Mogelijkheden voor het
oplossen van knelpunten
E en vergroting van de huiskavel tot 60% van
het totale areaal kan alleen gerealiseerd wor
den bij een gezamenlijke aanpak door waar
nodig over te gaan tot herindeling van de
grond. De over het algemeen verspreide ligging
van de bedrijfsgebouwen op Walcheren is
hierbij een goed startpunt voor het bereiken
van het gestelde 60% kriterium.
N aast de toepassing van de huidige O.- en
S.-fondsregelingen zijn een aantal aanvullende
maatregelen nodig om de gewenste ontwikke
ling op gang te brengen. De volgende moge
lijkheden verdienen nadere overweging:
H et rapport beperkt zich niet tot het^yangeven van de knelpunten, maar geeft ook een
overzicht van de mogelijkheden die eventueel tot een oplossing van de problemen kunnen
leiden. De centrale doelstelling daarbij is steeds geweest de verbetering van de inko
menspositie van de ondernemers in de landbouw op Walcheren. Het accent is hierbij
komen te liggen op de "Middengroepen" die qua inkomen en ontwikkelingsperspektieven
in een moeilijke positie verkeren.
D,
M,
H et stimuleren van de produktie in rationele
eenheden met een gunstige produktiviteit van
de arbeid verdient de volle aandacht.
Ni
ïr
J *V":V - -j
.•*-• -v - - -v«. „-■
- V"'' ,5,.... rV.
r-..;i
*V
-, V.*. ":**-
- V
De mogelijkheden ter verbetering van de inkomens hebben zowel betrekking op de
inrichtingssituatie als op de mogelijkheden binnen de bedrijven. Kostenverlaging als de
verhoging van de opbrengsten kunnen beide een gunstige invloed uitoefenen.
Kostenverlaging is mogelijk door besparing op arbeid en door betere mogelijkheden van
mechanisatie en samenwerking, maar ook door het produceren in rationele produktie-
eenheden met een hoge arbeidsproduktiviteit per volwaardige arbeidskracht; opbrengst
verhoging door betere kg opbrengsten als gevolg van betere produktie-omstandigheden
voor diverse gewassen.
In de eerste plaats zullen de mogelijkheden ter verbetering van de inrichtingssituatie van
het gehele gebied aan de orde komen. Vervolgens zullen de mogelijkheden van aappas
singen in bedrijfsverband worden besproken in samenhang met de inrichtingssituatie.
Tenslotte volgt een opsomming van maatregelen, die ter ondersteuning en stimulering van
de gewenste ontwikkeling nadere overweging verdienen.
W aterbeheersing
Een mogelijkheid om te komen tot een ver
betering van de opbrengsten is gelegen in de
verlaging van de grondwaterstanden. Hiervoor
is een verlaging van de polderpeilen noodza
kelijk. gevolgd door een verbetering van de
drainage. Voor enkele gebieden met droogte-
gevoelige gronden is een verhoging van het
polderpeil gewenst.
De laag gelegen gedeelten van Walcheren die
nen te worden gevrijwaard van wateroverlast
als gevolg van de afvoer van overtollig water uit
hoger gelegen gebieden.
Een verlaging van het polderpeil is door uit
diepen en verruimen van het bestaande stra
mien van watergangen en sprinken mogelijk.
Om een maximaal profijt te kunnen trekken
van een eventuele verlaging van de polderpei
len is vereist, dat de drainage vernieuwd wordt.
Als gedraineerd kan worden op watergangen
en sprinken kunnen voor de ontwatering over
bodig geworden drainagesloten gedempt wor
den. Een aanzienlijke afname van de sloot-
lengte is mogelijk als waar nodig een herzie
ning van de waterbeheersing gekombineerd
wordt met een herindeling van het grondge
bruik.
Verkaveling
Een verbetering van de verkaveling zal tot
gevolg hebben een verlaging van de kosten en
een verhoging van de gewasopbrengsten.
Daarnaast zal een intensiever grondgebruik
mogelijk zijn.
