Polen een vrij land
achter het ijzeren gordijn?
Veeverzorging bij het opstallen
E en bewonderingswaardig staaltje
D aar wordt een beste boterham in
verdiend en één van de problemen is,
dat de eigenaars niet al te rijk wor
den, aldus onze gids. Ze moeten
daarom zoveel mogelijk investeren
en in het buitenland op vakantie
gaan! Dat de goede financiële in
komsten geen praatje voor de vaak
is, hebben we op vele bedrijven zelf
kunnen zien bij onze bezoeken aan
o.a. hun woningen. Zeer mooie par
ket vloeren, bankstellen waar moe
der zeer zuinig mee doet enz. en waar
het aan gul onthaal niet mankeerde.
Gevraagd naar de mogelijkheid voor
Nederlandse jongens om een tijdje
op zo'n instituut te kunnen werken:
van harte welkom, de mogelijkheid is
er! Je behoeft er geen Pools te spre
ken, want dan breek je bij de eerste
poging je tong reeds, maar Engels, en
wie kan dat als jongeman in Neder
land niet! Doen! Vanzelfsprekend
hebben we veel meer gezien dan hier
opgesomd, in de oude stad Krakau,
in het toeristenoord Zakopane in de
Karpaten enz. dat alles zou teveel
plaatsruimte vragen.
N aarmate het gras schaarser wordt en de dagen korter en kouder, breekt de tijd aan om
het melkvee en eventueel de pinken op te stallen.
D e infektie van schurft en bepaalde huid
ziekten komt tijdens de-zomer meestal tot rust
maar gaat nooit helemaal weg. Om te voorko
men dat de huidziekten en eventueel schurft
zullen optreden of uitbreiden, moet men het
vee op stal goed schoon kunnen houden. Het
schoonhouden kan bevorderd worden door de
dieren te scheren als ze op stal komen. Hierbij
dient men goed op de huid te letten en indien
nodig de dieren te behandelen met een
schurftbestrijdingsmiddel.
W. Roelse.
Groot en klein
Steden
Fruitteelt
Naar Polen!
1. oen de grote Amerikaanse machine, die ons in ruim een uur tijd van Kopenhagen naar Warschau vloog,
bij zijn dalingsmanoeuvre door het dichte wolkendek prikte, zaten we juist boven het vliegveld van Warschau.
Een staaltje navigatie waar een leek altijd respekt voor heeft.
Wel hadden we hoog boven de wolken, in stralende zonneschijn, genoten van dat "fantasielandschap", en van
een heerlijke maaltijd, maar van Polen zelf, wat het doel van onze reis was, hadden we niets gezien. Ook
Warschau heeft een zeer groot internationaal vliegveld, al is het geheel iets eenvoudiger dan Schiphol. De
douane maakte het je bij binnenkomst niet al te moeilijk en weldra stonden we buiten de gebouwen te
wachten op de bus, die ons die week door een groot deel van Polen zou rijden. Wel door een groot deel, maar
toch maar een deel van dit 9 x Nederland grote land, met zijn 34 miljoen inwoners, waaruit dadelijk blijkt dat
het een dun bevolkt land is.
Daar verdien je wel geeft hoog loon,
maar genoeg om de eerste levensbe
hoeften van te kunnen kopen, goede
kleren, goede en leuke schoenen,
fietsen, moderne kinderwagens t.v.
enz. maar geen luxe artikelen zoals
grammofoonplaten- en apparatuur,
fotoartikelen en al die luxe waar wij
in West Europa schouderophalend
aan voorbij gaan.
O m op de fruitteelt' terug te ko
men. Polen bezit 300.000 ha fruit
teelt, waarvan helaas (aldus onze
gids, een van de professoren van een
fruitteeltinstituut) slechts 100.000 ha
goed wordt onderhouden. De rest is
boerenboomgaard met gras, haver of
aardappelen als onderteelt en daar
,A. Is je dan de grote steden, zoals
Warschau, Kraków, Danzig enz. af
telt, blijft er voor het grote platteland
maar weinig over. Omdat Polen op
dezelfde breedtegraad ligt als Ne
derland. heerst er een vergelijkbaar
klimaat, en is de dag-nachtverdeling
ook niet zo veel anders dan hier. 's
Winters kan het er erg koud wezen,
en 's zomers wat warmer dan hier.
Ook de jaarlijkse neerslag scheelt
niet zoveel, al valt het in de winter
vaak als sneeuw. De bus bracht ons
die eerste middag door Warschau
voor een "sightseeing". Een enorme
uitgebreide stad, buiten zijn oor
spronkelijke muren. Na de tweede
wereldoorlog geheel opnieuw ge
bouwd omdat 90% van Warschau
verwoest was. 800.000 mensen kwa
men alleen al in Warschau om het
leven of werden afgevoerd. Nu wo
nen er 1,4 miljoen mensen, veelal in
grote grauwe gelijkvormige woon
blokken of dito hoge flats waar vele
tientallen gezinnen in allemaal de
zelfde kamertjes zijn ondergebracht.
