Teelt Chinese kool
ondervindt enige uitbreiding
D e start van de vroegste teelt valt rond half maart met de
opkweek van het plantmateriaal onder glas. Van essentieel be
lang hierbij is, dat de planten voldoende warm worden opge
kweekt. Interessant onderzoek hierover is verricht door de heer
Nevel van 't P.A.G.V.. Overigens biedt 'n voldoende hoge op-
kweektemperatuur geen volledige garantie tegen vroegtijdige
"pijp"-vorming. Zowel dit jaar alsmede het vorige seizoen, zijn
er toch nogal wat perceeltjes Chinese kool tengevolge van dit
euvel mislukt. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk de trage
weggroei vanwege koude weersomstandigheden na het planten.
H et Ministerie van Landbouw financiert het marketing plan
met een bedrag van 500.000,-. De overige kosten van het plan
worden ten laste gebracht van het afzetfonds en het Produkten-
fonds appelen van het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilin
gen.
T er verkrijging van hogere prijzen wordt het produkt in het
najaar - mede afhankelijk van de mogelijkheden op het bedrijf -
enkele weken, tot zelfs enkele maanden, bewaard. Bij een korte
bewaarduur verloopt dit, mits men beschikt over een gezond,
gaaf produkt, zonder problemen. Heel wat moeilijker kan het
verlopen bij een langere bewaarperiode. Ofschoon er richtlijnen
bestaan t.a.v. koeltemperatuur, luchtvochtigheid enz. blijkt uit
de praktijk dat sommigen met zeer hoog gewichts- en kwali
teitsverlies genoegen moeten nemen. Oorzaken hiervan zijn
mogelijk velerlei, zoals herkomst, ras, groeiomstandigheden,
toestand van het produkt etc. Anderzijds slagen er ook een
aantal in het produkt zonder al te grote verliezen te bewaren en
worden dan meestal met goede prijzen beloond. In deze is het
nog vermeldenswaardig, dat sinds een 2-tal jaren een "ge
spreksgroep Chinese kool" is gevormd, waaraan deelnemen het
C.B., Sprenger Instituut, P.A.G.A., veilingen en enkele tuin-
bouwkonsulentschappen. Behoudens teelttechnische aangele
genheden houden deze zich öok bezig met de problematiek
rondom de bewaring. De goede resultaten die deze gespreks
groep heeft gehaald met enkele recente bewaarproeven zijn in
deze erg hoopgevend.
'fA
I n de praktijk wordt nog overwegend geteeld het ras Cantonner
Witkrop. beter bekend onder de naam Granaat. Een ras wat
lange, smalle kroppen vormt. Een geheel andere groeiwijze
vertonen de nieuwe hybriden, zoals WR 50 en WR 60. Deze
hybriden vormen aanzienlijk bredere en kortere kroppen,
waarbij hun uiterlijk wat savoy-achtig aandoet. Bovendien zijn
ze in het algemeen wat uniformer en kunnen per stuk iets
zwaarder worden. Behoudens voor de vroege teelt is het moeilijk
aan te geven welke keuze U moet maken. Teelttechnisch be
staan er vrijwel geen verschillen. Beide typen groeien vrij ge
makkelijk en vragen een gelijke verzorging. Ten aanzien van de
prijsvorming liggen de zaken wat anders. De ene keer wordt er
meer betaald voor de Granaat, terwijl het de andere keer precies
andersom uitpakt. Ook op de veilingen onderling treden hierin
nog velschillen op. Overigens hebben wij de indruk, dat de
DIN<BE>N DIB "WE>E>K
M et'h redelijk enthousiasme en de wil om er gezamenlijk wat
goeds van te niaken, hebben de vertegenwoordigers van de Ne
derlandse fruitveiling' vorige week donderdag tijdens een verga
dering in Utrecht het marketing fruitplan 1978-1979 aanvaard,
zoals dat is opgesteld binnen het Centraal Bureau van de Tuin
bouwveilingen. Op een grootscheepse wijze wil men via de Ne
derlandse veilingen in het komende seizoen trachten verweer te
krijgen tegen de toenemende importen van buitenlandse appelen.
