Erfverharding
en bietenstortplaatsen
H et is voldoende bekend dat een goede verharding naar en rond de
bedrijfsgebouwen en een verharde bietenstortplaats van groot belang zijn.
Voor het verharden zijn diverse materialen te gebruiken, hoewel niet alle
materialen aan de volgende eisen voldoen:
B estaande verhardingen van puin of losse
materialen zijn te verbeteren door hierop een
deklaag van beton of asfalt aan te brengen. Een
laag beton zal minstens 10 cm dik moeten zijn
en dit betekent veelal dat het peil van de nieu
we betonvloer boven het peil van de vloeren in
de bestaande gebouwen komt te liggen. Dit is te
voorkomen door de bestaande verharding ge
deeltelijk te verwijderen, daarna een laag zand
aan te brengen en vervolgens een laag van 12
cm bewapend beton. Dit wordt dan een dure
oplossing. In de meeste gevallen wordt daarom
bij bestaande verhardingen gekozen voor een
deklaag van circa 5 cm dik warm asfaltbeton.
Een deklaag van het goedkopere grindzand-
isfalt met hierop een slijtlaag van steenslag of
fijn grind is moeilijk te reinigen en geeft klau-
wontstekingen bij dieren (losse steentjes).
Slechte ervaringen met een deklaag van asfalt
op een bestaande verharding zijn meestal het
gevolg van te dun aangebrachte lagen, te
goedkope mengsels en of een te dunne funde
ring (de fundering is vaak ook onregelmatig
van dikte).
I n plaats van klinkers kunnen we ook beton
tegels gebruiken. Tegels zijn in allerlei afme
tingen en dikten verkrijgbaar. Voor licht ver
keer is als verharding de bekende trottoirtegel
met een dikte van 8 cm te gebruiken (11 stuks
per m2).
I n de handel zijn ook bewapende betonplaten
met of zonder hoekstalen randversterking. De
platen zijn in veel afmetingen en diverse dikten
te leveren. In de landbouw worden de platen
200 x 200/150/100 x 12 cm dik of 200 x 100 x 10
cm dik veel gebruikt. Voor zwaar verkeer is een
dikte van 12 cm nodig. De platen van 10 cm dik
zijn bestemd voor licht verkeer (kavelwegver
harding, ruwvoersilo's) en hebben veelal geen
randversterking.
H et voordeel van asfalt ten opzichte van be
ton is dat het direkt kan worden bereden. Ver
der is het enigszins veerkrachtig zonder te bre
ken en is asfalt later "eenvoudiger" te repare
ren dan een verharding van beton. Het aan
brengen van een verharding van asfalt is niet
geschikt voor een doe-het-zelver maar voor een
wegenbouwer. Asfalt wordt bij voorkeur aan
gebracht op een goed verdichte ondergrond
van zand, puin, slakken of mijnsteen. Asfalt is
te leveren in verschillende mengsels en prijzen.
B eton wordt als verhardingsmateriaal veel
gebruikt, het vraagt geen onderhoud en is ge
makkelijk te reinigen. Op een droge vaste on
dergrond kan het beton direkt op een laag zand
worden aangebracht. De betondikte is veelal 12
cm, maar met het toenemende zware verkeer is
15 cm beter.
- vlakke ligging met een helling voor waterafvoer (2 cm/m');
- bestand tegen het toenemende zware verkeer (aslast van minstens 10
ton);
- lange levensduur en weinig onderhoud;
- gemakkelijk te reinigen;
- geschikt als looppad voor vee;
- ook tijdens een vorstperiode te gebruiken (vooral bij dooi).
Bestaande verhardingen
Losse materialen
Klinkers
K
Betontegels
Betonplaten
Asfalt
Beton
Jr uin is een veel gebruikt materiaal voor het
verharden van erven en bietenstortplaatsen.
Het materiaal is niet duur. maar het aanbren
gen moet wel met de nodige aandacht gebeu
ren. Op kleigrond wordt het puin circa 30 cm
dik gespreid en daarna bij voorkeur door een
wals goed vastgereden. Vervolgens kan een
deklaag worden aangebracht van grind, steen
slag. fijne slakken of fijn roodgebrande mijn-
steen.
In plaats van puin wordt ook ^eel gebruik ge
maakt van slakken en mijnsteen. De hydrauli
sche hoogovenslakken 0 - 40 bestaan uit slak
ken en slakkenzand met een maximum doors
nede van 40 mm. Hydraulische werking bete
kent dat deze slakken door toevoeging van
water zich gaan binden en verharden. Losse
hoogovenslakken wegen circa 1400-1500 kg per
m3. Verder zijn er ook de fosforslakken 0-40
(van Hoechst). welke hydraulisch worden door
toevoeging van slakkenzand en kalk. Fosfor
slakken zijn zwaarder en wegen los circa 1800 -
2000 kg per m3. Naast de slakken is er ook
roodgebrande mijnsteen in de afmetingen van
o.a. fijn 3/15 mm en grof 10/40 mm. Mijnsteen
weegt circa 1300/1400 kg per m3, is goed wa-
terdoorlatend en heeft voor erven een fraaie
rode kleur.
