w.
A fscheid
J.A.v.d.Wee!
W,
DINGEN VAM DE WEEK
BOUW KEN
Hoe hebben wij geboerd?
Terugblik
op het
oude jaar
Di
Bij het schrijven van de laatste Thoolse tuinbouwklanken in
1977, gaan onze gedachten onwillekeurig terug, naar wat fcet
afgelopen jaar ons heeft gebracht. Via een betrekkelijk vroeg
zaai- en pootbegin, kregen wij een volle maand regenachtig en
koud weer, zodat uiteindelijk het grootste deel nog laat aan de
grond toevertrouwd kon worden. De achterstand in de groei van
de gewassen heeft de teler de gehele zomer dóór, parten ge
speeld. Slechts in de nazomer werden de groeiomstandigheden
beter, zodat de toen nog niet geoogste gewassen, een redelijk tot
goed beschot konden geven. Bezien wij het financieel resultaat
van de diverse ondernemingen, speciaal bij de vollegrondstuin-
bouw,£lan heeft véél ons teleurgesteld. Bij de gladiolen te weinig
grote maten, met gemiddeld te lage afzetprijs. Aardappelen
verlate groei met slechts zéér in het begin, een bevredigende
prijs, welke daarna met sprongen naar beneden ging. In het
bijzonder is bij afzet na eind juli, de kostprijs bij deze teelt, er
niet meer uitgekomen. De klap op de vuurpijl was echter de
verkoopprijs van de zaaiuien die momenteel de afleveringskos-
ten praktisch niet kunnen dekken. Gelukkig kunnen wij nog een
paar teelten memoreren, die toch een wat gunstiger resultaat
laten zien, en dat is de bloemzaadteelt en de witloftrekkerii
Degene die zich de laatste jaren wat in deze teelten hebben
verdiept, ontvangen nu hiervoor toch een alleszins bevredigend
arbeidsresultaat. De glasgroenteteelt heeft bij nog wat prijs-
schommelingen, toch nog wel een redelijk goed inkomen kun
nen geven, ofschoon ook hier individueel toch grote verschillen
in voorkomen. Speciaal in de vollegrondsbedrijven, zullen ech
ter veel ondernemers dit afgelopen jaar, niet aan een lonend,
bedrijfsresultaat kunnen komen, wat ergens ook voor een deel
zijn oorzaak vindt, in de sterk gestegen bedrijfsuitgaven. Als wij
nu de vraag stellen, "hebben wij in het afgelopen jaar goed
geboerd", dan zullen wij dat in zijn algemeenheid op financieel
gebied helaas niet kunnen beamen. In hoeverre wij onze arbeid,
en vakkennis in ons bedrijf hebben besteed, dient ieder per
soonlijk onder ons hiervoor een zelfonderzoek te doen. Bij het
einde van een jaar gaan meestal bij iedereen, de gedachten terug
naar wat in 1977 weer is gepasseerd, en ieder die leeft en werkt;
elk op zijn eigen terrein, kijkt eens achterom, of hij resultaten
heeft geboekt, en waar hij heeft gefaald. Jonge ondernemers,
kunnen dikwijls veel leren, wanneer ze gemaakte fouten terdege
inzien, en in de toekomst trachten naar verbetering, in hun
bedrijfsopzet. Een ieder jaar weer terugkerend verschijnsel is
ook, dat er weer een lichting afzwaait, hetzij door leeftijd, min
der' validen of verandering van beroep. Verder door mutatie's in
onze bedrijfsorganisatie's en of verenigingen waar weer de ou
dere generatie plaats moet maken voor de opvolgers. Zo zal er
óók in Z.L.M.-verband, een bekende voorlichter, na een 25-jarig
dienstverband, zijn Thools werkgebied verlaten. Het is ieder zijn
persoonlijk recht om zelf te kunnen beslissen, wat hij het nuttigst
acht, in de hem gegeven omstandigheden en overwegingen. Dit
is zeker te respekteren wanneer hij er van uitgaat, dat hij met het
aannemen van een nieuwe funktie, zijn kennis en werkkracht
nóg meer kan ontplooien ten bate van agrarisch Zeeland. Niet
temin zal het ook zéér veel Thoolse boeren en tuinders spijten
dat zo'n bekend, en konstruktief werkend persoon, uit het ge
zicht verdwijnt. Het is hier niet de plaats om alles te memoreren,
in hoeverre hij óók de Thoolse bedrijfsgenoten met raad en daad
terzijde heeft gestaan, speciaal met de Thoolse herverkave-
lingsproblematiek. Het werk hieraan verbonden, én de in de
zestiger jaren begonnen uittocht van bedrijfsgenoten, in land- en
tuinbouw, voor wier moeilijkheden hij zich wel bijzonder heeft
ingespannen, zullen een niet te vergeten tijdperk in zijn leven
vertegenwoordigen. Misschien dat ook bij hem, bij het achterom
Goudkleurige uien, die nog geen koperen cent waard zijn.
