Rien Kosten
koos toch nog
voor "de Puit"
G emiddeld hebben we twee dagen per week
iemand van de bedrijfsverzorgingsdienst. Vaste
krachten zijn er niet. Dit systeem met de hulp
van de bedrijfsverzorgingsdienst bevalt me
goed en daarmee ben ik in staat om het werk
rond te zetten. We maken betrekkelijk weinig
gebruik van de loonwerker, Maar dat is weer
een gevolg van een ver doorgevoerde en goed
georganiseerde vorm van samenwerking voor
bijv. aardappelen en suikerbieten. Daarnaast
doen we ook het spuiten van de gewassen in
kombinatie. De graanoogst doe ik zelf met een
eigen kombine, terwijl daarentegen het stro
persen weer in kombinatie wordt afgewerkt. Zo
wordt de gehele aardappelteelt van begin tot
D e wereld hangt van toevalligheden aan elkaar en die beïnvloeden dan meestal weer
iemands leven zodanig dat men soms zijn plannen kompleet moet wijzigen. Zo is dat in feite
ook gegaan bij Rien Kosten (52), de kringvoorzitter van Tholen en St. Philipsland. Ik had
aanvankelijk helemaal niet het plan om boer te worden zegt hij. Mijn grootvader was
aktief in de wegenbouw en daarvoor toonde ik ook grote interesse. Na de lagere school
ging ik naar de H.B.S. in Bergen op Zoom en geleidelijk groeide mijn belangstelling voor
de weg- en waterbouw zodanig dat ik naar de Technische Hogeschool te Delft ben gegaan.
Ik heb er echter maar twee jaar gestudeerd, nog net genoeg om mijn propaedeutisch
examen te doen.
Meer dan
Kringvoorzitter 99TholenSt. PhilipslandM. van Wezel
alleen boer zijn
Ruilverkaveling
was een zegen!
Akkerbouw en schapen.
Veel samenwerking
In de pas met
nieuwe ontwikkelingen
Graszaadgegevens
verzamelen
Ik was enig kind, vader had deze boerderij en had reeds min of meer berust in het feit dat
hij geen opvolger zou krijgen.
Toch waren we in oorlogstijd wel twee volle jaren met elkaar op het bedrijf werkzaam
geweest. Toen ik in '43 H.B.S. examen deed was er geen mogelijkheid verder te studeren.
Zodoende ben ik tot het eind van de oorlog thuis werkzaam geweest. In '45 ben ik naar
Delft gegaan. Vrij snel daarop kreeg vader ernstige hartklachten en kon daardoor de
direkte werkzaamheden op het bedrijf niet voortzetten. Dat woog zwaar voor mij. De
definitieve doorslag kwam echter toen ik ook nog een oproep kreeg om naar Indië te
vertrekken voor het Nederlandse leger. Eerst was ik al twee jaar studietijd verloren tijdens
de oorlog, nu dan weer enige jaren in Indië terwijl vader het bedrijf niet meer aankon, dat
was allemaal tezamen voldoende om mij te doen besluiten om de knoop door te hakken en
boer te worden, waardoor ik tevens werd ontslagen van de dienstplicht in Indië.
Hoeve "De Puit" ligt veilig verscholen onder aan de dijk en in het westen beschermd door hoog
geboomte.
Het oude woonhuis heeft in de loop der tijden hier en daar nogal veranderingen en verbeteringen
ondergaan.
't H ad overigens heel wat slechter gekund.
Hoeve "De Puit" is een 42 ha groot pachtbe
drijf. Aanvankelijk werd die grond geheel door
dijken omsloten, eigenlijk echt een poldertje
apart. Het bedrijf lag tegen de dijk, de grond
geheel overzichtelijk erachter. Beter kon het
kritisch bekeken al niet. Later ben ik nog in
staat geweest om 10 ha grond bij te kopen.
Zodoende heb ik nu een bedrijf van 52 ha.
Van de stap om toch boer te worden heb ik nog
nooit spijt gehad. Dit leven bevalt me uitste
kend. Ik moet er overigens wel onmiddellijk
aan toe voegen dat mijn belangstelling niet zo
eng gericht is dat ik alleen maar belangstelling
zou hebben voor wat er achter onze eigen hek-
kendam zou gebeuren. Ik wil meer dan alleen
boer zijn! Daarvoor moetje ook een flexibele
houding aannemen. Wanneer je aktief bent in
het organisatieleven dan is dat een vereiste
wanneer dat gekombineerd moet worden met
het bedrijf. Er zijn kollega's die moeilijk kun
nen schipperen met hun werkplan. Wanneer ze
van plan zijn om 's morgens het hooi te schud
den dan is het moeilijk voor hen om dat werk
naar de middag te verplaatsen. Overigens alle
respekt voor die mensen, want boer en organi
satieman zijn is vaak een moeilijke kombinatie.
