WAAROM H ERA - VLAS?
Voorlichtingsaktie organische stofvoorziening
Slecht werktuigenonderhoud wordt vaak
duur betaald Ing. H.M.J. Smeets,
O
M et name op veeloze akkerbouwbedrijven met een intensief
bouwplan komt deze faktor gemakkelijk in de knel. Extra aan
voer van organisch materiaal moet dan plaatsvinden door aan
koop van dierlijke organische mest, de teelt van groenbemes-
tingsgewassen of het onderploegen van bietenloof en stro.
D e tijd dat een werktuig met één verstelbare sleutel, een
waterpomptang en een hamer gerepareerd kon worden, is
I n het bovenstaande is het grote belang aangetoond van
de teelt van groenbemesters. Ook is gebleken dat de op
pervlakte beteeld met een groenbemester op veel bedrij
ven te laag is. Het Konsulentschap voor de Akkerbouw
en de Rundveehouderij te Goes wil daarom in het ko
mende jaar dit punt extra onder de aandacht van de
akkerbouwers in Zeeland brengen. Hiervoor staan de
volgende aktiviteiten op het programma:
J. Kodde,
mg. F. Vader
HERA is geschikt voor zowel lichte als zware gronden
HERA is vroegrijp, oogstzeker en zeer geschikt voor dauwroten
HERA leent zich uitstekend als dekvrucht
HERA bezit de grootste veerkracht van stro van alle beken
de rassen
HERA heeft een grote stro-stevigheid
HERA geeft gemiddeld de hoogste zaadopbrengst van alle
praktijkrassen en heeft daardoor de hoogte van de
EEG-zaadsteun zeer gunstig beïnvloed.
HERA is het topras voor vezel en zaad en heeft meer dan
50% van het Westeuropese Vlasareaal
Neem geen risico... zaai HERA!
H et opbrengstniveau van de gewassen is van grote in-
\loed op het rendement van een landbouwbedrijf. Een
goede zorg voor grond en plant is dan ook nog steeds één
van de belangrijkste eisen van het goed boer zijn. Met
name op de akkerbouwbedrijven berust een goede grond-
verzorging op een 5-tal pijlers:
1Een goede waterbeheersing. Afvoer van overtollig water
in perioden van overschot en zo mogelijk aanvoer in
perioden van tekort.
2. De voorzieningen van organische stof. Jaarlijks vindt
een afbraak plaats van 2% van de in de grond aan
wezige voorraad. Aanvulling van deze 2% is noodzake
lijk om interen van de voorraad te voorkomen.
3. Een aanvulling van de minerale voedingsstoffen, zoals
stikstof, fosfaat en kali die met de oogst van de gewas
sen aan de grond worden onttrokken.
4. liet op peil houden van de kalktoestand.
5. Een aan grondsoort en gewas aangepaste wijze van
grondbewerking.
Deze faktoren zijn ieder voor zich en in hun onderlinge
samenhang van invloed op de konditie van de grond en op
de groei van de gewassen. De voorziening van organische
stof is echter het grootste knelpunt geworden in de be-
drijfsvoorziening.
De organische stofvoorziening
Door enquêtes, uitgevoerd door het C.A.R. te Goes, is er een
inzicht in de oppervlakte geteelde groenbemestingsgewassen,
ondergeploegd bietenloof e.d. In onderstaande tabel worden
deze cijfers weergegeven uit de jaren 1970, 1977 en 1978.
Oppervlakte groenbemestingsgewassen en ondergeploegd
bietenloof en stro in ha en in van de oppervlakte bouwl
omschrijving
1970
ha
1977
1978
groenbemestingsgewassen 23.242 22
ondergeploegd bietenloof 8.391 8
ondergeploegd stro
groenbemester bieten
loof stro 31.633 30
Bij deze totaaltelling is de oppervlakte stro die in een groenbemester is
gehakseld niet dubbel geteld. Op een deel van de oppervlakte, namelijk
4V is dus groenbemesting sfro toegediend.
ha
ha
16.628
16
17.923
18
12.855
13
17.310
17
1.500
1 Vi
6.680
7
30.983
30
39.063
38
Uit dit overzicht blijkt dat de oppervlakte groenbemestingsge
wassen de laatste jaren belangrijk lager is dan bijvoorbeeld in
1970. Gemiddeld wordt nog niet op de helft van de oppervlakte
van het graan een groenbemester geteeld. Verder blijkt dat de
oppervlakte ondergeploegd bietenloof regelmatig is gestegen. In
1978 is ook de oppervlakte ondergeploegd stro van betekenis
geweest. Bij hogere stroprijzen zal dit weer afnemen.
