Grondprijs moet omlaag!
PATENTKALI
V
M inister van der Stee was deze week in Roosendaal tijdens een politieke bijeenkomst,
waar hij een algemene inleiding hield over verschillende aktuele landbouwzaken. Een van
de dingen die hij daarbij aansneed was de grondproblematiek. Ik ben ervan overtuigd zei
hij dat we in de nabije toekomst iets aan die abnormale grondprijzen moeten gaan doen.
Maar hoe we dat precies aan zullen moeten pakken is nog een grote vraag. Watje voor de
een doet dat zal voor de ander weer verkeerd uitpakken. Het belooft nog een heel
spektakel te worden vooraleer we zover zijn dat we wat gaan doen. Maar laten we de
zaak nu maar uitzieken dan betekent dit dat er duizenden jonge boeren naar de bliksem
gaan of door een dal van diepe ellende heen zullen moeten. We zullen niet over één nacht
ijs kunnen en mogen gaan als er beslissingen op het gebied van de grondpolitiek genomen
worden, maar wanneer we alle voor en nadelen hebben besproken dan zullen we toch
zoveel lef moeten hebben met zijn allen dat we zeggen, goed, nu gaan we voor deze
methode kiezen en nu gaan we er ook verder alles aan doen wat mogelijk is.
D e prijzen voor de grond rijzen volledig de
pan uit. Dat is niets nieuws zei van der Stee,
maar het heeft wel gevolgen voor de landbouw.
I n ieder geval zou het zo moeten zijn zei van
der Stee dat grond alleen nog maar gekocht
kan worden door personen die hun hoofdbe
roep in de landbouw hebben. Dat is geen loze
kreet, want de grond die vorig jaar in Brabant
werd verkocht kwam voor 20% in handen van
niet agrariërs. In Zeeland ging 18% van de
verkochte grond voor de boeren verloren. Het
grote probleem in Nederland is zonder meer
het feit dat we te weinig grond hebben. De
vraag is zo enorm. Je zou moeten kunnen zeg
gen, zei van der Stee, ga maar in Frankrijk of in
Engeland boeren, want daar is nog ruimte ge
noeg! Een mogelijkheid tot wat meer ruimte zit
er in het uitgeven van nieuwe grond in Ooste
lijk Flevoland.
W:
W,
T ot slot noemde van der Stee nog de moge
lijkheid van het sluiten der beheersovereen
komsten. Ik wil die materie nu zo snel mogelijk
geheel uitdiepen zodat de mensen die in de
betrokken gebieden wonen, weten waaraan ze
dan toe zijn! Van de andere kant moet ik er
bijzeggen dat ik persoonlijk van mening ben
dat er teveel van die beheersovereenkomsten
wordt verwacht in sommige kringen Men zal
zich wel terdege bewust moeten zijn dat de
Haagse bomen niet tot in den hemel groeien.
Beheersovereenkomsten, zo in de orde van
grootte van 50. tot 80.000 ha vragen veel extra
zorg. De minister wees er nog op dat men in
den lande niet te veel moet denken dat alles
maar daar in Den Haag wordt bekokstoofd.
Men moet niet menen dat de toekomst van
bedrijf en gezin van de plattelander precies
door Den Haag wordt uitgemaakt We leven
ook nog in de EEG en daar heeft Nederland
veel mee te maken. De plaatselijke en regionale
overheden moeten evenmin onderschat wor
den. De plannen die daar worden voorbereid
betekenen vaak een beperking op de ontplooi
ingsmogelijkheden voor de landbouw. Zo zei
de minister dat in het Noord/Oosten van ons
land momenteel over een derde van de land
bouwgrond niet vrijelijk kan worden beschikt,
deze 33% van de grond is in meer of mindere
mate, onderhevig aan bestemmings en streek
plannen Daarom wees de minister er op dat
net van groot belang is hoe dit plaatselijk en
regionaal bestuur is samengesteld. De agrariër
doet er heel goed aan om hierbij nauw betrok
ken te blijven. Door zitting te nemen of invloed
uft te oefenen kan hij tenminste meepraten
over de grond waarop hij de kost moet verdie
nen.
