Agrarische bouwwerken moeten
beter van kwaliteit en mooier worden
T och moet ieder bouwwerk via een
M evr. ir. M.J.M. Bouman-
Sweers van de landbouwhoge
school te Wageningen benaderde
het onderwerp via de weg van de
architektonische aspekten van
het bedrijfsgebouw. Het gaat in
de praktijk vaak om twee partijen.
Aan de ene kant de boer die een
goedkoop en efficient bedrijfsge
bouw wenst, aan de andere kant
wat je zou kunnen noemen de re-
kreatiekonsument die met een
hang naar het verleden hoopt op
het platteland gebouwen terug te
vinden die beantwoorden aan zijn
nostalgische mijmeringen.
H et gebruik van een voerband in-
plaats van rijpaden in een ligboxen-
stal zou b.v. de breedte van derge
lijke bouwwerken danig kunnen
verminderen. Verder zou eens pre
cies nagegaan moeten worden of het
toepassen van een grotere dakhelling
de ventilatie zou verbeteren, terwijl
dan tevens de vormgeving van het
bouwsel belangrijk beter te voor
schijn zou komen.
O
Staandaardisatie
van kwaliteit
I ng. J.C. Spek van het IMAG
was van mening dat momenteel
alleen in de glastuinbouw echt
sprake is van een standaardisatie.
In ongeveer 80% van de gevallen
kiest men voor het systeem Ven-
lo's warenhuis, tweedakstype.
Toch komt het er in de praktijk in
de andere agrarische sektoren
vaak op neer dat de opdrachtgever
als eerste wens uitspreekt dat het
bouwwerk vooral niet te duur mag
zijn. Het vreemde is dat daarbij
lang niet altijd de vraag wordt
gesteld, hoe lang zal het "spul"
overeind blijven.
O,
Architektonische
aspekten
G,
BESTEMMINGS
PLANNEN
M. van Wezel
nlangs werd door de Nederlandse Vereniging Techniek in de Landbouw te Wageningen een interessante
bijeenkomst belegd om van gedachten te wisselen over "standaardisatie en prefabrikage in de landbouw."
Volgende maand zal er over dit onderwerp een internationaal symposium worden georganiseerd door de
NVTL.
Oude vormen niet verheerlijken
O verigens wordt het wel eens tijd
dat we ophouden met het verheerlij
ken van de oude gebouwen, alsof die
alleen zaligmakend zouden zijn.
Wanneer je het ontstaan van die ge
bouwen gaat analyseren dan kom je
tot de volgende punten. Het land
bouwbedrijf was meestal een kleine
familieonderneming met een aantal
koeien, dikwijls ook nog onder het
zelfde dak, waardoor je toen een heel
ander silhouet kreeg dan nu het ge
val is met de grote ligboxenstallen.
Was het destijds alleen een gemengd
bedrijf, nu is in veel gevallen alles
gespecialiseerd, waardoor ook de
blijkt dat een dergelijk systeem zeker
niet iets nieuws is. Het komt ook no
gal eens voor dat eerst de bedrijfsge
bouwen worden neergezet door een
aannemer die daarin is gespeciali
seerd. Later geeft men dan de plaat
selijke dorpsaannemer opdracht om
een fraai woonhuis te bouwen. Het
gevolg is nogal eens dat de vormge
ving van het een gruwelijk vloekt met
die van het ander.
Is steeds groter altijd nodig?
roeger werd er alleen gebouwd
met wat er plaatselijk aanwezig was.
Daardoor vielen de gebouwen ook
minder op in het land, omdat ze
veelal voor een groot deel uit mate-
Er mag dan op allerlei gebied wel
een soort standaardisatie naar
vormgeving zijn, maar een stan
daardisatie naar kwaliteit is nog
ver te zoeken. Wel wordt er dik
wijls geschermd, zei ing. Spek,
met fraaie komputerberekenin-
gen en andere indrukwekkende
papieren, die echter dikwijls voor
de deskundige meer scherts dan
ernst bevatten.
Net als de industrie
O,
aantal vuistregels worden beoor
deeld. Hoe ziet het er uit, van dicht
bij en van een afstand. Staat het al
leen of vormt het een eenheid met
andere gebouwen. Wat is de archi-
tektuur en welke kleur heeft men
gebruikt bij het kiezen van de bouw
materialen. Verder bepaalt het aan
brengen of het aanwezig zijn van een
groenvoorziening heel veel van de
indruk die een agrarisch bedrijfsge
bouw achterlaat. Bomen kunnen er
de oorzaak van zijn dat men b.v. bij
een goed gekamoufleerd foeilelijk
bouwwerk, toch nog kan zeggen, nou
ja, vooruit dan maar....