"t I s ook niet zo dal de Puit hoeve al generaties
lang door ons wordt beboerd. Vader kwam in
1910 van Schouwen naar Tholen, werd eerst
bedrijfsleider op Poortvliet en kwam in 1919 op
de boerderij, dus ik vertegenwoordig nog maar
de tweede generatie. In 1953 ben ik getrouwd
met Leni Mol uit Sint Maartensdijk, 't Was
een jaar om nooit te vergeten, want toen kreeg
een groot gedeelte van het gebied ook de ramp
te verwerken. We hebben hier op de Puit geen
last gehad, 't Zou nog de vraag zijn geweest of
we wel water hadden gekregen, want het be
drijf ligt vrij hoog. Tijdens de inundatie in de
oorlog heeft het hier ook niet onder water ge
staan. Toen de ramp achter de rug was en de
ruilverkaveling op gang kwam is Tholen ei
genlijk in een nieuw tijdperk getreden. Kijk,
hier op de Puit was een ruilverkaveling niet
noodzakelijk; van oudsher waren we verwend
met de grond rond de gebouwen. Voor grote
gedeelten van Tholen echter is het een zegen
geweest. Mijn grond is gemakkelijk bewerk
baar en is afslibbaar van 20-30%. Lekkere za
velgrond.
"tls een bijna zuiver akkerbouwbedrijf. Om
dat er een stuk dijk bij het bedrijf hoort houdt
ik er ook schapen bij. Ik bezit er zo'n 40 stuks
en door die schapen heb ik rond het erf ook nog
wat weiland, 't Is overigens niet zo dat ik die
schapen zonder enige interesse houd. Ik heb er
wel plezier in. Het inkomen moet natuurlijk
komen uit de akkerbouw. Mijn bouwplan ziet
er in grote lijnen als volgt uit. Een kwart kon-
sumptieaardappelen, een kwart granen, één
vijfde suikerbieten, één vijfde graszaad en de
Overblijvende grond wordt beteeld met kon-
servenerwten en uien.
eind uitgevoerd in samenwerking met (twee)
kollega's. We hebben daarvoor alle werktui
gen. In principe werkt het zo dat ieder een
rooidag krijgt. Gewoonlijk verkassen we dan
de machines 's morgens na achten als we koffie
hebben gedronken, 't Is wel een razend drukke
tijd, want de hete organisatie berust op de be
schikbaarheid van de mensen. Overigens zijn
we in ons schema ook weer flexibel want 't kan
best eens verder uitlopen dan net die ene dag
om en om rooien. Maar je moet natuurlijk wel
ergens van een schema uitgaan.
Voor wat het bietenrooien betreft werken we in
een rooikombinatie samen met een loonwer
ker. In dit gebied bestaan er vijf rooikombina-
tie's. Vooraf wordt een schema opgesteld en dit
wordt via het overkoepelend orgaan van die
kombinaties aan de suikerbietverwerkende in-
dustriën voorgelegd om de regelmatige afvoer
te garanderen. We doen dit nu voor het derde
jaar tot volle tevredenheid. Vooraf worden ook
de tarieven geregeld, terwijl de kontrakten voor
iedereen hetzelfde zijn. Wij vinden dit een voor
het zuid-westen vooruitstrevende zaak.
"t I s niet voor het een of ander, maar ik vind
dat Tholen en St. Philipsland goed inspelen op
de nieuwe ontwikkelingen. Direkt al tijdens de
verkaveling hebben we hier een "nationalisatie
kern grotere landbouwbedrijven" opgericht als
onderdeel van de streekverbeteringsaktivitei-
ten. We hebben toen de samenwerking centraal
gesteld.
We begonnen aanvankelijk met 12 bedrijven
en de aanschaf van een precisiezaaimachine. In
1962 maakten we een begin met het direkt
rooien van aardappelen op de wagen, 't Is net
of het gisteren gebeurde, verzucht Rien Kosten
even; zo snel gaan de ontwikkelingen. Ik heb
het volste vertrouwen in de toekomst. We doen
ons best om in te spelen op de gewijzigde ont
wikkelingen. Er wordt her en der veel gepraat
over de methode van het organiseren van kon-
trakttelers 't Gaat vaak moeizaam. Wel; op
Tholen hebben we al geruime tijd een "produ
centen groepering conservenerwten". Alle
conservenerwtentelers regelen en-bloc de hele
organisatie rondom die teelt. We hebben
daarvoor een vaste man in dienst die namens
alle boeren optreedt tegenover de fabriek. In
feite koopt de fabriek de erwten van ons. Wij
van onze kant vragen voor het zaaiseizoen .aan
de fabriek wat voor wensen ten aanzien van ras
en soort er zijn en we proberen daarmee zoveel
mogelijk rekening te houden.
Momenteel worden er ruim 200 ha conserve
nerwten geteeld in Tholen. Er wordt niet op het
land gedorst ze gaan met peul en al weg.
Daarnaast hebben we ook een eigen rapporte
ringssysteem over dat gewas. Van iedere teler
worden alle gegevens verzameld en verwerkt
door de bedrijfsvoorlichter van het CAR.
Hierdoor hebben we een zeer duidelijk inzicht
in de opbrengsten van de verschillende soorten
erwten. Het is een systeem dat tot uiterste be
vrediging werkt, zegt Rien Kosten.
C) ok hij het gewas graszaad is men vooruit-
strevend. Elders wordt luidkeels geklaagd dat
er veel te weinig inzicht bestaat in de kwaliteit
van de verschillende soorten graszaad. Men
Rien en Leni Kosten zijn tevreden met het boerenbestaan.