D e minister had als thema van zijn inleiding
gekozen "Ruimte in de landbouw". Over die
ruimte op allerlei gebied hebben we in het
verleden nauwelijks te klagen gehad. Er was
altijd ruimte. Markt en afzetruimte. Overal was
I k ben het met die Brusselse prijsvoorstellen
helemaal niet eens, zei de minister. Toch ben ik
bang dat we er niet veel aan kunnen doen. De
meeste EEG lidstaten vinden die verhoging al
ver genoeg gaan, terwijl er hier en daar stem
geluiden zijn die 2% al te veel vinden. Goed die
2% prijsverhoging zijn de Brusselse voorstellen.
Het COPA is het daar niet mee eens, en wil
gaan naar ongeveer 5%. Maar voor Nederland
is dat ook nog niet voldoende. Wij hebben
minstens 6 a 7% nodig. Ik geef de moed nog
niet op zei de minister. We zullen trachten er
wat hoger uit te komen. Eerlijkheidshalve moet
ik zeggen dat het een moeilijke strijd zal zijn,
want in feite zijn het alleen de Benelux landen
die een verhoging willen. Vooral de Belgen
willen nog meer dan wij. Ik geef volmondig toe
dat er een konsumentenpolitiek wordt gevoerd
door de EEG. Maar we kunnen er weinig aan
doen. In totaal zijn er 58 stemmen in de EEG
ministerraad, als het op stemmen van beslissing
aankomt. Om een werkelijke beslissing te ver
krijgen heb je minstens 41 stemmen nodig. Dat
zit er voor ons niet in. Ik probeer iedere keer
wanneer ik Gundelach zie hem van de nood
zaak van een hoger percentage te overtuigen.
Min. v/d Stee
Ruimte voor de landbouw met vestigingseisen 7
I
28% K2O 8% MgO
voor de agrariër zonder opvolger die hoge
grondprijs weer erg aantrekkelijk is. Hij kan
immers de zaak aan de kant doen en dan een
aanzienlijk bedrag naar de bank brengen.
Maar zoals gezegd bij mijn beleid staat voorop
de toekomst van de jonge beginnende boer.
S.B.L. monopolie
M. van Wezel.
Prijsexplosie.
De laatste cijfers van het C.B.S. van mei 76 tot
mei 77 bevestigen hoe verontrustend de ont
wikkeling is geweest. De prijs per ha voor los
land steeg gemiddeld van 18.500 tot 30.000
gulden. Ik weet best zei de minister dat er zelfs
plaatsen zijn waar tot 80.000 gulden is betaald.
Ik heb het nu echter over gemiddelden. De
Zuid-Westelijke kleihoek zal natuurlijk ver
boven dat gemiddelde uitkomen. Een prijsex
plosie in een zeer korte tijd. Er moet een prijs-
matiging komen in het belang van de land
bouw. We denken op het ministerie aan een
wettelijk geregeld selektief toelatingsbeleid op
de grondmarkt. Er moet ten aanzien hiervan
met grote spoed een wetsontwerp komen. Maar
hoe regel je nu zo'n toelatingsbeleid?....Daar
kan op vele manieren over gedacht worden. De
landbouworganisaties beraden zich momenteel
in eigen kring omtrent deze toch wel ingewik
kelde materie.