Europese kwaliteitsnormen
m tot een standaardisatie van
kwaliteit te komen zal gekozen moe
ten worden voor vaste normen. Tot
op heden is het dikwijls alleen de
vormgeving die door de boer of
tuinder wordt beoordeeld, van kwa
liteit beoordeling heeft hij doorgaans
geen verstand. Een prachtontwerp
wordt dan uit de grond gestampt en
voor de rest blijft hij er dan mee op
gescheept tot het zaakje in elkaar
zakt.
Er wordt eenvormiger gebouwd en
daarvoor hoeft men alleen maar om
zich heen te kijken, zei Spek. Wat
men nu in de agrarische sektor toe
past bij b.v. ligboxenstallen deed
men bij de industrie reeds jaren ge
leden. Een soort systeembouw.
Daarbij mag je overigens best de
vraag stellen of het wel zo fraai is.
Bekend is, zei hij, dat er maar weini
gen uit de steden hun kampeertentje
opslaan op b.v. het 's Hertogenbo-
sche industrieterrein. Geen wonder
dat uit niet agrarische kringen oppo
sitie komt tegen het eenvormige
bouwen op het platteland.
Met groen versieren
f er mogelijkheden zijn om tot
meer samenwerking in de botiw te
komen zag Spek niet op ieder gebied
aanwezig. Het enige dat wel goed
mogelijk is betreft het opzetten van
standaardisatieregels ten aanzien
van de kwaliteit. Dergelijke voor
schriften kunnen in feite dan in ieder
land van de EG van toepassing zijn.
Verder zal men in de toekomst nog
meer aandacht moeten schenken aan
een architektonische inpassing van
het bouwwerk in het landschap.
Ook was hij van mening dat bij het
optreden van geschillen, men eigen
lijk ervan af moet om onmiddellijk
naar de rechter te stappen. De cen
trale raad van de bouw, zou in der
gelijke gevallen soulaas moeten
kunnen bieden.
Bedrijfsgebouwen zijn
verpakkingsmiddel
B edrijfsgebouwen in de landbouw
"Zoals vroeger wordt het nooit meer!
worden steeds meer gezien als een
produktiemiddel. Toch krijg je de
indruk, zei ze, dat men voor de
landbouw andere normen ten aan
zien van vorm en kleur aanlegt dan
b.v. in de industrie. De landbouw zal
hier terdege rekening mee moeten
houden. Overigens lijkt het er op dat
het bedrijfsgebouw steeds meer als
een soort verpakking wordt gezien,
waarbinnen van allerlei werkzaam
heden worden uitgevoerd. In deze
tijd moet telkenmale de rentabiliteit
van de verpakking opnieuw getoetst
worden, waarbij vooral efficiency
een belangrijke faktor vormt. De
ligging van het gebouw heeft alleen
inzoverre enige waarde dat het mede
de aanblik van het landschap be
paalt.
Je kunt zo'n gebouw natuurlijk
op allerlei manieren gaan "versie
ren" waarbij het via de traditionele
methoden er echter wel op neer komt
dat het voor de agrariër duurder
wordt.
Mevr. Bouman-Sweers zei verder dat
ze graag die landbouwbedrijfsgebou
wen met meer fantasie en speelsheid
zag verrijzen, maar dat zou dan zeker
niet ten koste van de portemonnaie
van de boer mogen gaan. Wanneer we
het bedrijfsgebouw fraaier willen ma
ken dan zullen we ervan uit moeten
gaan dat dit met weinig kosten moet
geschieden. Ik ben er van overtuigd
dat zoiets zeker te realiseren zal zijn.
gebouwen weer aan andere vormen
moesten voldoen. Er zijn voorts an
dere opslag en verwerkingsmetho
den ontstaan, zo heeft men tegen
woordig weinig behoefte meer aan
ruimte onder de kap.
Inheemse bomen gebruiken
O ok zij pleitte voor een aangepaste
begroeiing rond de gebouwen,
waarbij ze speciale aandacht vroeg
voor de echte inheemse boomsoor
ten. Achter een nette coniferenhaag
verwacht je eigenlijk geen varkens-
mesterij. De bedoeling van een
groengordel is juist om de aandacht
wat af te leiden van de gebouwen,
wanneer men dan uitheemse soorten
kiest wordt de aandacht echter op
datgene wat er achter ligt gevestigd.
Het is trouwens ook verkeerd om de
gebouwen maar wat weg te stoppen
achter een rij met hoge populieren.
Een veel beter landschappelijk effekt
wordt bereikt wanneer men de groe
pering van het groen anders en
doelgericht plaatst.
Huis en schuur
rote gebouwen in de landbouw
zijn vaak eentonig, maar dat hoeft
zeker niet het geval te zijn, alleen al
het aanbrengen van een versprin
gende gootlijn kan wonderen doen.
