KNLC K0MMENTAAR
MIEUWS UIT MRUS SET
Gundelach (E.E.G.)
kondigt landbouw magere jaren aan
\Vz/
1977 was moeizaam jaar
U itsmijter van het jaar is tenslotte het prijsvoorstel van Gun
delach geworden zoals dat op 8 december werd bekend gemaakt.
Na eerst een noodzakelijke verhoging van 4,2 procent berekend
te hebben komt er nu dus minder dan 2 procent uit. Struiken
kamp gaat elders in dit blad uitvoerig op één en ander in. Wij
kunnen in een eerste kommentaar dan ook kort zijn. Volstrekt
ontoereikend en op vele onderdelen zonder meer onaanvaard
baar. Het is duidelijk dat we er in de komende tijd hard tegenaan
zullen moeten gaan, om dit percentage om hoog te krijgen. Wij
hopen daarbij ook op de volle inzet van de Minister van Land
bouw in Brussel bij de verdediging van de Nederlandse bóeren-
belangen daar. Niettemin lijkt handhaven en uitbreiding van een
aantal lastenverlichtende maatregelen nu al zonder meer nodig.
Op korte termijn zullen we daarvoor voorstellen moeten uitwer
ken. Wel moeten we er ons van bewust zijn dat ook met betere
markten prijsbesluiten het zonder meer een feit is dat de ont
wikkeling van de markt voor een aantal belangrijke produkten
zorgelijk blijft. In gezamenlijk overleg met EG en nationale au
toriteiten zullen we in de komende tijd daarvoor naar oplossingen
moeten zoeken. Al met al staat ons dus direkt na de jaarw isseling
weer heel wat als georganiseerde landbouw te doen. We hopen
dan weer in grote eensgezindheid en met hernieuwde energie en
moed er met allen die zich bij de boerenzaak betrokken voelen,
tegenaan te gaan.
C.O.P.A. ontevreden inzake de
prijsvoorstellen voor
1978/1979.
(Van onze correspondent in Brussel
E.G.-landbouwkommissaris Finn Olav Gundelach kondigt
de Europese boeren en tuinders een reeks magere jaren
aan. Hij wil de prijzen zo weinig mogelijk verhogen en zou
ze eigenlijk nog liever iets verlagen. Tegelijk gaat hij pro
beren om de monetaire kompensaties af te schaffen. "De
agrariër moet net als iedere andere ondernemer zelf leren
de waardeveranderingen van de munten te volgen", zo is
zijn redenering. De Deense diplomaat maakte één en ander
duidelijk bij de presentatie van de prijsvoorstellen voor het
komende oogstseizoen. In tegenstelling tot vorige jaren
was de perszaal van de Europese Commissie te Brussel
daarvoor niet te klein.
Het globale cijfer van 2 procent waarover wij u al op 11 no
vember informeerden is sedertdien veel besproken en met va
riaties naar boven of beneden herhaald, maar is uiteindelijk
echter niet veranderd. Een beetje sarcastisch zei de landbouw-
kommissaris tegen de pers: "Ik geloof dat u dit jaar over de
ontwikkelingen gedurende de voorbereidende besprekingen net
zo goed geïnformeerd was als mijn sekretaresse".
Alvorens af te dalen in details gaf de heer Gundelach enkele
algemene beschouwingen weg. Ze betroffen zowel de prijs
voorstellen voor het nieuwe seizoen als het ontwikkelingsplan
voor de gebieden rond de Middellandse Zee dat tegelijk werd
geopenbaard. Dit plan wordt overigens afzonderlijk door de
Raad van Ministers behandeld.
De heer Gundelach ziet zijn uiterst magere prijzenronde als een
middel om de bedreigde gemeenschappelijke landbouw-poli-
tiek te redden. "Wij moeten dit kostbare goed beter beheren en
op de realiteiten van morgen ingrijpen. Ondanks de economisch
slechte situatie, gekenmerkt door tekorten op de betalingsba
lansen en inflatiepercentages van gemiddeld nog altijd 9, moe
ten we toch blijven streven naar een groei-economie. Dat geldt
ook voor de landbouwers, want wij kunnen deze bevolkings
groep zeker niet missen. Het is niet de bedoeling om haar de
lasten te laten dragen van de huidige krisis. Aan de andere kant
kan ook de boerenstand daarvoor niet helemaal gespaard blij
ven", aldus de heer Gundelach.
