Ing. Jan Blanksma
met pensioen na
ruim 20 jaren Z.L.M.!
Een man van twee
werelden
J an Blanksma kent zichzelf als geen ander en is de eerste ook
die toegeeft dat hij hoge eisen stelt, niet alleen aan zichzelf maar
ook aan anderen, kritiek spuit, van zijn hart geen moordkuil
maakt, maar de grote gave bezit om daarna weer over te gaan
tot de orde van de dag. Vrijdag 22 december zit het er voor hem
op en zal hij zijn Nederlandse loopbaan besluiten.
D e meesten kennen Blanksma het beste als de redakteur van
het Z.L.M. Land- en Tuinbouwblad. In 1960 kreeg hij het
"landbouwblad" als een deeltaak toebedeeld. Onder zijn han
den, met zijn ideeën en zijn gevoel voor nieuwswaarde groeide
het landbouwblad uit tot een veel gelezen verenigingsorgaan,
maar trok door de goede inhoud evenzeer de aandacht van velen
buiten de provincie. Met veel plezier en interesse aanvaardde hij
iedere week weer de uitdaging van het maken van een blad.
Weinigen zullen werkelijk beseffen hoe groot die opgave is.
Nauwelijks is het blad van deze week klaar of men moet zich
alweer bezig houden met het volgende. Nimmer kan men
smokkelen met de verschijningsdatum. De lezer verwacht het
produkt in zijn brievenbus, op tijd!
S inds de verspreiding van het landbouwblad vorig jaar met
een gewijzigde opzet te maken kreeg en de inhoud van het eens
per maand verschijnende algemene nummer daarbij aangepast
werd, heeft Jan zich daarmee intensief bemoeid.
M aar hij heeft meer gedaan bij de Z.L.M. dan dat. Toen
Blanksma in juli 1958 in dienst kwam bij de Z.L.M. kreeg hij een
proeftijd van één jaar en werd hij belast met werkgevers- en
arbeidszaken. Zoiets was in die dagen nog erg belangrijk, omdat
er toen nog veel werknemers in de landbouw waren. Ja, en na
die periode van een jaar proeftijd werd hij vast aangesteld, geen
dag eerder; zo ging dat in die tijd.
H ij begon zijn taak aan het landbouwblad toen de toenmalige
redakteur Sickenga vertrok, 't Heette toen alleen geen redak
teur, maar redaktiesekretaris. In 1968 begon Blanksma zich ook
te bemoeien met de rekreatie, die toen onder Ir. Prins en Mr.
Wage bij de Z.L.M.-leden sterker in de belangstelling stond, dan
nu het geval is. Zijn persoonlijke interesse voor de rekreatie-
sektor speelde daarbij een grote rol en als sekretaris van de afd.
Rekreatie gaf hij voorlichting en adviezen over opzet en ex
ploitatie van kampings, kamperen op de boerderij enz.
T oen Blanksma in 1935 eindexamen deed aan de Hogere
Landbouwschool voor Tropische Cultures in Deventer stond
hem na de militaire dienst toch een loopbaan in de tropen voor
ogen. Eerst volontairde hij bij een tabaksmakelaar in Amster
dam, waarmee hij kijk kreeg op de praktijk in de tabakshandel.
I n maart '56 werd Blanksma achtereenvolgend benoemd tot
waarnemend administrateur van een tweetal tabaksonderne
mingen' waarna na een jaar zijn aanstelling tot administrateur
volgde.
G een gemakkelijke tijd, voor wie zich dit ook maar enigszins
in kan denken. In maart '58 solliciteerde Blanksma bij het
Landbouw Koöperatie Centrum Z.W. Nederland, waarvan Ir.
M.A. Geuze toen voorzitter was. Nee zei men daar, want men
vond het niet verantwoord om Blanksma vanwege zijn leeftijd
en gezinssamenstelling op het voor deze funktie geplande salaris
aan te stellen.
Z onder anderen tekort te willen doen denk ik nog steeds met
genoegen terug aan de tijd onder leiding van Ir. Geuze en Mr.
Schlingemann. De langjarige bestuursperiode waarin deze
mannen de Z.L.M. bestuurden is ook een bijzonder evenwich
tige periode binnen het sekretariaat geweest. Later wisselden
door de omstandigheden het voorzitterschap en het sekretaris-
schap veelvuldig' En een ieder heeft zo zijn eigen ideeën en
ambitie's waar je als Z.L.M. personeel mee te maken krijgt. Ja,
en naarmate je ouder wordt, is het niet altijd gemakkelijk ineens
weer te moeten lopen in nieuwe voren die dan getrokken wor
den. Nou ja, zucht Blanksma, dat zijn nu eenmaal de konsek-
wenties van de doorstroming, waarmee we allen moeten leren
leven.
