H et aaltjes-probleem is op een aantal percelen bijzonder
groot. Dit openbaart zich vaak in slechte groei, pleksgewijs in
het gewas. Dikwijls zijn de verschijnselen zo ernstig dat aaltje-
sonderzoek niet nodig is. Op veel percelen echter komen aaltjes
voor zonder deze symptomen, terwijl er dan toch sprake kan zijn
van veel schade door het oogsten van minder kilo's of produkten
van mindere kwaliteit.
N og steeds komen er percelen voor met een flinke kweek-
grasbezetting. In alle gewassen is het moeilijk dit onkruid te
•bestrijden. Geleidelijk komen er meer percelen leeg. Een
kweekbestrijding zou nu ideaal uit te voeren zijn. omdat ook bij
de kweekbestrijdingsmiddelen enige wachttijden gelden. Bo
vendien geven de middelen de beste bestrijding als er nog groei
in de onkruiden zit.
D e laatste jaren gaan er steeds meer telers toe over ook hun
"opkweekgrond" te ontsmetten. Het doel hiervan is tweeërlei,
namelijk het doden van eventueel aanwezige aaltjes en vervol
gens als onkruidbestrijding. Mits de ontsmetting goed wordt
uitgevoerd, verdient deze methode dan ook zeker aanbeveling.
'Een werkwijze die veel wordt gevolgd is de grond in september
als het ware zaaiklaar maken. Dit betekent het aanbrengen van
een eventuele organische bemesting en vervolgens spitten of
ploegen. Hierna moet het ontsmettingsmiddel Metam-Natrium
worden toegepast. De dosering hiervan is afhankelijk van het
doel wat men nastreef
A Is er plannen bestaan de grond te draineren of van een
ondergrondse beregening te voorzien wacht dan niet langer,
maar laat nu deze werkzaamheden uitvoeren. Nu liggen de
percelen braak of komen binnenkort leeg, zodat er nu nergens
rekening mee gehouden hoeft te worden. In het voorjaar is het
altijd wat o.a. de grond te nat. zaaibedden liggen in de"weg, geen
tijd etc.
W anneer men met de gedachte rondloopt om voor het ko
mende seizoen grond bij te pachten voor bijv. de spruitkool of
witlofteelt, maak dan nu reeds afspraken.
R eeds enige jaren valt op de afzetmarkt een zekere mate van
verzadiging te constateren voor de hoofdprodukten tomaten,
komkommers en sla.
Voorbereidingen voor het komende teeltseizoen
Een goed begin is het halve werk
Consulentschap voor de Tuinbouw te Tilburg
Tijdig voorbereiden
T erwijl het huidige seizoen nog lang niet voorbij is, lijkt alweer een artikel over de voorbereidingen voor het volgende
seizoen misschien wat al te voorbarig. Toch zijn er een aantal zaken die in de vroege of late herfst beter uitgevoerd
kunnen worden dan in het vroege voorjaar. We denken hierbij aan grondontsmetting, kweekbestrijding, drainage,
beregening, diepe grondbewerking en grond pachten. In dit artikel zullen we in het kort hierover het een en ander nader
toelichten.
H
Groenteteelt onder glas: kostenontwikkeling vraagt aandacht
I
A.M. Zegers
Er zijn slechts een paar belangrijke zaken genoemd.
Het zijn er zeker nog meer die de aandacht verdienen.
Denk bijv. aan het doorspuiten van drainagebuizen
het ophalen van watergangen, ontsmetten van steun-
materialen voor bonen en augurken. Deze maatrege
len kunnen ook in de wat latere herfst- en winter
maanden uitgevoerd worden. Vooral voor die onder
nemers die plannen hebben om over te schakelen naar
de groenteteelt, bijv. fruittelers, akkerbouwers etc.
laat u tijdig voorlichten.
Aaltjesonderzoek en grondontsmetting
Wilt u zeker weten of er aaltjes voorkomen, laat dan nu een
aaltjesmonste-r nemen. Na enkele weken krijgt u te horen of er
aaltjes aanwezig zijn. die schade veroorzaken aan de te verbou
wen gewassen.
Komen er aaltjes voor dan zijn de maanden september en ok
tober uitermate geschikt om de vrijgekomen percelen te ont
smetten. Om een goed resultaat van het ontsmetten te krijgen, is
een bodemtemperatuur van 10 gr. C vereist. In de maanden
september en oktober voldoet de grond hieraan, terwijl u in het
voorjaar zeker moet wachten tot de maand mei.