Hij schetste vervolgens waarom de agrariërs op grond van de
erkende berekeningsmethoden van "Brussel" 4,2 procent zou
den kunnen eisen. "Aan de andere kant is het zo, dat zij Vöor
driekwart van hun afzet zijn gevrijwaard tegen de gevolgen van
marktverstoringen. Dit betreft de melk, zuivelprodukten, vlees
en granen. Bovendien zijn de agrarische producenten via de
monetair kompenserende bedragen ook nog eens beschermd
tegen de monetaire fluctuaties. Dit alles ten laste van de begro
ting"' aldus kommissaris Gundelach.
Overschotten
De economische sitautie, de overschotten en de noodzaak om de
inflatie te bestrijden maken een prijsverhoging lager dan 4,2
procent wenselijk. Het verdrag van Rome zegt immers dat be
halve de producent ook de konsument aan zijn trekken moet
komen. Bovendien zijn er onmiskenbare tendenzen om bij de
produktie van boter, melk, vlees en suiker blijvende overschot
situaties te verwachten. De produktie groeit en de vraag van de
konsument blijft dalen. Zelfs wanneer het economisch getij
keert zal dat zo blijven, aldus verwacht Gundelach.
Conjucturele - tijdelijke - overschotten ziet hij in de sektoren
vlees, wijn en olijfolie. "De landbouw mag nooit een interven-
tie-beleid gaan voeren, dus produceren voor de opslag in pak
huizen. Er is een absolute noodzaak om het evenwicht op de
markten te herstellen". Gundelach zei dit als een zaak van lange
adem te zien. Hij beseft dat het om politieke redenen (sociale
komen kennelijk niet zo snel bij hem op) niet haalbaar is de
prijzen nog strakker te beperken. "Het gaat om een konStante'
niet te zeer politieke of provocerende koers te volgen", zo note
ren we.
Onze eerste reaktie is dat het niet moeilijk zal zijn hiertegen het
één en ander in te brengen, maar dat deze kommissaris wel
eerlijk en recht door zee voor zijn bedoelingen uitkomt. De
kleine magere man met zijn forse grijze haarlok is als zodanig
wel een witte raaf in een Europees politiek klimaat waar
draaiers en formuleerders van mooie maar nietszeggende ver
halen nog maar al te vaak de sfeer bepalen.
Enkele cijfers. De interventie-prijs van melk gaat 2 procent
omhoog, met een kontinuering van de heffing en van het aktie-
programma voor de beheersing van de produktie en de afzet.
Granen blijven tezamen beneden het gemiddelde van de 1,9
procent verhoging. Durumtarwe gaat zelfs in prijs omlaag; rog
ge niet omhoog, behalve wanneer er brood van gebakken wordt.
Rundvlees plus slechts 1,25 procent vanwege de overschotten;
de basisprijs van varkensvlees mag wel met 3 procent stijgen.
De interventie-prijs voor suiker stijgt 1,16 procent, maar het
maximum quotum wordt verlaagd van 135 naar 120 procent van
de basis-hoeveelheid. In de landen rond de Middellandse Zee
komen de voorgestelde prijsverhogingen gemiddeld iets boven
de 2 procent uit.
De landbouwkommissaris kondigde verder aan dat de beslis
singen van de Raad van Ministers niet voor einde maart ver
wacht mogen worden. Omdat de Commissie daartoe nu een
maal verplicht is had hij zijn voorstellen in december opgesteld.
Maar het uitstel om politieke redenen van de werkelijke be
sluitvorming (Gundelach noemde de Franse verkiezingen ui
teraard als zodanig niet) tot over enige maanden leidt er wel toe
dat ik het achterste van mijn tong hier nog niet heb kunnen laten
zien' aldus de heer Gundelach in wat onduidelijker bewoor
dingen.
Kompensaties afschaffen
Tenslotte kwam de heer Gundelach toch nog met nieuws voor
de dag. Hij wil de bescherming van de landbouw tegen de
gevolgen van monetaire verschuivingen afschaffen. Niemand
gelooft hier in Brussel dat dit centrale bestanddeel van het
landbouwbeleid ooit kan vervallen, maar dat is wat anders. "Het
zeven jarenplan dat ik voor afschaffing van de kompensaties
1. Het C.O.P.A. heeft met teleurstelling kennisgenomen van de
voorstellen van de Europese Commissie inzake de landbouw
prijzen en daarmee samenhangende maatregelen, met name op
monetair gebied, voor het seizoen 1978/1979. Het C.O.P.A.
constateert dat de monetaire verstoringen de vaststelling van de
gemeenschappelijke landbouwprijzen meer en meer bemoeilij
ken.