N.
O p 22 december, een paar dagen voor zijn 65ste verjaardag, zal ing. Jan Blanksma afscheid nemen
van de Z.L.M. Je kunt zoiets ook omkeren en zeggen dat op die dag de Z.L.M. afscheid neemt van
een kundig, ijverig medewerker, die twintig en een half jaar in dienst was van deze landbouworgani
satie. Degenen die Jan goed kennen zullen met mij beamen dat hij een integer man is, een keiharde
werker, iemand die nooit iets te veel is, waarop iedereen een beroep kan doen, maar die zichzelf
daardoor soms begroef onder het werk. Ook een perfektionist, maar - en dat geeft hij zelf toe - de
perfektie te bereiken vergt het uiterste, iets wat weinigen bij voortduring weten te bewerkstelligen
Voor de perfektionist is dat echter een plaag, omdat je daardoor nimmer echt tevreden kunt zijn over
je werk.
Van het hart geen moordkuil
Eind-redakteur Z.L.M.-blad
Vele taken
Alleen redakteur
i
Naar Indië en de oorlog
Politiek vernietigt karriere
Een tweede Indische start
Naar Zeeland
Invoegen in Nederlandse leven
Veel lezen en leren
Met veel plezier gewerkt
Het afscheid
Soms een echte zenuwenbaan waarmee Blanksma meestal wei
nig moeite had. Een Z.L.M.-blad maken is te vergelijken met
een "gemengd bedrijf'. Hij was niet alleen redakteur, maar
tevens fotograaf, verslaggever, opmaker (lay-out), administra
teur en penningmeester. Een éénmansbedrijf waar weinig boe
ren weet van hadden.
De laatste jaren is hij het wat rustiger aan gaan doen, toen van
Wezel hem kwam assisteren. Toch associëren velen het land
bouwblad nog met Blanksma of omgekeerd.
Zijn interesse gingen daarbij vooral uit naar zaken waarvan hij
meende dat die van praktisch nut konden zijn voor de niet
agrarische lezer, terwijl uiteraard deze informatie ook voor de
agrariërs van belang was.
Hij was lid van de kommissie werkgeversbelangen van het
K.N.L.C. Voorts zat hij in de sociale kommissie van de Gewes
telijke Raad voor Zeeland van het Landbouwschap tot 1970.
Een jaar daarvoor kreeg hij zitting in de Raad van Beroep voor
de Sociale Verzekering tot begin dit jaar. Daarnaast verrichtte
hij nog allerlei algemene sekretariaatswerkzaamheden.
Nadat de fusie tussen Zeeland en Noord-Brabant een feit was
kreeg Blanksma steeds meer werk aan het landbouwblad en
moest hij noodgedwongen zijn bemoeienissen met de werkge
verszaken opgeven. Zeker mag dan verder niet onvermeld blij
ven dat hij ook, naast zijn andere werkzaamheden, jarenlang de
publiciteit en de tentoonstellingsgidsen van de Z.L.M. land
bouwtentoonstellingen verzorgde. En in 1973 voor de Z.L.M.-
tentoonstelling te Kamperland en recent in 1978 voor de Mani
festatie in de Wilhelminapolder werkte hij nauw samen met
Wim Sinke, om deze gebeurtenissen tot een sukses te maken.
ng. J.F. Blanksma is een man van twee werelden, want
zoals we al eerder schreven over zijn Nederlandse loop
baan, zo moet ook zijn Indische loopbaan worden vermeld.
Politieke strubbelingen in het jonge Indonesië maakten
een eind aan een suksesvolle karriëre, nadat die reeds
eerder tijdens de tweede wereldoorlog door de Jappen
wreed werd verstoord.
Medan de tabaksondernemingen gelegen zijn, waar onderwijs
faciliteiten geboden werden voor zijn kinderen. Hij moest
daartoe weer een stap terug doen en was vanaf januari 1950
wederom werkzaam als assistent op verschillende tabaksonder
nemingen. Regelmatig verhuizen, om de zoveel maanden, was
niets bijzonders.