Verhardingen van losse materialen vragen wel
steeds onderhoud, zijn moeilijk of niet te reini
gen en in feite ongeschikt voor bietenstort
plaatsen. De materialen puin, slakken of mijn
steen zijn bij een goede verdichting bijzonder
geschikt als fundering, voor b.v. een deklaag
van beton of asfalt.
In alle gevallen is na verdichting een laagdikte
van minstens 20 cm gewenst. Een zandbed is
niet noodzakelijk, mits de ondergrond vol-
doerfde droog is.
raciet, zwart en wit en met of zonder slijtlaag of
deklaag.
Voor bietenstortplaatsen zijn klinkers minder
geschikt gebleken dan bijvoorbeeld de grote
betontegels. Een goed vastgetrild zandbed van
minstens 20 cm dikte is noodzakelijk. Na het
straten is vasttrillen gewenst.
J.H. v. Nieuwenhuizen,
de specialist boerderijbouw,
C.A.R. Goes.
Door het toenemende zware verkeer is bij ge
bruik van tegels het verstandiger om een dik
kere tegel te nemen met een groter formaat
(b.v. 50 x 50 cm of 40 x 60 cm). Grotere tegels
moeten ook dikker zijn om breuk te voorko
men. Verschillende betonfabrikanten leveren
2e soort tegels in dikten van 10- 12- 15 of 20 cm
(betonblokken). Het gewicht van deze dikkere
betontegels is bij het leggen een bezwaar. Een
tegel van 50 x 50 x 20 cm weegt circa 120 kg.
Een goed vastgetrild zandbed van minstens 20
cm is gewenst.
Het leggen van de zware platen kan door de
fabriek gebeuren. Een goed verdicht zandbed
is absoluut nodig. De prijs van de platen is niet
goedkoop (inklusiefhet leggen).
Betontegels en betonplaten zijn later altijd te
verplaatsen en dat is een voordeel ten opzichte
van beton of asfalt.
Betonplaten (200 x 200 x 12 cm) zijn altijd te verplaatsen
Een "breedte" dam van 30 meter lengte als bietenstortplaats
.linkers zijn verkrijgbaar als gebakken en
betonnen stenen. De betonnen stenen kunnen
worden geleverd in diverse formaten en kleu
ren. De zogenaamde profielstenen blijven door
hun vorm beter liggen dan de hormale recht
hoekige stenen. Niettemin blijven er, vooral de
eerste jaren, bij een klinkerverharding gemak
kelijk verzakkingen optreden. Dit laatste kan
ook het geval zijn bij betontegels, hoewel het
herstraten hiervan minder tijd vraagt. Verzakte
klinkerbestratingen zijn moeilijk te reinigen en
bovendien groeit tussen de naden vlug gras en
onkruid.
In Zeeland worden overwegend betonstenen
gebruikt in de afmeting 10,5 x 21,3 cm en met
een dikte van 8 cm (6 -7 - 9 - 10 en 12 cm is ook
mogelijk). Er zijn 44 stenen per m2 nodig.
Vrijwel alle fabrikanten van betonstraatstenen
leveren hun produkten met KOM O-garantie
volgens de norm NEN 7000.
De grijze stenen zijn het goedkoopst, maar de
stenen zijn ook leverbaar in de kleuren rood,
paars, heide, bruin, blauw, groen, geel, anth-
Een veel gebruikte konstruktie is 12 cm dik
asfalt bestaande uit 9 cm grindzandasfalt en
een deklaag van 3 cm asfaltbeton. De asfaltbe-
tonlaag wordt verkozen boven een deklaag van
grindzandasfalt met een slijtlaag van fijn grind
(losse steentjes).
Grindzandasfalt is een mengsel van gewoon
grind, zand, vulstof en asfaltbitumen.
Asfaltbeton is een beter en duurder mengsel
met o.a. gebroken grind en doorgaans een lager
gehalte aan vulstof en asfaltbitumen. Asfalt
beton deklaagmengsel) heeft een hogere
stabiliteit, is dichter, slijtvaster en harder dan
grindzandasfalt funderingsmengsel).
Door de aanleg van een duurdere fundering en
het inschakelen van een wegenbouwer is asfalt
niet goedkoper dan een verharding van beton.
Alleen bij een bestaande verharding is een
deklaag van^circa 5 cm asfaltbeton meestal
voordeliger dan een deklaag van beton. Een
bezwaar van asfalt is, dat het minder geschikt is
voor vee, door olie en opdrogende mest kan
worden aangetast en vooral tijdens een periode
met afwisselend vorst en dooi niet altijd kan
worden bereden. Verder zien we in de praktijk
dat bietenstortplaatsen van asfalt snel worden
beschadigd.
Koudasfalt wordt veel gebruikt voor reparatie-
werk en is ook in de winter goed bruikbaar.
12
