KNLC KOMMENTAAR
G ewoontegetrouw werd de Ledenraad geïn
formeerd over de gang van zaken bij de instel
lingen van de Z.L.M.
Tuinbouw
Nieuwe pachtnormen
De Z.L.M.-instellingen
H et pachtnormenhesluit 1977 heeft uiteraard in land- en
tuinbouw tot uitgebreide diskussies geleid. Dat mag bij een der
gelijke belangrijke zaak ook verwacht worden. Ik heb de indruk
dat over het algemeen de nieuwe normen vrij positief zijn ont
vangen, ook al houden ze natuurlijk een aanzienlijke lasten
verzwaring voor de pachter in.
I n grote lijnen gaat het in de tuinbouw ook
niet zo goe<j, zo stelde de heer M.J. Coud in zijn
tuinbouwoverzicht. Gemiddeld genomen zijn
de resultaten van de groententeelt onder glas
tegengevallen. Dit geldt met name voor sla,
komkommers en tomaten. Daartegenover
staan iets betere resultaten bij bonen, aard
beien en augurken.
D oor de voorzitter van de commissie grond
gebruik van de Z.L.M., de heer W. Koster werd
een uiteenzetting gegeven over de nieuwe
pachtnormen, waarbij hij teruggreep op de
zienswijze van de Z.L.M.-commissie die zich
daar uitvoerig mee heeft bezig gehouden. "Het
compromis der compromissen", aldus de heer
Koster. De pachtnormen zijn zowel qua opzet
KXT7J
N adat dit voorjaar door de Ministers van Landbouw en CRM
de beschikking "Beheersovereenkomsten" is vastgesteld, liggen
nu de algemene voorwaarden, de wijze van vaststelling van de
vergoedingen, de aanwijzingen voor het opstellen van de be
heersplannen en de te volgen procedures ter tafel. Alles bij elkaar
een indrukwekkende hoeveelheid voorschriften en regelingen,
waarmee nu in de praktijk gewerkt zal moeten worden. Je vraagt
je af of het niet allemaal wat eenvoudiger had gekund. Met name
de wijze van berekenen van de vergoedingen lijkt voor de boer, die
er mee te maken krijgt, nauwelijks nog te doorgronden.
Wijziging bestuur Landbouwschap
Vorig jaar werden voor de vollegrondsgroenten
hoge prijzen gemaakt. Hierdoor werd dit jaar
het areaal flink uitgebreid' landelijk met onge
veer 8%. Ook in de ons omringende landen
werd de teelt uitgebreid. Daarbij kwam dat dit
jaar de opbrengsten veelal hoog waren, waar
door de markt werd overvoerd. Hierdoor werd
de afzet gestagneerd en zonken de prijzen tot
een zeer laag niveau. Veel vollegrondsteelten
zijn tegenwoordig ook op de akkerbouwbe
drijven te verzorgen. Hierbij kan men door
mechanisatie ongehinderd met vele hectares
uitbreiden' hetgeen vaak ook een achter de
markt aanzaaien betekent, met als resultaat een
overvoerde markt en een zeer nadelig saldo.
We hoeven hierbij alleen maar te denken aan
de winterwortelen de uien en de knolselderij,
aldus de heer Goud.
In de fruitteelt zijn gemiddeld goede prijzen
gemaakt. Er is een lage Europese produktie.
Toch zijn de financiële resultaten in het Zuid-
Westen van geval tot geval zeer verschillend.
Ook de opbrengsten van hetzelfde ras waren
vaak van bedrijf tot bedrijf verschillend.
Ook waren er hier en daar telers die hun fruit
reeds vroeg op het hout hebben verkocht en
daarmee wel een goede prijs hebben behaald
maar zeker niet hebben kunnen profiteren van
de tijdelijke hoge prijzen.
Bij het klein fruit was de teelt van rode bessen
aan draad goed. Maar ook de frambozen en
zwarte bessen deden het goed ofschoon vaak
met weinig kilo's. De resultaten van de bra
menteelt waren redelijk. Bij de veilingen ïs veel
geld omgegaan dit jaar, maar bij de exploita
tiekosten zal rekening gehouden moeten wor
den met het onbenut laten van fust en opslag-
kapaciteit, hetgeen kostenverzwarend zal wer
ken.
De gladiolen geven een gewone opbrengst
zonder topmaten. Momenteel is de handel te
rughoudend. De prijs van tulpen is hoog ge
bleven.
Over de gehele linie gaat de reeds aan de gang
zijnde schaalvergroting onverminderd door.
Op jaarbasis is er in de meeste sektoren een
afname van 5 6%.
De heer Goud sprak zijn zorg uit over het
voorgenomen plan om energie straks te belas
ten met 18% B.T.W. 1977 is een gunstig jaar
geweest wat betreft de hagelschade.