zien; de gedachte opkomt "hoe heb ik op Tholen geboerd", en
hoe zijn de resultaten van mijn werk. Waarschijnlijk zal voor
hem niet alles voor 100% aan zijn verwachtingen hebben vol
daan, maar het is een feit, dat, wijkers én blijvers", veel steun van
hem hebben ontvangen, om te doen wat moest gedaan worden.
Rest ons nog, om bij het eind van dit jaar, alle bedrijfsgenoten in
Z.L.M.-verband, een in alle opzichten, een gelukkig en voors-
spoedigl978^o^e^ensen^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
De Bedrijfsvoorlichter J.A. v.d. Weel uit Haamstede, heeft na
bijna 40 jaar de fruitteelt in Schouwen Duiveland, Noord-Be-
veland en Tholen te hebben gediend, zaterdagmiddag in re
staurant "Burghstede" tijdens een receptie afscheid genomen
van het bedrijfsleven. Een groot aantal fruittelers, oud-fruitte
lers, landbouwers en familieleden woonde de receptie die onder
leiding stond van de heer P. Flikweert, voorz. der NFO afd.
Noord-Zeeland bij.
Veel sprekers waardeerden de werkzaamheden van dhr. v.d.
Weel die het vooral na de watersnood in 1953 niet gemakkelijk
heeft gehad. Dankbaar waren ze voor de vele adviezen die hij de
toekomstige fruittelers gaf en ook suggesties voor de reeds be
staande bedrijven werden gaarne aanvaard.
Namens de NFO sprak dhr. P. Flikweert. De Ver. van Oud-
Leerlingen "Pemona" te Haamstede had voorz. J.C. de Feiter
afgevaardigd en dhr. J.P.C. Booy deed het woord namens de
oud-NFO afd. Westerschouwen. Verder voerden het woord de
heren C.J. Boet (Corso-Comité Haamstede), Jac. Steur (Ver. tot
Bevordering van Tuinbouwonderwijs op Schouwen-Duive-
land), W.C. v. Kampen (Thóólse fruittelers),ik L. de Nooijer
(Fruittelers van Noord-Beveland), L. Hack (Oud-hoofd Tuin
bouwschool Haamstede), L.J. v. Gastel (Kring Schouwen-Dui-
veland der Z.L.M.), J.M. v.d. Velde (Ver. v. Oud-Leerlingen v.
Tuinbouwinterkursussen te Zierikzee), en de burgemeester van
Westerschouwen, dhr. H.P. Everwijn.
De heer v.d. Weel sprak na afloop een dankwoord voor de vele
lovende woorden en geschenken.
Op Zuid-Beveland is er sprake van een kerststemming. Het jaar
1977 zit er weer bijna op. We zijn bezig aan de bekende donkere
dagen voor kerstmis. Men zegt wel eens de dagen gaan maar
open en toe' waarmee bedoeld wordt dat de tijd tussen zonsop
komst en zonsondergang maar heel erg kort is. Van nu af wordt
het 's avonds alweer wat langer licht, maar de morgens blijven
nog een lange tijd tot laat donker. Het is weer een veelbewogen
|aar geweest. In de fruitteelt bracht de oude oogst van 1976 de
eerste maanden vrij lage en zelfs lage prijzen op, maar in mei/
juni kwam er plotseling een opleving waarbij de Golden het tot
ongekende hoge noteringen bracht. Inmiddels had het voorjaar
voor de nodige verrassingen gezorgd. Door late wintervorst eind
maart leek bijna alle bloesem bij de Cox's Orange bevroren te
zijn, terwijl ook de meeste andere appels flink schade hadden
opgelopen. Uiteindelijk viel het toch nog wat mee, maar vooral
op Zeeuws-Vlaanderen was de oogst van appels dooreengeno-
men toch abnormaal klein. Ook elders was er plaatselijk sprake
van een misoogst. Merkwaardig was dat de peren veel minder
schade opliepen. Er was zelfs een vrij normale oogst, terwijl
na de hoge produktie van 1976 eerder een matige oogst was te
verwachten. Achteraf bleek dat de late vorst in een zeer groot
deel van de EEG had toegeslagen, Alleen het noordelijk deel
(Denemarken, Noord Duitsland) kwam er goed vanaf. Ook in
ons land was het noorden beter dan het zuiden. Het zwaarst
getroffen werden Zuid-Engeland, België en midden Duitsland.
