Griekenland tiende EG-lid
G riekenland telt momenteel zo'n kleine 9 miljoen inwoners.
Meer dan éénderde daarvan woont rondom Athene. Het over
het algemeen zeer bergachtige platteland is dan ook slechts
uiterst dun bevolkt. De Griekse ekonomie vertoont de laatste
jaren zonder twijfel tekenen van groei. En wel met gemiddeld
zo'n 5%, bij een uiterst geringe werkloosheid van minder dan
2%. Aan de andere kant beweegt de inflatie zich met 12 tot 13%
meer op het Italiaans-Engelse niveau. De konklusie dat Grie
kenland bezig is zijn achterstand op de EG weg te werken, lijkt
mij dan ook nog wat te voorbarig. Wel zal de toetreding tot de
EG, zeker als de overgangsvoorwaarden wat ten gunste van
Griekenland zouden uitvallen, zeker tot extra nieuwe impulsen
kunnen leiden. Aan de andere kant betekent toetreding voor
Griekenland ongetwijfeld extra konkurrentie op de eigen
markten voor zowel haar industrie als haar landbouw. De so
cialistische oppositie onder leiding van Papandreou is dan ook
vooral bevreesd voor de gevolgen van toetreding voor de
Griekse landbouw. Het liefst zou men in die kringen slechts het
associatieverdrag kontinueren. Opvallend is overigens dat de
landbouwproductie de laatste jaren voortdurend iets gedaald is.
En dit ondanks de stijging van de inkomens in de landbouw
gedurende de jaren 1975/1977 met ruim 40%. Hoé belangrijk de
positie van de land- en tuinbouw binnen de gehele Griekse
ekonomie is, blijkt wel uit de volgende cijfers. Omstreeks één
derde van de bevolking is werkzaam in de land- en tuinbouw.
Overigens in 1960 was dat nog meer dan de helft. Vorig jaar
bestond 36% van de Griekse export uit landbouwprodukten.
Overigens geeft de Griekse handelsbalans een wel zeer one
venwichtig beeld aan. De invoer is namelijk bijna driemaal zo
groot dan de uitvoer. Het tekort moet worden gedekt uit de
inkomsten van de toeristenindustrie en uit de bijdragen die
Griekse gastarbeiders vanuit West-Europa naar hun familie
overmaken. Het is dan ook geen wonder dat het beleid erop
gericht is zoveel mogelijk de invoer van luxe goederen tegen te
gaan of zelfs te verbieden.
De ham en kaas konfrontatie tussen de E.G. en de U.S.A.
D e ontwikkelingen rondom de uitbreiding van de EG lijken vooral met betrekking tot Griekenland de laatste tijd in een
stroomversnelling te geraken. De onderhandelingen zijn nu zover gevorderd dat alleen nog over de landbouw en over de
Griekse bijdrage aan het EG-budget besluiten genomen dienen te worden. Overigens zeker niet de gemakkelijkste
onderwerpen. Toch gaat het er steeds meer naar uitzien dat Griekenland op 1 januari 1980 officieel tot de Europese
Gemeenschap zal kunnen toetreden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er de laatste tijd veel over Griekenlands
bevolking en ekonomie geschreven en gesproken wordt. Zeer veel belanghebbenden zijn de laatste tijd in Griekenland zelf
een kijkje wezen nemen. Het zal duidelijk zijn dat de land- en tuinbouw in dit geval wel als grootste belanghebbende kan
worden aangemerkt. Velen vanuit onze sektor hebben zich dan ook al in Griekenland georiënteerd. Wij deden dat toen
onlangs de overkoepelende Europese boerenorganisatie CEA, waarvan ook Griekse landbouworganisaties lid zijn, haar
jaarlijks kongres in Athene hield. Het leek ons nuttig naar aanleiding van dit bezoek de lezers wat inzicht in de Griekse
ekonomie en in het bijzonder de positie van de land- en tuinbouw daar te verstrekken.