Deze prijsvoorstellen zijn de helft lager dan de verhoging van
het algemene prijsniveau in rekeneenheden, die voortvloeit uit
de toepassing van de objectieve methode, welke door de Com
missie zelf is toegepast. Het C.O.P.A. wijst de door de Commis
sie naar voren gebrachte argumenten af inzake het niet in de
prijsvoorstellen verwerken van de door de objectieve methode
gegeven aanwijzingen.
heb opgesteld is trouwens een minimum", zo zei Gundelach
dapper.
In de paperassen die ter perskonferentie werden verspreid
stonden de afbraakpercentages voor de verschillende landen
nergens vermeld. Voor de Beneluxlanden gaat het zoals bekend
om 0,2 procent, zodat van de voorgestelde gemiddelde verho
ging met 1,9 procent uiteindelijk 1,7 procent resteert. De schrif
telijke informatie was trouwens in het algemeen geringer dan
enkele jaren geleden en bovendien alleen nog in het Frans
beschikbaar.
Terug naar de M.C.B.'s. "Persoonlijk ga ik ervan uit dat mijn
voorstellen op dat terrein aanvaard worden. Gebeurt dat niet
dan behoud ik mij het recht voor om nog tijdens deze onder
handelingen met wijzigingen te komen. De M.C.B.-kwestie is in
de Ministerraad ook nog nauwelijks besproken. Wel staat het
voor iedereen vast dat die kompensaties de hele begroting van
de E.E.G. scheef kunnen gaan trekken", aldus de heer Gunde
lach.
Hij vervolgde: "Stel je nu eens voor dat ook de industrie zoiets
kende. Ik heb nooit begrepen waarom de landbouw als enige
sektor beschermd moet worden tegen de gevolgen van re- en
devaluaties. Dit is eén van de grootste vergissingen die er bij de
gemeenschappelijke landbouw-politiek ooit gemaakt zijn. Er
zijn daardoor binnen de E.E.G. voor hetzelfde produkt nu al
prijsverschillen ontstaan van 40 procent. Daar moeten wij van
af, al zal dat wel veel tijd kosten. Een verlaging van de land
bouwprijzen zal in dat kader ook wenselijk kunnen zijn, maar is
om politieke redenen nu eenmaal niet te realiseren".
Het totale pakket prijswijzigingen en de daaraan gekoppelde
maatregelen kosten de Europese schatkist dit jaar nu 'ns niets
extra. De lasten van de eventueel boven de begroting uitgaande
prijsverhogingen worden ruimschoots vergoed door de op
brengsten van de suiker-restituties en de afbraak van monetaire
kompensaties. Voor het budget 1978 komt één en ander neer op
een nettobesparing van 25,5 miljoen gulden. "Dat bedrag ver
tegenwoordigt O'l procent van de uitgaven van het FEOGA
(landbouwfonds) afdeling prijsgaranties", zo voegt de Nota over
de prijsvoorstellen hier een tikkeltje geringschattend aan toe.
Middellandse Zee
Met haar voorstellen voor de landbouw in de landen rond de
Middellandse Zee probeert de Commissie een beter evenwicht
tot stand te brengen tussen het rijke noorden en het armere
zuiden. Het gaat om gebieden die ook na de voorgenomen
modernisering hun agrarisch karakter zullen blijven behouden.
"In ons plan verwijzen wij ook naar andere beleidsinstrumen
ten, dus het regionale, het sociale en het industriële beleid",
aldus de landbouwkommissaris. Zijn struktuurplan omvat de
irrigatie van 200.000 ha land in de Italiaanse Mezzogiornio en de
Franse Languedoc, verbetering van de afzetkanalen en van de
agrarische strukturen. Kosten in vijfjaar bijna 3 miljard gulden.
Op te brengen door de afdeling oriëntatie van het landbouw
fonds.
De garantie-afdeling stort zich, als het voorstel door de Minis
ters wordt overgenomen, op een verbetering van de marktrege
lingen voor produkten als olijfolie, groenten en fruit. Midden
volgend jaar wil Gundelach Italianen en Fransen die zo jaloers
naar het noorden van de gemeenschap wijzen, nogmaals zo'n
e toewerpen.
Deze voorstellen zijn dit jaar wederom lager dan de noodzake
lijk geachte verhoging ter dekking van de gemiddelde kosten
stijging, en ter verwezenlijking van een stijging van het land
bouwinkomen, vergelijkbaar met dat van andere beroepsgroe
pen.
