M.J. Goud nam afscheid als
voorzitter tuinbouwkommissie
Dingen van de week
I n het traditionele overzicht van de gang van zaken in de
diverse tuinbouwsektoren werd beklemtoond dat er een grote
appeloogst was met thans zeer lage prijzen. De heer D. Hage
illustreerde dat met een paar cijfers: bij de veiling ZHE was
vorig jaar de middelprijs van al het aangevoerde fruit omstreeks
98 cent per kg tegenover thans 40 cent. Wat de peren betreft is de
situatie gunstiger, vooral Conference en D. du Cornice zijn ge
vraagd. Overigens meende de heer C. Dekker dat men in no
vember door te gering aanbod goede exportkansen voor de
Conference voorbij heeft laten gaan.
D e heer G.W. Bos ging in op de toetredingsvoorwaarden voor
Griekenland tot de E.G. Gezien de zeer grote verschillen in het
loonpeil en bepaalde andere kosten is voor onze tuinbouw een
overgangsperiode van 10 jaar gewenst. Dat vooral ook omdat
verwacht kan worden dat voor Spanje en Portugal dezelfde
maatstaven zullen gelden. Met name Spanje kan een geduchte
konkurrent worden.
E r is de laatste tijd ook binnen onze kring veel te doen over de
komende toetreding van landen als Griekenland, Spanje en Por
tugal tot de E.E.G. Velen zijn niet gerust op de gevolgen van deze
toetreding voor onze bedrijfstak.
E
Op de vrijdag 1 december gehouden vergadering van de Tuinbouwkommissie der ZLM kon voor
zitter M.J. Goud behalve de leden ook de heer G.W. Bos, voorzitter van de afdeling Tuinbouw van
het Landbouwschap èn het KNLC, tuinbouwconsulent ir. H. Sytstra, ZLM sekretaris mr. J. Oggel
en de directeur van het proefstation voor de fruitteelt, ir. R.K. Elema welkom heten. Deze "zware
jongens" zorgden er mede voor dat over de behandelde onderwerpen veel achtergrondinformatie
werd verstrekt en dat de diskussie op hoog peil stond.
Veilingprijs fruit van 98 naar 40 cent
per kilo.
Aktualiteiten
De W.I.R.
Konkurrentiepositie
Nederlandse appelteelt
Afscheid voorzitter Goud
At
De heer P. Dekkers merkte op dat de prijzen voor de snijbloe
men redelijk tot goed waren, mede dank zij de goed gerichte
reklame. Het wordt echter steeds moeilijker de kostenstijgirig op
te vangen.
Wat de vollegrondsgroenten betreft is de situatie erg slecht voor
be palde grove tuinbouwprodukten. Ondanks veel export is er
eerder sprake van daling dan van stijging van de prijs van uien,
aldus de heer C.E.W. Steendijk. In de glassector hadden vooral
de telers van licht verwarmde komkommers geen best jaar,
volgens de heer G. Sterrenburg. De uitkomsten met de toma
tenteelt waren redelijk.
De heer J. Neele kon melden dat de prijs van de gladiolenbollen,
na een zwakke start, zeer fors zijn aangetrokken. Men kan nu
zelfs zeggen dat ze duur zijn. Dat brengt gevaar mee voor te veel
uitbreiding. Het weer was uitermate gunstig tijdens het rooien,
maar men mag niet vergeten dat we ook weer met natte najaren
te maken kunnen krijgen.
De heer M.A. Schenk berichtte dat het I.M.A.G. bij de mecha
nisatie vooral aandacht schenkt aan behoud en verbetering van
de kwaliteit van het fruit, o.a. bij sorteermachines.
Over de jaarlijkse verhoging van de gasprijs is intensief onder
handeld met de Gasunie. Nadat het aanvankelijk een verhoging
van 1.1 cent per m3 leek te worden, is er nu kans dat de stijging
beperkt zal blijven tot 0.7 cent. Hierbij is er dan vooral rekening
meegehouden dat de resultaten bij de glasgroenten in 1977 maar
matig waren. Volgens berekeningen van het LEI werd per gul
den aan kosten slechts 89 cent door de opbrengsten vergoed.
