Hoge eisen aan plantmateriaal
in vollegrondsgroenteteelt
geen overbodige luxe
G ebrekkige planning, mislukkingen, zowel van zelfopge-
kweekt plantmateriaal als van andere gewassen, alsmede vaak
ongrijpbare faktoren, zijn elk jaar opnieuw aanleiding om de
aankoop van planten als het ware in het "wilde weg" te doen
geschieden. Vaak is het voor- of hoofdgewas al geruimd terwijl
men dan nog moet beslissen welk nagewas zal volgen. Mede
door gebrek aan tijd wordt dan enigszins overhaast uitgekeken
naar advertenties of aanbiedingen elders om toch maar zo snel
mogelijk het benodigde materiaal aan te kopen. Natuurlijk
hebben wij niets tegen adverteerders en gaan er zelfs vanuit dat
ze vaak goed plantmateriaal aanbieden. De groenteteler legt
zich echter door deze werkwijze enkele onnodige beperkingen
H et produceren van vollegrondsgroenten is steeds een eko-
nomische bedrijvigheid geweest. Met de relatief geringe pro-
duktenprijsstijging en daar tegenover de sterke produktiekos-
tenstijging is het ekonomisch gebeuren duidelijk sterker op de
voorgrond getreden. De faktoren opbrengsten en kosten zijn
korter bij elkaar komen te liggen. De marge is kleiner geworden,
waardoor tegelijkertijd tekortkomingen aan de produktiekant
nauwelijks meer kunnen worden opgevangen. Eén van de be
palende faktoren aan de produktiezijde is het plantmateriaal.
Het gezegde goed plantmateriaal is de basis voor een geslaagde
teelt, is meer dan ooit tevoren van toepassing. Tekortkomingen
aan het plantmateriaal kunnen veelzijdig zijn. Te beginnen bij
de raseigenschappen. Bij de keuze hiervan is het namelijk van
essentieel belang dit af te stemmen op die omstandigheden
waaronder het ras het beste tot zijn recht komt. Kennis nemen
van de officiële rassenberichten en praktijkervaringen zijn in
dfze onmisbaar.
H et aantal beroepsplantenkwekers wat zich geheel heeft toe
gelegd op de voorziening van plantmateriaal voor groentege
wassen in de vollegrond is relatief gering. Behoudens enkele
uitzonderingen worden in deze kategorie de planten opge
kweekt in kombinatie met het plantmateriaal voor de glas
groenteteelt. Voor het plantenkweekbedrijf geeft de "volle-
grond" vaak een welkome aanvulling daar de opkweek van een
aantal soorten planten pas aanvangt na hun hoofdpiek.
Een belangrijke taak heeft het plantenkweekbedrijf vooral bij
de wat "moeilijkere" opkweekbare planten. We denken hierbij
bijvoorbeeld aan zomerprei. De opkweek vindt plaats in de
cember -januari waarvoor een goed verwarmde kas nodig is. Dit
laatste geldt, zij het wat verder in het voorjaar, voor o.a. andij
vie- en knolselderij planten. Uit de praktijk blijkt, dat de op
kweek van slaplanten eveneens een typische aangelegenheid
voor het plantenkweekbedrijf is. Verder houdt de plantenkwe
ker zich ook bezig met de opkweek van de overige gewassen.
Zijn goede toerusting en kennis van zaken, stellen hem in staat
ook werkelijk goed plantmateriaal af te leveren. Voorwaarden
zijn dan echter wel dat beide partijen van tevoren goede af-
"De Nederlandse tuinbouw in
het Europese krachtenveld"
Kongres verslag verkrijgbaar
GROENTEN EN FRUIT
INTERNATIONAAL
C.V.T. Tilburg
ing. A.J. v. Oijen
De opkweek van sla en andijvieplanten wordt steeds meer aan de
beroepsplantenkweker overgelaten...
spraken maken. Een belangrijk facet in deze is het tijdig bestel
len, waaraan een goede planning vooraf gaat. Vooral dit laatste
wordt van plantentelerszijde bij de groentetelers als niet hun
sterkste kant gezien. Met andere woorden, het tijdig doen van
bestellingen, en Vervolgens het afnamemoment, laat nogal eens
te wenseri over. Men zal als plantenbesteller duidelijk moeten
aangeven de gewenste hoeveelheid, ras, kwaliteit en datum van
afname. Nalatigheid op één van deze punten kan de plantenk-
weker in moeilijkheden brengen en heeft vrijwel ook altijd ne
gatieve gevolgen voor de groentetelers.