D e veilingen hebben wat dat betreft een belangrijke taak ten
aanzien van het adviseren van hun leden. Kontrole op de kwaliteit
is een belangrijk onderdeel van de aktie. Het Kwaliteits Controle
Bureau zal hiervoor de plaatselijke verantwoording moeten ne
men, maar het Centraal Bureau zal het fruit in de gehele distri
butiefase volgen om een goed beeld van de resultaten te verkrij
gen.
V oor een late teelt wordt Chinese kool zowel ter plaatse ge
zaaid alsmede uitgepoot. Valt de keuze op het ter plaatse zaaien,
Veel rot in frambozen en rode
bessen
(L hinese kool behoort in ons land nog steeds tot de groep van de kleine gewassen. Oorzaken hiervan zijn waarschijnlijk
velerlei, zoals onbekendheid, teelttechnische problemen, moeilijkheden bij de bewaring en het enigszins grillig prijsver-
loop, vooral tijdens de zomermaanden. Dit alles neemt echter niet weg, dat er toch een aantal telers zijn die de teelt al
jaren achtereen in een behoorlijke omvang bedrijven. Het betreft in dit geval veelal de late teelt, waarbij het produkt
gedurende kortere of langere tijd in het koelhuis wordt opgeslagen. Naast deze min of meer traditionele teelt heeft zich de
afgelopen jaren ook de voorjaars- en zomerteelt ontwikkeld. Enkele bedrijven beoefenen zelfs op zeer bescheiden schaal
de kontinuteelt. Het gevolg hiervan is, dat reeds vanaf begin juni tot ver in de winter op diverse veilingen Chinese kool
wordt aangevoerd. Behoudens enkele uitzonderingen zijn de partijtjes nog betrekkelijk klein van omvang, doch het aantal
partijen neemt toe.
Vroege teelt niet eenvoudig
In deze veronderstelling werden wij dit voorjaar extra gesterkt
doordat enkele perceeltjes afgedekt met plastik folie, geen
vroegtijdig "schot" vertoonde. Opmerkelijk bij het "schieters"-
probleem is. dat er duidelijk verschil bestaat in rasgevoeligheid.
Het meest bekende ras Granaat is duidelijk gevoeliger dan b.v.
het hybrideras WR 50. Voor een volgend jaar adviseren wij dan
ook voor de vroege teelt geen Granaat te gebruiken.
Rassen
Doel van het marketingplan is het betere Nederlandse fruit uit de
grauwe massa te lichten en daarbij zal de verpakking als hulp
middel worden gebruikt.
Op basis van vrijwilligheid is gekozen voor een systeem van
subsidie op de verpakking van het betere fruit en een prijsgaran
tieregeling voor de aanvoer door de telers.
De basis van het nieuwe afzelplan van de Nederlandse fruitvei
lingen is de verpakking. Via leklame en voorlichting zal hierop op
zeer indringende wijze worden ingehaakt. Alleen het goede fruit
van klasse I zal in speciaal eenmalig fust worden aangeboden.
Daarbij is gekozen voor een doos met als hoofdkleur wit een
aangepaste bedrukking en een inhoud van 10 kg appelen.
Er wordt sterk de nadruk op gelegd dat het betere Nederlandse
fruit herkenbaar moet zijn in de afzetschakels. Alleen hierdoor
kan de positie van het fruit op de binnenlandse markt worden
versterkt ten opzichte van het ingevoerde fruit. Daarom zal al
leen de klasse I kwaliteit en daarvan de grootste maten in de
dozen verkocht mogen worden. Bij afkeuring moet het fruit in
een andere verpakking worden overgelegd. Dit is besloten om
enerzijds de kern van het plan niet aan te tasten en anderzijds de
telers te weerhouden een discutabele klasse I aan te bieden.
In principe komen alle rassen voor de gesubsidieerde dozen in
aanmerking. Wel zal er per ras een begin- en einddatum worden
vastgesteld. Om de introdukt; van het fruit in dozen zowel bij
De hybriderassen zijn duidelijk wat kompakter
totale balans t.a.v. de prijsvorming net even wat gunstiger is voor
de Granaat. Ga in deze Uw eigen ervaringen nog eens na en
check daarbij ook de gang van zaken op Uw eigen veiling nog
eens af. Overigens willen wij nog opmerken, dat bij keuze van
hybriden WR 50 veelal voor een plantdatum tot half juni
wordt gekozen en WR 60 voor de late teelt.