Voor de gehele glastuinbouw, inclusief de bloementeelt, was dat
92.6 cent.
In de E.G. liggen er voorstellen, die de steun van alle lidstaten
hebben, voor subsidie bij het verjongen van oude boomgaarden
door rooien en herinplanten. Er is wel eens gesuggereerd om
deze zogenaamde reconventie-premie wat Nederland betreft te
gebruiken als wisselgeld voor subsidie op de hagelverzeke-
ringspremie. Daarvan kan echter geen sprake zijn. Ten eerste
moet die hagelverzekeringssubsidie worden gezien als geen
gunst maar een recht, omdat die in de buurlanden ook wordt
gegeven. En ten tweede is een eventuele herinplant-premie veel
belangrijker omdat die een paar duizend gulden per ha kan
bedragen. Nederland was in principe niet voor zo'n premie,
maar als de telers in de andere lidstaten die wel krijgen, mag
men zo'n premie niet aan de Nederlandse telers onthouden.
Over de W.I.R. wordt de laatste tijd veel gesproken en ge
schreven. Vooral voor investeringen in gebouwen lijkt de rege
ling financieel gunstig.
De heer Bos benadrukte echter dat de investeringen verant
woord moeten zijn. Menigeen is beducht voor te veel uitbreiding
in de glassector met de daarmee gepaard gaande produktietoe-
name.
In de noordelijke provincies kunnen de toeslagen en subsidies
oplopen tot boven de 50%, namelijk 23% voor nieuwbouw, 0-6%
kleinschaligheidstoeslag, 20% bijzondere regionale toeslag en
eventueel nog enkele procenten rentesubsidie. Daardoor kan er
een Sinterklaasstemming ontstaan, die ongewenste gevolgen
kan hebben.
Met nadruk moet worden gewaarschuwd tegen investeringen ter
wille van de premie. Daarmee maakt men brokken. De inves
teringen moeten passen in de normale bedrijfsvoering.
7 eer uitvoerig werd aandacht besteed aan een rapport over de
konkurrentieprijzen van de Nederlandse fruitteelt. Dat rapport
werd opgesteld dopr een werkgroep onder leiding van ir. R.K.
Elema. Deze gaf een overzicht betreffende de doelstellingen en
werkwijze bij de samenstelling van het rapport, waarna een
diskussie volgde met vaak gepeperde uitspraken.
Het is moeilijk om een en ander beknopt en toch voldoende
volledig weer te geven. Enkele punten:
A. Door de zeer sterke kostenstijging, vooral wat betreft de
lonen, is gestreefd naar een hogere produktie per man om
daardoor de kostprijs te drukken. In veel gevallen is dat echter
gegaan teil koste van de kwaliteit. Op menig bedrijf zou de
stelregel moeten zijn: niet meer, maar beter. Liever 30 ton goed
fruit, dan 45 ton ondermaatse vruchten.
Vooral ook om de binnenlandse markt te houden is het nodig
voorrang te geven aan de kwaliteit. De appels die uit het bui
tenland worden ingevoerd zijn meestal veel duurder dan ons
eigen produkt en toch vinden ze grif aftrek.
B. De afzet is een zeer zwak punt. Het aanbod wordt versnip
perd over tientallen veilingen. Dat is ongunstig voor de prijs
vorming, het is sterk belemmerend bij het streven naar een
betere presentatie van ons fruit en het maakt het moeilijker om
het aanbod af te stemmen op de vraag. De heer Bos stelde dat
het aanbod geconcentreerd zou moeten worden op 3-4 veilin
gen.