Hoofdberoep Landbouw
Wie wel en wie niet?
erder ben ik van mening dat het pachtstel
sel grote verbetering behoeft. Hierdoor zal een
groter mobiliteit van de pachtgrond worden
bevorderd. Ik denk hierbij o.a. aan de leeftijd-
norm. Door de invoering van b.v. een leeftijd
grens waarbij een pachtkontrakt niet automa
tisch meer verlengd hoeft te worden kan er
meer ruimte worden geschapen voor de jonge
boer. Een van de redenen dat de prijs van de
grond wordt opgedreven is ook het grote ver
schil in aankoopbeleid door gemeenten en
provincies. Ik vind dat hier verandering in
moet komen. Er moet een beheerst optreden
van de overheid worden ingevoerd, waarbij
nog maar één instantie zich op de markt be
geeft. Dit kan uitstekend worden gedaan door
de Stichting Beheer Landbouwgronden. Dan is
de tijd voorbij dat "Jan en Alleman" maar
20% van de grond kwam in "verkeerde" handen.
anneer je praat over een selektief toela
tingsbeleid tot de grondmarkt en hoofdberoep
in de agrarische sektor, dan ben je in wezen niet
zo ver meer af van vestigingseisen in de land
bouw. Maar welke voorwaarden zou je zo al
moeten stellen? Op de tegenwoordige land
bouwscholen zitten grote groepen jongeren die
van huis uit geen bedrijf hebben. Moet je die
kategorie ook toelaten op die grondmarkt?
Moetje b.v. mensen die ouder zijn dan 55, ook
uitsluiten met de gedachte, zonder opvolger,
heb jij je tijd wel gehad? Vele vragen en mo
gelijkheden, zei de minister. Je zou b.v. nog
De ruimte in Nederland is schaars.
verder kunnen gaan, zoals o.a. in Denemarken
reeds wordt toegepast, waarbij het verboden is
om twee bedrijven van een bepaalde grootte
samen te voegen. Of verbieden dat een akker
bouwbedrijf groter is dan 100 ha. Aan de an
dere kant zou je iemand die toch geen levens
vatbaar bedrijf heeft kunnen verbieden om
grond te kopen. Of wanneer een bedrijf kleiner
is. dan een bepaalde oppervlakte te verbieden
mee te doen aan de grondkoop. Het zijn alle
maal slechts gedachten zei van der Stee, maar
stuk voor stuk dienen ze wel goed overwogen te
worden. Ze dienen immers alleen slechts één
doel n.l. de druk op de grondmarkt weg te
nemen. Je zou b.v. kunnen verbieden om grond
te kopen die te ver van je bedrijf verwijderd
ligt. Hoe ver?... Ik zou er zo geen antwoord op
kunnen geven, maar het is het overdenken
waard. Verwacht van mij geen pasklaar ant
woord op deze problematiek zei de minister.
Wat ik wel weet is dat we zo als het nu is
gewoon niet verder kunnen.
Verantwoord grondgebruik
el heb ik zo mijn eigen mening over het te
voeren beleid. Ik wil er naar streven dat er een
evenwichtige prijsvorming op de grondmarkt
komt zodat iedere boer op een verantwoorde
manier van die grond gebruik kan maken.
Hierbij staat voor mij voorop de belangenbe
hartiging van de meest kwetsbare groepen. Ik
denk dan vooral aan de jonge boer die van start
moet en in ieder geval hoopt een goede boter
ham te verdienen. Van de andere kant wil ik
ook de oudere boer die er mee op wil houden
en geen opvolger heeft in dat beleid betrekken.
Grondprijs omlaag, beëindigingsregeling om
hoog!
k stel mij dit ongeveer zo voor, zei de minis
ter, waarna hij een aantal mogelijkheden op
somde die zijn beleid moeten bekrachtigen.
Ten eerste moet de prijs van de grond omlaag.
Hoe dat precies zal moeten gebeuren, laat ik
hier nu even buiten beschouwing. Maar ik ben
ervan overtuigd als die grondprijs omlaag gaat
dat er dan ook veel meer belangstelling zal
komen voor de bedrijfsbeëindigingsregelingen.