2. In samenhang met de aangekondigde verzwakking van de
garanties voor bepaalde produkten, welke het C.O.P.A. afwijst,
zullen genoemde voorstellen het landbouwinkomen en het ver
trouwen van de producenten, alsmede hun investeringsmoge
lijkheden ernstig aantasten, waarbij het gevaar bestaat dat de
werkgelegenheidssituatie in de landbouw en de daarmee ver
bonden industrie verergert.
3. Het C.O.P.A. verzoekt de Europese Commissie een aanzien
lijk grotere afbraak voor te stellen van de uitzonderlijk hoge
monetaire compenserende bedragen en is van oordeel dat dê
aanpassing van de positieve monetaire compenserende bedra
gen niet mag leiden tot een verslechtering van de situatie van de
producenten.
4. Het C.O.P.A. doet een dringend beroep op de E.G.-Raad om
de voorstellen van de Commissie te verbeteren.
2Ü onder tot een uitgebreid jaaroverzicht te komen, lijkt het me
toch nuttig terug te zien op een aantal zaken die dit jaar aan de
orde zijn geweest, alvorens weer de blik vooruit op 1978 te rich
ten. Uiteraard heeft het gebrek aan een tol besluiten bevoegde
regering zijn stempel op 1977 gedrukt, ook voor wat de land- en
tuinbouw betreft. En waar stilstand (ook in de beleidsvorming)
nu eenmaal achteruitgang betekent, dus een slechte zaak. Van de
vele zaken die op land- en tuinbouw afkomen, heeft vooral de
grondpolitiek en de relatie landbouw tot natuur en landschap wel
zeer veel aandacht opgeëist. Juist deze komplexe materie vraagt
om een kabinet dat tot konkrete besluiten kan komen; mede
gezien het gegeven dat zoveel ministeries hierbij betrokken zijn.
Door de stapels nota's en de vele beschikkingen die nu met name
ten aanzien van beheersgebieden zijn afgekondigd, zal al te ge
makkelijk de indruk kunnen ontstaan dat adequate oplossingen
in het kader van landbouw - landschap nu gevonden zijn. Niets is
evenwel minder waar. Immers waar het op aankomt is nu de
toepassing in de praktijk. En dan zal naar onze overtuiging blij
ken dat toepassing van de gedachten in de relatie nota maar op
zeer beperkte schaal mogelijkheden biedt. Over de inkomens
ontwikkeling in de land- en tuinbouw is na het verschijnen der
LEI-prognose al veel gezegd. Praktisch elke sektor (akkerbouw,
veehouderij, glastuinbouw, vollegronds groenteteelt, fruitteelt)
bevindt zich in de tegenovergestelde positie ten opzichte van
vorig jaar. "Het kan verkeren" is meer dan ooit op de resultaten
van 1977 van toepassing. Zo ook wat de kabinetsformatie betreft.
Minister
a het gemodder van deze zomer en begin dit najaar lijkt er
dan nu eindelijk een kabinet te komen en een minister van land
bouw. Wij willen bij het feit dat van der Stee zoals het er op het
moment dat we dit schrijven naar uitziet blijft zitten' enkele
kanttekeningen maken. In de eerste plaats hebben we in elk geval
niet een volledige buitenstaander op landbouw gekregen en dat
is, gezien alles wat ligt te wachten, zonder meer een pluspunt. Wij
verwachten daarbij van van der Stee, als oud-gediende, zonder
meer een aanzienlijk grotere invloed in dit kabinet, dan naar onze
indruk in de vorige periode het geval was. Wij hopen verder dat in
de komende jaren, ook bij de minister, de instelling wat meer op
de boerenpraktijk gericht zal worden. Regelmatig bezoek aan de
provincies en meer oor voor de stem uit de praktijk daar, zou
misschien een beter inzicht geven in wat er bij de boeren en
tuinders leeft dan een (dure) enquête met niet al te sterke vragen,
die hooguit een moment-opname weergaf van de stemming dit
voorjaar. De antwoorden in deze enquête zouden nu wel eens heel
anders kunnen liggen. Overigens is het uiteraard een goede zaak
dat binnen het kabinet meer mensen met belangrijke kennis van
zaken aangaande de landbouw zijn opgenomen. Wij willen van
deze plaats af Danny Tuynman van harte feliciteren met zijn te
verwachten benoeming tot minister van Verkeer en Waterstaat.
Landbouwprijzen 1978
LUTEIJN.
6