C. De voordelen van de gunstige ligging ten opzichte van de
afzetgebieden worden niet of onvoldoende benut. Eerder is het
tegendeel hef geval. Ieder wil de beschikkingsmacht over zijn
fruit houden. In tegenstelling met afgelegen produktiegebieden
wordt ook de minste kwaliteit nog verkocht wat vaak een extra
druk op het goede fruit tot gevolg heeft. En door de vele moge
lijkheden om het fruit tot waarde te brengen, ook buitenom de
veiling, wordt de te sterke spreiding van het aanbod nog in de
hand gewerkt.
D. Het meest geteeld ras, de Golden Delicious (40% van alle
appels) is een zorgenkind. Zelfs in eigen land geeft de konsu-
ment vaak de voorkeur aan de Franse Golden, ondanks een
belangrijk hogere prijs.
Er is behoefte aan een goed smakende rode bewaarappel als
vervanger, maar die is er momenteel niet.
E. Het "marketing-plan" dat met steun van de overheid werd
opgesteld en dat was gebaseerd op de introduktie van een nieu
we doos voor een betere presentatie van het fruit, werd geen
succes. Er zijn 1 miljoen dozen besteld en er is optie genomen
voor nog eens 1 miljoen dozen. Maar eind november waren er
slechts 200.000 dozen op de markt gekomen. Een groot deel
daarvan was afgenomen door de veiling Kampen - Zwolle-
IJselmeerpolders omdat er daar een schreeuwend tekort aan
kisten was. Nederland is het enige land in W. Europa (of ter
wereld) waar het fruit vrijwel uitsluitend wordt verhandeld in
meermalige, vaak vieze kisten. Overgang naar eenmalig fust
krijgt onvoldoende steun van de handel, wellicht mede omdat
deze relatief goedkoop en zeer voordelig gebruik kan maken
van de veilingkisten.
Al met al was de kommissie unaniem van mening dat kwali
teitsverbetering alle aandacht moet vragen. Tevens dat er veel
moet gebeuren bij de afzet en presentatie van het fruit. Maar bij
dat laatste is een vèr gaande koncentratie van het aanbod nodig
en niemad zag dat op korte termijn gebeuren. Toch zou het
moeten om de konkurrentiepositie te versterken en de kansen
op een rendabele fruitteelt te verbeteren. Opgemerkt moet
worden dat de heer Elema bij de pereteelt minder problemen
zag dan bij de appels. Vooral de Conference neemt een sterke
positie in, ook bij export.
Inplaats van naar meer, moet worden gestreefd naar beter fruit.
Lan het einde van de bijeenkomst werd afscheid genomen
van de heer Goud, die statutair verplicht moet aftreden. De
heren Oggel en Steendijk vertolkten de dank van het ZLM
bestuur en de tuinbouwkommissie. De heer Goud antwoordde
dat hij met gemengde gevoelens afscheid neemt. Hij deed het
werk graag en daarom zal er een leegte bij hem overblijven.
Wederkerig dankte hij allen voor de ontvangen steun en mede
werking.
Daarna sloot hij de vergadering. OoSteil
Het ziet er naar uit dat de Griekse toetreding tot de Europese
gemeenschap op 1 januari 1981 haar beslag gaat krijgen en dan
zal dit land vijf jaar de gelegenheid krijgen om zijn landbouwbe
leid geleidelijk aan te passen aan dat van de gemeenschap.
Voor een aantal produkten als vlees, pluimvee, zuivelprodukten,
olie en vetstoffen is echter een overgangsperiode van zeven jaar
nodig aldus is de mening van de Europese commissie die de
ministerraad zal vragen dienovereenkomstig te besluiten.
Er is bij de behandeling in de Europese commissie op gewezen dat
ook Groot Brittannië, Denemarken en Ierland een periode van
vijf jaar hebben gekregen om hun landbouwbeleid aan te passen
aan dat van de Gemeenschap. De produkten waarvoor men een
langere overgangstijd wil zijn erg gevoelig voor de Gemeenschap
als voor Griekenland. Ze omvatten samen 34% van de Griekse
landbouwproduktie.
Indien er reeds na vijf jaar een zelfde regiem zou gelden voor deze
produkten in Griekenland als in de overige EEG landen zou dat
volgens de deskundigen ernstige gevolgen kunnen hebben voor de
ekonomie van dit toetredende land.