Wanneer we de verschillende typen
Nederlandse landbouwbedrijfsge
bouwen van vroeger bekijken dan
rialen van dat land uit de direkte
omgeving waren opgetrokken.
Bovendien verweerden in de loop
der tijd de bouwmaterialen waar
door de opvallendheid ook werd
verminderd. Moderne materialen
zijn slijtvast en houden dikwijls hun
harde agressieve nieuwigheid.
Mevr. Bouman-Sweers vroeg zich af
of steeds grotere overkappingen bij
gebouwen soms ook iets. te maken
had met het gevoel voor status.
Kleinere overspanningen kan best en
ze sprak er haar twijfel over uit of
steeds bredere overspanningen echt
wel goedkoper waren.
Met wat goede wil
Met een beetje goede wil, wat fanta
sie en bereidheid tot medewerking is
het beslist onnodig om terug te grij
pen naar een geforceerde bouwstijl
van vroeger, om toch tot een resul
taat te Jcomen, waarmee zowel de
agrariër als de rekreatiekonsument
beiden vrede kunnen hebben.
Goes. Vanaf 18 oktober ligt gedurende een maand ter inzage het
vastgestelde bestemmingsplan "Herziening 1977 van het bes
temmingsplan Zuid-West" (uitbreiding Agrimarkt) waaraan
G.S. goedkeuring hebben onthouden. Zij die tijdig bezwaren
hebben ingediend, zowel bij de gemeenteraad als bij G.S. als
mede zij die bezwaren hebben tegen de onthouding van goed
keuring door G.S. kunnen beroep instellen bij de Kroon.
Steenbergen. Vanaf 18 oktober ligt gedurende een maand ter
inzage het gedeeltelijk goedgekeurde bestemmingsplan
"Noord-Oost 1977". Zij die tijdig bezwaren hebben ingediend,
12
zowel bij de-gemeenteraad als bij G.S., en zij die bezwaren
hebben ingediend bij G.S. tegen de in het ontwerp aangebrachte
wijzigingen^ alsmede zij die bezwaren hebben tegen de onthou
ding van goedkeuring door G.S. kunnen beroep instellen bij de
Kroon.
Eindhoven. Vanaf 23 oktober ligt gedurende een maand ter
inzage het goedgekeurde bestemmingsplan "III Wederop-
bouwplan Fellenoord". Zij die tijdig bezwaren hebben inge
diend, zowel bij de gemeenteraad als bij G.S. kunnen beroep
instellen bij de Kroon.
Geldrop. Vanaf 19 oktober ligt gedurende een maand ter inzage
het ontwerp van de 3e herziening van het bestemmingsplan
"Midden Beekloop". Bezwaren kunnen worden ingediend bij
de gemeenteraad.
Hulst. Vanaf 19 oktober ligt gedurende een maand ter inzage
het ontwerp bestemmingsplan "Absdaalseweg". Bezwaren
kunnen worden ingediend bij de gemeenteraad.
Eindhoven. Vanaf 23 oktober liggen gedurende een maand ter
inzage de vastgestelde bestemmingsplannen "III Oude Gracht
1970" en "I 't Hofke". Zij die tijdig bezwaren hebben ingediend
bij de gemeenteraad kunnen bezwaren indienen bij G.S.
Ook ligt gedurende bovengenoemde termijn ter inzage het
vastgestelde bestemmingsplan "VIII Rapenland".
Zij die tijdig bezwaren hebben ingediend bij de gemeenteraad,
alsmede zij die bezwaren hebben tegen de in het ontwerp aan
gebrachte wijzigingen kunnen bezwaren indienen bij G.S.
Oosterhout. Vanaf 23 oktober ligt gedurende een maand ter
inzage het gedeeltelijk goedgekeurde bestemmingsplan "Rid
derstraat-Noord". Zij die tijdig bezwaren hebben ingediend,
zowel bij de gemeenteraad als bij G.S., alsmede zij die bezwaren
hebben tegen de onthouding van goedkeuring door G.S. kun
nen beroep instellen bij de Kroon.
Wissenkerke. Vanaf 23 oktober ligt gedurende een maand ter
inzage het vastgestelde bestemmingsplan "2e herziening bes
temmingsplan Buitengebied". Zij die tijdig bezwaren hebben
ingediend, zowel bij de gemeenteraad als bij G.S. kunnen be
roep instellen bij de Kroon.
Ook ligt gedurende een maand ter inzage het ontwerp "Herzie
ne toelichting en voorschriften, deel uitmakende van het bes
temmingsplan Geersdijk Oost II". Bezwaren kunnen worden
ingediend bij de gemeenteraad.