vervolg: De technische ontwikkeling bij caravans
D e mogelijkheden om via in of aan de auto te bouwen acces
soires de rijkwaliteiten van een combinatie op te voeren zijn
groter. Dat begint met, vaak zeer vernuftige, spiegels voor
achteruitzicht.
vervolg:
Wat kan dat gaan kosten
Pick-nick-
onderweg
De veerelementen bestaan bij Knott uit
buisvormige stukken rubber, omsloten door een metalen koker,
welke met het rubber vast is verbonden. In de centrale opening
van de rubberbuis wordt een vast met het rubber verbonden
metalen koker aangebracht welke onwrikbaar met de wielas
wordt gefixeerd. De veerwerking berust op het verwringen van
het zich tussen binnen- en buitenbuis bevindende buisvormige
rubberelement. Door het aantal veerelementen te variëren kan
de vering worden aangepast aan het draagvermogen van de
caravan. Dit voor caravans nieuwe veersysteem wordt thans
toegepast door Cabby en Kip, maar verwacht mag worden dat
andere caravanfabrikanten zullen volgen.
Meer en meer wordt in de caravanbouw gebruik gemaakt van
zowel in het horizontale als in het vertikale vlak schuin verlo
pende assen (Schraglenkerachsen), waardoor een grotere
koersvastheid en daardoor een betere wegligging wordt verkre
gen.
De Duitse as- en remconstructeur Hahn is aan de markt met een
nieuwe constructie, bestaande uit een "Schraglenkerachse", ge
combineerd met een zich tussen de beide wielen bevindende
torsiestaaf. Hierdoor wordt het overhellen van de caravan in
bochten en op slechte wegen tegengegaan. Hoewel ook dit
nieuwe systeem nog niet in de praktijk wordt toegepast vormt
het een aanwijzing van de richting waarin de caravantechniek
zich beweegt.
Tandem-assen komen bij de grotere caravans zo veelvuldig voor,
dat ze nauwelijks meer opvallen. Zelfs de vouwcaravan Marina
van de Franse fabriek Raclet is met een tandem-as uitgerust,
hetgeen een primeur is.
Tweelingwielen, al enige jaren op caravans in gebruik, maken
geen grote opgang. Evenals tandem-assen maken zij een groter
draagvermogen mogelijk bij banden van kleine diameter, maar
zij missen de stabiliserende werking van de tandem-as. Wel laat
een caravan met tweelingwielen'zich gemakkelijker met de hand
in bochten verplaatsen dan een tandem-asser.
Het is met name de stabiliteit van de combinatie, in horizontale
en in vertikale richting, die te beinvloeden valt via accessoires
aan de auto. Voor een versteviging van de achtervering zijn tal
van mogelijkheden:
Stuggere schokbrekers, gasgevulde schokbrekers met progres
sieve werking, een of twee extra schokbrekers met zware veren
en zelfs - een accessoire dat uit Zweden komt - schokbrekers die
via een vanuit de auto te bedienen compressor op iedere ge
wenste mate van "inveerbaarheid" gebracht kunnen worden.
Sommige auto's (die uitgerust zijn met een zichzelf regulerend
veersysteem) hebben dit alles niet nodig. Die versteviging van
de achtervering - nodig om het doorzakken na aankoppeling
van de caravan te voorkomen - kan ook worden bereikt door in
(schroefveren) of op (bladveren) de vering kunststof-ballen te
brengen die (soms ook met een instrumentje via het dashboard)
op de gewenste spanning worden gebracht.
Stabilisatoren
Het aantal stabilisatoren neemt nog steeds toe. Het grote, geva
rieerde aanbod is een gevolg van de nog altijd groter wordende
afmetingen van toercaravans, waardoor de wind er meer vat op
heeft en ^lingerneigingen kunnen optreden welke door stabili
satoren worden tegengegaan of voorkomen. De werking van de
oplooprem mag door de stabilisator niet ongunstig worden
beïnvloed.
