w e mogen vaststellen dat de schade door de storm van de
vorige week voor wat de fruitteelt in het zuidwesten beperkt is
gebleven. Hier en daar zijn wat peren afgewaaid, maar toch lang
niet in de hoeveelheden die men ons wel wou doen geloven. We
hebben de indruk dat het met name op de Zuid-Hollandse eilan
den wat erger is dan in Zeeland, maar in Noord-Holland schijnt
het mee te vallen en daar werd ook van verteld dat het erg was.
fVlet name is voor wat de fruitteelt betreft opnieuw van grote
betekenis gebleken de aanwezigheid van een goede windsingel.
Waar deze aanwezig was, viel de schade mee. Een goede frui-
taanplant kan niet zonder goede windkering. De laatste jaren
bestaat de neiging het met die windkering wat minder nauw te
nemen en het zelfs geheel na te laten.
Dingen van de week
Wat is er toch veel
tegenstrijdigs!
Waterbeheersing inplaats van waterkering
Stormschade en dalende prijzen
Minder uien dan vorig jaar
D e weg gaat voor de fruittelers in deze tijd niet bepaald over
rozen. De prijzen voor de appels b.v. zijn in de meeste gevallen te
laag om van een rendabele teelt te kunnen spreken. De grote,
maar toch ook weer niet overweldigende appeloogst van de
E.E.G.-landen kan op dit moment alleen maar tegen lage prijzen
aan de man worden gebracht. Het is op de fruitbedrijven hard
werken en te weinig ontvangen.
W ij hopen beslist niet dat alle meidoorn uit het Zeeuwse
landschap zal verdwijnen. Wanneer men zieke bomen laat staan
is de kans erg groot dat dit gaat gebeuren want vooral de mei
doorn is erg gevoelig voor het bakterievuur en de besmetting
wordt snel overgebracht.
Bij alles wat de Thoolse akker- en tuinbouwer in steeds meer
dere mate beroerd is wel, zal het in ons vak nog ooit komen,
zoals het zou moeten zijn. Zal er nog wel ooit evenwicht komen,
tussen het totale kostenpakket en de brutoontvangsten? Aller
eerst is daar de geheel uit de hand gelopen prijzen voor land- en
tuinbouwgrond.
Zoals wij vorige week in het verslag van A.v.O. konden lezen, is
er nu wel een flinke daling gekomen in de grondprijs die ge
maakt is bij de verkoping in Terneuzen. Nu kan men het in
zekere zin wel prettig vinden, dat deze grond gekocht is door
boeren uit de omtrek, maar kan er door de diverse ondernemers
nog iets verdiend worden bij grondaankopen van gemiddeld
32.780 per ha? Wanneer men stelt dat de grondprijs per ha
evenveel mag zijn, dan het jaarinkomen van een knecht of
arbeider wat dus tegenwoordig 35.000,— is, moetenen daar
tegenover stellen, dat vroeger de baas meestal het dubbele in
komen had. Wanneer een ondernemer zijn netto bedrijfsinko-
men van '77 en '78 bekijkt, zullen er wel werknemers zijn die het
dubbele van zijn inkomen verdienen. Een beginnende onder
nemer zal bij aankoop van een bedrijf, met deze prijzen maar
moeilijk de rente er van kunnen betalen. Het is wel een tragisch
feit dat door de regering in de afgelopen jaren met hun sociaal
gerichte ekonomie, het speciaal de kleinere ondernemers zo
moeilijk heeft gemaakt. Alleen de zeer groten kunnen en mogen
door middel van flinke subsidie 's nog in de gelegenheid gesteld
worden, om nog goedkoper te produceren. Wat zit daar toch een
tegenstelling in, om met dit kapitalistisch systeem, een sociaal
gericht ekonomisch beleid te willen voeren! Vorige week kon
men ook in ons Z.L.M.-blad lezen, hoe of de visie van de vroe
gere minister tegenwoordig is. Zijn uitspraak dat hij de kleinere
ondernemers nu anders gaat waarderen, dan in de zestiger jaren,
spreekt misschien voor velen boekdelen. Gelukkig dat een, in
zekere mate nog gezaghebbende persoonlijkheid, openlijk tot
deze konklusie komt. Misschien dat er door de tegenwoordige
"ekonomen".lering uitgetrokken kan worden. Wij zijn er even
wel tevens van overtuigd, dat een en ander geen genakkelijke
materie is om alles in wat evenwichtiger banen te leiden, maar
een ding is zeker, en dat is, dat niet alles van bovenaf gedirigeerd
kan worden. Hierin ligt dan ook de taak van alle leden van de
land- en tuinbouworganisaties, om aan alle gerichte verbete
ringen mee te werken, elk op zijn plaats, en met de gaven die
hem gegeven zijn. Waar mogelijk zullen altijd de tegenstellingen
ten allen tijde opgeruimd moeten worden.