Perceelsgrootte
onderhoud als op het funktioneren van het
waterlopenstelsel.
- Vermindering van de slootlengte per ha in
samenhang met een herindeling van het
grondgebruik.
Een andere mogelijkheid is dat eerstgenoemde
werkwijze waar nodig wordt gekombineerd
met herindeling van het grondgebruik. De
ze werkwijze biedt de beste mogelijkheden
voor het benaderen van de optimale per
ceelsgrootte voor alle produktietakken. Een
beperkende faktor voor het bereiken van
een optimaal resultaat wordt gevormd door
de ongunstige bedrijfsgroottestruktuur.
Uit een globale verkenning naar de mogelijke
resultaten bij deze werkwijze is naar voren
gekomen, dat de gemiddelde perceels-
agegaan is welke perceelsgrootte haalbaar
is door het dempen van sloten resp. het dempen
van sloten in kombinatie met het terugbrengen
van de versnippering door daar waar nodig een
herindeling van het grondgebruik toe te pas
sen.
- Vermindering van de slootlengte per hek-
tare. In dit geval is de maximaal haalbare
perceelsgrootte gelijk aan de kavelomvang
in de huidige situatie, namelijk ca. 4 ha. Om
dit resultaat te bereiken is het nodig om de
slootlengte van ca. 65 m/ha (exkl. niet
schouwplichtige wegsloten) met ca. 'A te
verminderen en bovendien de aanwezige
perceelssloten te dempen. Hiervoor is het
noodzakelijk daar waar mogelijk te draine
ren op sprinken en watergangen. Een aan
pak als deze kan echter niet los worden ge
zien van een eventuele aanpassing van het
gehele waterlopenstelsel. Deze aanpassing
heeft zowel betrekking op het beheer en het
grootte voor bedrijven groter dan 19 ha van
ca. 5 ha op 7 a 8 ha gebracht kan worden.
Deze perceelsomvang stemt globaal overeen
met de resultaten die in vergelijkbare ge
bieden in Zeeland zijn bereikt.
Huiskavel
Melkveebedrijven in de komgebieden
e grote kavelafstand van een relatief grote
oppervlakte grasland in de komgebieden heeft
tot gevolg, dat dit grasland vooral wordt ge
bruikt voor het weiden van vleesvee of jongvee.
Een herindeling van deze komgebieden en
eventueel het verplaatsen van bedrijfsgebou
wen biedt de mogelijkheid tot verkorting van
de kavelafstand. De arbeidsextensieve vle'es-
veehouderij zal daar vervangen kunnen wor
den door intensieve melkveehouderij, waar
door een aanzienlijk beter arbeidsinkomen per
ha kan worden behaald.
Het stichten van een beperkt aantal melkvee
houderijbedrijven, die hetzij individueel of ge
zamenlijk van opzet zijn, verdient in deze ge
bieden ernstige overweging. Voor akkerbouw
zijn deze gronden in de huidige situatie als re
gel minder geschikt.
G rond verbeteri ng
Een verbetering van profielopbouw is in een
aantal gebieden noodzakelijk. Het beschikbaar
komen van nieuwe typen mengrotoren biedt
wellicht mogelijkheden voor de verbetering
van de zogenaamde kleiplaatgronden. Een be-
kalking van de daarvoor in aanmerking ko
mende gronden kan mede een bijdrage leveren
om meer gronden geschikt te maken voor
bouwland.
Bedrijfsvergroting in oppervlakte
et alle beschikbare middelen zal er wor
den gestreefd naar vergroting van de opper
vlakte grond van de levensvatbare bedrijven,
omdat de oppervlakte grond voor de akker
bouw- en rundveehouderijbedrijven in be
langrijke mate het inkomen bepaalt.
De gewenste oppervlaktevergroting kan ener
zijds worden beïnvloed door het stimuleren
van bedrijfsbeëindiging en anderzijds door het
adviseren bij bedrijfsovername van minder le
vensvatbare bedrijven.
De voorlichting en begeleiding van de onder
nemers in de landbouw zal in Walcheren het
accent op deze kernpunten kunnen leggen.