H et lijkt vrijwel uitgesloten dat Griekenland al op zeer korte
termijn het hele EG-landbouwbeleid zal kunnen toepassen. De
administratie is daarvoor veelal nog onvoldoende, de benodigde
technische uitrusting ontbreekt soms en er bestaat nog te veel
onduidelijkheid omtrent de afzetstruktuur. Wel is de onder het
ministerie ressorterende kwaliteitskontrole aanzienlijk uitge
(H) 5191 m. 2%
(GOUDA/ $10.7m. 15%
9CDAM)
W anneer het een en ander niet op tijd gere
geld wordt, dan zal men in Amerika na 3 ja
nuari gerechtigd en zelfs verplicht zijn om vol
gens de letter der Wet extra heffingen te leggen
op produkten die uit de EG worden ingevoerd
en waarvan wordt aangenomen dat er in het
land van herkomst subsidies zijn gegeven om
de produktie mogelijk of aantrekkelijk te ma
ken. Deze wet werd reeds in 1897 ingesteld, ter
bescherming van de eigen produktie. Jaren aan
een stuk werd er min of meer geruziëd over de
mate van toegestane subsidie. Maar als goede
geste, bepaalde Amerika, in 1975 kort voor de
aanvang van de Tokio-ronde een tijdelijke
heffing van de wet te willen invoeren. Dat ge
beurde en dit gaat nu reeds het vierdejaar in.
Nu echter is het geduld op en zal de wet weer in
werking treden en daarmee om te beginnen
heffingen leggen op een E.G.-export waarde
van 1250 miljoen gulden, waaronder velerlei
agrarische produkten.
J e kunt het gewoon vinden, of katastrofaal, 't hangt er maar vanaf hoe je de zaak bekijkt,
zegt Peter Jay, Brits ambassadeur in de U.S. En hij doelde op het mislukte overleg in het
amerikaanse kongres dat tot doel had om te voorkomen dat per 3 januari a.s. de oude wet
die heffingen legt op produkten die in het land van herkomst zijn gesubsidieerd na 4 jaar
weer in werking treedt.
KAAS
kaas en eieren. Het heeft een tekort aan mais, rundvlees, melk,
boter en vis. De belangrijkste exportprodukten betreffen tabak,
rozijnen, sinaasappelen, tomatenpuree, katoen, olijfolie en
groenten en fruit. De zuivel staat over het algemeen nog op een
betrekkelijk laag niveau. Zo is slechts 43% van alle melk koe
melk. De geit speelt nog een belangrijke rol, vooral in de berg
achtige weidestreken. Toegenomen welvaart heeft er dan ook
toe geleid dat de invoer van melkprodukten behoorlijk is geste
gen. Griekenland produceert voorts een belangrijke hoeveel
heid wijn, waarvan zo'n 20% in het buitenland moet worden
afgezet. Over het algemeen betreft het hier mindere kwaliteiten
wijn. Echte kwaliteitswijn wordt slechts mondjesmaat geprodu
ceerd. Al sedert de jaren '30 bestaat er in Griekenland een vorm
van marktordening voor vijgen. Daarin is opgenomen een ga
rantieprijsregeling, kontrole op de invoer en een kwaliteitstoe
slag. Men is vooral bevreesd voor de konkurrentie van Turkije
en hecht dan ook zeer veel waarde aan de invoering van een
marktordeningsregeling voor vijgen in de EG.
Algemene situatie
De land- en tuinbouw
V an de totale oppervlakte van Griekenland (13 miljoen ha) is
ongeveer 4 miljoen ha geschikt voor land- en tuinbouw. Ruim 5
miljoen ha bestaat daarnaast uit Veelal weinig produktieve ge
bieden met gras. In totaal is ongeveer 850.000 ha geïrrigeerd.
Het zal gezien het droge en warme klimaat, duidelijk zijn dat op
deze hektares in de vlakkere gedeelten het overgrote deel van de
produktie plaats vindt. Een produktie die over het algemeen op
kleine bedrijven geschiedt. De gemiddelde omvang van het
Griekse land- en tuinbouwbedrijf is iets minder dan 5 ha. Bijna
alle grond is daarbij eigendom van de boer of tuinder. Hier ligt
dan ook, naast de klimatologische omstandigheden, een oor
zaak van de opkomst van vooral de tuinbouw, die intensief
grondgebruik mogelijk maakt. Griekenland is zelfvoorzienend
voor tarwe, rijst, suiker, aardappelen, varkensvlees, gevogelte,
Groenten en fruit
V oor ons land is natuurlijk vooral de groenten- en fruitsektor
van groot belang. Immers, uit deze hoek kunnen we de grootste
konkurrentie verwachten van goedkope Griekse tomaten,
komkommers, paprika en andere groenten. Vooral dan door de
kombinatie van gunstig klimaat en goedkope arbeid. Naast be
langrijke oppervlaktes groenten en fruit in de geïrrigeerde ge
bieden, vraagt zeker ook de groenteteelt in plastik kassen op
Kreta de aandacht. Het gaat daar nu om een oppervlakte van
bijna 900 ha van vooral komkommers en tomaten. Een be
hoorlijke uitbreiding zit er zeker nog in. Toch lijkt er nog heel
wat te moeten gebeuren voordat de Griekese tuinbouw werke
lijk in staat zal blijken te zijn om belangrijke delen van de
EG-markt te veroveren. Daarvoor geeft de overbrenging van
nieuwe produktietechnieken, methodes tot kwaliteitsverbete
ring, e.d. naar de praktijk nog te veel problemen en stijgt de
produktiviteit dan ook nog slechts langzaam. Bovendien vor
men natuurlijk de hoge transportkosten van Griekenland naar
West-Europa een belangrijke kostenverhogende faktor. Niet
vergeten moet worden dat de inflatie intussen voortgaat en de
welvaarts- en toonverschillen kleiner worden. Wel kan natuur
lijk in bepaalde tijden van het jaar een volledig vrije entree van
Griekse groenten en fruit in West-Europa tijdelijk tot aanzien
lijke marktverstoringen leiden en zullen we de ontwikkelingen
daarom uiterst nauwlettend moeten volgen.