Al jarenlang werken tal van technici aan systemen om een
combinatie van auto aanhanger te stabiliseren via ingrepen
aan het kritiekste punt, de koppeling van beide. De Rijksdienst
voor het Wegverkeer heeft zich daar vorig seizoen met de vele
haar te dienste staande middelen en technieken mee bezig ge
houden en dat heeft geresulteerd in een keuringsmerk dat de
koper kan vertrouwen. Daarom moeten stabilisatoren in Ne
derland van een door de Rijksdienst voor het Wegverkeer
goedgekeurd type zijn. Door bij aankoop te vragen naar het
nummer van de Rijksgoedkeuring voorkomt men moeilijkhe
den.
Een stabilisator dempt kleine bewegingen die de weg volgen
achteras-caravan-achteras, maar haalt de oorzaken niet weg.
Dat betekent dat een stabilisator comfortabeler rijden mogelijk
maakt, maar geen vrijbrief geeft voor het rijden met veel hogere
snelheden. Een stabilisator is een accessoire waar velen gelukkig
mee zijn, mits ze de mogelijkheden ervan niet overschatten!
Gewichtsbesparing
Door gebruik te maken van een nieuw soort chassis werd bij een
aantal merken gewichtsbesparing verkregen. Bij deze gewoon
lijk geschroefde chassis bezitten de in de lengte-richting verlo
pende chassisbalken een wigvormig, breed uitlopend lijf waarin
ten behoeve van gewichtsbesparing gaten zijn aangebracht.
Deze profielbalken zijn zowel lichter als sterker dan de gebrui
kelijke chassisbalken. Zij worden danook hoe langer hoe meer
toegepast. Het gebruik van een aluminium chassis, verleden jaar
reeds hier en daar te zien, heeft zich niet doorgezet. De hogere
materiaal- en verwerkingskosten wegen blijkbaar niet op tegen
de verkregen gewichtsbesparing. Toch een ontwikkeling welke
aandacht verdient, al is de tijd er blijkbaar nog niet rijp voor.
De opbouw
Dubbele ramen en dakluiken worden nu ook in toenemende
mate op Britse en Franse caravans aangetroffen. Gewoon glas
wordt met het oog op de verkeersveiligheid vervangen door
veiligheidsglas of door ramen van kunststof. Er worden kunst
stofsoorten ontwikkeld met een harder oppervlak dat beter be
stand is tegen de krassen veroorzakende inwerking van zand en
andere scherpe deeltjes. Overigens is bij ramen en dakluiken
dikwijls sprake van de leek niet opvallende verbeteringen die
niettemin van groot belang zijn voor het comfort en het woon
genot.
Verwarming, isolatie, ventilatie de isolatie en de ventilatie
Aan de verwarming' wordt door de caravanfabrikanten meer
aandacht besteed nadat bij vergelijkende proeven was gebleken
dat verscheidene merken in dit opzicht verbeterd kunnen wor
den, al was het alleen maar ter besparing van brandstof en
energie. Het gebruik van polyurethaan als isolatie neemt toe.
Het heeft een groter isolerend vermogen dan andere in de ca
ravanbranche gebruikte isolatiematerialen. De sandwichbouw-
wijze, waarbij buitenwand, isolatie en binnenbetimmering zon
der geraamte tot een zelfdragende eenheid met elkaar zijn ver
lij md vermijdt koudebruggen en levert bovendien gewichtsbes
paring op. Bij dit systeem geen golvende beplating maar een
strakke buitenwand. Wel moet worden opgemerkt dat een me
talen of houten geraamde voordelen heeft met betrekking tot
het aan de wand bevestigen van meubels en kasten en het
achteraf aanbrengen van eigen voorzieningen.
Vouwcaravans
Bij de vouwcaravans een opvallend groot aantal merken met
dubbele, scharnierende vaste wanden. De vouwcaravan ver
heugt zich in Nederland in een zo groeiende belangstelling dat
ook fabrikanten van toercarayans met vaste opbouw, zoals
Sterckeman en Kip' een vouwcaravan aan hun assortiment
hebben toegevoegd. Omgekeerd ziet men dat een vouwwagen
fabrikant aan zijn.modellenreeks een caravan met vaste opbouw
toevoegt.
Het prijsniveau is gemiddeld met iets meer dan 4% gestegen.