Omdat de Griekse prijzen heel wat lager liggen dan die in de
overige EEG landen zou de inflatie in sterke mate worden aan
gewakkerd. Het voorstel voor groenten en fruit heeft de Euro
pese commissie nog al wat problemen bezorgd. Met name de
Franse leden van de commissie hebben gepleit voor een langere
overgangsperiode dan vijf jaar voor deze sektor want zij met
name vrezen de grote konkurrentie voor de Franse produkten
wanneer de Griekse groenten en fruit vrij de Gemeenschap kun
nen binnen komen. Men mag aannemen dat Frankrijk in de
Ministerraad voor Groenten en Fruit een langere overgangspe
riode dan vijf jaar zal eisen. De Griekse tomatenproduktie ver
tegenwoordigt namelijk 26% van de totale EEG produktie en de
produktie van perziken in Griekenland beloopt 25% van die van
de totale EEG produktie.
r gingen in de Europese commissie echter ook stemmen op die
er op wezen dat een langere overgangstijd niets oplost. De Grie
ken zullen zelf de nodige maatregelen moeten noemen om over
schotten in de groenten en fruitsektor te vermijden. In de over
gangstijd zullen de Griekse produkten bij invoer in de EEG nog
door kompenserende invoerrechten worden getroffen maar deze
zullen wel lager zijn dan die welke thans worden berekend.
De kloof tussen de prijzen die in Griekenland worden betaald
voor land- en tuinbouwprodukten en die welke gelden in de
overige EEG landen is erg groot. Zo zijn de Griekse perziken op
het ogenblik 122% goedkoper dan in de EEG.
Er zijn nog meer problemen dan enkel die van de overschotten in
de land- en tuinbouwsektor bij de toetreding van Griekenland.
Met name Frankrijk en West Duitsland zijn beducht voor het vrij
verkeer van werknemers dat er zal ontstaan na een overgang
speriode van 7-8 jaar die hiervoor wordt genoemd. Genoemde
landen zijn niet allen beducht voor Griekenland maar ook voor
Spanje en Portugal die in de rij staan om binnen te komen in de
EEG en in een later stadium ook Turkije.
We hebben begrepen dat er nog heel wat geregeld zal moeten
worden alvorens Griekenland EEG lid is maar het zit er toch dik
in dat het gaat gebeuren want de politiek heeft in deze beslist en
dan gaat het door. Spanje en Portugal zijn daarna de landen die
aan de beurt komen.
In maart 1977 heeft Portugal een aanvraag ingediend om vol
waardig lid van de EEG te mogen worden. Vanaf 1972 geldt er
voor dit land een vrijhandelsakkoord.
O,
ok bij de toetreding van dit land zal het met name de land- e^
tuinbouw weer zijn welke veel problemen geeft waardoor een
lange voorbereidingsperiode of overgangstijd noodzakelijk zal
zijn. Deze tijd zal vooral nodig zijn om in Portugal intern orde op
zaken te stellen. Dit land wordt niet direkt gezien als een be
dreiging voor de huidige land- en tuinbouw in de EEG-landen.
In de besprekingen rond de toetreding van dit land is naar voren
gekomen dat het in feite als een ontwikkelingsgewest moet wor
den gezien. Er gelden in dit land jonge demokratische instellin
gen die nog verder ontplooid zullen moeten worden en voor de
EEG in het algemeen is het een waarborg voor het behoud van
een politiek evenwicht in Europa en een versterking van de rol die
Europa wil spelen bij het bewaren van de wereldvrede, aldus een
uitspraak van de minister van buitenlandse zaken van Portugal.
Al met al, werk genoeg aan de EEG winkel en ook wij als onder
nemers in de land- en tuinbouw zullen de gevolgen van een en
ander zeker niet achteloos aan ons voorbij mogen laten gaan
want we hebben veel te maken met de ontwikkelingen die zich nu
voor doen.
19