(structureel) als qua verhoging (substantieel)
drastisch gewijzigd in vergelijking met de oude
normen. Eerst is er de "storm" geweest over de
kavelgrootte toeslagen. "Dit heeft men echter
ingeslikt maar het was dan ook de dwaasheid
ten top", aldus de heer Koster. De heer Koster
noemde het verder een "merkwaardig ver
schijnsel" dat er een procentueel verschil zit in
de verhoging van zeekleigronden en zand
gronden. Hij vond het ook niet juist dat er in de
normen gekozen is voor 2 soorten tuinland:
"dit is een precedent". Liever had hij gezien dat
de beoordeling daarvan aan de grondkamer
was overgelaten via de ruimte in de normen.
Ook de toeslag voor bijzondere teelten zag hij
niet goed uitvoerbaar. Wat de toeslagen en af
trekken betreft pleitte de heer Koster ervoor
dat daar ook onder gebracht zouden worden de
extra toeslagen voor drainage en ruilverkave
ling. Het gehele artikel 3 zou daardoor kunnen
vervallen. Wat de kwaliteitsbepaling aangaat
zag de heer Koster een geeigende taak voor de
grondkamers, namelijk het vormen van juris
prudentie daarover. Tot slot van zijn toelich
ting sprak de heer Koster de hoop uit dat de
grondkamers er in zullen slagen "met deze
kromme stok rechte slagen te maken". De Le
denraad kon zich geheel met de zienswijze van
de heer Koster verenigen. Men zag dan ook een
taak voor de landbouworganisaties om kritiek
op de normen door te spelen naar het ministe
rie. De vergadering was unaniem van mening
dat het enige criterium voor de kwaliteitsklas
sen het opbrengend vermogen van de grond
mag zijn. De veronderstelling dat het overgrote
deel van Zeeland daardoor in kwaliteitsklasse
II zou vallen nam de heer Koster echter niet
voor zijn rekening. Wel was hij het ermee eens
dat er bij de verouderde ruilverkavelingen en
bij verouderde drainage geen sprake mag zijn
van maximale toeslagen.
De heer J. Markusse van de S.E.V. voorlich
tingsdienst van de Z.L.M. in discussie met de
voorzitter vaó de Plattelands Jongeren Zuid de
heer Akkermans.
De heer J. Markusse, hoofd van de afdeling
sociaal-economische voorlichting van de
Z.L.M. wees erop dat zijn dienst veel te maken
heeft met problemen van bedrijfsopvolging
door jonge boeren. Aan de hand van een
voorbeeld toonde hij aan dat reeds bij relatief
lage overnameprijzen van de grond er nog
nauwelijks een bedrijfswinst voor de jonge
boer overblijft. "De S.E.V. zit daar erg mee",
aldus de heer Markusse. Daar komt bij dat de
grondbank slechts zeer moeizaam of niet in
gang vindt. De jongeren zitten daardoor al met
al in een zeer moeilijk parket. "De ouderen
zullen zich daarom moeten matigen", aldus de
heer Markusse.
De heer Markusse riep "de ouderen" ook op
om "de jongeren" te stimuleren tot het volgen
van kursussen: u moet daaraan meeduwen".
Uitvoerig ging de heer Markusse in op de pro
blematiek bij ruilverkavelingen. De plaatse
lijke commissies hebben het niet gemakkelijk:
"ze krijgen van 2 kanten op hun broek". Dat
het ook anders kan heeft de landbouw wel be
wezen in de ruilverkaveling "de Poel". Het is
dan des te meer jammer te moeten konstateren
dat sommige groepen zich niet aan de afspra
ken houden en "achterom" de zaak proberen te
forceren. "Voor geld is blijkbaar veel te koop",
aldus de heer Markusse. Hij protesteerde er
ook tegen dat via de bestemmingsplannen
"buitengebied" de problematiek verlegd kan
worden van de plaatselijke commissie naar de
gemeenteraden: terwijl de plaatselijke com
missies ook van milieuzijde eigenlijk een pluim
zouden moeten krijgen voor hun goede beleid
bij het zoeken en vinden van een evenwicht
"tussen landbouw en milieu".
at de overige Z.L.M.-instellingen betreft
werd mededeling gedaan over: de per 1 januari
1978 in te voeren wijzigingen bij het landbouw
blad, het Administratie- en Adviesbureau van de
Z.L.M. (fusie), het Grond-, Pacht- en Taxatie-
bureau-Gropatax (nieuwe direkteur), de afdeling
onderwijs van de Z.L.M. veel leerlingenen over
de ontwikkelingen bij de Onderlinge Verzeke
ringsmaatschappij van de Z.L.M. W.A.-pre
mies). Het ledental van de Z.L.M. vertoont nog
steeds een gestage groei. Nog nooit waren er
zoveel leden en verwacht mag worden dat er over
niet al te lange tijd een magisch getalbereikt
zal worden.
