w e wandelen gezamenlijk nog wat op het
erf en in de gebouwen. De schuur is van 1928
en de toen tweejarige Rien Kosten mocht de
eerste steen leggen. Hoe oud het huis is kan ik
met geen mogelijkheid zeggen. We hebben de
zijgevels van een nieuwe steen moeten voor
zien. De tuin ligt er keurig bij en het geheel
maakt een verzorgde indruk. Terwijl we op het
erf staan komt A.W. Steyns met zijn Mercedes
Benz trac 800 spuitmachine uit het aardappel
veld. Een machine van bijna honderd duizend
gulden, aangeschaft door een kombinatie van
16 boeren. Het apparaat heeft een werkbreedte
van 24 meter en we spuiten er gemiddeld 800
ha mee. De tank heeft een inhoud van 1500
liter vertelt een trotse Steyns die al dertig jaar
met allerlei spuitapparatuur omgaat. Die
spuitmachine hebben we gezamenlijk aange
schaft, zegt Rien, en daarmee werken we pret
tig en voordelig samen.
Ons Z.L.M. bestuur
D aareven sprak ik over kleine bedrijven.
Vooral rond St. Annaland vind je er veel. De
meensen op dat soort bedrijven weten een uit
stekende boterham te verdienen. Door een
Nu nog grotere percelen
Boeren met veel
en weinig grond.
De organisatorische top vantde Z.L.M. wordt gevormd door
het hoofdbestuur en de verschillende kommissieleden.
Voor sommigen zullen die mensen goede bekenden zijn,
voor de meesten echter niet.
In een serie reportages willen we in de toekomst
al die bestuurders die zich inzetten voor de belangen
van de Z.L.M. leden nader aan U voorstellen.
Degenen die aan het woord komen verkondigen hun eigen
mening, en dat hoeft niet altijd ook het officiéél Z.L.M.
standpunt te zijn.
Waarschijnlijk wel een op
volger.
R. ien en Leni Kosten hebben twee kinderen.
Een dochter van 21 en een zoon van 12 jaar.
Magda studeert sociale geografie aan de Vrije
16 boeren in
één spuitcombinatie!
Zo nu en dan
op de rem
Zoetwatervoorziening
I_,en ander punt waar Tholen alweer vroeg
tijdig mee is begonnen is de bestudering van de
zoetwatervoorziening van het gebied. Dit is een
groot knelpunt, zegt Rien. Veel bedrijven voe
ren al een intensief bouwplan, maar ze kunnen
nu niet verder door gebrek aan beregenings-
mogelijkheden. Wanneer we de beschikking
over zoet water zouden hebben dan zouden er
voor de veelal kleine bedrijven geheel nieuwe
mogelijkheden komen. We hebben nu een stu
diekommissie "zoetwatervoorziening" opge
richt voor Tholen Flipland. Daarin wordt be
keken wat de mogelijkheden zijn wanneer er
zoet water beschikbaar is. Welke mogelijkhe
den zijn wanneer er zoetwater beschikbaar is.
Welke mogelijkheden er zijn op waterstaat
kundig gebied, want om b.v. water van Tholen
naar Stavenisse of St. Annaland te brengen is
een vraagstuk apart. We bestuderen hoeveel
zoet water er eventueel beschikbaar zou kun
nen komen. Uiteraard bekijken we de kosten
en doen we ook een profielstudie van de bo
dem. Dit alles in het licht van een zoet Zoom
meer. In die kommissie zitten vele instanties en
instellingen en we kunnen rekenen op een
uiterst deskundige inbreng. Tholen hoopt reeds
dit jaar een interim rapport uit te brengen.
Uiteraard zal een volledig afgeronde studie
over alle aspekten van de zaak nog wel enkele
jaren vergen.
De verkaveling is nu ruim 20 jaar achter de
rug voor de allereerst aangepakte gebieden. De
gunstige aspekten van de verkaveling zijn nog
steeds aanwezig. Wel zou men nu grotere per
celen maken, en eventueel ook de kleine be
drijven iets groter maken. Maar ja, de tijd gaat
verder, wanneer de Noord Oost Polder op
nieuw moest worden ingericht zou die er ook
anders uitzien. Wel hebben we destijds geboft
dat de verkaveling doelgericht op de boeren
bevolking kon worden uitgevoerd en we geen
hinder ondervonden van allerlei eisen van mi
lieu zijde. Bovendien werd het werk in een
goedkope tijd uitgevoerd vergeleken met wat
zich nu heeft ontwikkeld.
mm
f
len
■V,:
osten was twee jaar oud toen hij de eerste steen van
-
VI
'Mm
1
HH-.-
fi
de landbouwschuur mocht leggen.
verdergaande intensivering hebben we daar
ook kassen zien verschijnen. Sommige bedrij
ven hebben zich weten te vergroten door de
sanering van anderen. St. Annaland is een
welvarend dorp met inventieve hardwerkende
ondernemers. De verhouding grote en kleine
boeren, of anders gezegd, agrariërs met veel en
weinig grond is uitstekend. Eigenlijk heb je
geen noemenswaardige tegenstellingen. Dat is
van oudsher hier al zo geweest. Echte super-
grote bedrijven vind je op Tholen trouwens ook
niet. Misschien dat er op Flipland een iets an
dere opstelling tussen grote en kleine bedrijven
bestaat. Gemiddeld ligt daar de bedrijfsgrootte
10 ha hoger dan op Tholen. De gemiddelde
bedrijfsgrootte hier is om en nabij de 20 ha.