De oude stad die grondig verwoest
was is dankzij het in kaart brengen
door de studenten van de Universi
teit van Warschau enkele jaren voor
de oorlog, minutieus in oude stijl en
afmetingen, terug opgebouwd.
van nationale ijver en bouwkunst.
Hoewel er nog veel over Warschau te
vertellen is b.v. over het bijna geheel
gerestaureerde koninklijk paleis
midden in de stad, dat al uit de mid
deleeuwen dateert, en de dubbele
muren uit nog vroegere jaren, die de
stad onneembaar maakten, reden we
de stad uit langs de goede geasfal
teerde wegen op weg naar één van de
13 fruitteeltinstituten die het land
rijk is en waar we een paar dagen
zouden logeren.
We waren namelijk met de Neder
landse fruitteeltorganisatie op ex-
kursie in Polen, en erg geïnteresseerd
in het wel en wee van onze Poolse
kollega's. De wegen zijn, hoewel
vaak smal (wat niet zo bezwaarlijk is
door het ontbreken van veel gemo
toriseerd verkeer) goed geasfalteerd.
Het land is groot en wijd en weinig
bosrijk, weinig golvend, en buiten
gewoon slecht verkaveld. Het
grondbezit dat nu nog v.oor 90% par-
tikulier eigendom is, is zo onmogelijk
versnipperd, dat de meeste boeren
slechts een bedrijf hebben van Vi tot
3 a 5 ha en dan onderverdeeld in een
onmogelijk aantal perceeltjes met
haver, rogge, aardappelen, gras of
mosterd, met' haver in de meerder
heid.
Wat het aantal perceeltjes betreft, je
behoeft geen ekonoom te zijn om te
kunnen vaststellen dat dit onmoge
lijk "boeren" is. Het land schreeuwt
om een grootscheepse ruilverkave-
"Veel Poolse bedrijven beschikken slechts over enkele ha kultuurgrond".
ling. Onze Nederlandse deskundigen
op dit gebied zouden hier jaren
vruchtbaar werk kunnen doen. Aar
zelend begint men er ook wel aan,
verzekerde men ons, doch de boeren
zijn zo aan hun grond gehecht, dat
dit moeizaam van de grond komt, en
vaak niet geheel vrijwillig kan ge
beuren. Dat er desondanks geen ar
moede is, ook op het platteland,
komt, omdat pa, hetzij per bus, hetzij
per fiets elders in de mijnen (kolen,
zwavel, zilver enz.) gaat werken.
wordt niet gesnoeid of gespoten en
dus alleen voor 't gezin en de buren
opbrengst geeft. Maar de overblij
vende 100.000 ha is goed tot zeer
goed onderhouden. Voor een deel in
handen van de 13 instituten en de
rest in partikulier bezit, in opper
vlakten van 6-13 ha. De instituten die
vaak een oppervlakte van 100-300 ha
hebben (genationaliseerd groot
grond bezit), zijn self-supporting.
Door de (hoge) opbrengst van het
geteelde fruit, dat de staat voor hen
aan het buitenland verkoopt, (lees:
ruilt voor ijzererts enz.) kunnen alle -
medewerkers, en dat zijn er heel wat.
betaald worden.
De onderzoekers, voorlichters en
leidinggevende personen zijn allen
professor en hebben minstens 1 jaar
in het buitenland gewerkt en geleerd,
meestal in Amerika of Engeland.
Ook veel vrouwen hebben dit ge
daan. en geven leiding in hun spe
cialiteit. Gevraagd naar de moge
lijkheden van export: we kunnen
niet voldoende telen om aan de
vraag te voldoen! Zou er dan toch
wat schorten aan de Nederlandse af
zet, gezien de krisis van enige jaren
geleden waarin we zeer grote hoe
veelheden fruit hebben moeten ver
nietigen? Want Polen exporteerd
naar dezelfde landen als wij, en lang
niet alleen naar Rusland. Je oren
klapperen ervan! De goed geleide
eigen bedrijven leveren alles aan één
koöperatie die de partijen bundelt en
via een regeringsburo afzet.
Maar we hopen dat we, voor wie er
belangstelling voor heeft, op een van
uw vergaderingen, alles aan de hand
van dia's nader uiteen mogen zetten.
Op sommige bedrijven met "droog grasland" zal het veelal nog mogelijk zijn om het vee
een periode in het najaar overdag enkele uren te laten weiden. Bij het volledig opstallen
van het vee dient extra aandacht aan de volgende punten besteed te worden:
a. Aanpassing voeding;
b. Voorkomen van huidziekten en schurft;
c. Verzorging van de klauwen.
