Smits uit Nuenen (N.Br.), getrokken door 6 van zijn beste mer
ries, zal door het publiek ongetwijfeld zeer op prijs worden
gesteld. Aan de informatie en uitleg aan het publiek zal overi
gens alle aandacht worden besteedt. Rene de Milliano uit
Oostburg (90 jaar) en Leon Lanckriet uit Knokke (85 jaar)
hebben zich bereid verklaard te fungeren als Ere-keurmeester en
arbiter.
's Avonds is in hotel "Hof van Koophandel" Markt 23 te IJzen
dijke een feestelijke reünie georganiseerd. Een ieder die het
trekpaard een warm hart toedraagt en een ouderwets-gezellig
feest wil meevieren is hier welkom.
Mengvoederomzet
In het boekjaar 1977/1978 steeg de CLO-mengvoederomzet
met 4,5% tot ruim 6,5 miljoen ton. Tegenover een geringe daling
van de omzet aan rundveevoeders met 1,5% als gevolg van de
betere ruwvoervoorziening t.o.v. het vorige boekjaar, steeg de
omzet aan varkens- en pluimveevoeders met resp. 8,8% en 7,3%.
Van de 111 aangesloten zelfmengende koöperaties produceer
den de grootste negen verehigingen 61,1% van de totale omzet
aan CLO-mengvoeders. Het vertrouwen van de Nederlandse
veehouders in de CLO-mengvoeders komt o.m. tot uiting in de
toename van het koöperatieve aandeel in de landelijke meng
voederomzet van gemiddeld 0,6% per jaar gedurende de laatste
11 jaren. De verschuiving van meelvoeders naar geperste voe
ders zette zich ook dit jaar weer door. Het percentage geperste
voeders steeg nl. van 75,9 tot 77,1%. Eind 1978 is het Land-
bouwkwaliteitsbesluit Gemedicineerd Voeder in werking ge
treden. Een van de belangrijke voordelen van de nieuwe rege
ling is, dat bepaalde gemedicineerde voeders in voorraad kun
nen worden gemaakt, zodat deze ook sneller aan de veehouders
kunnen worden geleverd en met minder stagnatie van het pro-
duktie-proces in de fabriek.
Onderzoek
O ndanks de beperkingen die de overplaatsing van het insti
tuut naar Lelystad voor het onderzoek met zich meebracht kon
toch nog een vrij uitgebreid proevenprogramma worden afge
werkt. De proeven zijn sterk gericht op de praktijk en op de
verbetering van de normen waaraan de CLO-mengvoeders
moeten voldoen. Waarnemingen aan de dieren zelf zijn daarbij
onmisbaar. Het instituut beschikt daartoe o.m. over een labo
ratorium waar naast onderzoek van voeders, mest, urine, bloed,
organen etc. ook de stofwisselingsprocessen van het levende dier
op zogenaamde balanskooien nader kunnen worden bestu
deerd.
Bij de rundveevoeding werd het onderzoek naar de oplosbaar
heid van ruw eiwit in mengvoedergrondstoffen voortgezet,
waarbij gebruik wordt gemaakt van koeien die zijn voorzien van
een pensfistel. De vraag naar de bruikbaarheid van gehakseld,
met loog behandeld stro in volledige voeders werd nader on-
Veel voorwerpen in het streekmuseum herinneren aan het paard.
Programma:
Het programma van de internationale trekpaardenkeuring is als
volgt:
9.00 uur: Aankomst van de paarden.
10.00 uur: Aanvang van de keuringen.
14.00 uur: Toespraak door de Heer Burgemeester van Oostburg;
Spelen van de volksliederen; Aanvang van de demonstraties,
uitroepen van de internationaal kampioen hengst en de inter
nationaal kampioen merrie, show en défilé.
16.00 uur: Einde van de evenementen op de markt.
16.30 uur: Ontvangst door het Gemeentebestuur van Oostburg
in het Streekmuseum. Prijsuitreiking.
18.00 uur. Aperitief in hotel "Hof van Koophandel".
19.00 uur: Gezamelijke maaltijd.
Tot besluit nog enkele opmerkingen:
Opgave van paarden blijft mogelijk. Schriftelijk aan:
H.H.F.M. van de Vijver, Postbus 18 4515 ZG IJzendijke of
telefonisch: 01176-1388.
Ook bij minder goed weer gaat het evenement onverkort
door.
Een ieder is op zaterdag 3 maart a.s. hartelijk welkom in
IJzendijke.
Het kan een unieke internationale trekpaarden-konfrontatie
worden op hoog niveau! Wij hopen van harte dat na afloop ieder
zal beamen: HET TREKPAARD HOUDT HET VERLEDEN
LEVEND.
(Pol van de Vijver; voorzitter Streekmuseum)
derzocht bij de opfok van kalveren. Bij de mestvarkens vormde
de behoefte aan de aminozuren methionine (in het bijzonder de
bruikbaarheid van synthetische methionine) en lysine - de laat
ste bij beren - een belangrijk thema van onderzoek. Helaas is de
verwachting dat de export van berevlees binnen de EEG spoe
dig zou worden vrijgegeven, niet in vervulling gegaan.
Veel aandacht kreeg ook de samenstelling van de voeders voor
jonge biggen. Hierbij werd in de opfokkorrel de aard en hoe
veelheid vet uitgebreid getest; in het baby-biggenvoer kreeg het
aardappeleiwit als vervanger van ondermelkpoeder en het ef-
fekt van fumaarzuur uitgebreide aandacht. Om de processen die
zich in de maag afspelen, beter te leren kennen is op het instituut
een begin gemaakt met een onderzoek, waarbij jonge biggen
worden voorzien van een maagfistel.
