Bloementeelt in Zeeland
M oeilijkheden met de afzet hebben altijd al remmend ge
werkt op de ontwikkeling van de glastuinbouw en de intensieve
vollegrondsteelt. In Zeeland zijn een aantal fruitveilingen en
enkele kleine groenteveilingen. De drang tot fusie is nooit groot
D e groenteteelt was vergeleken met andere gebieden van
bescheiden omvang. Met de bloementeelt was dit nog in ster
kere mate het geval. Rond Middelburg zaten enkele bekende
bloemisten, die een beperkte oppervlakte met bloemen beteel-
den. Rond 1970 liep de rendabiliteit van de glasaardbeien terug
door de buitenlandse konkurrentie. Er ontstond bij de aard-
Mogelijkheden en moeilijkheden in een buitengebied
B. Baijense
Consulentschap voor de Tuinbouw "Zuid-West Nederland"
Het oogsten van lelies in Oudelande
Dit zijn hoofdzakelijk chrysanten die op de voormalige wacht-
bedden voor aardbeien worden geteeld. Ook zijn er een aantal
bloembollentelers, die bij goede prijzen een gedeelte van hun
percelen snijden voor de bloemen.
Ondanks enige specialisatie op bedrijven rond Kapelle naar
anjerteelt en enkele genoemde genoemde gespecialiseerde be
drijven is er nog een grote verscheidenheid aan teelten.
Er zijn nog vrij veel bedrijven met meerdere bloementeelten en
met bloementeelt naast groenteteelt. Ook de kombinatie met
kleinfruit komt nog op tal van bedrijven voor. Er is zelfs een
aantal telers dat naast bloemen ook nog groot fruit teelt.
De'afzet
geweest. Het feit, dat er nog 7 veilingen zijn met een gezamen
lijke omzet van ruim 50 miljoen gulden, zegt reeds genoeg.
De meeste telers op Zuid-Beveland zetten hun produkt af op de
V.B.A. via een vrachtrijder. Dit loopt goed, het probleem is
echter, dat het kwantum vooral in de winter uitbreiding van de
teelt is zal dit wel een probleem blijven.
Een aantal telers, verspreid uit de provincie, zet hun produkt af
op de veiling "Flora" te Rijnsburg. De veiling laat de bloemen
zelf ophalen. Verder brengt een aantal telers zelf hun produkt
naar de veiling Berkel of de V.B.A.dit gebeurt soms in samen
werking. Tenslotte is er de afzet regelrecht aan de handel, de aan
huis verkoop en het uitventen. Bij bolbloemen komt men zelfs
deelbouw tegen met een bollenhandelaar.
Remmingen op de ontwikkeling
B ehalve genoemde versnippering en afzetproblemen zijn er
nog een aantal dingen, die een goede ontwikkeling in de weg
staan, o.a.
a. Het ontbreken van een centrumfunktie
b. Een minder goede bedrijfsopzet met weinig of geen uitbrei
dingsmogelijkheden op een aantal bedrijven.
c. Een huivering om te investeren bij een aantal ondernemers
d. Op een aantal bedrijven ontbreekt een bedrijfsopvolger
Een centrumfunktie heeft vele facetten, zoals afzet, kontakten,
voorlichting enz.
Er is in Zeeland één studieklub die zich met bloementeeltakti-
viteiten bezig houdt voor heel Zeeland, de studieklub Kapelle
e.o. Verder is er een aantal ondernemers van gespecialiseerde
bedrijven die zich regelmatig oriënteren in andere gebieden.
Maar de verspreide ligging en versnippering werkt het zich aan
elkaar optrekken niet in de hand.
De ruilverkaveling Kapelle-Wemeldinge geeft voor een aantal
bedrijven weer perspektieven voor vergroting en bedrijfskor-
rekiie.
Op een aantal bedrijven zijn de warmeluchtkachels vervangen
door buisverwarming. Er zijn ook hier en daar nieuwe glasop
standen gebouwd. Jammer is echter dat er in het gebied ook nog
vrij veel tweedehandskassen worden gebouwd. Er is ook vrijwel
geen uitbreiding van de totale glasoppervlakte in het gebied.
Luctor et Emergo
Toch zijn er in Zeeland ook bedrijven die kunnen wedijveren
met vooraanstaande bedrijven in een centrum. Voor een aantal
andere bedrijven dienen ze als een soort voorlichtingsbedrijf.
Gelukkig is er meer specialisatie dan vijf jaar geleden, de on
dernemers gaan inzien dat men daar niet onderuit kan. Er zijn
tuinders die een keus maken tussen handel of teelt.