Daarvan wordt nu nauwelijks gebruik ge
maakt. Begrijpelijk trouwens want er is geen
boer die eraan denkt om tegen de huidige
voorwaarden via die regeling te stoppen, als die
vrije grondprijzen zo hoog blijven. Ik moet er
dan wel onmiddelijk aan toevoegen, zei de mi
nister dat die beëindgingsregeling dan ook veel
meer voor moet gaan stellen dan nu. Ik denk
aan een forse financiële verhoging van de uit
keringsbedragen. Overigens ben ik er mij van
de andere kant zeer wel van bewust dat juist
overheidsaankopen doen. Het gevolg zal een
stabiel prijsbeleid ook van die kant zijn.
Haagse bomen in de hemel
(Over) produktie en afzet.
De ideale meststof voor
chloorgevoelige gewassen
Er moet een verantwoord gebruik van de grond
komen.
een grote bevolkingsgroei en tevens steeg de
welvaart. Door de EEG kregen we daarbij een
veel groter afzetgebied. De agrarische sektor
kon zich ontplooien. Maar ook aan de andere
kant. Velen verlieten de landbouw en vonden
elders een goede boterham. Ook dat is voorbij.
Momenteel beginnen we de tekenen van een
verzadigde markt te zien. Een paar procent
overschot van een produkt is niet erg. Zoiets is
veel meer een veiligheidsklep voor de konsu-
mentdan een last. Wanneer het blijvende
overschotten betreft omdat de bevolkingsgroei
daalt en de welvaart afneemt, terwijl van de
andere kant de produktie nog toeneemt dan
wordt het ernstig! Moet de produktie dan be
perkt worden.
Daar is wel iets voor te zeggen zo op het
eerste gezicht. Toch is het voor Nederland niet
gunstig. We zijn een groot zuivelland gewor
den. Wanneer er contingentering zou worden
ingevoerd dan zou dat vooral voor Nederland
dat voor een zuivelland is, zeer kwalijke ge
volgen hebben. Onze zuivelproduktie is naar
verhouding enorm toegenomen. Bovendien
zou in bepaalde streken van de EEG zo'n con
tingentering onoverkomelijke administratieve
problemen met zich meebrengen. Daarnaast
wordt in de EEG ook heel veel melk aan de
direkte afzet onttrokken en buiten de bedrijven
omgezet. Velen zien de toetreding van de zui
delijke landen tot de EEG als een ramp boven
hun hoofd hangen. Voor de tuinbouw, zei de
minister zal het problemen geven. We streven
er naar om een zeer lange overgangstermijn in
het leven te roepen. Aan de andere kant zal
door die andere landen vooral voor onze zuivel
en vleesprodukten weereen grote nieuwe markt
worden geschapen Aan de ene kant wat meer
en aan de andere kant wat minder ruimte....
Een konsumentenpolitiek
Vrije produkten gemiddeld beter dan gegaran
deerde.
T och vind ik, zei de minister dat de boeren
zich al te veel blind staren op die Brusselse
prijzen. Die zogenaamde gegarandeerde prij
zen zijn trouwens ook niet altijd de feitelijke
uitbetaalde prijzen. Het zijn ondersteunings-
prijzen. Kijk maar naar de melk die kwam vo
rig jaar 5 cent hoger uit de bus dan de EEG
prijs. Bij de tuinbouwprodukten en de vrije
akkerbouwprodukten komt de EEG niet te pas.
Toegegeven hierdoor heb je grote schomme
lingen. Maar gemiddeld blijkt door de loop van
de jaren dat de vrije produkten er beter uit
springen op financieel gebied dan de gegaran
deerde produkten. Bovendien en dat is ook
belangrijk, door dat vrije prijsmechanisme
voorkom je in belangrijke mate een strukturele
overproduktie. Gemiddeld springt de zoge
naamde vrije varkensmarkt er beter uit dan de
beschermde melkmarkt.
De minister wees er nog op dat prijzen alleen
natuurlijk niet alles goed maken. Ook de kos
tenkant speelt een belangrijke rol.
11