De volledige of gedeeltelijke vervanging van graan door bij-
produkten in de voeders voor legkippen en slachtkuikens kreeg
eveneens veel aandacht. Dit onderzoek kan van veel belang zijn
met het oog op de toekomstige ontwikkelingen op de grond-
stoffenmarkt.
Mengvoederkontrole
Bij de mengvoedergrondstoffen is veel aandacht besteed aan het
aflatoxinegehalte, met name in babassu-, kokos- en macoja-
schilfers. De kwaliteit van Amerikaans luzernemeel en van
technische vetten bleek nogal veel te wensen over te laten. Do
seer- en mengapparatuur zijn aan slijtage onderhevig. Het blijkt
dat een regelmatige kontrole op het gehele bereidingsproces,
zoals deze door het CLO-Instituut wordt uitgeoefend, ernstige
afwijkingen in de mengvoeders kan voorkomen. Zoals bekend
hebben we in ons land geen overheidskontrole op de kwaliteit
van mengvoeders. Het verslag geeft een uitgebreide opsomming
van de afwijkingen, die bij de mengvoederbereiding werden
gekonstateerd.
Voor het inschaarseizoen 1979 zijn dezelfde voorwaarden van
toepassing als die welke in 1978 van kracht waren.
Voor inscharingen van uitsluitend niet drachtig jongvee wordt
alleen vereist, dat de ingeschaarde runderen met inschaarfor-
mulier worden ingeschaard.
Deze inschaarformulieren kunnen door de bedrijfsvoorlichters
worden afgegeven voor runderen, welke afkomstig zijn uit
abortus-Bang vrije, TBC vrije en tegen mond- en klauwzeer
geënte rundveebeslagen.
De in te scharen runderen behoeven derhalve voor de inscha-
ring niet persé aan een bloedonderzoek te zijn onderworpen.
Voor het inschaarseizoen 1979 gelden de navolgende bepalin
gen:
1Inscharing van drachtig jongvee is verboden.
2. Inscharing van rundvee zonder inschaarformulier is even
eens verboden.
3. Runderen, verblijvende in een inscharing van uitsluitend
gust jongvee, mogen na 1 juli 1979 gedekt of geïnsemineerd
worden.
4. Inscharingen van runderen, afkomstig van maximaal 6 be
drijven, kunnen voor ontheffing van het onder 1 gestelde
verbod in aanmerking komen. De houder van een dergelijk
inschaarbedrijf dient bedoelde ontheffing schriftelijk aan te
vragen bij de Gezondheidsdienst voor Dieren in Noord-
Brabant, Molenwijkseweg 48, Boxtel.
5. Voor de bij inscharing benodigde inschaarformulieren die
nen betrokkenen zich tijdig tot de bedrijfsvoorlichter te
wenden. Deze formulieren dus niet bij de Gezondheids
dienst te Boxtel aanvragen.
6. Na inscharing moeten de inschaarformulieren bij de houder
van het inschaarbedrijf ter inzage liggen.
7. Bij inscharing buiten de provincie Noord-Brabant moet
voldaan worden aan de door de Gezondheidsdienst in die
provincie te stellen voorwaarden.
In voorgaande jaren kwam dit probleem slechts enkele keren
voor. De laatste winterweken komt het evenwel vrij regelmatig
voor. De schade op het individuele bedrijf kan erg groot zijn.
Wat is er te zien?
De meeste hoogdragende zeugert die in de kraamstal komen,
werpen op normale tijd doodgeboren biggen. Soms zijn er enkele
biggen levend die dan vlak na de geboorte sterven. Dit kan bij
een groot aantal opeenvolgende tomen geschieden; onlangs nog
waren het 13 tomen op één bedrijf!!
De biggen zijn gewoon "vers"; er zijn geen mummies oï rotte
vruchten. De zeugen zelf zijn niet ziek; hooguit iets lusteloos.
Hetzelfde geldt voor de oudere biggen in dezelfde ruimte.
Soms is ook de verzorger, wanneer hij wat lang in de stal is, wat
misselijk of heeft hoofdpijn.
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van dit probleem is gelegen in slecht brandende
gaskappen. Door onvoldoende gas en/of luchttoevoer in kom-
binatie met slechte versleten gaskappen is er sprake van een
onvolledige verbranding. Hierdoor ontstaat "kolendamp". Dit
is een erg giftig gas wat reukloos is. Het probleem komt daar
door onverwacht en heeft een fataal karakter. Door het koude
weer en de hoge stookkosten gaat men minimaal ventileren of
ventilatoren stil zetten. Ook de slechte gassen blijven dan in de
stal. Het probleem komt niet voor bij centrale verwarming,
vloerverwarming en elektrische biggenlampen.
Wat is er aan te doen?
In voorkomende gevallen is het raadzaam de volgende punten
aandacht te geven:
1) Zijn de stofkapjes regelmatig schoongemaakt?
2) Worden de gaskappen regelmatig met hoge druk (kompres-
sor) gereinigd?
3) Zijn de kappen (stenen) door langdurig gebruik niet versle
ten?
4) De luchttoevoer vindt soms plaats van buiten de stal d.m.v.
een apart circuit. Storingen b.v. dichtsneeuwen of slijtage
hiervan geeft onvoldoende lucht voor een volledige ver
branding.
5) Kombinaties van de van 1 tot 4 genoemde punten zijn mo
gelijk.
6) Hoewel de oorzaak niet weggenomen wordt kan meer ven
tileren verbetering geven.
7) Indien men bevestigd wil hebben of er wel of geen sprake is
van koolmonoxyde kan men dit op laten meten o.a. door de
Gezondheidsdienst.
GEZONDHEIDSDIENST VOOR DIEREN
IN NOORD-BRABANT
Voorlichting
15