Late teelt
telers als handel zo goed mogelijk te doen verlopen is een sys
teem van prijsgaranties en subsidies uitgewerkt. Uitgangspunt
van de prijsgarantie is dat de teler die in dozen veilt niet slechter
uit moet komen dan wanneer hij in meermalig fust zou hebben
geveild.
Een eventuele meerprijs van het fruit in dozen valt toe aan de
teler. Grondslag voor de prijsgarantie is het vergelijkbare fruit
van dezelfde dag in meermalig fust, geveild op de eigen veiling.
Van de prijsgarantie (tot een maximum van 6 cent per kg) zal het
Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen2^voor haar rekening
nemen indien de veiling zelf/?van het prijsverschil bijpast. 1 cent
per kg prijsverschil wordt buiten beschouwing gelaten, omdat dit
het voordeel is dat de teler heeft bij het gebruik van de dozen.
Geen prijsgarantie is er bij verkoop uit de hand en verkoop op de
voorverkoopveilingen. Op de doos wordt een subsidie van 20 cent
per doos gegeven, zowel bij aanvoer op de veiling als bij verkoop
uit de hand en voorverkoopveiling. Niet echter bij administratie
ve verkoop waarbij de veiling slechts een tussen teler en koper
afgesloten transaktie registreert.
Voor de niet-opgezette doos is aan het volgende prijzenschema
gedacht: advies afgifteprijs aan de teler: 93 cent, bindende te-
rugnameprijs van teler: 78 cent, bindende uitgifteprijs aan de
handel 58 cdn) cent. te declareren door de veiling bij het Centraal
Bureau: 20 cent.
De aanhoudende regen heeft .zeer veel schade veroorzaakt aan
het kleine fruit De aardbeienoogst was al grotendeels achter
de rug, maar de pluk van rode bessen en frambozen was nau
welijks begonnen bij de aanvang van de natte moesson. Vooral
maandag 3 juli werd de situatie slecht. Vaak was meer dan de
helft tan de frambozenoogst wit van de botrytisschimmel, ter
wijl de rode bessen massaal gingen barsten. Ieder dacht dat na
nog een paar dagen regen de oogst volledig verloren zou zijn.
Dit is dan nog iets meegevallen, omdat door het koude weer het
rotten niet zo snel doorzette als gevreesd werd. Niettemin was
het een hopeloze boel.
Men moet veel respekt hebben Voor de enorme inzet van de
plukkers en pluksters die in regenpakken gehuld hebben ge
probeerd te redden wat er te redden viel. En dat terwijl de ene
dan wachten wij hiermede bij voorkeur tot rond half juni. Eer
der buiten zaaien verhoogt eveneens de kans op schieters.
Bovendien is Chinese kool een snelgroeiend gewas en heeft bij
deze zaaiperiode 'voldoende gelegenheid zich ruimschoots te
ontwikkelen. Bij ter plaatse zaaien is een veel toegepaste rije-
nafstand 45 a 50 cm. Wij kunnen hierbij gebruik maken van
zowel een precisie- als van een normale zaaimachine. Aanbe
veling verdient het gebruik van een precisiezaaimachine, waar
bij met een hoeveelheid van 600 a 700 gram gefraktioneerd zaad
per ha kan worden volstaan. Na opkomst zal veelal nog moeten
worden gedund. Een veel aangehouden plantafstand in de rij
bedraagt 30 a 35 cm. Sommige telers geven de voorkeur aan het
uitplanten. De beste planttijd hiervoor ligt tussen half juli en
half augustus. Voor de plantafstand geldt eveneens een rijenaf-
stand van 45 a 50 cm en in de rij 30 a 35 cm. Een enkeling plant
nog wat ruimer
en hanteert 50 x 40 cm. Men verkrijgt hierdoor wat zwaardere
kroppen, welke vooral bij wat langere bewaring enig voordeel
hebben.