Bij de fruittelers op Schouwen-Duivenland staat weer een druk
ke periode te komen. Half september begint de oogst van het
bewaarfruit en dat betekent dat alle beschikbare handen en uren
benut moeten worden om in korte tijd een flinke oogst appels en
peren op tijd binnen te halen
De zomerrassen James Grieve en Benoni zijn geplukt bij
meevallende kg opbrengst en een gemiddeld te lage veiling prijs'
Aanvankelijk gaf de James Grieve ten opzichte van de Benoni
een goede start te zien, maar bij toenemende aanvoer ging in de
laatste week van augustus de prijs hard onderuit.
Toch zullen de laatste appels uiterlijk 25 oktober geplukt moe
ten zijn. Dit betekent een korter plukseizoen waarin een grotere
oogst verwerkt moet worden. Goede afspraken zijn nodig met
pluksters en afzetkanalen om een vlotte pluk mogelijk te maken.
De discussie rond het zoetwater tekort in onze streek begint in
de land- en tuinbouw opgangte komen. Steeds meer telers zien
de noodzaak in om over voldoende zoetwater te kunnen be
schikken. Vooral nu blijkt dat wij en het Zuidwesten een
achterstand hebben met andere kleistreken van Nederland.
Schouwen - Duiveland drijft in het water maar alleen bij een
zoete Grevelingen kunnen wij hier profijt van trekken. Uitge
breide streken in Europa benutten het rivier water met veel
succes. In Zuid Frankrijk zijn delen waar deze waterbehhersing
6 a 7000 per ha kost. Wij in het Zuidwesten kunnen met
betrekkelijk eenvoudige middelen het water in onze delta be
nutten. Gelukkig is onze organisatie bereid om hier voor waar
nodig deze belangen te verdedigen. Toch zal ook bij de telers en
speciaal bij de oude generatie het belang ingezien moeten wor
den. Via de pers wordt ons demeningwat opgedrongen dat de
besissing al gevallen is en dat de Grevelingen zout zal blijven.
Gelukkig is dit niet waar! Door de millieu organisaties wordt
gesteld dat een zoute Grevelingen uniek is En inderdaad ner
gens in Europa zijn er ervaringen met een dergelijk zout meer.
Maar welke risico's houdt dit in! Als we over de Grevelingen
rijden draaien we het raam van de auto dicht voor de vieze stank
die aan de noordzijde van deze dam hangt. Dit wordt ve
roorzaakt door de grotewoekeringvan zeegras in de Grevelingen
dat bij wind los raakt en in de hoek tegen Goeree-Overfiakkee
tot rotting overgaat.
Een ander punt dat wij ons afvragen is of de waterschappen wel
voldoende berekend zijn om de mogelijkheid van zoetwater
inlaat. Worden er al mogelijkheden bekeken om het water te
verdelen? Waterbeheersing zal in de toekomst minstens zo be-
langerijk zijn als waterkering. Maar omdat dezegedachtengang
nog wordt overzien en wij Zeeuwen erg nauw bij de spreuk van
ons wapen "Luctor et Emergo" leven, zullen we deze regel maar
als "Lukt het vandaege niê, dan mêrge" moeten leren lezen.
Vooral de laatste week bracht op Zuid-Beveland de fruittelers
veel narigheid en wel wegens stormschade en (te) snel dalende
prijzen. De storm op 10 en 11 september kwam op een zeer
ongelukkig moment, namelijk kort vóór de pluk van de be
langrijkste pererassen. Speciaal de Conference moest het ont
gelden. Vaak hingen de vruchten nog voldoende vast, maar
braken de stelen. Ook bij de Hardy was vrij veel val. Hoewel er
nog bijna 17 cent per kg voor werd betaald, kwamen de meeste
telers niet aan oprapen toe. Er was te veel ander werk en
bovendien is val rapen van 17 cent nauwelijks of niet lonend.
Om de moed er in te houden werd voor vrijdag 15 en zondag 17
september door "de Bilt" nogmaals storm voorspeld. Het liep
echter gelukkig met een sisser af. Hoogstens kun je je afvragen
watje met zulke weersverwachtingen aan moet.