De algemene vergadering zal op 9 december te
Etten-Leur worden gehouden. Spreker is de di-
rekteur-generaal van de Landinrichting, Dr.lr.
W.M. Otto.
Op de Hoofdbestuursvergadering waren van het
D.B. aanwezig de heren:/1.7.G. Doeleman (voor
zitter): C.P.A. van Nleuwenhuijzen vice-voorzitter
S. de Visser (vice-voorzitter): Mr. J. Oggel (alge-
meen-sekretaris)-en R. Hoi ting (sekretaris).
De kringen werden vertegenwoordigd door de
heren :L.J. van Gastel (kring Schouwen-Duiveland):
M.C.J. Kosten (Tholen - St.PhilipslandH.C. v.d.
Maas (Noord-Beveland): K. Dees (O. Zuid-Beveland):
J. Nieuwenhuyse W. Zuid-Beveland): C.J. Almekin-
ders (W. Zeeuws-Vlaanderen); A. v. Hoeve (Axel); D.
Scheele (Hulst); W. Wiersma (plv. O. en M-Brabant);
G.J. de Jager (Altena Biesbosch) en B.H. Maijers
Langstraat).
De commissies werden vertegenwoordigd door
de heren 'J.M. v. Heijst (veehouderij); D. Hannewijk
(plv. veehouderij); M.J. Goud (tuinbouw) en P.A.
Hoogenboom (tuinbouw.
Van het Z.L.M.-sekretariaat waren aanwezig:/..
v. Gastel (P.J.Z.); W.C. Sinke en mej. J.C.B. Priem.
Een kijkje in de volle vergaderzaal van de Prim
van Oranje...
Grondbeheer
Ook de provinciale advieskommissies van het Bestuur van de
Stichting Beheer Landbouwgronden (de P.A.C.'s) krijgen heel
wat stof te verwerken. Zij moeten immers de beheersplannen,
vergoedingen e.d, voor hun gebied vaststellen. Daarom hebben
we als KNLC ook voorgesteld de agrarische hedrijfsgenoten in
deze PAC's in de gelegenheid te stellen over een plaatsvervanger,
en zo nodig een deskundige vanuit de organisaties, te kunnen
beschikken.
Voor een goed tegenspel tegenover de vele ambtelijke deskundi
gen op het gebied van natuuren landschapsbeheer, is dit zonder
meer noodzakelijk.
Het geheel overziende, dringt zich overigens de vraag op waar we
eigenlijk met het op grote schaal toepassen van beheersovereen
komsten naar toe gaan. Is het wel werkelijk in het belang van
landbouw en landschapsbeheer dat we straks op zo'n 100.000 ha
een stuk landschap gaan konserveren. En zijn we dan eigenlijk
niet juist tegennatuurlijk bezig. Immers het meest wezenlijke
kenmerk van de natuur is toch groei en ontwikkeling.
Laten we ons dan vooreerst ook maar beperken tot enige ervaring
met beheersovereenkomsten op te doen in de praktijk. Daarbij
ons beperkend tot die gebieden die te zijner tijd toch aangekocht
zullen worden als reservaatsgebied. Immers juist bij permanente
beheersovereenkomsten, waar dus niet sprake is van een over
gang naar aankoop zetten wij zeer grote door het rijk voor re
servaatsgebied vraagtekens.
Pachtnormen
Op twee punten is het pachtnormenhesluit evenwel duidelijk
slecht gevallen.
In de eerste plaats wordt de maximale toeslagmogelijkheid vooi
de kleigronden te hoog geacht. Naar mijn mening terecht. Hel
zal hier dan ook vooral zaak zijn dat de grondkamers een uiterst
zorgvuldige toetsing toepassen in het besef dat er in Nederland
nauwelijks gronden te vinden zijn die voor het allerhoogste ma
ximum in aanmerking komen. Zelfs in grote delen van de nieuwe
polders niet.
Zeer ernstig zijn voorts de bezwaren tegen de 80% toeslag vooi
bijzondere teelten als aardbeien bessen, bramen, frambozen,
peen, kool, spruitkool, witlof, knolselderij, erwten en bonen. Niet
alleen is een dergelijke toeslag principieel onjuist, ook is de
onderliggende gedachte dat deze teelten tot aanzienlijk hogere
financiële opbrengsten leiden volstrekt ondeugdelijk gebleken.
We zullen dan ook tot het uiterste gaan om deze toeslag onge
daan te maken. In de tussenliggende tijd adviseren wij onder geen
beding akkoord te gaan met een pachtkontrakt waarin een der-
dergelijke toeslag is opgenomen. LUTEIJN.
De heer Chr. J. Helmons te Steenbergen heeft bedankt ah
plaatsvervangend lid van het bestuur van het Landbouwschap
(plaatsvervanger van de heer S.P. Groen te Ouddorp).
De Voedingsbond NKV heeft ter voorziening in deze vakature
benoemd de heer H. van den Kieboom te Steenbergen.
5