Bij kollega's
Een tussenvorm van opkweek op eigen bedrijf en plantenk-
weker is het laten opkweken van het plantmateriaal bij ko^e-
ga-groentetelers. Een methode die vooral voor bepaalde ge
wassen veel wordt toegepast en ook vaak goede resultaten op
levert. Het ontstaan van deze groep plantenkwekers vindt zijn
oorsprong in enerzijds de toenemende behoefte aan plantmate
riaal en anderzijds aan het ontbreken van voldoende kapaciteit
bij de beroepsplantenkwekers. Een aantal groentetelers heeft dit
gat opgevuld en is zelfs de plantenteelt als wezenlijk onderdeel
van hun teeltplan gaan beschouwen.
Een groep dia via deze weg haar planten verkrijgt zijn o.a. de
akkerbouwers, welke zich bezighouden met de teelt van exten
sieve groentegewassen. Bekend in deze zijn knolselderij en
koolsoorten. Duidelijk een groep telers die zijn ingesteld op het
verbouwen van grote oppervlakten gewassen en nauwelijks op
het zeer intensieve werk, waaruit de opkweek bestaat. Boven
dien ontbreken ook vaak de attributen zoals platglas, kleine
zaaimachine enz., welke nodig zijn om de plantenopkweek tot
een goed einde te brengen. Naast deze akkerbouwers en een
aantal reeds jaren gevestigde groentetelers zijn het ook dikwijls
beginnende groentetelers die het opkweken van diverse soorten
plantmateriaal aan derden overlaten.
Op goed geluk
op-
Allereerst lijkt het op zijn zachtst gezegd wat nonchalant de
voorziening van het plantmateriaal pas veilig te stellen net vóór
de aanvang van de teelt. In jaren met voldoende beschikbare
planten nog om te hebben, doch bij schaarste grote kans om
achter het net te vissen.
Vervolgens is het meestal zo, dat "alle" rassen te koop zijn, maar
het ras wat juist onder Uw omstandigheden het beste geschikt is
helaas niet. Koncessies doen aan de rassenkeuze kan in sommi
ge gevallen grote konsekwenties hebben.
Eisen omtrent plantgewicht, stevigheid, grootte enz. zijn in deze
fase nauwelijks meer mogelijk. Men zit min of meer in een
gedwongen positie en is vaak al blij dat men planten heeft.
Natuurlijk is het wat zwart-wit gesteld, dat aankopen zonder
vooraf te bestellen altijd problemen oplevert. In sommige ge
vallen klopt het allemaal precies en is het prettig, dat op dat
moment nog kan worden gehandeld. De gevallen waarbij het
een en ander minder goed verloopt zijn echter zeker zo talrijk.
Voldoende reden om t.a.v. het plantmateriaal zich tijdig in te
dekken en het op goed geluk kopen beperken tot de uiterste
noodgevallen.
D e plantenvoorziening in de vollegrondsgroenteteelt karakteriseert zich als het ware door haar grote
verscheidenheid. Afhankelijk van de mogelijkheden, bedrijfstype, soort gewas, kennis en interesse
wordt het plantmateriaal op eigen bedrijf opgekweekt of men zoekt het elders, zoals bij plantenkwe
kers, kollega's en in de vrije handel.
Ofschoon elk systeem op zich goed kan voldoen, blijkt uit ervaringen dat ook aan alle systemen enkele
nadelen kleven. Het tijdig onderkennen van de voor en tegens is voor elke vollegrondsgroenteteler van
essentieel belang. Goed plantmateriaal is immers nog steeds de basis voor een geslaagde teelt. Nog aan
het begin van het seizoen willen wij hierover enkele facetten nader belichten.
Hoogwaardig plantmateriaal
Een niet minder belangrijk facet is het van start gaan met ge
zond plantmateriaal. Het komt nogal eens voor dat men de teelt
aanvangt met b.v. meeldauw in slaplanten, of preivlieg in prei-
planten. Berucht in dit geheel is een knolvoetaantasting bij jon
ge koolplanten. Naast de slechte gewasontwikkeling die daarop
meestal volgt wordt hiermede ook de grond voor een reeks van
jaren besmet. Plantgewicht, -grootte, -stevigheid en -leeftijd zijn
voor vrijwel alle soorten gewassen verschillend, doch dienen wel
zo optimaal mogelijk te worden gekozen. Te lichte preiplanten,
kunnen een oogstreduktie van 50% of meer veroorzaken, lange
peulenplanten zijn vrijwel waardeloos, gerekte augurkenplan-
ten mislukken vaak vanwege zonnebrand en windschade, oude
bloemkoolplanten geven meestal een hoog percentage hoorders
enz. Kortom, er is veel gelegen aan het plantmateriaal, waarbij
de eisen hoog blijven.