Griekenland en de EG-regels
breid; met name om de verschillende kwaliteitsvoorschriften bij
uitvoer van groenten en fruit toe te kunnen passen. Ook voorziet
men voor deze sektor in de oprichting van telersverenigingen en
een daarmee verbonden afzetsysteem analoog aan ons Neder
landse veilingswezen. In elk geval mag wel verwacht worden dat
al gauw Griekenland in staat zal zijn de voornaamste regelingen
van de EG in de praktijk te kunnen uitvoeren op een wijze die
vergelijkbaar of zelfs beter is dan Italië nu doet. Belangrijk in dit
geheel is zeker ook dat de overheid en de grote centrale koöpe-
raties al een behoorlijke ervaring met een op interventie en
garantieprijzen gericht beleid hebben. Voor heel wat belang
rijke land- en tuinbouwprodukten zoals granen, olijfolie, ka
toen, suikerbieten en tabak bestaat er nu een interventieregiem
met een minimumprijsgarantie voor de producenten en zonodig
interventieaankoop. Deze interventieaankopen en de opslag
worden daarbij voornamelijk door de koöperaties voor rekening
van de Staat uitgevoerd. De indruk bestaat dat de landbouw-
koöperaties en de Staat veel nauwer samenwerken dan dat hij
ons het geval is. Al met al lijkt Griekenland na een redelijke
overgangsperiode toch zeer wel in staat tot volwaardig EG-lid
uit te groeien.
De kommissievoorsteilen
V orige week heeft de Europese Kommissie in het kader van
de onderhandelingen met Griekenland haar voorstellen voor de
landbouw bekend gemaakt. Uitgegaan wordt van een algemene
overgangstijd van vijf jaar. Alleen voor een viertal sektoren
namelijk rundvlees, zuivel, olijfolie en andere plantaardige vet
ten, zou de overgangsperiode zeven jaar moeten bedragen. Het
gaat hierbij om in totaal ongeveer éénderde van de Griekse
landbouwprodukten. Wel wil de Kommissie via een algemene
ontsnappingsklausule de mogelijkheid scheppen om de over
gangstijd in te korten en daarmee de toetreding wat soepeler te
laten verlopen. Meest opvallend is wel dat de Kommissie niets
voor de groenten- en fruitsektor voorstelt. Met andere woorden:
ook voor deze sektor een algemene overgangsperiode van
slechts vijf jaar. Het zal duidelijk zijn dat wij dat veel te kort
achten. Verlenging met twee jaar zal duidelijk beter bij het
standpunt der tuinders in de EG aansluiten. Positief is overigens
dat de Kommissie blijkbaar niets van de door de Grieken ge
vraagde transportsubsidies wil weten. Wij vertrouwen erop dat
de Kommissie op dat punt voet bij stuk houdt. Anders zou er
immers met de Griekse prijs voor sommige tuinbouwprodukten
die nog niet de helft van die in de Gemeenschap bedraagt, een
wel erg onevenwichtige situatie ontstaan. Voor andere produk-
ten is het prijsverschil op dit moment overigens ook nog aan
zienlijk, namelijk 17% voor melk, 28% voor rundvlees en 32%
voor zachte tarwe. Lijken al deze verschillen op zich al voor een
zeer zorgvuldige toepassing van een voldoende lange over
gangsperiode, dat is zeker ook nodig om geen precedenten ten
aanzien van Portugal en vooral Spanje te scheppen. Immers, de
Europese kommissarissen Gundelach en Natali kunnen nog zo
verklaren dat de onderhandelingen straks met deze landen vol
komen los van die met Griekenland staan, het is nauwelijks
aanneembaar dat deze landen met minder voordelen dan Grie
kenland genoegen zullen nemen. Tenslotte lijkt het erop dat de
uitbreiding van de EG ook een eerste stap kan betekenen op de
weg naar besluitvorming via een zogenaamde gekwalificeerde
meerderheid van stemmen en het uitbannen van het vetorecht.