Tegenover enkele prijsverlagingen, die doorgaans verband
houden met een gewijzigde uitvoering staan verhogingen die 10
of meer procent kunnen bedragen. Van de toercaravans met
vaste opbouw kost 37% van de modellen thans minder dan
.10.000,— Een jaar geleden bedroeg dit percentage 40% en
twee jaar geleden 50%. Ruim 37% valt in de prijsklasse van
.10.000,— tot 15.000,- In 1976 was dit percentage 34. Een
kwart van het totale aanbod van toerwagens kost meer dan
.15.000,— De laagstgeprijsde toercaravan op de tentoonstel
ling is dè Adria 300 L van .3.995,- (stand 54).
Prijzen tent- en vouwwagens
In deze categorie moet onderscheid worden gemaakt tussen de
vouwwagens waarvan de opbouw geheel of gedeeltelijk uit
tentdoek bestaat en de vouwwagens met scharnierende, vaste
wanden. De prijzen van de tot de laatste groep behorende
vouwwagens zijn meestal aanzienlijk hoger dan die van de
tentwagens. De gemiddelde prijs van een vouwwagen bedraagt
momenteel .5.040,— De laagstgeprijsde vouwwagen op de
expositie is vermoedelijk de Experton Cadix van .2.275,—
(stand 66). Er is keuze uit 120 modellen en 31 fabrikaten, waar
onder 13 Franse.
Stacaravans (281 exposanten)
Prijsklasse aan-
in tal
8 - 9.000
9-10.000 3
10-11.000 4
11-12.000 8
12-13.000 12
13-14.000 20
14-15.000 26
15-16.000 21
16-17.000 16
17-18.000 15
18-19.000 13
19 - 20.000 11
20 - 25.000 29
boven de 25.000 103
281
Uit het prijsoverzicht blijkt duidelijk dat er twee categorieën
stacaravans bestaan: een populair geprijsde groep met prijzen
tussen negen- en twintigduizend gulden (63% van het totale
aanbod) en een belangrijke groep (bijna 37%) met prijzen boven
.25.000,— In de eerste groep bevinden zich veel Engelse
stacaravans. De tweede groep omvat voornamelijk Nederlandse
fabrikaten. De gemiddelde prijs van de populair geprijsde sta-
Stacaravans
Geen opvallende technische ontwikkelingen maar een streven
naar betere kwaliteit en meer comfort. Veel nieuwe interieurin
delingen en verscheidene nieuwe fabrikaten.
Accessoires en toebehoren
Ook bij accessoires en caravantoebehoren als kachels, koelkas
ten, geisers' airconditioning en stroom- en watervoorziening een
voortschrijdende techniek, welke in belangrijke mate bijdraagt
tot verhoogd comfort en mede daardoor tot een groeiende po
pulariteit van vouwcaravans, tentwagens, toercaravans, staca
ravans en kampeerauto's.
Hét succesaccessoire van afgelopen seizoen is de dakspoiler voor
een caravan trekkende auto. Mede vanwege de redelijke prijs
.125,— en het "professionele" aanzicht van deze spoiler,
schaften vele toercaravanners zich dit accessoire aan. Intussen
zijn zeer veel proeven genomen met deze vinding en is bewezen
dat inderdaad geringer benzineverbruik en hogere kruissnelheid
gewonnen kunnen worden met de spoiler, mits zorgvuldig ge
plaatst zodanig dat de klep op het autodak ook inderdaad de
rijwind over het dak van de getrokken caravan geleidt. Bij
sommige auto's en bij sommige caravans of combinaties van
beiden haalt een spoiler echter weinig uit. Ook bij aankoop van
dit accessoire wordt van de eigenaar enig inzicht in techniek en
mechanica verwacht. Hetgeen wederom bewijst dat comforta
bel, veilig, zuinig en zo mogelijk redelijk snel rijden met een
combinatie een typische "sport" is waaraan menigeen een mo
tief ontleent om te caravannen.
caravans ligt tussen de .14.000,— en .15.000,— De laagst
geprijsde stacaravan is blijkens de van exposanten ontvangen
opgaven het model Sunseeker 701 van .9.250,— stand 34.