Veel werkzaamheden worden in kombinatie verricht, alleen het maaidorsen niet.
Universiteit te Amsterdam. Hans is net van de
basisschool af en gaat dit jaar naar de scholen
gemeenschap te Bergen op Zoom. Hans is een
jongen die nu al zeker weet dat hij boer wil
worden. Maar eerst een goede opleiding zegt
vader beslist. Wij zouden het liefst zien dat hij
eerst het havo of atheneum haalde en vervol
gens een middelbare of hogere landbouw
school. Wel, en verder hebben wij er dan het
volste vertrouwen in dat hij op dit bedrijf van
52 ha goed de kost kan verdienen. Wij zijn er
best mee in ons schik dat wij een opvolger
hebben. Het boerenleven is een goed leven zegt
Leni. Je bent als vrouw erg betrokken bij het
werk van je man, en dat vind ik een pluspunt
van een zelfstandige. Sommigen hebben b.v. de
behoefte aan lange vakanties. Dat hoeft voor
mij niet. Ik vind het heerlijk thuis. Trouwens, je
kunt jezelf als boer veroorloven om zomaar
eens een middagje vrij te nemen. Dan gaan we
samen ergens heen. Als je al die tijd bij elkaar
in één heel jaar zou optellen, kom je wel aan
veertien dagen vakantie. Verder vind ik het
gewoon gezellig als Rien regelmatig even bin
nenwipt om een kopje koffie. Dat is toch het
voordeel van een boer te zijn.
bedrijf op zijn hals haalt. Ik sta wel achter zijn
bestuursfuncties, maar moet zo nu en dan een
beetje op de rem gaan staan om te voorkomen
dat het te gek wordt.
De schuur is van binnen helemaal verbouwd en
kan geheel worden gebruikt voor de opslag van
aardappelen terwijl er tevens de mogelijkheid
bestaat om graszaad en graan te drogen, ook de
opslag van uien is mogelijk.
Hans, die tijdens ons bezoek nog vakantie had
liep met ons mee en stak niet onder stoelen en
banken dat hij grote belangstelling voor trek
kers en ander rijdend materiaal heeft. Rien
kijkt hem glimlachend aan, hij is er tevreden
mee.
Wanneer we afscheid nemen zegt hij, terwijl de
lucht wordt beoordeeld, ik ga nog vlug even
mijn graszaadstro wat los uit het zwad gooien,
misschien dat ik het morgen dan persen kan,
want het werk moet doorgaan.
(juli '78)
weet te weinig over het rendement en het op
brengend vermogen en de graszaadfirma's
wordt verweten dat ze veel te terughoudend
zijn met gegevens hieromtrent. Tevens dringt
men aan op een duidelijke weergave van de
raseigenschappen en het opbrengend vermo
gen in de rassenlijst, uiteraard gebaseerd op
landelijk onderzoek zoals bijv. ook bij tarwe
gebeurt. Vooralsnog ziet het er niet naar uit dat
het zover komt. De graszaadtelers in Tholen
weten echter al heel veel op dit gebied. Op
Tholen hebben we al van vijfjaar alle gegevens
over het gras verzameld. Ook hier zorgt het
konsulentschap weer voor een degelijke rap
portering en verwerking van de gegevens. Zo
doende hebben de Thoolse graszaadtelers een
inzicht in de mogelijkheden, uiteraard wel
toegespitst op Thoolse omstandigheden.
Tevens worden de uitbetalingsprijzen van de
verschillende firma's vergeleken.
Rien Kosten is er duidelijk trots op dat men dit
voor elkaar heeft gekregen, 't Is ook een voor
beeld van een wezenlijke wil tot vooruitgang en
open eerlijke samenwerking.
B innenkort zal Rien 25 jaar lid zijn van het
kringbestuur. Via de jongerenorganisatie
kwam hij de Z.L.M. binnen. Reeds negen jaar
is hij nu kringvoorzitter. Daar houdt het niet
mee op, want van het een komt het ander. Via
de Z.L.M. is hij vertegenwoordigd in talrijke
andere kommissies, het zou teveel zijn om alle
funkties op te noemen. Maar dat hij voorzitter
is van de Thoolse dagen mag niet onvermeld
blijven. Dit telkenjare terugkerend evenement
vergt erg veel voorbereidend werk. Het kostje
soms veel tijd, maar ik doe het met plezier.
Toch zijn er perioden datje nauwelijks van het
bedrijf weg kunt. Met name tijdens het aard-
appelrooien kan er geen man gemist worden,
temeer ook nog omdat je in kombinatie werkt.
Ook tijdens de voorjaarswerkzaamheden is het
soms erg moeilijk. Leni Kosten hoort het be
daard aan en zegt ach het gaat best als Rien
maar uitkijkt dat hij niet teveel werk buiten het
Hans (12)
worden.
weet nu al zeker dat hij later boer wil
«4? x-~
11