Doch ook Frankrijk en zelfs diep in Spanje was er nog veel
vorstschade. Daardoor was er een kleine appeloogst in de EEG
en tevens een matig tot kleine perenoogst.
Dat alles resulteerde in een gunstig prijspeil. Wie een jaar gele
den had durven voorspellen dat de James Grieve verscheidene
weken tot boven de twee gulden zou noteren en dat de Beure
Hardy 1,40 a 1,50 op zou brengen zou voor gek verklaard
zijn. Maar toch hebben we dat beleefd. Het was hard nodig dat
de fruitteelt eens zo'n jaar zou meemaken en helaas vallen ook
nu nog velen buiten die prijzen. Maar het merendeel van de
ZuidBevelandse fruittelers heeft toch een goed jaar, dat geeft
weer moed voor de toekomst wantje zou bijna niet meer in een
rendabel jaar gaan geloven. Dat de prijzen tot nu toe gunstig
waren valt ook af te leiden uit de statistische gegevens. Tot 1
december was de middenprijs van alle geveilde appels 1,- per
kg en voor de peren 0,85 per kg.
Voor Zeeland met relatief veel zomerfruit ligt dat wellicht nog
iets gunstiger.
Minder goed ging het in de groenteteelt. De eerste maanden van
1977 liep het nog goed als uitloop van het droge jaar 1976, maar
al vrij snel was de room eraf en later waren de prijzen duidelijk
te laag of zelfs zeer slecht. Vooral bij de vollegrondsgroenten
liep het slecht. Er was veel uitbreiding (beter gezegd); er werd
veel achter de markt aangezaaid en de groeiomstandigheden
waren gunstig. Gevolg: overproduktie en afbraakprijzen. Uien
bijna onverkoopbaar, niet gekontrakteerde knolselderij even
eens. Behalve bloemkool zeer lage prijzen voor de diverse
koolsoorten, zeer lage noteringen voor wijnpeen enz. Bij de
kasgroenten lagen-de komkommers slecht in de markt, stond de
prijs van sla vaak onder druk en was ook de teelt van tomaten
amper lonend Beter ging het met de teelt van snijbloemen.
Ondanks toenemende konkurrentie uit vele delen van de wereld
(o.a. Kenya, Columbia en Israël) was er overwegend sprake van
bevredigende prijzen. Bij de bloembollen was er sprake van
hoge prijzen voor de tulpen en irissen. De gladiolen hadden een
wat te kort groeiseizoen, waardoor op menig bedrijf de maat"niet
meevalt. Het verkoopseizoen zette aarzelend in, doch later was
er sprake van een vastere stemming. De tendens van het oude
jaar pleegt zich in de eerste maanden van het nieuwe jaar voort
te zetten. Dat zou dan nu neerkomen op aanhoudende bevre
digende prijzen voor de bewaarappels en peren, maar tevens
aanhoudende te lage prijzen voor de vollegronds groenten, in-
klusief de uien. Wellicht dat het witlof het beter doet. Voor de
glastuinbouw begint al vroeg een nieuwe oogst, met mogelijk
gunstige prijzen. We hopen dat het nieuwe jaar voor iedereen
goed zal zijn,. De kleine zelfstandige heeft dat nodig om zich te
kunnen handhaven.
it wordt weer onze laatste bijdrage voor dit
jaar. Het is bestemd voor het Kerstnummer van
ons blad en wanneer men zich neerzet om hier
voor enkele gedachten op papier te zetten, dan
is dat meer dan anders een moeilijke zaak.
Iedere week opnieuw waren er vele dingen die de
aandacht vroegen en waarover we mochten
schrijven binnen deze rubriek.