Ook de wachttijd is belangrijk. Voor alle middelen is een
wachttijd van 4-6 weken aan te bevelen. In de vroege herfst
Uoeft dat geen probleem te geven, maar in het voorjaar is het
mogelijk het teeltplan daarvan aan te passen. Met welk middel u
moet ontsmetten, kunt u het best vragen aan uw bedrijfsvoor-
lichter.
Kweekbestrijding
De volgende kweekbestrijdingsmiddelen zijn o.a. te gebruiken:
5 - 7 kg Amitrol 75%
16-20 liter Amitrol-Thiocyanaat
5 kg Roundup
Genoemde doseringen zijn per ha. en hebben een wachttijd van
4-6 weken. De bespuiting van een van de middelen dient te
worden uitgevoerd op een goed groeiend kweekgewas. Dit
laatste betekent dat veelal met de bestrijding enkele weken na
het opruimen van het cultuurgewas moet worden gewacht. Het
is noodzakelijk dat minimaal 1.000 liter spuitvloeistof per ha.
wordt gebruikt. Zodra na de behandeling het kweekgewas flink
begint te verkleuren mag weer een grondbewerking worden
uitgevoerd.
Grondontsmetting plantenbanen
er ha. Wil men tevens ook een aaltjesdodende werking verkrij
De vaten ontsmettingsmiddel liggen klaar.
gen. dan dient de dosering 500 - 700 liter Metam-natrium per ha.
te bedragen. Meteen na de toepassing van het middel dekken we
de grond af met plastic-folie en laten dit liggen tot na de winter.
De bedoeling hiervan is een eventuele herbesmetting van de
grond te voorkomen. We bedoelen het overwaaien van on
kruidzaden van aanliggende percelen en wegbermen. De bo
demtemperatuur tijdens een ontsmetting mag niet lager zijn dan
10 gr.C.
Aanleg drainage en ondergrondse beregeningsinstallatie
Laat nu dus deze werkzaamheden uitvoeren.
Diepe grondbewerkingen
I ndien er percelen zijn met storende lagen en verdichtingen zou
het raadzaam zijn nu een diepe grondbewerking uit te voeren.
De grond heeft dan alle tijd om te bezakken en bovendien heeft
men de kans door eventuele verscharling de grond meer op peil
te brengen wat pH en andere voedingsstoffen betreft. Laat wel
van te voren uw grond bekijken' door de bodem- en bemes
tingsspecialist van het Consulentschap. Hij kan u vertellen tot
welke diepte de grondbewerking moet worden uitgevoerd en op
welke manier. Er zijn vele mogelijkheden, o.a. diepfrezen.
diepspitten. woelen, mengwoelen. diepploegen etc. Niet elke
diepe grondbewerking is voor alle grond geschikt, dit hangt af
van profielopbouw-samenstelling van de grond, diepte van
grondwaterstand, e.d. Begin dus eerst met een goed advies in.te
winnen.
Nu al afspraken maken voor het pachten van losse percelen
Het gebeurt maar al te vaak dat deze percelen te zwaar bemest
zijn met drijfmest voor deze teelten. Dit kan voorkomen wor
den. wanneer men goede en tijdige afspraken maakt. Bovendien
kan men dan ook deze percelen voor de teelten in orde maken,
bijv. kweekbestrijding. pH op peil brengen, grondbewerking
uitvoeren.
Draineer zodra de grond vrij is.
et zijn vooral de loon- en energiekosten die de laatste jaren de rentabiliteit van de groenteteelt onder glas onder druk
hebben gezet, zo luidt één van de konklusies van de onlangs door de Algemene Bank Nederland gepubliceerde (interne)
brochure "Groenteteelt onder glas". Daarnaast kampt men met een trage afzetgroei als gevolg van verzadigingsver
schijnselen en konkurrentie op belangrijke buitenlandse markten. De ABN ziet de toekomst van de tuinder niettemin met
vertrouwen tegemoet, want naast de zorgelijke kostenontwikkeling zijn er een groot aantal faktoren die op de langere
termijn gunstig zullen uitwerken.