Overigens oefenen externe faktoren als werke
loosheid en grondprijzen hierop grote invloed
uit. Binnen de bestaande bedrijfsoppervlakten
is enige vergroting van de beteelbare opper
vlakte te realiseren door het dempen van niet
voor drainageafvoer of anderzins noodzake
lijke sloten.
Bedrijfsvergroting in omvang
innen het bestaande bedrijf kan door in
tensivering van de grondgebonden produktie
of door het aantrekken van intensieve veehou
derij het arbeidsinkomen op peil worden ge
houden of worden verbeterd. Welke van deze
vormen van bedrijfsaanpassing op het indivi
duele bedrijf in aanmerking komen, is afhan
kelijk van de omstandigheden op dat betref
fende bedrijf. Deze mogelijkheden dienen dan
ook te worden afgestemd op het individuele
bedrijf. Enkele mogelijkheden zijn nader uit
gewerkt in Aktualiteiten 6 van december 1976
van de Direktie Bedrijfsontwikkeling.
De behandelde onderwerpen zijn: akkerbouw
melkvee' houderij, vollegrondsgroenteteelt,
varkenshouderij, rundvleesproduktie en scha
penhouderij. Kortheidshalve wordt naar deze
publikatie verwezen.
Een intensivering van het grondgebruik door
toepassing van vollegrondsgroenteteelt en ver
groting van de melkveebezetting heeft tot ge
volg dat hogere eisen aan de afwatering en de
ontwatering (grondwaterstanden) gesteld
moeten worden. De grotere arbeidsbehoefte
die gepaard gaat met intensivering van bet
grondgebruik, kan waar nodig ten dele ge
compenseerd worden door een vergroting van
de percelen en huiskavels en verkorting van de
kavelafstand.
Specialisatie in akkerbouw en melkveebedrij
ven
Door gerichte bedrijfsvoorlichting op de be
drijven kan aan deze gewenste ontwikkeling
een bijdrage worden geleverd.
Een aantal regelingen van hetOntwikkelings- en
Saneringsfonds en het Borgstellingsfonds voor
de landbouw kunnen daarbij worden gezien als
belangrijke hulpmiddelen. Ook de bij
drageregeling voor de samenwerkingsverban
den kan bij deze rationele produktie een ver
antwoorde samenwerking en mechanisatie be
vorderen.
Daarbij zal de ontmenging van de gemengde
bedrijven met een geringe omvang van de be
staande produktietakken bijzondere aandacht
opeisen. Voor de bedrijven, die de voorkeur
geven aan specialisatie in de akkerbouw, is het
van belang, dat de mogelijkheden voor omzet
ting van grasland in bouwland toenemen. Voor
een deel lijkt dit mogelijk door verbetering van
de waterbeheersing en de drainage. Omdat de
ontwikkeling van de voortgaande mechanisatie
en het aangaan van samenwerkingsverbanden
veelal gepaard zal gaan met de toepassing van
grotere machines, nemen de eisen die gesteld
worden aan de perceelsomvang toe.
Aanvullende maatregelen
- Het beschikbaar stellen van grond in de
Flevopolders aan agrariërs, die in Walche
ren hun bedrijven willen inleveren voor de
uitvoering van struktuurverbetering van
bestaande bedrijven.
- Stimuleren van bedrijfsbeëindiging door
middel van een extra vergoeding van tien
keer de pachtwaarde voor degenen, die hun
bedrijven willen inleveren voor de uitvoe
ring van struktuurverbetering van bestaan
de bedrijven.
- Het toepassen van de regeling voor boer
derijverplaatsing voor alle daarvoor in
aanmerking komende aanvragen voor een
verbetering bij de herinrichting van het
gebied.
- Verlenen van een bijdrage voor het bevor
deren van een gekoördineerde uitvoering
van grondverbeteringswerken in het kader
van de P.C.W.regeling.
- Het instellen van een kommissie van advies
die bovengenoemde ontwikkeling kan be
geleiden. vervolg op pag. 14
13