Nog dat zelfde jaar echter, in augustus '57, waren er problemen
bij de leiding in de rubbersektor van de maatschappij en werd
hij benoemd tot waarnemend inspekteur Overjarige Cultures
met de supervisie over een vijftal rubberondernemingen. Een
karriëre die uiterst suksesvol verliep tot, zoals we al eerder
meldden, de politieke moeilijkheden roet in het eten gooiden. In
januari 1958 werd de familie Blanksma gerepatrieerd en ein-
Omdat hij geen kans had op werk in Nederland vertrok hij eind
1936 op eigen risiko naar Indië, waar hij op Sumatra's Oostkust
terecht kwam. Twee maanden later kon hij in dienst treden bij
de Deli Batavia Mij te Medan en werd vervolgens als assistent
geplaatst op de rubberonderneming Rantau Prapat, zo'n 300 km
van Medan gelegen, belast met aanplant, produktie en fabriek.
In 1941 werd hij opgeroepen in het KNIL als stadswacht en later
bij het vernielingscorps ingedeeld.
In maart 1942 werd hij krijgsgevangen gemaakt en op transport
gesteld naar Burma en Siam het huidige Thailand, waar hij aan
de beruchte Burma spoorlijn te werk werd gesteld.
In augustus 1945 kwam de lang verbeide bevrijding en werd hij
overgebracht naar Bangkok. Pas in maart 1946 volgde in Medan
de gezinshereniging. Enkele maanden later evacueerde het ge
zin Blanksma naar Nederland, waar na de periode van revali
datie in 1947, ook een periode van werkeloosheid aanbrak, die
hij echter opving door een baantje aan te nemen bij de Kon.
Ned. Stoombootmaatschappij (KNSM) op de afdeling komp-
tabiliteit als daggelder voor de indrukwekkende som van een
tientje per dag.
Vrijdag 22 december zal eerst in een meer besloten
kring van oudmedewerkers, leden van de redak-
tieraad, bestuursleden, kollega's binnen de Z.L.M.
en goede vrienden het afscheid worden gevierd.
Later om 15.30 uur is er gelegenheid voor al die
genen die Jan Blanksma kennen, persoonlijk af
scheid te nemen, in de Korenbeurs aan de Grote
Markt te Goes.
In september 1947 keerde het gezin wederom terug naar Su
matra's Oostkust in dienst van de Deli Batavia Mij die later
fuseerde met de Deli Maatschappij.
Blanksma werkte daar als assistent op een tabaksonderneming.
Later werd hij geplaatst op het inspekteurskantoor Tabak als
assistent van de inspekteur. In december 1948 na de tweede
politionele aktie moest Blanksma weer terug naar zijn vroegere
rubberplantage Rantau Prapat, eerst in de funktie van assistent
en daarna als waarnemend administrateur. Maar hij wilde van
de rubber weer terug naar de tabak, omdat in de buurt van
digde het dienstverband met de Deli Maatschappij en daarmee
was Blanksma opnieuw werkeloos. Wederom zonder een WW
uitkering of iets van dien aard.
Geuze was hem echter niet vergeten, want een maand later
kreeg hij een brief van de Zeeuwse Landbouw Maatschappij,
met het aanbod om in te gaan op een sekretariaats vakature bij
de Z.L.M.
H iermede hebben we in grote trekken de levensloop be
schreven van een man die de nodige tegenslagen heeft on
dervonden en toch weer steeds op zijn pootjes terecht geko
men is. Een man van twee werelden, die zoals hij het zelf
zegtj verscheidene keren in zijn leven heeft moeten omscha
kelen in verschillende funkties en omstandigheden en ook
om zich weer in te voegen in het Nederlandse leventje.
V ooral in het begin wist ik betrekkelijk weinig af van de
Nederlandse landbouw, had ook geen enkele journalistieke er
varing en moest mij helemaal in mijn nieuwe taken inwerken. Ik
heb enorm veel gelezen en vakliteratuur bestudeerd en een
kursus in de sociale verzekering gevolgd om zo snel mogelijk
zoveel mogelijk kennis op te doen. Zo'n vier maanden na mijn
aanstelling stond ik namens de 3 ZLO's op het podium met een
flanelbord achter me, om daarop uiteen te zetten hoe het nu
gesteld was met de werkklassifikatie die toen ingevoerd werd.
Overigens wil ik vooropstellen dat ik steeds met veel plezier bij
de Z.L.M. heb gewerkt en veel medewerking van bestuur, kol
lega's en personeel h_eb ondervonden en daar bijzonder dank
baar voor ben.
I og even en dan neemt Blanksma afscheid. Een afscheid dat
hij ziet als het sluitstuk van zijn 41-jarige loopbaan en waarop hij
met voldoening terug kijkt. Zonder overdrijving willen we echter
zeggen, dat hij het heeft verdiend, niet alleen dubbel maar ook
dwars.
13