Teelttechnische facetten
Chinese kool vraagt een goede voedzame grond. Bovendien
stelt het gewas hoge eisen aan de vochtvoorziening. Tekortko
mingen in deze demonstreren zich meteen in het zgn. inwendige
"rand". Een kwaal, die zich uit door rand. voornamelijk aan de
binnenste bladeren, en naast het doorschieten het meest voor
komend probleem is. Het gewas moet dus ongestoord kunnen
doorgroeien. Hiervoor zal steeds het eventuele vochtgebrek
middels een beregeningsinstallatie moeten worden bijgevuld.
Chinese kool is eveneens als andere koolgewassen gevoelig voor
de kpolvlieg. De ei-afzetting van de koolvlieg vindt plaats in het
hart van de planten, zodat de bestrijding met de normale kool-
vliegbestrijders met extra zorg dient te geschieden. Vervolgens is
het gewas ook vatbaar voor knolvoet, waarvoor een ruime
vruchtwisseling de enigste remedie is. Verder is regelmatige
kontrole op een eventuele luisaantasting wenselijk, welke be
streden kan worden met b.v. Mevinfos.
Bewaring
Nadrukkelijk is vastgesteld dat de doos uitsluitend gebruikt mag
worden door de bij het Centraal Bureau aangesloten veilingen en
dit kan men in de hand houden omdat 't merk dat op de doos komt
het eigendom is van het Centraal Bureau. Misbruik is strafbaar.
De veiling moet nagaan of de aan de telers uitgegeven dozen weer
w orden aangevoerd, maar omdat de subsidie alleen wordt verleend
wanneer het fruit via de veiling wordt verhandeld mag worden
aangenomen dat de neiging om buitenom de veiling in deze dozen
te verkopen wel wordt ingetoomd.
De vertegenwoordigers van de fruitveilingen bleken unaniem van
mening te zijn, dat dit nieuwe plan waard is om terdege aange
pakt te worden en met belangstelling mag het resultaat dan ook
tegemoet gezien worden. Met name is bijzonder belangrijk dat
alleen de goede kwaliteiten in de doos worden aangevoerd. Het
Centraal Bureau zal bij de reklame in sterke mate aansluiten op
het marketing plan 1978 en heeft voor de appelreklame in het
nieuwe seizoen in totaal f 600.000,- uitgetrokken.
Alle goede voornemens ten spijt zal het plan alleen slagen waneer
de telers hun medewerking geven. Er staan zeer grote belangen
op het spel, zodat verwacht mag worden dat deze medewerking er
zal komen. Het buitenlandse fruit is ook op onze binnenlandse
markten sterk in opmars. Het komt vooral omdat wij het betere
fruit niet op een duidelijk herkenbare wijze aanbieden. Dat te
veranderen is het doel van het plan. Wanneer het een mislukking
wordt, dan moet helaas worden verwacht dat het er met de afzet
van ons fruit in de toekomst slecht uitziet, maar er mag vertrou
wen zijn dat door de gezamenlijk en gedegen aanpak er toch
kansen geschapen en aangegrepen zullen worden.
plensbui op de andere volgde en het dikwijls meer moddderen
dan plukken werd. Om moedeloos van te worden.
Daar kwam nog bij dat de prijs van het natte produkt ook aan de
lage kant was, zodat de beloning voor het geploeter ook maar
mager was. Voor vele tientallen kleine ondernemers, o.a. in de
omgeving van Kapelle, betekent dit alles een flinke strop. De
late rassen van rode bessen en frambozen, zoals Stanza en
Schöneman kunnen nog iets goedmaken en later wellicht ook de
bramen, maar zoals het er nu voorstaat komt de schade door
regen toch neer op een aanzienlijke inkomensdaling.Vooral op
de wat grotere percelen, die met "vreemde" arbeidskrachten
moesten worden geoogst, is veel verloren gegaan. Van sommige
rode bessen percelen is nauwelijks iets geplukt. Op de kleinere
percelen waar man en vrouw, eventueeel met een paar gezins- of
familieleden de pluk verzorgden, kan meestal nog vrij veel
worden gered. Maar een droeve boel was het overal.
Het weer is wat beter als we dit schrijven. We hopen dat het zo
blijft.
11