Genoemd kunnen worden het vakmanschap en de grote werk
kracht van de tuinders, die gesteund worden door een uitgebreid
research- en voorlichtingsapparaat, de hoge kwaliteit van de
produkten. het afzetapparaat (de veilingen), de ligging temid
den van bevolkingscentra. De tuinders hebben als regel een
open oog voor nieuwe ontwikkelingen, ze schakelen vrij ge
makkelijk over op nieuwe produkten die goede kansen lijken te
bieden.
In de publikatie van de ABN komen naast onderwerpen als de
betekenis van de groenteteelt onder glas, de struktuur van be
drijven en produktie. ook zaken aan de orde als: de afzetmark
ten. de veilingen en het doordraaien van groenten. Uitgebreid
wordt ingegaan op de financiële gang van zaken en de finan-
cieringsaspekten die zich bij de bedrijfsvoering kunnen voor
doen.
Meer grote bedrijven
E venals in de meeste andere bedrijfstakken, heeft zich ook bij
de groenteteelt onder glas een belangrijke schaalvergroting
voorgedaan. De gemiddelde bedrijfsgrootte is sinds 1960 bijna
verdubbeld en bedraagt thans 4 ha. In die periode verviervou
digde het aantal bedrijven met een oppervlakte van meer dan 1
ha. groenten onder glas. Toch blijft het gezinsbedrijf een domi
meerdere landen en gebieden. Instellingen van onderzoek en
voorlichting schenken hieraan veel aandacht.
Financiering niet eenvoudig
nerende positie bekouden. Bijna tweederde van de arbeid op de
bedrijven wordt verricht door de ondernemer en zijn gezin.
Konkurrentie niet onderschatten
De buitenlandse markt is de bestemming voor 80% van de onder
glas geproduceerde groenten. Was enige jaren geleden de kon
kurrentie van Oost-Europese landen nog vrij zwaar, thans zijn
het vooral de Middellandse Zee-landen, die het marktaandeel
bedreigen. Als voorbeeld kan worden genoemd de tomaten-
markt in West-Duitsland, waar met name Marokko het Neder
landse produkt konkurrentie aandoet. Hoewel deze zuidelijke
landen het nadeel hebben van hogere transport- en verpak-
kingskosten. stellen de lagere produktiekosten (arbeid; energie)
hen in staat te konkurreren met de Nederlandse produkten. Ons
land bezit echter sterke troeven door de goede kwaliteit en
regelmatige levering van de produkten. De Nederlandse kon-
kurrentiepositie in deze sektor kan worden versterkt door toe
passing van energiebesparende teelttechnieken, door verbre
ding van het assortiment en door spreiding van de afzet over
n het algemeen wordt een balans van een bedrijf met groen
teteelt onder glas gekenmerkt door een hoog percentage vaste
aktiva (kassen, verwarming, tuinderswoning), gecombineerd
met een hoog percentage lange middelen. Ook de verhouding
eigen/vreemd vermogen (solvabiliteit) is in het algemeen zeer
gunstig, wat een sterk punt genoemd kan worden.
Na een aantal minder gunstige jaren is de rentabiliteit in 1976
naar schatting gemiddeld weer positief geweest. Daardoor kon
den de investeringen in het vorige najaar- en winterseizoen weer
toenemen.
De totale investeringen per bedrijf bedragen gemiddeld 0.5
min. voor grotere bedrijven zal het dubbele bedrag in veel ge
vallen worden overschreden. Door de voortgaande schaalver
groting zal het gemiddeld te investeren bedrag eveneens toene
men. De financiering hiervan op basis van het eigen vermogen
van één ondernemer zal daardoor moeilijker kunnen worden.
Het aantal bedrijven met meer dan één ondernemer stijgt. Voor
een verlichting van de financieringsproblemen kan een onder
nemingsvorm als besloten vennootschap (B.V.) of vennootschap
onder firma (V.O.F.) in sommige gevallen overweging verdie
nen. Nieuwe ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld het plaatsen
van een Total-Energy-installatie, zullen in de nabije toekomst
nog meer investeringen vragen. De tuinder zal hierbij steeds een
open oog moeten houden voor de doelmatigheid, niet alleen van
zijn investeringen, maar ook van de werkmethoden op zijn be
drijf. Samenwerking met naburige bedrijven kan volgens de
ABN de efficiency ten goede komen.
De publikatie is verkrijgbaar bij de afdeling Public Relations
van de Algemene Bank Nederland, Vijzelstraat 32, Amsterdam.
14