Men krijgt steeds meer kontakten met kollega's uit ae centra en
andere gebieden. Door de ruilverkaveling krijgen een aantal
bedrijven nieuwe kansen. Kleinere bedrijven zullen waar
schijnlijk afvallen maar anderen gaan met volle moed verder.
Luctor et Emergo
Kaktussenteelt op Tholen
c. Tholen met sla-tomaten (later ook snijbonen en radijs) ook
.gestookt met warmeluchtkachels.
Verder komen er verspreid ook op Schouwen-Duiveland en in
Zeeuws-Vlaanderen nog een aantal bedrijven voor. Aan het
eind van de zestiger jaren stagneerde de ontwikkeling in de
glastuinbouw in Zeeland.
Bloementeelt
Ook wordt de teelt Vaak gekombineerd met handel, door ver
koop aan huis, uitventen of het vormen van een tuincentrum.
totaal
groenteteelt
bloementeelt
fruit
1965
38.7
33.3
02.0
3.4
1970
58.7
52.0
04.0
2.5
1975
60.7
41.1
17.4
2.2
1976
63.0
38.0
21.6
1.3
1977
57.6
34.3
22.0
1.3
Per teelt zijn de oppervlakten als volgt in ha:
anjers potplanten
chrysanten perkplanten
fresia's overige
7.8 3.1
1.6 2.4
1.8 5.3
totaal 22.0
De bloementeelt komt voor op 100 glasbedrijven. Verder
komt er nog op 50 bedrijven bloementeelt voor in de vollegrond.
Trosanjers zijn belangrijk
Kapelle-Biezelinge gingen 'n aantal telers van kleinfruit glas
opstanden bouwen voor de teelt van glasaardbeien. In die pe
riode kwam er ook belangstelling voor glasteelten op Tholen.
Op dit eiland waren veel vollegrondsbedrijven van rond de 5 ha,
die uien, vroege aardappelen en landbouwgewassen teelden.
Door mechanisatie en chemische onkruidbestrijding werden
deze teelten minder arbeidsintensief met het gevolg dat grotere
bedrijven deze produkten gingen telen. Het gevolg was een
mindere rentabiliteit van het kleinere bedrijf. Er ontstonden een
40-tal glasbedrijven gestookt met warmeluchtkachels die toma
ten en sla teelden. Op Walcheren waar reeds eerder wat sla werd
geteeld, kwam er toen ook wat uitbreiding.
Er kwamen dus drie gebieden in Zeeland met wat glastuinbouw,
n.l.:
a. Walcheren met een veelheid van teelten en bedrijfstypen
b. Kapelle-Biezelinge met glasaardbeien gestookt door war
meluchtkachels
Buitenchrysanten te Yerseke
Tj eeland is vanouds een fruitteeltgebied. Ook de gladio-
lenteelt is belangrijk met meer dan een kwart van het
landelijk areaal. Behalve de teelt van wat grotere produk
ten als uien, vroege aardappelen, slabonen en knolselderij
is de groenteteelt er nooit belangrijk geweest. Bloemen
werden er vrijwel niet geteeld.
Iets over de ontwikkeling
Eeuwen geleden was er al groenteteelt op Walcheren. Er was
zelfs export per schip naar Engeland. Maar deze groenteteelt is
nooit tot behoorlijke ontwikkeling gekomen.
Tussen 1960 - 1970 is er wat glastuinbouw gekomen. Rond
beientelers belangstelling voor bloementeelt. Op een aantal be
drijven op Zuid-Beveland en enkele bedrijven Walcheren en
Tholen werd de bloementeelt ingevoerd.
Er werd gestart met een veelheid van teelten, n.l. najaarschry
santen, anjers, fresia's, gerbera's, perkplanten en het trekken
van bolgewassen, zoals irissen, tulpen, gladiolen, lelies en ane
monen. Vaak kwamen meerdere teelten voor op hetzelfde be
drijf. Intussen is er wat meer specialisatie ontstaan. De meeste
ex-aardbeientelers nu anjers, zowel grootbloemige als tros
anjers. De trek van tulpen en irissen is weer vrijwel verdwenen.
Wel komen gladiolen en lelies nog voor op een beperkt aantal
bedrijven.
Op Walcheren zijn een paar gespecialiseerde fresiabedrijven
ontstaan. In Zeeuws-Vlaanderen zijn twee gespecialiseerde be
drijven met azalea's en te Yerseke is een teler van groene pot
planten. Genoemde ontwikkelingen kunt u aflezen uit onder
staande cijfers:
Oppervlakte tuinbouw onder glas in Zeeland in ha