Aanpassing voeding
H et overschakelen van weidegras naar het
winterrantsoen dient zo te geschieden dat de
meikgift op peil blijft en dat geen voedings
stoornissen optreden. Omdat de hoeveelheid
gras gedurende september al minder geworden
is, wordt op veel bedrijven reeds ruwvoer bij
gevoerd. Dit ruwvoer bestaat meestal uit inge
kuilde snijmais. voeraardappelen en verse bie
tenkoppen en -blad. Verder wordt veelal ook
struktuurhoudend ruwvoer als hooi, graszaad
stro en/of voordroogkuil verstrekt, aangevuld
met krachtvoer naar behoefte. H ierdoor zijn de
rantsoenen reeds gedeeltelijk aangepast aan
het rantsoen voor de stalperiode. Belangrijk is
dat ook bij de aanvang van de stalperiode de
rantsoenen voldoende voederwaarde hebben
om de melkproduktie te handhaven.
Uit de standaardkoeprodukties van voorgaan
de jaren leiden we af dat in deze periode op
verscheidene bedrijven de melkproduktie wat
daalt. Vooral op de gemengde bedrijven,
waarnaast de rundveehouderij ook de akker
bouw in deze periode nog veel aandacht opeist,
zien we dit. De nieuwmelkse koeien verdienen
extra verzorging. Het berekenen van de voe-
derbchoefte voor het melkvee dient daarom zo
goed mogelijk te geschieden. Hierbij is vooral
van belang dat men de samenstelling van het te
vérstrekken ruwvoer kent. Gewasonderzoek
van deze produkten is een eerste vereiste.
Degenen die meedoen aan de koppeling
melkkontrole-veevoeding dienen de hoeveel
heid en kwaliteit ruwvoer zo juist mogelijk op
te geven, dan kan de komputer een betrouw
baar advies geven ten aanzien van de hoeveel
heid krachtvoer die aan de verschillende koei
en verstrekt moet worden.
Op de gemengde bedrijven wordt in het begin
van de stalperiode ook veelal verse bietenkop
pen en -blad bijgevoerd. Dit is een goed pro-
dukt, mits het geen grond en rot blad bevat.
Omdat de voederwaarde in de ds van bieten
koppen en -blad aan de lage kant is, is het voor
nieuwmelkse koeien niet aan te bevelen.
Vooral bij de huidige methoden van suiker
bieten rooien is er zeer weinig kop en bestaat
het materiaal bijna geheel uit blad.
Er mag niet meer dan 20-25 kg van verstrekt
worden om produktiedaling en diarree te
voorkomen. Vlak voor het melken mag men
geen bietenblad voeren omdat anders de melk
een bietenloofsmaak krijgt. Voor droogstaande
koeien en jongvee is het mits doelmatig aan
gewend, een goedkoop ruwvoer.
Voorkomen huidziekten en dierlijke parasieten
Op de proefboerderij "Cranendonck" worden
alle melkkoeien en pinken geheel geschoren bij
het begin van de stalperiode. Het verdient
aanbeveling om het scheren van de melkkoeien
niet voor half oktober uit te voeren. Bij eerder
scheren is de haargroei 'zo sterk, dat opnieuw
scheren wenselijk kan zijn.
Door het scheren krijgt men niet alleen schoner
vee en minder huidziekten, maar is het reinigen
van uier en tepels gemakkelijker uit te voeren,
waardoor een betere hygiëne bij het melken
wordt verkregen.
Voorkomen van kreupelheid
B ij het begin van de stalperiode dient extra
aandacht besteed te worden aan de klauwver-
zorging. Op een grupstal staan de dieren 6
maanden op dezelfde plaats, zonder zich goed
te kunnen bewegen. Dit stelt hoge eisen aan de
klauwen en het beenwerk.
Door het rundvee te bekappen wordt een goe
de stand van de benen verkregen. Dit geeft
minder slijtage van de benen en de kans op
klauwinfekties wordt kleiner. Stinkpoten en
tussenklauwontstekingen zijn de klauwziekten
die het meest voorkomen. Deze ziekten kunnen
aanleiding geven tot ernstige kreupelheid. De
infekties kunnen grotendeels voorkomen wor
den door de koeien regelmatig gebruik te laten
maken van voetbaden met 3% handelsformali-
ne. Dieren met open processen aan de klauw
mogen nooit in een formalinebad gezet wor
den.
Bij het opstallen staat de preventie, middels
voetbaden en klauwverzorging centraal, terwijl
in de winter het besnijden bij kreupelheden de
enige mogelijkheid is om erger te voorkomen.
Dit geldt vooral voor de grupstallen (aanbind-
stallen). In de ligboxenstallen, waar de bes
mettingskans tijdens de stalperiode groter is
dan in de grupstal, zal regelmatig gebruik
moeten worden gemaakt van een doorloopbad.
Belangrijk is verder om uitgeschaard jongvee
en aangekocht vee een voetbad te geven alvo
rens ze op stal bij de koppel toegelaten worden.
Op de proefboerderij "Cranendonck" te
Maarheeze worden alle volwassen dieren een
maal per jaar onderworpen aan een klauwin-
spektie. Bij de geringste afwijking wordt direkt
ingegrepen. Per 14 dagen gaan de koeien 3
achtereenvolgende dagen door een doorloop-
of voetbad (3% formaline-oplossing).
R.C.C. de Bruyckere c.a.r. Goes.
13