De prijzen van de appels gingen in rekord tempo omlaag en de
peren volgden. Vooral vrijdag 15 september kregen de peren
een gevoelige klap. Naar men zegt mede omdat de handel bang
is voor val in het aangeboden fruit. Of het zo is laten we in het
midden. Steeds duidelijker wordt dat het een moeilijk jaar wordt
voor de fruitteelt. In de komende twee maanden zal het aanbod
nog sterk toenemen en we verwachten daarom nauwelijks een
prijsherstel. Doordat het vroege fruit naar verhouding laat rijp
was, wordt het seizoen in elkaar geschoven en de konsumptie
periode verkort, wat ook niet best is. Tevens wordt de markt nu
overstroomd met druiven en voor de broodnodige variatie
worden die toch ook weer gekocht.
Er zal zeer veel moeten gebeuren in de komende weken, want in
feite is de pluk pas goed begonnen. Het is te hopen dat het weer
meewerkt, want anders wordt het een zware opgave om alles
tijdig in het koelhuis te krijgen. Het is nu de week van de
Conference, maar ook voor de Cox's is het tijd en Bonne Louise
Legipont Lucas en Goudreinette zullen ook vlug aan de beurt
zijn.
Nog altijd wordt geschreven over een middelmatig tot goede
fruitoogst wat de appels betreft en in de EEG een kleine pere-
oogst. Je houdt je hart vast voor het geval er nog eens een
top-oogst zal komen. De bekende dr Winter uit Duitsland heeft
al een nieuwe fruitkrisis voorspeld in 1983 wegens uitbreiding in
bepaalde fruitcentra.
Het enige fruitprodukt dat een goede prijs opbrengt is de braam.
De braamtelers hebben een goed jaar. De prijs blijft tot nu toe
konstant gunstig. De laatste weekwas er daarbij sprake van een
topaanvoer.
Opvallend is dat de pluktijd van de latere rassen van appels en
peren nu toch weinig verschilt met voorgaande jaren. De
achterstand van 8-10 dagen is een heel eind ingehaald. De laat
ste weken zijn vooral de peren goed gegroeid. Dat had o.a. tot
gevolg dat de Beurré Lebrun nog vrijwel nooit zo goed aan de
maat kwam. Overigens gaf dat ook nog problemen, want er
werd twee maal zoveel van de maat 70 op aangevoerd als voor
de voorverkoop was opgegeven. De koper wou met het dalende
prijspeil uiteraard die dubbele hoeveelheid niet afnemen, zodat
een flink kwantum opnieuw moest worden geveild. De prijs
zakte daarbij van 67 cent bij de eerste verkoop tot 50 cent bij de
naverkoop!
De grondverkoop in Zeeuws-Vlaanderen heeft een nogal spek-
takulaire verloop gehad. Vorig jaar 55.000,- per ha tegenover
nu 33.000,— dat scheelt nogal een slok op een borrel. Voor de
politie, vakbondbestuurders en topmannen van de standsorgani
saties een verwarrende zaak. Wat doe je nu met zo'n grondnota
van minister Van der Stee? Welke prijs moet je nu voor die
voorgestelde "buurtverkoop" vaststellen? Maakt men het niet
nodeloos ingewikkeld met dergelijke ingrepen?
De voorlopige oogstraming van het Centraal Bureau voor de
Statistiek geeft aan dat de beteelde oppervlakte met zaai-uien
11.900 ha (vj 12.977; vvj 11.290) bedraagt, weliswaar 8% minder
dan vorig jaar, maar wel meer dan in enig daaraan voorafgaand
jaar. Er zal niet zoveel geproduceerd worden als vorig jaar. De
opbrengst per hektare was toen 45,5 ton, terwijl men die nu
raamt op 41 t/ha, wat 10% minder is dan in. 1977/78. Al met al
verwacht men dit jaar een totale opbrengst van 488.000 ton (vj
590'; vvj 334'), wat geen rekordoogst is, maar wel een grote
produktie.
De grootste arealen zaai-uien vindt men in de IJsselmeerpolders
(4.462 ha) en in de provincie Zeeland (3.734 ha). In de Flevop-
older verwacht men een opbrengst per hektare van 47 ton (50 en
31in de Noordoostpolder 42 t/ha (51 en 39) en in Zeeland 38,5
ton (41 en 16).
Vorig jaar werd er van de rekordoogst van 590.000 ton rond
400.000 ton (310' en 366') verhandeld, belangrijk meer dan in
voorgaande jaren. Toch is er rond 32% van de biologische pro
duktie niet in de handel gebracht. Het komende seizoen zal dit
laatste percentage wel lager zijn, maar ook nu zal men rekening
moeten houden met een zekere mate van overproduktie, wat
zijn konsequenties heeft voor afzet en prijsvorming.