Deze cijfers geven een gemiddeld beeld. Van streek tot streek en
van bedrijf tot bedrijf zijn er zeer grote verschillen. Gemiddeld
zijn deze hoeveelheden onvoldoende om de bodemvoorraad op
peil te houden. Op veel bedrijven is er dan ook sprake van een
geleidelijke daling van het organische stofgehalte. Een verho
ging van de organische stofaanvoer is in deze gevallen beslist
noodzakelijk om een verdere daling te voorkomen. Vooral een
toename van de oppervlakte groenbemestingsgewassen is
broodnodig.
specialist landbouwwerktuigen bij het Konsulentschap
voor de Rundveehouderij en de Akkerbouw te Waalre
D e onderhoudskosten van werktuigen zijn, net als afschrijving en rente, een deel van de totale werktuigkosten. Dat
deze niet gering zijn weet u, maar dat ze soms even hoog zijn als de afschrijvingskosten geeft te denken. Dit wil zeggen dat
een machine van bijvoorbeeld 10.000,— afgeschreven in 8 jaar, alleen al 1.250,— onderhoud- en reparatiekosten per
jaar vraagt. Jammer genoeg wordt, op veel bedrijven, te weinig aandacht aan het onderhoud besteed, met als gevolg een
hoge reparatierekening. Vaak moeten nog onderdelen worden besteld als de machine al gebruikt moet worden. Vooral bij
de voederwinning of de oogst van akkerbouwgewassen kan dit funeste gevolgen hebben, zeker als het mooie weer maar
kort aanhoudt.
Goed onderhoud garandeert: a. een hogere bedrijfszekerheid; b. een langere levensduur van de werktuigeninventaris; c.
lagere werktuigkosten.
Eerste onderhoud niet uitstellen
nderhoud vraagt tijd. Vaak is deze wel beschikbaar. De
geringe animo of de slechte hulpmiddelen zijn dikwijls de oor
zaak van uitstel of zelfs afstel. U itstel is niet verstandig, want dan
geeft u de beruchte slijtage tijdens de stilstand een kans. Denk
maar eens aan roest en het invreten van de lagers door vervuilde
vetten.
Daarom is het beter om direkt na het gebruiksseizoen de
machine minstens schoon te maken. Aan een niet schoonge
maakt werktuig is het niet prettig werken, bovendien wordt dan
het werktempo ook nog verlaagd. Voor het verwijderen van stof
en modder is een flinke waterstraal van minimaal 10 atmosfeer
wenselijk.
Met een straal uit de waterleidingkraan, van 3 a 4
atmosfeer kan het ook. maar het duurt alleen langer. Voor
hogere drukken zijn aparte pompjes of speciale reinigingsap-
paratuur wenselijk. Vet- en olieresten zijn moeilijker te verwij
deren. maar hiervoor zijn reinigingsmiddelen verkrijgbaar. Na
de vuile plaatsen hiermee ingesmeerd te hebben kunnen ze later
met water worden schoongespoten. Dit schoonspuiten moet bij
voorkeur gebeuren op een plaats waar een goede waterafvoer
aanwezig is.
Nadat de werktuigen gereinigd zijn laat men ze opdrogen. De
blanke delen daarna behandelen met roestwerende middelen.
De lagers mogen niet vergeten worden, want de vervuilde vetten
zouden hun vernietigend werk kunnen voortzetten. Doorsmeren
is daarom noodzakelijk. Ook de olie in de tandwielkasten ver
vangen. Daarom kunnen de machines tijdelijk in de schuur
worden opgeborgen om te wachten op de grote beurt.
Grote onderhoud is vakwerk
A. fhankelijk van de beschikbare tijd, de animo of de aanwe
zige hulpmiddelen, kan het grote onderhoud zelf of door een
mechanisatiebedrijf worden uitgevoerd. De minder vakkundi-
gen kunnen het beter aan de werktuigenhandelaar overlaten.