Er komt zoveel op je af in het dagelijks gebeuren
anno 1977. WëJiadden onze geregelde zakelijke
beslommeringen, die overigens de één beter wist
op te vangen dan de ander. Deze week willen we
niet voorbij gaan aan de zakelijke kant van ons
bestaan, maar toch ook weer niet al te diep er op
in gaan. U krijgt dit onder ogen in de dagen rond
Kerstmis, een tijd waarin we toch wel willen
proberen met iets anders bezig te zijn dat met
datgene wat ons gedurende het gehele jaar
voortdurend in haar ban had.
De meesten van ons sluiten weer een jaar af
waarin ze het ontzaglijk druk hadden. Het
Kerstfeest is het feest van de rust, van de stilte
die over je komt. Er zijn mensen die dat moeilijk
kunnen verdragen. Zij zoeken naar dingen om
zich mee bezig te houden, met dingen die "vul
ling" geven aan de Kerstdagen. De reklame
media helpen daarbij een handje. Kerst en
Nieuwjaar vieren in de wintersportgebieden
raakt steeds meer "in". In de kranten lazen we
in de afgelopen weken de advertenties van de
restaurants met een omschrijving van de Kerst
menu's en het advies om toch vooral tijdig te
reserveren om teleurstelling te voorkomen. De
Kerst-kommercie draait op volle toeren en er is
keus genoeg. Gelukkig leggen ook velen de na
druk op het beleven van het Kerstfeest in eigen
kring. Ook dat lukt de ene keer beter dan de
andere en we weten heus wel dat het beslist niet
alleen gaat om de sfeer op die dagen, maar het is
toch wel van belang. Zeker is dat er over de
viering en de betekenis van het Kerstfeest zeer
verschillend wordt gedacht. Op welke wijze we
echter ook proberen de betekenis van deze da
gen Er waren groepen binnen de tuinbouw die in
1977 een goede beloning mochten ontvangen
voor hun inzet. Er waren ook ondernemers die
net zo hard hebben gewerkt en genoegen moes
ten nemen met geringe inkomsten.
e hadden ook in 1977 weer te maken met
een overheidsbeleid dat nog altijd niet voorop
stelde het gezond maken en houden van het
bedrijf van de zelfstandige ondernemer. Het
wordt als een vanzelfsprekende zaak beschouwd
dat de loontrekkende rondom wordt omringd
met alle mogelijke zorgen. Dat de zelfstandigen
een gelijke behandeling verdienen wordt lang
niet zo vanzelfsprekend geacht. We zullen maar
hopen dat hierin enige verbetering zal komen in
1978.
We hopen ook dat we de nodige moed zullen
kunnen opbrengen om beslissingen te nemen
die van belang zijn voor het ondernemer zijn en
blijven. Dat kan betreffen het doen van investe
ringen die te lang zijn achter gebleven of het
aanpassen van het bedrijf aan zich wijzigende
omstandigheden. Dat kan zijn het zoeken en
aanvaarden van samenwerkingsvormen met
kollega's of in groter verband om sterk te staan
in de strijd om het bestaan.
Dit alles gaan we hier en nu niet uitwerken. Er
is op al deze terreinen heus nog al wat te doen.
e kwamen er toe ze te noemen in dit over
zicht waarin we eigenlijk centraal hadden willen
stellen de diepere betekenis van het Kerstge
beuren in haar oorspronkelijke zin. We begon
nen met te wijzen op de bezinning die nodig is
omtrent deze dingen. Daarmee willen we dit
overzicht ook besluiten. We hopen dat u goede
Kerstdagen zult hebben. Het is niet aan ons te
bepalen op welke wijze u dit Kerstfeest moet
vieren. Er worden zeer verschillende betekenis
sen aan gegeven. Van harte hopen wij dat u bij
de viering van Kerstfeest 1977 iets zult ervaren
van de verwondering die is omschreven in het
prachtige Kerstlied:
Komt, verwondert U hier, mensen
ziet, hoe dat V God bemint,
ziet vervuld der zielewensen,
ziet dit nieuwgeboren Kind,
Ziet, die 't woord is zonder spreken
ziet, die vorst is zonder pracht,
ziet, die 't al is in gebreken,
ziet, die 't licht is in de nacht,
ziet, die 't goed is, dat zo zoet is,
wordt verstoten, wordt veracht.
Gaarne wensen wij U allen en Uw gezin een
gezegend en gelukkig Kerstfeest en een voors
poedig Nieuwjaar.
35