Opkweek eigen bedrijf
De zelfvoorziening t.a.v. het plantmateriaal doet in de volle
grondsgroenteteelt nog steeds in belangrijke mate mee. Som-
Ook de preiplanten tijdig bestellen
Diverse kooltelers laten hun planten bij kollega's opkweken
migen menen, dat het vrijwel een absolute noodzaak is, gezien
de grote aantallen die vaak nodig zijn, anderen kiezen de tus
senweg en beperken zich tot de opkweek van een gedeelte van
de totale behoefte, terwijl weer anderen menen, dat volledige
aankoop de beste methode is. De grote verscheidenheid waarin
de vollegrondsgroenteteelt wordt bedreven, maakt het waar
schijnlijk mogelijk dat allen gelijk kunnen hebben.
Een bedrijfstype waarbij de opkweek van eigen plantmateriaal
het verst is doorgevoerd, is het wat extensievere volwaardige
vollegrondsgroentebedrijf. Hun teeltplan kan o.m. bestaan uit
asperges, augurken, spruitkool en prei. Het volledig op het be
drijf ingespeeld zijn en de relatief gunstige arbeidsverdeling
maken de eigen opkweek wat gemakkelijker. Voordelen zijn
verder dat men niet afhankelijk is van derden en bij goede
planning op elk moment over de planten kan beschikken. Een
ander voordeeltje is mogelijk de wat lagere prijs van het plant
materiaal, doch indien alles goed wordt berekend, waarschijn
lijk minder belangrijk dan nog al eens wordt gedacht.
Aankoop via plantenkweker
Op 14 en 15 september 1977 is in Wageningen het Nationaal
Tuinbouwkongres '77 gehouden met als thema "De Neder
landse Tuinbouw in het Europese Krachtenveld".
Van dit kongres is nu een verslag verschenen.
Dit verslag biedt een uitstekende gelegenheid aan ieder die zich
een beeld wil vormen van de huidige stand van zaken van de
Nederlandse Tuinbouw in het Europese Krachtenveld.
In dit verslag zijn opgenomen de inleidingen van Drs. J.J.
Schouten, voorzitter "an de 3 Centrale Landbouw Organisaties
en van Ir. P.J. Lardinois, voorzitter van dé Hoofddirektie van de
Centrale Rabobank. Verder treffen we aan de stellingen van de
sektiedeskundigen voor de diverse sektoren in de Tuinbouw en
de konklusies die zijn geformuleerd naar aanleiding van de
diskussie hierover in de diverse sektiebijeenkomsten.
Van het avondprogramma van de eerste dag is het onderhou
dende en verrassende betoog van de heer B.M. Kaptein, inder
tijd hoofd van de Afdeling Reklame en Voorlichting van het
Centraal Bureau voor Tuinbouwveilingen over "Promotion van
verse voedingstuinbouwprodukten" in het verslag weergegeven.
De tweede dag werd door de heren Drs. C.P. Driesprong, Ir.
J.E.C. Spithoven en Drs. P. Bukman gereageerd op de konklu
sies van de sektiebijeenkomsten. Deze reakties en ook de daar
opvolgende plenaire diskussie zijn in het verslag opgenomen.
Het kongres-verslag dat een grote hoeveelheid interessante en
nuttige informatie bevat, omvat in totaal 115 pagina's.
Degenen, die dit verslag wensen te ontvangen kunnen dit doen door een
bedrag van 8,50 (inklusief verzendkosten), over te maken op postreke
ning 64.685 van de Katholieke Nederlandse Boeren- en Tuindersbond te
Den Haag met vermelding van:
"De Nederlandse Tuinbouw in het Europese Krachten veld"
Spruiten in Europa.
In die Westeuropese landen waar de teelt van spruitkool van
enige betekenis is, wordt dit jaar een grotere opbrengst verwacht
dan vorig jaar. Wat Nederland betreft verwacht men een toe
neming met 10%, in België zelfs 85%, in Duitsland 23%, terwijl
voor Engeland een stijging van de opbrengst verwacht wordt
van goed 60%.
Engeland is in het algemeen een vrij grote consument van
spruiten.
De produktie is daar ook hoog. Via een Nederlandse handel
sonderneming vindt enige export van Britse spruiten naar
Duitsland plaats.
Duitsland is voor Nederland de belangrijkste afnemer van
spruiten.
Na de hoge prijzen van vorig seizoen en ook van 1975/76 ver
wacht men dat dit jaar de prijzen weer zullen terugvallen op het
peil van de voorgaande seizoenen.
In Nederland bedroeg het areaal in 1977 rond 5138 ha, vrijwel
gelijk aan 1976.
25