Kampeerauto's
Dit jaar zijn op 25 stands kampeerauto's te zien, hetgeen dui
delijk aantoont dat de kampeerauto zich in een groeiende be
langstelling mag verheugen. Kampeerauto's die door een on
dernemer zijn vervaardigd zijn in Nederland ontworpen aan een
bijzondere verbruiksbelasting van 17 Vi Over het totaal wordt
bovendien nog 18% BTW geheven. Dit maakt het prijsniveau
van kampeerauto's in ons land belangrijk hoger dan b.v. Enge
land en Duitsland, waar een dergelijke dubbele belastingheffing
niet bestaat. De prijzen van kampeerauto's inklusief vast inge
bouwde dan wel uitneembare inventaris variëren van
.17.500,— (Spacemaker Amigo, stand 89) tot .188.790,—
(Sportscoach 2900, stand 80).
De grote prijsvariatie' is een gevolg van het feit dat het aanbod
zowel bestaat uit, als kampeerauto ingerichte personen- of klei
ne bestelwagens, als uit kostbare, speciaal voor het maken van
langdurige reizen gebouwde uilt kampeerauto's van grote af
metingen. Ter informatie: 2% van het aanbod kost minder dan
.20.000.- 19% tussen .20.000,- en .30.000,- 40% tus
sen .30.000,— en .40.000,— 33% tussen .40.000,— en
100.000,— en 6% meer dan .100.000,—
Vorig jaar stond de Caravan RAI al in het teken van de Mit
sende, naar pure vrijheid ruikende "campers", ook wel "kam-
peerbussen" genoemd of "motorcaravans". Door de geweldige
mobiliteit van deze, vaak zeer luxe uitgeruste wagens, werd een
groeiend marktaandeel voorspeld. Echter de hoge aanschafprijs
zette kennelijk een rem op die ontwikkeling. Dat heeft hier en
daar nogal wat reakties los gemaakt, zo in de geest van: "Dat
wordt hier in Nederland nooit wat. Dat is wel leuk voor Ameri
ka, maar de Nederlander heeft daar het geld bepaald niet voor
over."
Ben Verschoor, adjunkt-direkteur van Tabbert Nederland, is
het daar beslist niet mee eens. Hij zegt: "De campers blijken
juist bijzonder tot de verbeelding van het publiek te spreken. Nu
al weet ik zeker dat de belangstelling ervoor ook op de komende
Caravan RAI weer bijzonder groot zal zijn. Men hikt alleen nog
wat tegen die prijs aan. Bijv. 60.000 gulden voor een dergelijke
wagen is ook niet niks. Maar zo mag je zo'n camper ook niet
bekijken. Eerlijker zou zijn om de prijs voor dat brok vrijheid te
vergelijken met de prijs van een andere grote vrijheidsillusie, de
boot. Dan blijkt dat je voor .60.000,— op het water niks
bijzonders koopt, maar op de Caravan RAI het mooiste van het
mooiste op het gebied van "motorhomes" kan krijgen. Hij blijft
dan ook heilig in de toekomst van de kampeerbus geloven!"
Bagagewagens
Er zijn bij de exposanten 51 modellen bagage-aanhangers ver
krijgbaar, in prijs variërend van .595,— tot 1.590,— De
afmetingen, het draagvermogen, de al of niet aanwezigheid van
een rem en de uitvoering van de laadbak (open, gesloten, ver
hoogd, met huif of deksel) zijn prijsbepalende faktoren. Het
prijsgemiddelde van 51 modellen bedraagt momenteel
.934,- De laagstgeprijsde bagagewagen .595,— in de
door de exposanten verstrekte opgaven is de Tuckaway 250
(stand 92).
Pick-nick onderweg gaat heel eenvoudig met deze RACLET vouwwagen, waarmee in een hand
omdraai een complete keuken tevoorschijn kan worden getoverd. Eenmaal op de plaats van
bestemming heeft deze keuken zijn vaste plaats en funktie in de voortent. Deze vouwwagen van
Frans Witte te Houten (bij Utrecht) is het type BEL-AIR en kost compleet met voortent, keuken,
binnententen, matrassen etc. 4.590,—
12