Deze beschikt over geschoold personeel en is beter op de hoogte
van de zwakkere punten van een machine. Wie het vak uitvoert,
een grondige inspektie van de vitale delen is noodzaak. Veelal is
dit alleen mogelijk na demontage. Versleten onderdelen moeten
uiteraard vervangen worden. Bij twijfel is het wenselijk om toch
direkt tot vervanging te besluiten.
10
Instruktieboekje
I~~I et instruktieboekje geeft meestal voldoende aanwijzigingen
bij de- en montage. Bovendien is hierin een onderdelenlijst
opgenomen, zodat aan de hand van onderdeelnummering de
onderdelen besteld kunnen worden.
Werkplaats - doelmatig gereedschap
Voorlichtingsaktie
Op bijeenkomsten van de Verenigingen voor Be
drijfsvoorlichting en van de Studieklubs zal de bo
demvruchtbaarheid in het algemeen en de teelt van
groenbemesters in het bijzonder door middel van le
zingen onder de aandacht worden gebracht. Op deze
vergaderingen zal o.a. behandeld worden het opstel
len van een organische stofbalans en de teelt van de
gewassen.
Hetzelfde zal-in de loop van het seizoen steeds weer
behandeld worden in artikelen in de landbouwbla
den.
Op enkele plaatsen zullen demonstratievelden wor
den aangelegd met diverse soorten groenbemestings
gewassen. Het doel hiervan is om aan te tonen dat ook
onder de huidige teeltomstandigheden het mogelijk is
om groenbemesters te telen. Eén en ander zal gebeu
ren in samenwerking met de jongeren organisaties.
Er wordt gedacht aan het organiseren van een wed
strijd 'Teelt van groenbemesters". Dit zal georgani
seerd worden in samenwerking met het Z.A.J.K.
Hierover zullen nog nadere mededelingen volgen.
Verder zal op alle mogelijke manieren de aandacht
gevestigd worden op het grote belang van deze zaak.
Resultaten langjarige organische stofproeven
O p diverse plaatsen in Nederland liggen langjarige organi
sche stofproeven waarvan resultaten beschikbaar zijn. Op de
resultaten hiervan zal in het komende seizoen op diverse ver
gaderingen en in artikelen in de vakbladen nader worden inge
gaan. In het kader van dit artikel willen we slechts enkele van de
voornaamste konklusies weergeven.
a. Vooral het gewas aardappelen reageert gunstig als volggewas.
De waarde van de gemiddelde behaalde opbrengstverhoging is
belangrijk hoger dan de kosten van een groenbemester. Voor
aardappelen kan vaak ook nog dierlijke organische mest ren
dabel worden aangekocht.
b. Op de langjarige proeven ontstaan in de loop der jaren ver
schillen in het gehalte aan organische stof. Op de objekten
met alleen kunstmest loopt het gehalte langzaam terug. Op
de gedeelten met zoveel mogelijk groenbemesters wordt het
gehalte ongeveer gehandhaafd. Wordt naast groenbemsters
tevens regelmatig organische mest aangevoerd dan is het
mogelijk het gehalte iets te verhogen.
C.A.R. GOES rii
voorbij. Goed gereedschap is noodzakelijk. Naast een stel goede
sleutels is een boormachine, een lasapparaat en eventueel een
slijpschijf aan te bevelen. Een goed verlichte, zo nodig ver
warmde werkplaats, zal het onderhoud ten goede komen.
Om onnodig zoekwerk te voorkomen is een overzichtelijke op
berging van het gereedschap noodzakelijk.
Veiligheid
B ij het repareren gaat men vaak nog slordig te werk. Machines
worden onvoldoende ondersteund of vastgezet bij het demon
teren van wielen, hefcilinders e.d. Ook niet goed passend ge
reedschap heeft al vele ontvellingen en verwensingen opgele
verd.
Zorg ook voor voldoende geaarde stopkontakten in de werk
plaats. Gebruik alleen deugdelijke verlengsnoeren. Een kabel
haspel is geen luxe. Kontroleer regelmatig de kabelaansluitin
gen van de boormachine, het lasapparaat en de slijpschijf.
Kortom: veiligheid is noodzaak!!
"3