In de meeste jaren blijkt dat dit niet verantwoord is.
Met name in het zich vernieuwende fruitgebied Kapelle en om
geving staat de windkering in het middelpunt van de belangstel
ling want er is een verordening dat men 7 meter af moet blijven
van de sloten en soms kan men hiervan ontheffing verkrijgen
maar dan blijft het meestal toch nog 5 meter. Hierdoor ontstaan
grote onrendabele oppervlakten op deze fruitbedrijven. De fruit
telers die daar mee te maken hebben, oefenen grote kritiek uit op
deze maatregel die ze niet begrijpen en waarvan ze in veel geval
len de zin niet inzien, met name wanneer de sloot die het betreft
ook gemakkelijk langs de andere kant schoon gehouden kan
worden.
We moeten aannemen dat er over dit punt nog heel wat te doen
zal zijn in de komende jaren wanneer vele fruitboomgaarden in
het verkavelingsgebied Kapelle-Wemeldinge vernieuwd zullen
moeten worden. Door deze maatregel ontstaan er zelfs een be
hoorlijk aantal percelen waarop vanwege de aan te houden af
stand van de sloten geen fruitteelt mogelijk zal zijn. Via hun
organisaties zijn de telers reeds geruime tijd bezig op dit punt
verruiming te krijgen maar de resultaten zijn tot nu toe niet
hoopgevend.
Voor de peretelers komt er bij het gevaar van aantasting van hun
bomen door het bakterievuur. In vele delen van het zuidwesten
komt deze aantasting voor. De telers is er bij herhaling op ge
wezen welk een gevaar de aantasting vormt en hoe noodzakelijk
een uiterst zorgvuldige bestrijding is. Hier en daar zijn er zelfs
een groot aantal bomen gerooid moeten worden. Het nazien van
de bomen op aantasting vraagt veel tijd, maar men mag het niet
nalaten want men staat versteld van de mate waarin een besmet
ting zich kan uitbreiden.
De besmetting komt vooral vanaf aangetaste meidoornstruiken
en struiken als contoneasters. De N.E.O. heeft op alle gemeen
tebesturen een oproep gedaan te bevorderen dat aangetaste bo
men en struiken direkt worden verwijderd en gevraagd is dat via
de gemeentelijke mededelingenbladen aan de bevolking bekend
te maken. Wanneer men namelijk zieke struiken in de tuin heeft
of in het openbaar groen, zijn dat de infektiebronnen voor de
perebomen. De bakterie wordt namelijk vooral via vogels ver
spreid. Er zijn fruittelers die hebben gezien welk een gevaar het
bakterievuur vormt die hebben besloten een voorgenomen uit
breiding van de pereteelt niet te laten door gaan.
Opdracht voor elke teler is om zodra hij een verdachte aantasting
ziet in zijn bomen, direkt maatregelen te nemen om deze te
verwijderen en te verbranden. Het materiaal dat wordt gebruikt
dient goed ontsmet te worden om verder aantasting en besmet
ting tegen te gaan.
Alleen met een nauwkeurige bestrijding op de fruitbedrijven zal
men er echter niet komen. De gemeenten en partikulieren zullen
ook hun medewerking moeten geven en aangetaste bomen en
struiken direkt moeten verwijderen. Ook voor hen staan er na
melijk belangen op het spel want bij een aantasting zal deze zich
verbreiden op de nog gezonde bomen en struiken en er kan in
korte tijd een geweldige kaalslag ontstaan wanneer men er niet'
tegen doet.
Ieders medewerking is daarom nodig om deze gevreesde ziekte
die onze bomen en struiken bedreigt, te lijf te gaan.
De berichten over het gevaar van bakterievuur zijn er reeds
verschillende jaren. Het was bekend dat in Amerika en Engeland
dit verschijnsel enorme schade aan de pereteelt in bepaalde ge
bieden heeft toegebracht. Reeds enkele jaren wordt het in Ne
derland gekonstateerd en we hebben de indruk dat het doorzet.
Daarom is ieders medewerking nodig om te trachten het gevaar
zo beperkt mogelijk te houden. Daarom geen risiko nemen,
uiterst zorgvuldig zijn bij de verwijdering van verdachte bomen en
takken bij voortduur letten op aangetaste bomen en struiken in
de omgeving. Bij verdachte verschijnselen direkt de P.D. waar
schuwen.
De bedreiging is groot, daarom zal ieders inzet nodig zijn om het
gevaar te keren.
-
19