Het voorstel om elk der grote landen tien stemmen te geven en
de kleine landen vijf respektievelijk drie stemmen (voor Dene
marken en Ierland) lijkt mij zeer reëel. Evenals het voorstel om
de benodigde meerderheid bij besluitvorming zodanig te bepa
len dat voorstellen slechts verworpen kunnen worden indien 6f
twee grote landen óf één groot en twee kleine landen tegen zijn.
Daarmee zou dan werkelijk naar een meer praktische besluit
vorming kunnen worden toegewerkt, die vooral de Kommissie
meer mogelijkheden geeft om echt te gaan regeren. En dat zal
voor de toekomst van een EG met Griekenland en straks waar
schijnlijk met Portugal en Spanje hard nodig zijn. LUTEIJN.
Een uur tekort
O,
nder druk van president Carter was het
kongres begonnen aan een behandeling van
het onderwerp, waarbij gestreefd werd om alt
hans tot uitstel van de extra heffingen te gera
ken. Een voorlopige oplossing, die uit de bus
had moeten komen net voor het kongres met
reces ging. Een dergelijke maatregel zou de
sfeer bij de exporterende landen hebben ver
beterd en er toe hebben kunnen bijdragen om
de GATT besprekingen in het kader van de
Tokio ronde gunstig af te sluiten voor 15 de
cember a.s. Dat het uitstel van de wet er niet
door kwam lag in feite aan tijdgebrek bij het
kongres, want het huis van afgevaardigden en
de senaat hadden reeds min of meer gelijklui
dende voorstellen goedgekeurd. Maar de haast
om toch nog voor het reces van het kongres
klaar te komen mocht niet baten. Wanneer we
maar één uur meer tijd hadden gehad dan
hadden we het gehaald, zei iemand van het
ambtenarenkorps. Wat overigens erger was
voor de E.G. is dat men wel een handelsbe-
schermende wet aannam, waarbij textiel werd
uitgezonderd als punt ter behandeling tijdens
de Tokio ronde. Er wordt verwacht dat presi
dent Carter zijn veto zal uitspreken over een
dergelijke zet.
E.G V.S. import- Huidige j
produkten waarde invoerheffing
BOTER O ar
JKOKK.IFS® 3/°
Geprikkeld en verontrust
O p het EG hoofdkantoor te Brussel was men
geprikkeld over de Amerikaanse houding. Sir
Roy Denman, de europese kommissaris, di-
rekteur-generaal van Buitenlandse betrekkin
gen zei dat wanneer de onzekerheid over die
extra invoerheffingen niet wordt weggenomen
er door de EG niet voor kan worden ingestaan
dat tot een suksesvolle afronding van de GATT
besprekingen kan worden gekomen. Washing
ton op haar beurt was verontrust want men
vreesde daar dat de EG straks alleen nog maar
over zuiver technische zaken wilde praten tij
dens de tariefsonderhandelingen en zoiets zou
betekenen dat er dan geen enkele vooruitgang
zou worden geboekt over de zo belangrijke
subsidie problemen.
HOGERE
HEFFING
na het inwerking
k treden van de
"Countervailing
duty rate"
4 jan. 1979
Nigel Holmes
Aktie en reaktie
E r is een kans dat wij de onderhandelingen in
de Tokio-ronde zullen verliezen zei het hoofd
van de Amerikaanse delegatie, Robert Straus.
En daarna zei iemand uit welingelichte krin
gen, is het niet moeilijk te raden wat er dan gaat
gebeuren. De Europeanen zullen waarschijn
lijk heffingen gaan leggen op onze sojaexport.
Wij op onze beurt zullen dan de staalimport uit
de EG aanpakken, en zo zal het doorgaan, mits
de politieke leiders het proces zullen vertragen.
Onderhandelingen die over financiële belan
gen gaan brengen vaak dramatische momenten
met zich mee, alnaar gelang er een zaak aan de
orde is die voor de betrokkenen "er op of er
onder" betekent. Het is ook vaak zo, dat juist in
een krisissfeer een oplossing naar voren komt.
Zoiets zou ook nu kunnen gebeuren. De Tokio
ronde die eigenlijk in juli al afgesloten had
dienen te zijn, heeft een flinke duw in de rug
broodnodig. De vraag is alleen of de huidige
impasse juist de benodigde stimulans uitstraalt
of aan de andere kant net de fatale overdosis
blijkt te zijn.
Eigen produktie beschermen
